του Θόδωρου Κουτσουμπού
Κυνηγημένος από την αστική κρατική εξουσία και τους κεφαλοκυνηγούς της φασιστικής Δεξιάς και αποκηρυγμένος από την ηγεσία του ΚΚΕ, και προσωπικά από τον Νίκο Ζαχαριάδη, στις 16 Ιουνίου του 1945, πριν από 80 ακριβώς χρόνια, ο Άρης Βελουχιώτης, ο αρχικαπετάνιος του ΕΛΑΣ και του ένδοξου αντάρτικου, θα αυτοκτονήσει στη χαράδρα του Φάγγου, στη Μεσούντα Άρτας, για να μην πέσει στα χέρια των φασιστικών συμμοριών.
Ο θρύλος του όμως παραμένει ζωντανός.
Ο Άρης Βελουχιώτης, ο δημιουργός του ΕΛΑΣ, του αντιστασιακού αντάρτικου απελευθερωτικού κινήματος ενάντια στους Γερμανούς και Ιταλούς κατακτητές, του Χίτλερ και του Μουσολίνι και τους Βούλγαρους συνεργάτες τους, αλλά και ενάντια στην ντόπια καπιταλιστική αντίδραση των προσκυνημένων γερμανοτσολιάδων δωσιλόγων, συγκεντρώνει το μίσος των ιδεολογικο-πολιτικών απογόνων των κεφαλοκυνηγών της αστικής αντίδρασης, των φασιστών και του ιμπεριαλισμού. Αντίθετα, εμπνέει και έχει την αγάπη των επαναστατών εργατών και αγροτών, του λαού που στις μνήμες του έχει βαθιά χαραγμένες τις εμπειρίες της μεγάλης εργατο-αγροτικής επανάστασης. Η άρνησή του να υποταχθεί στις Συμφωνίες της Βάρκιζας γίνονται σύνθημα σημερινό ενάντια στην υποταγή και το συμβιβασμό, για την εξέγερση και της επανάσταση. Όχι τυχαία, στην εξέγερση του 2008, την οποία η ηγεσία του ΚΚΕ αντιμετώπισε εχθρικά, στους τοίχους της Αθήνας εμφανίστηκε το σύνθημα “Όχι άλλη Βάρκιζα”!
Τούτες τις μέρες των 80 χρόνων πολλοί λόγοι και λογύδρια θα ακουστούν για τον Άρη Βελουχιώτη. Και για άλλη μια φορά, η ηγεσία του ΚΚΕ θα επιχειρήσει να συγκαλύψει τις ευθύνες της σταλινικής – ζαχαριαδικής ηγεσίας και του ίδιου προσωπικά του Νίκου Ζαχαριάδη για το θάνατο του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ. Για την πολιτική αποκατάσταση του Άρη, η ηγεσία του ΚΚΕ χρειάστηκε να περάσουν 66 χρόνια, μέχρι το 2011. Για την κομματική του αποκατάσταση, ως μέλος του ΚΚΕ, χρειάστηκαν 73 χρόνια, μέχρι το 2018! Αλλά η διόρθωση των λαθών δεν μπορεί να είναι μια τυπική πράξη διευθέτησης και καταγραφής στα λογιστικά αρχεία του κόμματος. Δεν μπορεί λογουχάρη να αποκαθιστάς τον Νίκο Ζαχαριάδη πολιτικά και κομματικά στη συνδιάσκεψη του 2011 και τον Άρη κομματικά ύστερα από 7 χρόνια. Και ποιο είναι το νόημα της “αποκατάστασης” του αητού της επανάστασης όταν ο λαός τον έχει ήδη, προ πολλού, χωρίς να περιμένει την κομματική εντολή, βαθιά στη συνείδηση και την καρδιά του;
Η επαναστατική κριτική, όταν είναι γνήσια, απαιτεί κριτική του ίδιου της του εαυτού. Απαιτεί κοίταγμα κατάματα, χωρίς περιστροφές, αποκρύψεις, παραχαράξεις ή ωραιοποιήσεις. Όχι με λειάνσεις των οξειών γωνιών, για να κόβει και να πονάει. Απαιτεί την αλήθεια ολόκληρη. Όχι τις μισοαλήθειες που συνθέτουν τα χειρότερα ψέματα. Και δεν ήταν μόνο ο Άρης θύμα του “ανώμαλου εσωκομματικού καθεστώτος”. Όλοι αυτοί που συκοφαντήθηκαν, διαγράφτηκαν και καταδιώχθηκαν, και παρότι έπεσαν ηρωικά από τα εκτελεστικά αποσπάσματα των φασιστών, όπως ο πρώτος γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Παντελής Πουλιόπουλος και μένουν εκτός πολιτικής και κομματικής αποκατάστασης, πόσες ακόμη δεκαετίες πρέπει να περιμένουν;
Το τέλος του Άρη
Από το βιβλίο μας Πόλεμος Χωρικών και Κοινωνική Επανάσταση παραθέτουμε ένα απόσπασμα για το τέλος του πρωτοκαπετάνιου. Επίσης, φωτοτυπίες από τις εφημερίδες της εποχής και τον Ριζοσπάστη των ημερών δολοφονίας του Άρη.
O πρωτοκαπετάνιος του EΛAΣ, ο θρυλικός Άρης Βελουχιώτης αποκηρύχθηκε από την ηγεσία και στις κομματικές οργανώσεις δόθηκε εντολή να τον απομονώσουν. Τώρα οι εντολές των καθοδηγητών δεν καλούσαν για «το τσάκισμα των τροτσκιστών και αρχειομαρξιστών, της 5ης φάλαγγας του εχθρού μέσα στην εργατική τάξη και στον εργαζόμενο λαό», όπως στο Pιζοσπάστη της 23ης Γενάρη 1944. Tώρα ο κύριος στόχος ήταν η εξόντωση του Άρη Βελουχιώτη και των συντρόφων του. Oι ελπίδες του Άρη πως με τον ερχομό του κρατούμενου στο Nταχάου αρχηγού του KKE Nίκου Zαχαριάδη θ’ άλλαζε η κατάσταση, διαψεύστηκαν.
Ο Ζαχαριάδης την επομένη της επιστροφής του στην Aθήνα δηλώνει: «… H συμφωνία της Bάρκιζας να εκτελεστεί γρήγορα και 100%. Aν κάποιος μεσ’ απ’ τις γραμμές μας, στις πόλεις είτε στα βουνά αντιδρά ακόμα, εμείς θα τον χτυπήσουμε ανοιχτά και θα τον διώξουμε» (Ριζοσπάστης 31/5/1945). Στις 12 Iουνίου και ενώ ο Άρης ανέμενε συνάντηση με το Ζαχαριάδη, ο «Μεγάλος Aρχηγός» δημοσιεύει κείμενο στο Ριζοσπάστη που καταδικάζει σε θάνατο τον πρωτοκαπετάνιο:
«TO KKE KATAΓΓEΛEI ANOIKTA TON APH BEΛOYXIΩTH
O σ. Zαχαριάδης μάς ανακοίνωσε ότι η Kεντρική Eπιτροπή του KKE, αφού συζήτησε πάνω σε εκθέσεις που ήρθαν από διάφορες κομματικές οργανώσεις, αποφάσισε να καταγγείλει ανοικτά την ύποπτη και τυχοδιωκτική δράση του Άρη Bελουχιώτη (Θανάση Kλάρα ή Mιζέρια).
O Bελουχιώτης και ύστερα από τη σύναψη της Συμφωνίας της Bάρκιζας συνέχισε τη δράση του. H δράση αυτή, που μονάχα την αντίδραση μπορούσε να εξυπηρετήσει, γιατί της έδινε όπλα για να κτυπά το KKE, να παραβιάζει τη συμφωνία της Bάρκιζας και να δικαιολογεί τα εγκλήματά της, δεν επιτρέπει πια καμιά καθυστέρηση για την ανοικτή καταγγελία του Άρη Bελουχιώτη. Όπως είναι γνωστό, ο Bελουχιώτης (Θανάσης Kλάρας) στον καιρό της δικτατορίας του Mεταξά είχε πιαστεί και είχε κάνει δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης του KKE».
Tο Σάββατο 16 Iουνίου, την ημέρα ακριβώς που ο Άρης έπεφτε στο μπλόκο των κεφαλοκυνηγών της αντίδρασης (κι όπου ο ρόλος στελεχών του KKE είναι ύποπτος), ο Pιζοσπάστης δημοσίευε την πλήρη απόφαση του Πολιτικού Γραφείου του KKE, μια χυδαία επίθεση κατά του «προδότη», όπως τον αποκαλούσε, Άρη Bελουχιώτη. Tο απόγευμα του Σαββάτου της 16ης Iουνίου 1945 ο Άρης ήταν νεκρός. Aπ’ τις 18 ως τις 20 Iουνίου το κεφάλι του μαζί με το κεφάλι του Tζαβέλα έμενε κρεμασμένο από μια διπλή διχάλα, σ’ ένα φανοστάτη στην πλατεία Tρικάλων, στο ίδιο σημείο όπου ο Σιάντος ανήγγειλε τον αφοπλισμό του EΛAΣ. O αητός της επανάστασης έπαψε να υπάρχει. Έμεινε μονάχα ως ανάμνηση. Kαι παρά τους θεωρητικούς περιορισμούς του, παρότι δεν μπόρεσε να αναπτύξει μια κριτική επί της ουσίας της γραφειοκρατίας και να σπάσει ιδεολογικά από το σταλινισμό, θα μείνει στην ιστορία ως φωτεινό παράδειγμα για τους επαναστάτες του μέλλοντος.
Αλλά και παρά την εξόντωση του Άρη η επανάσταση δεν είχε ακόμα ηττηθεί ολοκληρωτικά. Η πλάστιγγα των ταξικών συσχετισμών ασφαλώς είχε γύρει σε βάρος του αντάρτικου κινήματος. Το κυριότερο, είχε δραματικά κλονιστεί η πίστη των αγροτικών μαζών στην ικανότητα του προλεταριάτου και στη θέληση της ηγεσίας του ΚΚΕ να παλέψει για την εργατοαγροτική εξουσία.
Η αστική εξουσία που με το τέλος του πολέμου πρακτικά είχε νικηθεί, νεκραναστήθηκε με τη βοήθεια της ηγεσίας του ΚΚΕ. Ωστόσο, για την πλήρη ήττα του επαναστατικού εργατοαγροτικού κινήματος χρειάστηκαν ακόμα ποτάμια αίμα και διωγμοί. Η διψασμένη για αίμα αστική αντεπανάσταση έπρεπε να στεριώσει την κυριαρχία της σε πυραμίδες νεκροκεφαλών. Οι κυνηγοί κεφαλών, οι συμμορίες που δρούσαν στο πλευρό των φασιστών κατακτητών, τώρα, στην υπηρεσία των Άγγλων και στη συνέχεια των Αμερικανών ιμπεριαλιστών, επιτελούσαν το εθνικοπατριωτικό έργο τους. Αλλά και πάλι δεν θα μπορούσαν να νικήσουν το δεύτερο αντάρτικο χωρίς τα επαναλαμβανόμενα τραγικά λάθη στρατηγικής και τακτικής, τις παλινωδίες, τους δισταγμούς και τις προδοσίες της Σταλινικής – Ζαχαριαδικής ηγεσίας.
[Aπό το βιβλίο Θόδωρος Kουτσουμπός, EΛΛAΔA 1941-1945, Πόλεμος Xωρικών και Kοινωνική Eπανάσταση, σελ. 167, γ’ έκδοση Λοκομοτίβα]
Εφημερίδες της εποχής, Ιούνιος 1945
12 Ιουνίου 1945. Ο Ριζοσπάστης, δημοσιεύει την είδηση ότι το ΚΚΕ «Καταγγέλλει ανοικτά τον Άρη Βελουχιώτη».
Την ίδια μέρα, 12 Ιουνίου 1945, η εφημερίδα Εμπρός, γράφει ότι ΤΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΑΠΟΚΗΡΥΣΣΕΙ ΤΟΝ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ – ΤΟΝ ΘΕΩΡΕΙ ΥΠΟΠΤΟΝ ΤΥΧΟΔΙΩΚΤΗΝ – Ανακοίνωσις της Κ. Επιτροπής.
19 Ιουνίου 1945. Ο αθηναϊκός τύπος δημοσιεύει την είδηση του θανάτου του Άρη Βελουχιώτη. Η εφημερίδα Εμπρός, παλιά βενιζελική και τώρα υπέρ της παλινόρθωσης της μοναρχίας, έχει πρωτοσέλιδη την είδηση. ΠΩΣ ΕΦΟΝΕΥΘΗ Ο ΔΙΑΒΟΗΤΟΣ ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ – Η ΚΕΦΑΛΗ ΤΟΥ ΕΠΙ ΠΑΣΣΑΛΟΥ ΕΞΕΤΕΘΗ ΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑΝ ΘΕΑΝ ΕΙΣ ΤΑ ΤΡΙΚΚΑΛΑ.
Ο Ριζοσπάστης έχει το θέμα στα «ψιλά» της 2ης σελίδας. Ο ΑΡΗΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΗΣΕ αφού τραυματίστηκε σε συμπλοκή ΜΕ ΑΓΓΛΟΥΣ, ΕΘΝΟΦΥΛΑΚΕΣ και μοναρχικούς ληστοσυμμορίτες.
Η Ελευθερία γράφει ότι ΕΦΟΝΕΥΘΗ Ο ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΕΞ ΑΛΛΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ ΤΟΥ – ΠΩΣ ΕΠΕΤΕΥΧΘΗ Η ΕΞΟΝΤΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΕΩΣ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΟΥ ΕΛΑΣ
Είχαν προηγηθεί τα δημοσιεύματα
16 Ιουνίου 1945, την ημέρα που εξόντωναν τον Άρη, ο Ριζοσπάστης, στο κύριο θέμα της σελίδας 1, δημοσιεύει τις ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ. Το σημείο 7 είναι αφιερωμένο στην… «προδοσία του Βελουχιώτη» – μια χυδαία προσβλητική επίθεση κατά του ηγέτη της επανάστασης που μόνο η σχολή του Ζαχαριάδη (και του «πατερούλη Στάλιν) μπορούσε να κάνει.
31 Μαΐου 1945, στον Ριζοσπάστη της, στην πρώτη σελίδα, αναφέρεται ο πραγματικός λόγος για τον οποίο η ηγεσία του ΚΚΕ είχε εξαπολύσει την επίθεση κατά του Άρη. Τώρα δεν είναι ο Σιάντος, αλλά ο άρτι αφιχθείς Νίκος Ζαχαριάδης που δηλώνει: «Η συμφωνία της Βάρκιζας πρέπει να εκτελεστεί γρήγορα και 100%»… Ήταν το μήνυμα εξόντωσης του Άρη Βελουχιώτη. Οι κεφαλοκυνηγοί της Δεξιάς, οι συνεργάτες των ναζί και οι Εγγλέζοι ιμπεριαλιστές μπορούσαν ανενόχλητοι να κυνηγήσουν τον Άρη.
