15 χρόνια από το Αργεντινάσο
Στις 20 Δεκέμβρη 2016, ο γ.γ. του Ε.Ε.Κ. Σάββας Μιχαήλ, παραχώρησε συνέντευξη στο Νίκο Πελεκούδα, στην εκπομπή του Κόμματος στην ERTOPEN, με αφορμή τη συμπλήρωση 15 χρόνων από το Αργεντινάσο. Υπό μορφή κειμένου παρατίθενται εκτεταμένα αποσπάσματα της συνέντευξής του.
10 χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, και τα ιδεολογήματα περί τέλους της ιστορίας, το Αργεντινάσο είναι η πρώτη επαναστατική εξέγερση του 21ου αιώνα. Από αυτήν την άποψη ιδιαίτερα, η επικαιρότητά του είναι απαραίτητο να τονιστεί.
Έχει σημασία να δει κανείς το ιστορικό πλαίσιο της αργεντίνικης επαναστατικής εξέγερσης. Μετά τη χούντα του Βιντέλα, τη διακυβέρνηση της χώρας αναλαμβάνουν οι περονικοί, που σε αντίθεση με μια φιλεργατική παραδοση που είχαν, προβαίνουν σε ακραία νεοφιλελεύθερα μέτρα τη δεκαετία 1990, ιδιωτικοποίησης της οικονομίας, με συνέπειες ευρύτερες. Μια από αυτές είναι και η διόγκωση του κρατικού χρέους.
Η κεντροαριστερή πολιτική συμμαχία, που αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας, το 2000, δηλώνει στους πιστωτές της, το Δ.Ν.Τ., πως το χρέος της είναι μη βιώσιμο.
Σε ελάχιστο χρόνο, απλώνεται στη χώρα μια τεράστια κοινωνική καταστροφή. Τέσσερα εκατομμύρια άνεργοι, κλειστά εργοστάσια, σε μια, μην το ξεχνούμε, χώρα με βιομηχανική παραγωγή, από την οποία εξαρτάται η επιβίωση ολόκληρων περιοχών.
Είναι η στιγμή που αρχίζει να εμφανίζεται διάσπαρτα ένα κίνημα των ανέργων της εργατικής τάξης, οι πικετέρος (από το πικέτο, που στην αργεντίνικη γλώσσα σημαίνει οδόφραγμα). Μέχρι και τις αρχές του 2001 είναι κατακερματισμένο, με τη συμμετοχή κυρίως των μαοϊκών δυνάμεων (CCC), των γραφειοκρατών (CTDA), και ως μειοψηφία το POLO OBRERO, των δυνάμεων του αδελφού τροτσκιστικού κόμματος στην Αργεντινή, του Partido Obrero.
Μέσα στο 2001, γίνονται δύο κρίσιμες συναντήσεις, για την πορεία του κινήματος, και για την ίδια την ιστορία της επαναστατικής εξέγερσης, των πικετέρος σε πανεθνικό επίπεδο, με πιο σημαντική αυτή του Σεπτεμβρίου, όπου και σφραγίζεται η συνένωση των πικετέρος. Ονομάστηκε εθνική συνέλευση των εργαζόμενων και ανέργων, όμως προσέλκυσε και τμήματα του οργανωμένου συνδικαλιστικού κινήματος, όπως τα συνδικάτα των δασκάλων. Ήταν μια πανεθνική συνάντηση, που ενοποίησε το κίνημα, και του έδωσε πολιτική κατεύθυνση.
Αυτή η κοινωνική πόλωση, και το προχώρημα του κινήματος των πικετέρος, συνδυάζεται και με την εμφάνιση στο Κοινοβούλιο, για πρώτη φορά του Partido Obrero, με την εκλογή του ηγέτη του Χόρχε Αλταμίρα.
Δε θα μπορέσουμε όμως να ερμηνεύσουμε όλα αυτά τα σημαντικά γεγονότα, αν δε δούμε πως η χρεοκοπία της Αργεντινής, σήμαινε μια κατάρρευση όλων των κοινωνικών σχέσεων. Θα μπορούσαμε να πούμε πως οδήγησε τη χώρα σε μια ιστορική παλινδρόμηση, πριν την κρατική συγκρότησή της, πράγμα που εκφράστηκε με την κατάρρευση του πέσο και την εμφάνιση 14 διαφορετικών νομισμάτων μέσα στη χώρα!
Τότε ακριβώς, προς το φθινόπωρο του 2001, κλείνουν οι τράπεζες, σημαντικό γεγονός στην εξέλιξη των γεγονότων, γιατί προκάλεσε οργή στα μικροαστικά στρώματα και τα έστρεψε στο πιο οργανωμένο τμήμα των άνεργων εργαζόμενων. Εισβολές στα super market ακολουθούν, η καταστροφή και η οργή εκτός ελέγχου. Τότε ο Ντε Λα Ρούα, αφού έχει αποτύχει να τρομοκρατήσει τα μικροαστικά στρώματα, ότι δήθεν οι πικετέρος απειλούν την ιδιοκτησία τους, όπως και οι εισβολές πεινασμένων στα μαγαζιά, κηρύσσει τη χώρα σε κατάσταση πολιορκίας. Είναι η στιγμή, που όσοι έχουν ακόμα κάποια περιουσία εκφράζουν τις διαθέσεις τους, λέγοντας πως προτιμούμε τους μικρούς κλέφτες κάτω από εμάς, από αυτούς που είναι πάνω από εμάς. Η Αργεντινή φωνάζει “την κατάσταση πολιορκίας να την βάλουν εκεί που ξέρουν”.
Ο ντε Λα Ρούα εξαπολύει επίθεση στους διαδηλωτές, που φτάνουν στο προεδρικό μέγαρο, χτυπώντας ακόμα και τις “Μητέρες της πλατείας του Μάη”, τις μητέρες των αγνοουμένων της χούντας του Βιντέλα. Ο ντε Λα Ρούα αποτυγχάνει να ελέγχξει την κατάσταση, φεύγει με το ελικόπτερο από το προεδρικό μέγαρο. Κυριολεκτικά απειλείται συνολικά το σύστημα, και όχι μόνο στην Αργεντινή. Η Nacion, η μεγαλύτερη αστική δεξιά εφημερίδα της χώρας, τρομοκρατημένη μιλάει για εμφάνιση Σοβιέτ!
Στην πραγματικότητα, αυτό που συμβαίνει είναι πως η κίνηση των κάτω εκφράζεται με τρεις κυρίως μορφές: Με τις λαϊκές συνελεύσεις, που συνυπάρχουν εργάτες με μικροαστικά κατεστραμένα στρώματα, εργάτες κατειλημμένων εργοστασίων, που εγκατέλειψαν τα αφεντικά, και οι πικετέρος που συνεχίζουν τη δράση τους.
Παρόλη την πολιτική συμφωνία, που είχε επιτευχθεί στις πανεθνικές συναντήσεις των πικετέρος, ενάντια στην εξουσία και χωρίς καμιά συναλλαγή μαζί της, εκτός του Polo Obrero, οι άλλες δυνάμεις που αναφέρθηκαν παραπάνω, συγκροτούν το “Εθνικό Μέτωπο ενάντια στη φτώχεια”, και επιχειρούν να συνομιλήσουν με την κυβέρνηση, τη στιγμή που αυτή καταρρέει!
Όμως τις κινητήριες δυνάμεις της αργεντίνικης επαναστατικής εξέγερσης, δε μπορούμε να τις δούμε έξω από τη διεθνή αρένα. τη σημασία των διεθνών εξελίξεων και την επίδρασή τους στη χώρα. Να μην ξεχνάμε λοιπόν, πως η χρεοκοπία και η κρίση, δεν ήταν μια αργεντίνικη ιδιομορφία. Έχουμε τη δεκαετία του 1990, σε όλο τον κόσμο την παγκοσμιοποίηση του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, εφαρμογή πολιτικών ιδιωτικοποιήσεων, διόγκωση κρατικών χρεών, και φυσικά όλα αυτά και στη Λατινική Αμερική.
Η 30χρονη αυτή περίοδος της παγκοσμιοποίησης του χρηματοπιστωτικού κεφααλαίου, εμφανίζει κρίσεις σημαντικές, όπως αυτή του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης το 1987, πρόλογος του κραχ του 1997 στις “τίγρεις” της Νοτιοανατολικής Ασίας. Σε όλο τον κόσμο έχουμε σημαντικές κοινωνικές αντιδράσεις. Σε αυτή την περίοδο της συστημικής κρίσης, και των κοινωνικών αναταραχών, συντελείται και η σύνδεση του Ε.Ε.Κ. με το Partido Obrero, στα πλαίσια της πάλης για μια νέα Διεθνή, την 4η Διεθνή.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, πως πρόλογος του ίδιου του Αργεντινάσο, είναι το Καρακάσο, η εξέγερση στη Βενεζουέλα το 1989, ενάντια στο Δ.Ν.Τ. και με σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση στη χώρα. Η εξέγερση του νερού στη Βολιβία, των ιθαγενών στο Εκουαδόρ.
Με κορυφαίο παράδειγμα την εκλογή Λούλα στη Βραζιλία, έχουμε μια συνολική στροφή προς τα αριστερά της Λατινικής Αμερικής, με κυβερνήσεις, που ευνοημένες από την πρόσκαιρη αναθέρμανση της παγκόσμιας οικονομίας την πενταετία 2002-2007, μπορούν να παίρνουν στοιχειώδη φιλολαϊκά μέτρα, εκτρέποντας τις εξεγέρσεις στην ήπειρο, σε κοινοβουλευτικούς δρόμους. Όλες οι κυβερνήσεις στην Λατινοαμερικανική ήπειρο, υποσχέθηκαν το ξεπέρασμα της κρίσης, εντός του συστήματος.
Στην ίδια την Αργεντινή, η εξέγερση εμποδίστηκε, από τη μια μεριά εντός συνόρων, λόγω του ανοίγματος των τραπεζών, γεγονός που έσπασε τη συμμαχία των εργαζομένων με τα μικροαστικά στρώματα, ενώ η προσωρινή οικονομική αναθέρμανση έδωσε τη δυνατότητα να ανοίξουν ξανά κάποια εργοστάσια. Και από την άλλη εκτός συνόρων, ήταν καθοριστική η εκλογή Λούλα στη Βραζιλία, που είχε προκαταβολικά συμφωνήσει, με το Δ.Ν.Τ. για το χρέος της χώρας, στο να βάλει τη δεξιά στην κυβέρνηση, να στείλει στρατεύματα στην Αϊτή.
Συνολικά όλες οι κυβερνήσεις που υποσχέθηκαν τη διαχείριση του συστήματος, μετά από τις εξεγέρσεις στην ήπειρο, απέτυχαν και ανατράπηκαν, όπως και αυτή της Βραζιλίας. Είναι το πολιτικό πρότυπο που προέβαλε και ο ΣΥΡΙΖΑ, στην πορεία του προς την εκλογή του στην κυβέρνηση.
Επειδή πολλοί, σε ότι αφορά στην πορεία της επανάστασης στη Λατινική Αμερική, συνδέουν τα γεγονότα στην Αργεντινή με τα επαναστατικά γεγονότα στην Κούβα, δεν πρέπει να μας διαφύγει, πως η Κούβα, παρά την υποστήριξη που έδωσε ακόμα και σε αυτές τις κυβερνήσεις διαχείρισης της κρίσης του συστήματος εντός του, παραμένει το υψηλότερο σημείο της επανάστασης στη Λατινική Αμερική. 35 χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και 15 χρόνια μετά το Αργεντινάζο, η παγκοσμιοποίηση του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου έχει αποτύχει ως μοχλός ελέγχου των μαζών. Η εξέγερση δεν είναι ένα εξωτικό φαινόμενο. Το ίδιο το Αργεντινάσο, ως η πρώτη επαναστατική εξέγερση του αιώνα μας, ήταν προάγγελος των εξεγέρσεων σε όλο τον κόσμο μετά το 2007-2008, με την εμβληματική κατάρρευση της Λήμαν Μπράδερς. Μας δίνει σημαντικά διδάγματα, για τη σχέση εργαζομένων και άνεργων εργαζομένων, για τα όργανα πάλης των κάτω, την πολιτική πάλη τους.
Ιδιαίτερα για εμάς, το σημείο συνάντησης του χάους της Μέσης Ανατολής, με την αποσύνθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Αργεντινάσο υπενθυμίζει πως η επανάσταση δεν έρχεται με ραντεβού. Καμιά αλλαγή δε μπορεί να γίνει χωρίς ανατροπή του συστήματος. Η συνολική λύση εξόδου από την κρίση, είναι η λύση της εργατικής εξουσίας, που δε μπορεί να έρθει παρά μόνο επαναστατικά. Από τη μεριά μας θα δώσουμε τη μάχη για το πρόγραμμα, την κατεύθυνση και την οργάνωση της εργατικής τάξης για τη νίκη της.
Ν.Π.
Ακούστε τη σχετική συνέντευξη: https://www.youtube.com/watch?v=fNn4TQiKLlk&feature=youtu.be
