Όσοι εκστασιάζονται με την «απόλυτη» δημοκρατία που υποτίθεται πως πρεσβεύει η δημοψηφιστική μέθοδος, μετά τις 18 Σεπτεμβρίου, δεν έχουν άλλο να πουν παρά το ότι «ο σκοτσέζικος λαός μίλησε»! Πράγματι, οι Σκωτσέζοι, τυπικώς «ελεύθερα» και «ανεμπόδιστα», επέλεξαν, με ποσοστό 55,3% (2.001.926 ψήφοι), να παραμείνει η χώρα τους κομμάτι του Ηνωμένου Βασιλείου, συνεχίζοντας έτσι, μια ιστορία υπαγωγής σε αυτό, διάρκειας τριών αιώνων.
Μια απόφαση, τόσο «ελεύθερη» και «ανεμπόδιστη», που χρειάστηκε η ενεργοποίηση και η κινητοποίηση των πιο αντιδραστικών δυνάμεων σε ολόκληρη την Ευρώπη και στον πλανήτη, στα κέντρα του διεθνούς κεφαλαίου και του Ιμπεριαλισμού, για την ενορχηστρωμένη τρομοκράτηση του Σκωτσέζικου λαού ενάντια στο «ναι». Αφού οι Σκωτσέζοι πείστηκαν επαρκώς πως η ανεξαρτησία θα «γκρεμίσει» πάνω στα κεφάλια τους όλες τις πληγές του Φαραώ, κλήθηκαν να προστρέξουν «δημοκρατικώς» στις κάλπες.
Για οποιονδήποτε, όμως, δεν τρέφει αυταπάτες για το «δίκαιο» και «αμερόληπτο» των μεθόδων της αστικής δημοκρατίας, τα παραπάνω δεν κομίζουν τίποτα νέο. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που είναι. Ωστόσο, χρήσιμα συμπεράσματα μπορούν να βγουν από αυτό, για το παρόν και το μέλλον της πολιτικής κρίσης στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε όλη την Ευρώπη, της οποίας αποτελεί μέρος.
Ταξικά προσδιορισμένη ψήφος
Αφού ο πατριώτης Κάμερον απέφυγε το φιάσκο να παραδώσει μικρότερο έδαφος εθνικής επικράτειας, από αυτό που παρέλαβε όταν ανέλαβε την κυβέρνηση, μπορεί πλέον να κοιμάται ήσυχος, αυτός και οι καπιταλιστές που υπηρετεί. Ή μήπως όχι;
Στην πραγματικότητα, παρά την κολοσσιαία προπαγάνδα υπέρ του «όχι», γεγονός είναι πως το 44,7% των ψηφοφόρων, παρέμειναν μέχρι τέλους υπέρ του «ναι». 1.617.989 άνθρωποι, στην καρδιά του Ηνωμένου Βασιλείου, «διαδήλωσαν» με την ψήφο τους, υπέρ της ανεξαρτησίας. «Διαδήλωσαν» ενάντια στην ιστορική αδικία και προϊόν του αγγλικού οικονομικού εκβιασμού της «ένωσης» του 1707, αλλά ταυτόχρονα, ενάντια σε μια άθλια ζωή που βιώνεται όχι στα ιστορικά κιτάπια, αλλά στο παρόν, στο σήμερα ενός Ηνωμένου Βασιλείου που βουλιάζει στην κρίση.
Πολλοί, ακόμα κι εξ αριστερών, απέρριψαν τον πόθο των Σκωτσέζων για ανεξαρτησία, με τη δικαιολογία πως είναι «εθνικιστικός». Απέρριψαν έτσι, συλλήβδην, και το δίκαιο «εθνικό» και ιστορικό αίτημα του καταπιεζόμενου έθνους, αλλά και τη καταφανή ταξική διάσταση που ενυπάρχει μέσα σε αυτό. Γιατί, όπως αποδείχτηκε από τα αποτελέσματα, η ψήφος στο δημοψήφισμα ήταν σαφέστατα ταξικά προσδιορισμένη.
Υπέρ της «ασφάλειας» που προσφέρει η παραμονή στο Ηνωμένο Βασίλειο, ψήφισαν τα πιο ευκατάστατα στρώματα, την ίδια στιγμή που το «ναι» στην ανεξαρτησία σάρωσε στη νεολαία, στην εργατική τάξη και στους ανέργους. Η πιο προλεταριακή Γλασκώβη, που βρίσκεται σταθερά μέσα στις 10 πρώτες περιοχές με τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας την τελευταία δεκαετία, με τον μεγαλύτερο αριθμό νοικοκυριών με ανέργους σε όλη την Μεγάλη Βρετανία, ψήφισε με 54% υπέρ της απόσχισης. Αντίθετα, το πιο «πλούσιο» Εδιμβούργο ψήφισε πλειοψηφικά υπέρ της παραμονής. Ανάλογη παρουσία υψηλής φτώχειας κι ανεργίας, υπάρχει και στις άλλες περιφέρειες, όπου οι τάσεις ανεξαρτησίας κατέγραψαν υψηλά ποσοστά (Ντάντι Σίτυ 57,35%, Γουέστ Ντανμπαρτονσάιρ 53,965%, Νορθ Λανκαρσάιρ 51,07% κ.α.).
Επιπλέον, τα πλέον εθνικιστικά, αντιδραστικά, «μαύρα» στοιχεία της Σκωτικής κοινωνίας, οι φασίστες και οι Ναζί, είναι παραδοσιακά «ενωτικοί» και οπαδοί του «κύρους» που προσφέρει η φιλόξενη αγκαλιά της –πάλαι πότε- Βρετανικής Αυτοκρατορίας και του Στέμματος. Με την ανακήρυξη του αποτελέσματος, δεν έχασαν την ευκαιρία, οι φασίστες της SDL (Scottish Defense League – αδελφή φασιστική οργάνωση της αγγλικής EDL) και άλλα μέλη ακροδεξιών και ναζιστικών οργανώσεων, όλοι τους «ενωτικοί», να βγουν στους δρόμους, με ναζιστικούς χαιρετισμούς πάνω από τις απλωμένες Union Jack, με επιθέσεις και βία ενάντια στους φίλους της ανεξαρτησίας, αναγκάζοντας την αστυνομία να επέμβει.
Για να καταλήξουμε: οι εργάτες, οι νέοι, οι άνεργοι, όλοι όσοι βιώνουν καθημερινά «στο πετσί» τους την ανάγκη μιας αλλαγής, ήταν υπέρ του «ναι». Οι ναζί, ο Κάμερον, το Σίτυ του Λονδίνου, οι τραπεζίτες και το ΔΝΤ, ήταν υπέρ του «όχι». Εμείς, τασσόμαστε αναφανδόν με τους πρώτους, ρισκάροντας να χαρακτηριστούμε κι εμείς… «αναχρονιστικοί» κι «εθνικιστές»…
Τα μεθεόρτια του δημοψηφίσματος
H Βρετανική αστική τάξη, που τα «χρειάστηκε» με την περιπέτεια του δημοψηφίσματος, βγαίνει «νικήτρια», μερικώς ανακουφισμένη πως αποφεύχθηκε η «τρέλα» που θα τίναζε στον αέρα την Ευρώπη, αλλά υποχρεωμένη να παραχωρήσει διευρυμένες εξουσίες και αυτονομία στο κοινοβούλιο της Σκωτίας. Ήταν, άλλωστε, μια από τις υποσχέσεις του Κάμερον για να δελεάσει τον Σκωτσέζικο λαό υπέρ του «όχι». Στο άλλο στρατόπεδο, ο Σκωτσέζος πρωθυπουργός Σάλμοντ, που είχε στηρίξει όλη του την πολιτική καριέρα στον αγώνα για ανεξαρτησία, παραιτήθηκε αποσυρόμενος ολοκληρωτικά από την πολιτική.
Παρά την προσωρινή νίκη, είναι αλήθεια πως ο «πονοκέφαλος» βρίσκεται στην πλευρά της Βρετανικής κυβέρνησης. Αυτή καλείται τώρα, να διαχειριστεί και να καθησυχάσει -σε μια ιστορική περίοδο όπου ησυχία υπάρχει μόνο στα νεκροταφεία- την εκπεφρασμένη δυσαρέσκεια του μισού σχεδόν πληθυσμού της δεύτερης μεγαλύτερης χώρας του Ηνωμένου Βασιλείου, μεγαλύτερης από την τρίτη και τέταρτη μαζί (Ουαλία και Β. Ιρλανδία). Μια δυσαρέσκεια, που τροφοδοτείται και διογκώνεται από την καλπάζουσα οικονομική κρίση, που η αντιμετώπισή της βρίσκεται πέραν των δυνάμεων της Βρετανικής κυβέρνησης, και σίγουρα δεν ξεγελιέται με τα «καθρεφτάκια» της διευρυμένης αυτονομίας. Μια δυσαρέσκεια, που μέσα από τη διαδικασία του δημοψηφίσματος έχει πάρει μορφή, έχει αποκτήσει υπόσταση με συγκεκριμένες στοχεύσεις και κατευθύνσεις, βάζοντας υποψηφιότητες για νέες «περιπέτειες» στη Μεγάλη Βρετανία.
Αλλά η φυγόκεντρος δυναμική, μπορεί να πυροδοτήθηκε στη Σκωτία, αλλά ξεπέρασε γρήγορα τα όρια του «νησιού». Στην Καταλονία, του 1.800.000 διαδηλωτών υπέρ της ανεξαρτησίας από την Ισπανία, οι εξελίξεις παίρνουν τις διαστάσεις χειμάρρου. Ο Αρτούρ Μας, πρόεδρος της Generalitat, της Καταλανικής κυβέρνησης, υπέγραψε διάταγμα για την πραγματοποίηση αντίστοιχου με τη Σκωτία δημοψηφίσματος απόσχισης, στις 9 Νοεμβρίου, παρά την μη αναγνώριση από την κεντρική Ισπανική κυβέρνηση. Αντιδρώντας, ο Μαριάνο Ραχόι, προσέφυγε στο Συνταγματικό δικαστήριο για την ακύρωση του διατάγματος. Είναι το ίδιο δικαστήριο που το 2010 είχε «κουτσουρέψει» το καθεστώς αυτονομίας της Καταλονίας, αποσύροντας μάλιστα την αναγνώριση του Καταλανικού έθνους…
Ανεξάρτητα από τις Ισπανικές αντιδράσεις κι από τις αποφάσεις των δικαστηρίων τους, γεγονός είναι πως η Σκωτία πυροδότησε εκ νέου τις φυγόκεντρες τάσεις σε όλη την Ευρώπη, προσδίδοντας έτσι, και στην περίπτωση της Καταλονίας, μια αποφασιστική ορμή, που έχει όλα τα συστατικά που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε… μετωπική σύγκρουση.
Κ. Αποστολόπουλος
