Αρμαγεδώνας ανεργίας
Το 36ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ, μετά τους χαιρετισμούς της ευρωπαϊκής και διεθνούς συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, αυτών που διεξάγουν αστική πολιτική μέσα στο εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα, και την εισήγηση του προέδρου της Συνομοσπονδίας, περιείχε την έκθεση του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, για την οικονομία και την απασχόληση. Τι ειρωνεία. Σε μια πολυτελέστατη αίθουσα του Ρόδος Παλλάς, παρουσιάστηκε σε όλη την έκτασή του, το μακέλεμα της εργατικής τάξης και ευρύτερα των εργαζομένων.
Η έκθεση έχει σημασία γι’ αυτά που συμπεραίνει και για αυτά που δε συμπεραίνει. Και αυτό ίσως είναι κρισιμότερο να ειπωθεί από τη μεριά μας.
Από την άλλη μεριά, η Έκθεση καταγράφει στοιχεία, που η άμεση εμπειρία, όχι μόνο όποιου παλεύει μέσα στο εργατικό κίνημα, αλλά και κάθε εργαζόμενου, τα ζει καθημερινά, τα βλέπει γύρω του. Η αποτύπωση με αριθμούς, προσφέρει γλαφυρά την έκταση και την ποιότητα της επίθεσης που έχει δεχτεί η εργατική τάξη και ευρύτερα οι εργαζόμενοι, και ωθεί σε συγκεκριμένα συμπεράσματα και σχεδιασμό τις πολιτικές και εργατικές πρωτοπορίες.
Όμως το βάθρο της ανάλυσης του ΙΝΕ, δηλαδή η εκτίμηση της κρίσης, και ιδιαίτερα της θέσης της ελληνικής οικονομίας σε αυτήν, δείχνει πως είναι σε λάθος κατεύθυνση. Η συστημική παρακμή, με ιδιαίτερο στοιχείο της την ελληνική χρεοκοπία, για την έκθεση αποτυπώνεται με τη διαπίστωση πως «η ελληνική οικονομία, με τη μακροχρόνια αποεπένδυση, που έχει επηρεάσει το δυνητικό ΑΕΠ, δημιουργεί μακροοικονομικούς κινδύνους και περιορισμούς, όταν η χώρα επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης»! Το ΙΝΕ, προσδοκά την αντιστροφή του κύκλου της ύφεσης, όταν από όλα τα δεδομένα που υπάρχουν, τόσο για τη διεθνή, την ευρωπαϊκή, και πολύ περισσότερο την ελληνική οικονομία, δείχνουν πως ο καπιταλισμός βρίσκεται στο βάραθρο της ιστορικής κρίσης και παρακμής του, μια εποχή πολέμων και επαναστάσεων, που δε μπορεί να διαβάζεται με το εργαλείο ανάγνωσης ενός κλασσικού κύκλου ύφεση-σταθεροποίηση-ανάκαμψη.
Το γεγονός πως τα αδιανέμητα κέρδη των επιχειρήσεων, είναι σε επίπεδο πολύ υψηλότερο των επενδύσεων, δηλαδή σε απλά ελληνικά, πως οι επιχειρηματίες έχουν σταματήσει να επανεπενδύουν στην πραγματική οικονομία, είναι μια από τις εκφράσεις ακριβώς αυτού του παρασιτικού χαρακτήρα του καπιταλισμού στη χώρα, ως ένδειξη ενός συστήματος που δε στοχεύει σε παραγωγικές δραστηριότητες, κεφαλαίων, δηλαδή συσσωρευμένης υπεραξίας που δε βρίσκει δρόμους να πραγματοποιηθεί στην πραγματική οικονομία.
Έτσι λοιπόν, ένα από τα αποτελέσματα που καταγράφει η Έκθεση, είναι ο Αρμαγεδώνας της ανεργίας, όπου η μακροχρόνια ανεργία στην Ελλάδα, αγγίζει πλέον το 73,7% του συνόλου των ανέργων! Με όλα τα συνακόλουθα αποτελέσματα. Το 48% των νοικοκυριών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, το 58,1% της ανεργίας αφορά τη νεολαία, το 50% των εργαζομένων ζει με μισθό μέχρι 800 ευρώ! Αυτά τα στοιχεία, με τις ευρύτερες συνέπειες που έχουν για τις ζωές των εργαζομένων, υπογραμμίζουν, όχι μόνο την ανάγκη διεύρυνσης των διεκδικήσεων των συνδικάτων, με τα αιτήματα που θα αφορούν την αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, αλλά πολύ περισσότερο, πως τα όργανα μιας ανεξάρτητης εργατικής πολιτικής, είναι όρος ύπαρξης και πάλης της εργατικής τάξης και εκτός συνδικάτων.
Η Έκθεση αποτυπώνει το συγκλονιστικό γεγονός πως το 2015 οι επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις, αποτελούσαν το 94% του συνόλου των συλλογικών συμβάσεων, με μόνο 12 τον αριθμό, να αποτελούν συμβάσεις εθνικής ισχύος. Ενώ ταυτόχρονα, πάλι για το 2015, ευέλικτες μορφές εργασίας αντιστοιχούσαν στο 55% των προσλήψεων. Δηλαδή το σε ποσοστό 94% υπογράφονται συμβάσεις υπό την εργοδοτική τρομοκρατία και την απειλή της απόλυσης, χωρίς να εξασφαλίζονται οι εργασιακοί όροι κοινής πάλης με άλλα τμήματα εργαζομένων.
Συνάμα, από τις εμπειρικές παρατηρήσεις των συντελεστών της Έκθεσης, προκύπτει πως οι ευέλικτες εργασιακές σχέσεις, δεν οδηγούν σε αύξηση της παραγωγικότητας, διαλύοντας έναν ακόμα μύθο που συστηματικά επιδίωκε το κεφάλαιο και οι κονδυλοφόροι του να εμφανίσουν ως λύση με αμοιβαία οφέλη.
Αυτή η αντικειμενική κατάσταση στην τάξη εξηγεί πράγματα που δεν καταγράφει η ΓΣΕΕ, και δε θα μπορούσε να το κάνει ούτε το ΙΝΕ. Ερμηνεύει, γιατί μεγάλο τμήμα της εργατικής τάξης, αντιλαμβάνεται πως θα πρέπει να υπάρξει πολιτική λύση, σε επίπεδο κυβέρνησης και εξουσίας, πως δεν μπορεί να απαντήσει ο στενός κλαδικός συνδικαλιστικός αγώνας. Αποτυπώνει, ιδιαίτερα στο επίπεδο των αγώνων της τάξης τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα με τις απεργίες του τελευταίου διαστήματος, περισσότερο με αυτή της 4 Φλεβάρη, τόσο τα όρια, όσο κυρίως πως αυτή η τάξη δεν έχει ηττηθεί, δεν έχει αποσυρθεί, αλλά επιμένει να αναζητά την προοπτική στους αγώνες, αλλά με ερωτήματα που θέτουν στο κέντρο της συζήτησης την ανάγκη της ανεξάρτητης δράσης της, και το ζήτημα της εξουσίας. Ερμηνεύει την αποστροφή εκατομμυρίων εργαζομένων απέναντι στη ΓΣΕΕ, που τείνει σε αρκετές περιπτώσεις να αμφισβητεί συνολικά την ανάγκη του στενού συνδικαλιστικού αγώνα. Αποδεικνύει, η ίδια η αντικειμενική κατάσταση, πως στο πεδίο της καπιταλιστικής παρακμής, δεν αρκεί η πάλη για την τιμή της εργατικής δύναμης. Και όχι μόνο αυτό. Μπροστά στο καθήκον της ενιαίας πάλης της εργατικής τάξης και ευρύτερα των εργαζομένων, χωρίς να μπαίνει το ζήτημα μιας συνολικής αναδιαμόρφωσης της οικονομίας σε σοσιαλιστικές βάσεις, με ένα συγκεντρωτικό και δημοκρατικό σχέδιο εθνικοποίησης της οικονομίας, μπορεί να είναι και αποπροσανατολιστικό, ή ενσωματώσιμο στο ίδιο το σύστημα.
Η Έκθεση έχει μεγάλη σημασία κυρίως για ό,τι δε λέει, για ό,τι δεν μπορεί να πει. Είναι καιρός να τα οργανώσει, να τα πει, να τα παλέψει το ίδιο το εργατικό κίνημα. Παρά και ενάντια τη θέληση της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας.
Νίκος Πελεκούδας
