Σε δεκαετή κύκλο περικοπών μπαίνουν οι συντάξεις από τον ερχόμενο Ιούνιο.
Ο ασφαλιστικός νόμος Κατρούγκαλου δεν θα φέρει «εξοικονόμηση» για το συνταξιοδοτικό μέχρι το 2019, όπως προβλέπει η σχετική έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, αλλά μέχρι το 2025.
Η «εξοικονόμηση» αυτή θα ξεπεράσει τα 5 δισ. ευρώ ή σχεδόν το 15 % της σημερινής ετήσιας εθνικής συνταξιοδοτικής δαπάνης.
Κόντρα σε κάθε προεκλογική ή μετεκλογική δέσμευση και πρόθεση του ΣΥΡΙΖΑ, η κυβέρνησή του προχωρά στην «εξοικονόμηση» των 4/5 των πόρων που ζητούν οι διεθνείς δανειστές από περικοπές στις συντάξεις και μόλις το 1/5 από αυξήσεις εισφορών. Φυσικά, κάθε απόκλιση από τους στόχους των εισφορών θα καλυφθεί από επιπλέον περικοπές στις συντάξεις. Εξάλλου ούτε ένα… σέντς δεν θα έλθει από την καλύτερη «αξιοποίηση» της περιουσίας των ταμείων ή του Δημοσίου ή από την εύρεση άλλων, «πρόσθετων» πόρων (π.χ. φορολόγηση χρηματοοικονομικών συναλλαγών), όπως υποστήριζε η κυβέρνηση μέχρι πρότινος.
Το «τσεκούρι» στις συντάξεις θα χωριστεί σε δύο μεγάλα στάδια.
Κατά το πρώτο στάδιο (2016 -2018), θα υπάρξει μεγάλο «τσεκούρωμα» των ήδη καταβαλλόμενων επικουρικών συντάξεων – εφάπαξ μαζί και του Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΚΑΣ)
Κατά το δεύτερο στάδιο (2019 -23) θα υπάρξει -ως επί τω πλείστον- «τσεκούρωμα» των ήδη καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων .
Πιο συγκεκριμένα :
Οι περικοπές σε επικουρικές συντάξεις – εφάπαξ θα γίνουν μέσω της έμμεσης εισαγωγής της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος, βάσει της οποίας οι παροχές θα δίδονται αποκλειστικά με βάση τα έσοδα του κυοφορούμενο Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΠ). Το 2016 -2017 προβλέπεται μεσοσταθμική μείωση 20% στις επικουρικές συντάξεις άνω των 170 ευρώ, μείωση 10-15% στα εφάπαξ, μείωση 32,5% στα μερίσματα των συνταξιούχων του Δημοσίου και μείωση 60% της δαπάνης για το ΕΚΑΣ. Εκτιμάται ότι το 2016 -2017 θα πληγούν έως 850.000 συνταξιούχοι (ή το 32% του συνόλου).
Οι περικοπές στις ήδη καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις θα γίνουν μέσω του επαναϋπολογισμού τους με βάση τα νέα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης τα οποία ισχύουν από τις 12 Μαίου 2016 και έπειτα. Εκτιμάται ότι γύρω στις 900.000 ήδη καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις (34% του συνόλου) θα θιγούν με σταδιακές μειώσεις έως 30% κατά την πενταετία 2019-2023.
«Κρυφά» βάρη
Όλα τα παραπάνω θα συμβούν, βέβαια, στο… «καλό σενάριο», σύμφωνα με το οποίο από το 2017 θα ξεκινήσει η «ανάκαμψη» της ελληνικής οικονομίας και έτσι θα αυξηθούν τα έσοδα από φόρους και εισφορές έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν σιγά – σιγά οι «τρύπες» στους προϋπολογισμούς των ασφαλιστικών ταμείων και να μην χρειαστούν να γίνουν μεγαλύτερες περικοπές σε σχέση με εκείνες που έχουν ήδη δρομολογηθεί. Να σημειωθεί πάντως πως «ανάκαμψη» της οικονομίας και της απασχόλησης δεν σημαίνει απαραίτητα ανάκαμψη των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές. Για παράδειγμα, από τα μέσα του 2014 έχει σταματήσει η αύξηση της ανεργίας. Ωστόσο, οι 3 στις 4 νέες προσλήψεις γίνονται με σύμβαση μερικής απασχόλησης και έτσι τα έσοδα από εισφορές είναι έως και κατά 70% χαμηλότερες σε σχέση με εκείνες που καταβάλλονται για τους πλήρως απασχολούμενους (δεδομένου ότι οι εισφορές προκύπτουν με βάση ένα ενιαίο -για όλους τους ασφαλισμένους- ποσοστό επί της αμοιβής). Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει σε στασιμότητα στα έσοδα από εισφορές την περίοδο 2015-2016.
Πέραν της προβλεπόμενης εξοικονόμησης πάνω από 5 δισ. ευρώ, υπάρχουν ακόμα πέντε «βόμβες» στο ασφαλιστικό, οι οποίες μπορούν να πυροδοτήσουν πιέσεις για νέες παρεμβάσεις. Αυτές είναι οι ακόλουθες :
1. Η οικονομική μελέτη του Υπ. Εργασίας, αλλά και η μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής που συνόδευσαν στη Βουλή το ασφαλιστικό νομοσχέδιο δεν έχουν λάβει υπόψη το «κόστος» της ικανοποίησης 144.000 εκκρεμών αιτήσεων για κύριες συντάξεις (1,2 δις ευρώ σε ετήσια βάση ).
2. Σημειώνεται διαφορά 670 εκατ. ευρώ μεταξύ των προβλέψεων που κάνει η έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους για τα έσοδα που θα προκύψουν ως το τέλος του 2017 προπαντός από τη νέα εισφορά 20% επί του εισοδήματος των επαγγελματιών και των προβλέψεων που κάνει η Εθνική Αναλογιστική Αρχή για την πορεία των εσόδων από εισφορές έως τότε.
3. Τα 200 εκατ. ευρώ, από τα συνολικά 720 εκατ. ευρώ περίπου τα οποία προβλέπει η Εθνική Αναλογιστική Αρχή ότι θα εξοικονομηθούν από τις δαπάνες για κύριες συντάξεις (2016-2019), θα προέλθουν από την μείωση του πλήθους των συνταξιούχων, η οποία θα προέλθει από την αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης. Φυσικά, η πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία θα υπάρξουν λιγότερες από τις αρχικά αναμενόμενες αιτήσεις συνταξιοδότησης, μιας και αν αυτές γίνουν πρόωρα φέρνουν έως και 40% χαμηλότερες χορηγούμενες συντάξεις θα μπορούσε να ανατραπεί, δεδομένου πως μία μεγάλη μερίδα ασφαλισμένων του ιδιωτικού τομέα ενδέχεται να στραφεί –παρόλα αυτά- στη σύνταξη υπό την πίεση της απόλυσης ή της μείωσης του μισθού.
4. Τα ληξιπρόθεσμα χρέη του ΕΟΠΥΥ προς τρίτους φτάνουν τα 1,7 δις ευρώ. Οι οφειλές αυτές προέρχονται εν πολλοίς από τα συνταξιοδοτικά ταμεία χρωστάνε 1 δις ευρώ προς τον ΕΟΠΥΥ.
5. Oι δανειστές διατηρούν στην ατζέντα τους το ζήτημα της οικονομικής κάλυψης –μέρους τουλάχιστον– των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας περί αντισυνταγματικότητας των περικοπών στις συντάξεις το 2012-13 (2% του ΑΕΠ ή 3 δις ευρώ).
Στις παραπάνω «βόμβες » ύψους 7 δισ. ευρώ δεν συνυπολογίζεται η «βόμβα» του χρέους των εργοδοτών προς το ΙΚΑ και των αυτασφαλισμένων προς τον ΟΑΕΕ, τον ΟΓΑ και το ΕΤΑΑ, τα οποία ξεπερνάνε τα 15 δισ. ευρώ.
Δ.Κ.
