Η «ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ» ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
Υστερα από 15 μήνες διακυβέρνησης από την «πρώτη φορά αριστερά» είδε το φως της δημοσιότητας η πρώτη νομοθετική απόπειρα στον πολύπαθο χώρο της Ψυχικής Υγείας. Σ’ αυτό το 15μηνο, στο χώρο της ψυχικής υγείας εκφράστηκε η κρίση του συστήματος και η εφαρμογή των διαδοχικών μνημονίων στις πιο ακραίες και βάρβαρες συνέπειές της.
Ήταν η χρονιά που, για παράδειγμα, στο ΨΝΑ-Δαφνί, η αποψίλωση από προσωπικό (με αποτέλεσμα την εκτός ορίων κόπωση του ελάχιστου εναπομείναντος προσωπικού) και η δραστική περικοπή των προϋπολογισμών, σε συνάρτηση και αλληλεπίδραση με την κυρίαρχη κατασταλτική ψυχιατρική (των εγκλεισμών, των μηχανικών καθηλώσεων, των απομονώσεων, του μονόδρομου του ψυχοφάρμακου), οδήγησε σε διαδοχικά τραγικά επεισόδια, στη διάρκεια των οποίων ασθενείς έχασαν τη ζωή τους. Στη μια περίπτωση, επρόκειτο για τον θανάσιμο τραυματισμό που ένας νοσηλευόμενος προκάλεσε σε έναν άλλο, στην άλλη, για την πυρκαγιά (που αποδόθηκε σε έναν ασθενή), εξαιτίας της οποίας πέθαναν από ασφυξία τέσσερις μηχανικά καθηλωμένοι ασθενείς. Ο κύριος υπεύθυνος, ωστόσο, και για τα δυο περιστατικά ήταν η κυρίαρχη νοοτροπία και ο τρόπος λειτουργίας, η παραμέληση, η παράλυση του όλου συστήματος, η έλλειψη ακόμα και πυροσβεστήρων.
Και αντί η ηγεσία του αρμόδιου Υπουργείου να κάνει έστω και ένα στοιχειώδες, αλλά πρακτικό βήμα για την αντιμετώπιση ενός συστήματος που είναι ταυτόχρονα και βάρβαρο και σε κατάρρευση, παρουσιάζει ένα νομοσχέδιο «Μεταρρύθμισης της Διοικητικής Οργάνωσης των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας», που, αφήνοντας άθικτη την υπάρχουσα κατάσταση, αποσκοπεί, απλώς, σε μια «συγκεντρωτικά ελεγχόμενη ‘αποκέντρωση’ των υπηρεσιών», τελείως ξεκομμένη από την υπάρχουσα πραγματικότητα και χωρίς καμιάν αναφορά σε αυτήν. Με μόνες αρμοδιότητες, προς χρήση, πιθανώς, στο προσεχές μέλλον, αυτές που βοηθούν στην άσκηση πολιτικών δημοσιονομικής περιστολής, καθώς οι Περιφέρειες, στην αρμοδιότητα των οποίων προβλέπεται να περιέλθουν οι όποιες υπάρχουσες υπηρεσίες, αναφέρεται ρητά ότι εκτός από σύσταση υπηρεσιών θα μπορούν να αποφασίζουν για «την μείωση, την συγχώνευση, την μετακίνηση προσωπικού, με απόσπαση ή μετάταξη».
Το νομοσχέδιο περιορίζεται στην κατάργηση των Τομεακών Επιτροπών του ν. 2716/99 (αυτών που θα συντόνιζαν την λειτουργία των Τομέων Ψυχικής Υγείας-ΤΟΨΥ- αν υπήρχαν) και την συγκρότηση νέων με διαφορετική σύνθεση, οι οποίες θα υπάγονται στις νεοδημιουργούμενες σχετικές επιτροπές σε επίπεδο Περιφέρειας (και αυτές, εν συνεχεία, θα έχουν σημείο αναφοράς το Υπουργείο Υγείας). Μια απλή διοικητική αναδιοργάνωση που ουδόλως αγγίζει τον τρόπο λειτουργίας του κυρίαρχου συστήματος, την κουλτούρα και την πρακτική του. Μιλά για Τομεακές Επιτροπές χωρίς, ύστερα από 30 χρόνια υποτιθέμενης «μεταρρύθμισης», να τολμά να προχωρήσει στην οργάνωση και έμπρακτη εφαρμογή και λειτουργία της Τομεοποίησης, δηλαδή, της δημιουργίας του «ολοκληρωμένου δικτύου κοινοτικών υπηρεσιών» (εναλλακτικών στον εγκλεισμό και με άξονα το Κέντρο Ψυχικής Υγείας), που θα έχει την ευθύνη για απάντηση στο σύνολο των αναγκών ψυχικής υγείας του πληθυσμού μιας συγκεκριμένης περιοχής (όχι μεγαλύτερης από 100.00 κατοίκους). Χωρίς τη λειτουργία των υπηρεσιών στη βάση του Τομέα ευθύνης, οι Τομεακές Επιτροπές δεν έχουν νόημα ύπαρξης, ακριβώς γιατί δουλειά τους θα ήταν να συντονίζουν και να οργανώνουν την τομεοποιημένη δικτύωση των υπηρεσιών – κάτι, δηλαδή, που πρακτικά θα έπρεπε να υπάρχει και να λειτουργεί, αλλά ποτέ δεν υπήρξε.
Αλλωστε, είναι οι ίδιοι οι ψυχίατροι του Σύριζα, οι οποίοι αποφάσισαν αυτό το νομοσχέδιο, που αρνούνται να λειτουργήσουν στη λογική της Τομεοποίησης, ταγμένοι στην άσκηση της ποικίλων αποχρώσεων κατασταλτικής ψυχιατρικής. Γι’ αυτό και η μόνη «μεταρρύθμιση» στην Ψυχική Υγεία από τον Σύριζα (μέχρι «να τα βρουν» με την ΕΕ για μια πιο «ήπια» εφαρμογή του «συμφώνου Αντόρ-Λυκουρέντζου» για το «βίαιο κλείσιμο των ψυχιατρείων»), ανάγεται, κυριολεκτικά, σε «ασκήσεις επί χάρτου».
