Η εποποιία της επανάστασης βρήκε στο πρόσωπό του τον ήρωά της
του Ερνέστου Αγγελή
Αυτόματο ποίημα: Ω θαλερή βοή! Τα χλιμιντρίσματα που αντηχούν σαν σε κυψέλες, από τα κύτταρα ως τις κορφές των Άνδεων, τα δόκανα, όπου συστρέφονται οι πεινασμένοι, οι προκομμένοι γυπαετοί της Ρούμελης, τώρα που ο κλήρος έπεσε στα καρυοφύλλια κι οι μαχητές, τα κορφοβούνια, όλα ολότελα πιστεύουν όπως πιστεύει μια νεάνις στους μαστούς της στη λύσι του προβλήματος της ειμαρμένης, ενώ οι παλάμες που ακουμπάνε μες στο φως, πότε καλούν και πότε διώχνουν τις σκιές τους1.
Στις 16 Ιουνίου του 2020 είναι η μαύρη επέτειος των 75 χρόνων από τον ηρωικό θάνατο του Άρη Βελουχιώτη. Ο Άρης Βελουχιώτης, ο αρχηγός του αντάρτικου, ο φόβος και ο τρόμος των ναζί κατακτητών και των λακέδων της αστικής τάξης. Ο Άρης των εξόριστων στα κολαστήρια του μετεμφυλιοπολεμικού κράτους, των εξεγερμένων του Πολυτεχνείου αλλά και του Δεκέμβρη του 2008. Ο Άρης της επανάστασης και του κομμουνισμού.
Υπάρχουν ιστορικές προσωπικότητες που σημάδεψαν την ιστορία της Ελλάδας, με όλη τους τη ζωή και τη δράση. Στον 20ο αιώνα, μόνο το εργατικό κίνημα έχει γεννήσει επαναστατικές μορφές που θα μείνουν για πάντα στην καρδιά του λαού και των απελευθερωμένων ανθρώπων του μέλλοντος: ένας από αυτούς είναι ο ηγέτης του κομμουνιστικού αντάρτικου, Άρης Βελουχιώτης. Είναι πρόσωπο της κατά Βάλτερ Μπένγιαμιν παράδοσης των καταπιεσμένων, που βγήκε μέσα από την ιστορία της επανάστασης του 1941-1949 η εποποιία της οποίας βρίσκει στο πρόσωπό του τον ήρωά της και στην όλη πορεία του, τις κινητήριες αντιφάσεις της.
Ο Άρης Βελουχιώτης/Θανάσης Κλάρας από την Λαμία με σπουδές γεωπόνου στη Λάρισα, εγκατάλειψε το επάγγελμά του για να δουλέψει ως δημοσιογράφος και αρχισυντάκτης του «Ριζοσπάστη» στην Αθήνα ήδη από τη δεκαετία του 1920. Από την αρχή του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, ως απομονωμένος και ντε φάκτο διαγραμμένος από το ΚΚΕ, ήταν ένθερμος υποστηρικτής της πολιτικής προώθησης του αντάρτικου κινήματος στα βουνά σε συνδυασμό με την εργατική ταξική πάλη στις πόλεις. Πρωτοστάτησε στον σχηματισμό των πρώτων αντάρτικων ομάδων και διακρίθηκε για την στρατιωτική του δεινότητα, η οποία ήταν εκδήλωση της επαναστατικής πράξης του λαού, στα χρόνια της κατοχής. Ερχόμενος σε επαφή με την ηγεσία του ΚΚΕ και γινόμενος ξανά δεκτός ως μέλος του, ήταν εκείνος που οργάνωσε την πολεμική δύναμη της αντίστασης στην τριπλή κατοχή της Ελλάδας, έχοντας στο ενεργητικό του στρατού του ΕΛΑΣ που διεύθυνε, τις λαμπρότερες πράξεις ταπείνωσης και χτυπήματος στο ναζιστικό στρατό και τους ντόπιους συνεργάτες του. Με αλάνθαστο ταξικό ένστικτο, κατάλαβε τον επαναστατικό χαρακτήρα της αντιναζιστικής πάλης και προώθησε την ίδρυση μορφών λαϊκής εξουσίας σοβιετικού τύπου, στα χωριά και τις πόλεις που απελευθερώθηκαν προκειμένου να ικανοποιηθούν οι άμεσες ανάγκες επιβίωσης του λαού. Καθόλου τυχαία αυτός, όπως και άλλοι κομμουνιστές αντάρτες, έγινε στόχος, από την σταλινική ηγεσία του Κόμματος στο οποίο αφιέρωσε τη ζωή του, ως «ακραίος και επικίνδυνος τυχοδιώκτης».
Η άρνησή του να υποταχθεί στην συμφωνία της Βάρκιζας, έκανε τον Ριζοσπάστη να γράψει “ούτε νερό ούτε ψωμί στον δηλωσία Μιζέρια”. Η ιστορική αλήθεια είναι, ότι ο θάνατος του Άρη προκλήθηκε από τον διπλό διωγμό του, από τους κεφαλοκυνηγούς της Δεξιάς και τους Εγγλέζους, και την ηγεσία του Κόμματός του. Ο τρόπος της δίωξής του και ο ηρωικός θάνατός του στις 16 Ιουνίου, τους 1945 στην Μεσούντα της Άρτας, θυμίζει την δολοφονία του Τσε Γκεβάρα από τη CIA και την ιστορικά αποδεδειγμένη ευθύνη του ΚΚ Βολιβίας για αυτήν. Ήταν συνέπεια της συμφωνίας της Βάρκιζας και των διώξεων που θα οδηγήσουν στο δεύτερο αντάρτικο.
Ο Άρης Βελουχιώτης αντιτάχθηκε στην καταστροφή των συμφωνιών του Λιβάνου και της Καζέρτας και τον δηλητηριώδη τους καρπό: την Βάρκιζα. Ποτέ δεν καταδίωξε τους τροτσκιστές που έδρασαν στους κόλπους του ΕΛΑΣ. Στη συνάντηση που είχε μάλιστα με τον άδικα διωκόμενο Αγρινιώτη αρχειομαρξιστή Πάνο Αναστασίου το 1944 στο Καρπενήσι, αφού έσκισε το κατηγορητήριο που του είχαν απαγγείλει οι σταλινικοί για μια ανατίναξη που δεν έγινε λόγω της εσκεμμένης ολιγωρίας να του προμηθέψουν τα εκρηκτικά, τον διαβεβαίωσε ότι δεν θα επιτρέψει την συνέχιση της πολιτικής της ηγεσίας του ΚΚΕ που οδηγεί στην προδοσία.
Ο ίδιος ο Άρης Βελουχιώτης, φημίζονταν για την αυστηρότητα και το αδιάφθορο της στάσης του, απόλυτος στην τήρηση των επαναστατικών αρχών με τους συντρόφους του και ανελέητος με τους εχθρούς του λαού. Διαμορφωμένος μέσα στο καμίνι των ιστορικών γεγονότων του μεσοπολέμου, με ενεργό δράση από το 1925, φυλακίστηκε επανειλημμένα και οργάνωσε επιχειρήσεις απόδρασης συντρόφων του από το ΚΚΕ από τις φυλακές. Πήρε την πρωτοβουλία για την μετατροπή των αντάρτικων σωμάτων σε επαναστατικό στρατό. Στα Δεκεμβριανά, το Γενικό Αρχηγείο του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον Άρη, κρατήθηκε με κομματική εντολή, έξω από την μάχη της Αθήνας και στάλθηκε σε επιχειρήσεις καταδίωξης των αποψιλωμένων δυνάμεων του Ζέρβα στην Ήπειρο. Σύμφωνα με την δήλωση του Τσόρτσιλ, του ίδιου ιμπεριαλιστή που χαρακτήριζε τα Δεκεμβριανά ως έργο των τροτσκιστών, η εμπλοκή των δυνάμεων του Βελουχιώτη στη μάχη της Αθήνας θα είχε ολοκληρωτικά διαλύσει τις δυνάμεις του βρετανικού στρατού και θα είχε οδηγήσει στην ήττα της Βρετανίας και στην κατάληψη της εξουσίας από το επαναστατημένο προλεταριάτο με τεράστιες διεθνείς συνέπειες2. Το αντάρτικο όμως αφοπλίστηκε και η ηγεσία του αποκεφαλίστηκε, στο βωμό των συμφωνιών του Στάλιν στη Γιάλτα και το Πότσδαμ.
Το κομμένο κεφάλι του Άρη που κρέμασαν οι κεφαλοκυνηγοί της δεξιάς στα Τρίκαλα, σηματοδοτεί το πέρασμα στη δεύτερη φάση του εμφύλιου πολέμου και την ήττα του 1949 που ακολούθησε. Το φάντασμα ωστόσο του Άρη στοιχειώνει τους χειρότερους εφιάλτες των καπιταλιστών, στην παρούσα ιστορική ρήξη της συνέχειας της ιστορίας, εβδομήντα πέντε χρόνια από τον ηρωικό, όσο και τραγικό θάνατό του. Να τιμήσουμε τον Άρη Βελουχιώτη σημαίνει, αντλώντας έμπνευση και μαθήματα από τη ζωή και την ιστορική δράση του, να ανατρέψουμε την εξουσία των δολοφόνων του για να πετύχουμε τον σκοπό του, την επαναστατική μεταμόρφωση του κόσμου.
Βιβλιογραφικές παραπομπές
- Ανδρέας Εμπειρίκος, Ημερολόγιο 1943, στο «Οι κύκλοι του Ζωδιακού», εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2018.
- Θόδωρος Κουτσουμπός, Ελλάδα 1941-1945, Πόλεμος των χωρικών και κοινωνική επανάσταση, εκδόσεις Λέων, Αθήνα 2003.
