Στις 20 Αυγούστου συμπληρώθηκαν 75 χρόνια από την δολοφονία του Λέοντα Τρότσκι. Ο ηγέτης της Οκτωβριανής Επανάστασης δίπλα στον Λένιν, ο ιδρυτής του Κόκκινου Στρατού, σκοτώθηκε από την αξίνα του Ραμόν Μερκαδέρ, πράκτορα του Στάλιν, στο Κογιοακάν του Μεξικού το καλοκαίρι του 1940. Πριν από αυτόν, είχε ξεκληριστεί σχεδόν όλη η γενιά των Μπολσεβίκων ηγετών κατά το «άλμα στον ουρανό» του 1917, από τον νεκροθάφτη της επανάστασης, τον δήμιο του πρώτου εργατικού κράτους στην Ιστορία.
Δημοσιεύουμε το κείμενο που έμεινε γνωστό ως «Η διαθήκη του Τρότσκι», γραμμένο μόλις έξι μήνες πριν το τέλος του ανθρώπου που υπήρξε η καρδιά κι ο νους της Τετάρτης Διεθνούς.
Είναι περιττό να τονίσουμε –ειδικά σήμερα που ο καπιταλισμός καταρρέει απλώνοντας την φρίκη του σε κάθε γωνιά της γης- πως μοιραζόμαστε με τον συντάκτη της «διαθήκης», την φλογερή του πίστη στο κομμουνιστικό μέλλον της ανθρωπότητας.
Στην κοπιώδη, επώδυνη, υπομονετική, παθιασμένη προετοιμασία αυτού του μέλλοντος, έδωσε όλη του την ζωή ο μεγάλος επαναστάτης, ως ηγέτης της παγκόσμιας εργατικής τάξης.
Η ψηλή (και συνεχώς αυξανόμενη) πίεσή μου ξεγελάει όσους είναι κοντά μου για τη φυσική μου κατάσταση. Είμαι ενεργός και παραγωγικός, αλλά προφανώς το τέλος πλησιάζει. Αυτές οι γραμμές θα κοινοποιηθούν μετά το θάνατό μου.
Δε χρειάζομαι να αντικρούσω εδώ για άλλη μία φορά τις ηλίθιες και απεχθείς συκοφαντίες του Στάλιν και των πρακτόρων του: δεν υπάρχει ούτε μία κηλίδα στην επαναστατική μου τιμή. Ποτέ δεν έχω συνάψει, είτε άμεσα είτε έμμεσα, κρυφές συμφωνίες, ούτε καν διαπραγματεύσεις, με τους εχθρούς της εργατικής τάξης. Χιλιάδες αντιφρονούντες του Στάλιν έχουν πέσει θύματα παρόμοιων αναληθών κατηγοριών. Οι νέες επαναστατικές γενιές θα αποκαταστήσουν την πολιτική τους τιμή και θα αντιμετωπίσουν τους εκτελεστές του Κρεμλίνου όπως τους αξίζει.
Ευχαριστώ θερμά τους φίλους που παρέμειναν πιστοί στις πιο δύσκολες ώρες της ζωής μου. Δεν κάνω ιδιαίτερη μνεία κανενός, γιατί δεν μπορώ να τους κατονομάσω όλους.
Όμως θεωρώ ότι δικαιούμαι να κάνω μία εξαίρεση στην περίπτωση της συντρόφου μου, της Ναταλία Ιβάνοβνα Σέντοβα. Πέρα από την ευτυχία που είχα ως μαχητής για το σκοπό του σοσιαλισμού, η μοίρα μου έδωσε την ευτυχία να είμαι σύζυγός της. Σε όλα τα σχεδόν σαράντα χρόνια της κοινής μας ζωής, παρέμεινε μια ανεξάντλητη πηγή αγάπης, μεγαλοψυχίας και τρυφερότητας. Υπέστη μεγάλες δοκιμασίες, ιδιαίτερα στην τελευταία φάση της ζωής μας. Αλλά βρίσκω κάποια παρηγοριά στο γεγονός ότι γνώρισε και ευτυχισμένες μέρες.
Επί σαράντα τρία χρόνια της ενσυνείδητης ζωής μου παρέμεινα επαναστάτης: τα σαράντα δύο από αυτά αγωνιζόμουν κάτω από τη σημαία του μαρξισμού. Αν έπρεπε να ξαναρχίσω από την αρχή, θα προσπαθούσα βέβαια να αποφύγω αυτό ή το άλλο λάθος, αλλά η κύρια πορεία της ζωής μου θα παρέμενε αναλλοίωτη. Θα πεθάνω ένας επαναστάτης προλετάριος, μαρξιστής, διαλεκτικός υλιστής και, συνεπώς, ένας ασυμβίβαστος αθεϊστής. Η πίστη μου ότι ο κομουνισμός είναι το μέλλον της ανθρωπότητας δεν είναι λιγότερο δυνατή, μάλιστα είναι πιο στέρεη σήμερα απ’ ό,τι ήταν στα νιάτα μου.
Η Νατάσα μόλις ήρθε στο παράθυρο από την αυλή και το άνοιξε διάπλατα, ώστε ο αέρας να μπαίνει ανεμπόδιστα στο δωμάτιό μου. Βλέπω την καταπράσινη λωρίδα χλόης κάτω από τον τοίχο, τον καταγάλανο ουρανό πάνω από τον τοίχο και το φως του ήλιου παντού. Η ζωή είναι ωραία. Οι επόμενες γενιές ας την καθαρίσουν από όλα τα κακά, την καταπίεση και τη βία, και ας την απολαύσουν στο έπακρο.
Κογιοακάν, Μεξικό
27 Φεβρουαρίου 1940
