aναδημοσίευση από http://balkinfo.com/?p=256
Όλος κόσμος βρίσκεται σε κρίση εδώ και 6 χρόνια. H Αλβανία, όμως, έχει το πλεονέκτημα να υπερηφανεύεται ότι για τα πρωτεία της: στην κρίση ήταν… ανέκαθεν!
Βέβαια, για να λέμε την αλήθεια, ύπηρξαν και κάποια διαστήματα αναλαμπής λ.χ. από το 2002 μέχρι το 2010. Ήταν μια περίοδος που έπεσε «ζεστό» χρήμα στις υποδομές, τηλεπικοινωνίες, τράπεζες και στην ιδιωτική εκπαίδευση. Μιλάμε για περίοδο που το συνάλλαγμα ερχόταν από έξω (Ελλάδα, Ιταλία, ΗΠΑ) και οι πρώτοι εργαζόμενοι που εισήλθαν στις ξένες επιχειρήσεις αμείβονταν 2 και 3 φορές πάνω από τον βασικό αλβανικό μισθό.
H πρώτη Αλβανική φούσκα, ήταν με τις «μαϊμού τράπεζες», στα τέλη της δεκαετίας του ‘90. Xιλιάδες Αλβανοί είχαν καταθέσει τα χρήματά τους με την προσδοκία μέσα σε 3 ή 6 μήνες να έχουν επιτόκιο 25% – 30%. Η εξέλιξη είναι γνωστή. Τα λεφτά φυγαδεύτηκαν με ελικόπτερο στο εξωτερικό! Στο εσωτερικό της χώρας ξέσπασε λαϊκή εξέγερση. Στην ιστορία η υπόθεση έχει μείνει γνωστή ως το «Μαύρο 1997» – που κανείς δεν θέλει να ξαναζήσει.
Από το 2002 η χώρα μπαίνει σε μια πέριοδο σταθερότητας και ανάπτυξης, όπως προείπαμε. H εκπαίδευση είναι ένας από τους προνομιούχους χώρους για ιδιωτικές «επενδύσεις». Aρχίζουν σιγά σιγά να φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια όλων των ειδών ιδιωτικά σχολεία, από νηπιαγωγεία μέχρι ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Όταν το 2005 αναλαμβάνει την διακυβέρνηση το Δημοκρατικό κόμμα του Σαλί Μπερίσα θα υπογράψει τη «χάρτα της Μπολόνιας» που ισχύει μέχρι σήμερα για τα πανεπιστημιακά ιδρύματα στην Αλβανία. Ο Μπερίσα υπόσχεται ότι κάθε μαθητής θα μπορεί να έχει πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επειδή, τα δημόσια πανεπιστήμια δεν επαρκούν για να καλύψουν τη μεγάλη ζήτηση, το κράτος χορηγεί αβέρτα άδειες στους ιδιώτες. Μέσα σε μια τετραετία δημιουργούνται 40 ιδιωτικά πανεπιστήμια για ένα πληθυσμό κοντά στα 3 εκατομμύρια. Τα δίδακτρα τσουχτερά. 2.000 ευρώ το χρόνο για bachelor και 4.000 ευρώ για master. Αν υπολογίσουμε 3 χρόνια για το bachelor και άλλα 2 χρόνια για το master φτάνουμε περίπου στο ποσό των 14.000 ευρώ για ένα πρόγραμμα σπουδών, σε μια χώρα όπου ο μέσος μισθός είναι 300 ευρώ το μήνα. Και όλα αυτά χωρίς να υπολογίσουμε την σίτιση, στέγαση, μεταφορές και τα… «λαδώματα»!
Την τελευταία δεκαετία το Αλβανικό κράτος χρηματοδοτεί την δημόσια παιδεία στο σύνολό της όχι πάνω από το 3,5 % του προϋπολογισμού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλοί εκπαιδευτικοί να προτιμήσουν να διδάσκουν στα ιδιωτικά σχολεία και πανεπιστήμια ή να δουλεύουν και part time σε αυτά, γεγονός που φέρνει μια συνολική υποβάθμιση και της δημόσιας παιδείας.
Tο καλοκαίρι που μας πέρασε ως κεραυνός ήλθε μια πρωθυπουργική απόφαση να κλείνουν μερικά από τα ιδιωτικά πανεπιστήμια μέσα σε μια βδομάδα, ύστερα από κάποιον έλεγχο. Mε το «αποφασίζομεν και διατάζομεν», χωρίς καμιά παράταση και χωρίς καμιά πρόνοια για το που θα πάνε οι φοιτητές, οι καθηγητές και οι λοιποί υπάλληλοι αυτών των σχολών, η κυβέρνηση τους πέταξε κυριολεκτικά εν μια νυκτί στο δρόμο. Ύστερα από ένα μήνα αναταραχής, η κυβέρνηση πήρε την απόφαση οι φοιτητές να περάσουν στο αντίστοιχο τμήμα και έτος κάποιου δημόσιου πανεπιστημίου. Βέβαια, όλα αυτά έγιναν με πολύ γρήγορο και πρόχειρο τρόπο. Οι μόνοι που βγήκαν κερδισμένοι ήταν οι επιχειρηματίες που θησαύρισαν όλη αυτή τη δεκαετία.
Επίσης, το εκπαιδευτικό μοντέλο κόβεται και ράβεται κάθε μήνα χωρίς συγκεκριμένο πλάνο. Διαρκές άγχος για εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς. Η είσοδος στα πανεπιστήμια γίνεται με τιν μέθοδο των credits. Τα τελευταία 3 χρόνια ένας μαθητής υποχρεούται να μαζεύει πιστωτικές μονάδες από οποιαδήποτε δραστηριότητα. Βρετανικά, γαλλικά και πολλά άλλα εκπαιδευτικά κοπιάρονται αλλά εφαρμόζονται με απόλυτη αποτυχία.
Κι ας μη μιλήσουμε για το τι συμβαίνει στην αγορά εργασίας μετά το πανεπιστήμιο. Χιλιάδες νέες και νέοι πρέπει να βρουν και κομπόδεμα για να «λαδώσουν» κάποιον που θα τους δώσει την πολυπόθητη επαγγελματική εμπειρεία σε μια αγορά εργασίας που όλο και συρρικνώνεται αφού οι κατασκευές, τράπεζες και τηλεπικοινωνίες που έδωσαν την προηγούμενη δεκαετία την ανάπτυξη, τώρα αρχίζουν να έχουν απώλειες. Οπότε, έχει αποτύχει πλήρως η σύνδεση παιδείας εργασίας!
M.Σ.
