NA AΓΩNIΣTOYME ΓIA TO ΔIEΘNH ΣOΣIAΛIΣMO!
Κοινή Απόφαση για το 2016 του Βαλκανικού Σοσιαλιστικού Κέντρου «Κριστιάν Ρακόφσκι» και της ιστοσελίδας RedMed
Mέρος δεύτερο
Η πηγή της ελπίδας: η αναζωπύρωση των ταξικών αγώνων
Η τάση προς τη βαρβαρότητα που δημιουργεί ο καπιταλισμός δεν είναι, ωστόσο, το μόνο προϊόν της παρούσας παγκόσμιας κατάστασης. Υπάρχει επίσης, πολύ ευδιάκριτο, ένα άλλο, αντίθετο ρεύμα που δημιουργεί ελπίδες για το μέλλον. Ο κίνδυνος είναι να μείνουμε τυφλοί μπροστά σε αυτήν την εξέλιξη εάν υποταχθούμε στη διάχυτη απαισιοδοξία που έχει συμπαρασύρει την Αριστερά μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και των σταλινικών καθεστώτων του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Οι Μεγάλες Υφέσεις δημιουργούν αντίθετες τάσεις. Η κρίση της δεκαετίας του 1930, δημιούργησε από τη μια πλευρά το φασισμό και τον γιαπωνέζικο επεκτατισμό, και από την άλλη την Ισπανική Επανάσταση, τα επαναστατικά γεγονότα στη Γαλλία, πριν και κατά τη διάρκεια της περιόδου του «Λαϊκού Μετώπου», τη μαζική επαναστατική ριζοσπαστικοποίηση των Κινέζων αγροτών, και την άνοδο του κινήματος των Αμερικανών εργατών.
Το κεφάλαιο προσπαθεί απεγνωσμένα να απελευθερωθεί από τις αντιφάσεις που το ίδιο δημιούργησε, ενώ κανένας συμβιβασμός μεταξύ των αντιμαχόμενων τάξεων δεν είναι πλέον εφικτός. Σε αυτήν την κατάσταση η κοινωνία στρέφεται όλο και περισσότερο στην κατεύθυνση ριζοσπαστικών πολιτικών και ιδεολογικών ρευμάτων. Αυτή είναι η αιτία της ταυτόχρονης ανόδου, από τη μια πλευρά, του φασισμού και της βαρβαρότητας, και από την άλλη, των τάσεων εκείνων της ταξικής πάλης οι οποίες οδηγούν στην επανάσταση καθώς ωριμάζουν οι συνθήκες
Τα έτη 2011-2013 ήταν η σκηνή της κοινωνικής αναταραχής διεθνώς, στην οποία οι μάζες αγωνίστηκαν για έναν κόσμο διαφορετικό. Στην Τυνησία και την Αίγυπτο, συντελέστηκαν γνήσιες, βασισμένες στις μάζες επαναστάσεις που απλώθηκαν στον αραβικό κόσμο δίνοντας ώθηση σε λιγότερο φιλόδοξες εξεγέρσεις σε πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων του Μπαχρέιν, της Υεμένης αλλά και της Συρίας κατά τους πρώτους έξι μήνες των γεγονότων στη χώρα αυτή. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το κίνημα Occupy Wall Street παρείχε το πρότυπο για παρόμοιες κινήσεις σε δεκάδες αμερικανικές πόλεις. Στην Ισπανία, το κίνημα των Αγανακτισμένων κατέλαβε τις κεντρικές πλατείες των μεγάλων πόλεων της χώρας για εβδομάδες ολόκληρες. Στην Ελλάδα, μια άλλη κατάληψη πλατείας, στο Σύνταγμα, συνδυάστηκε με δεκάδες γενικές απεργίες που συγκλονίζουν τη χώρα χρόνια τώρα. Ακόμα και στο Τελ Αβίβ, μια κατάληψη με σκηνές στην λεωφόρο Ρότσιλντ αποτέλεσε το επίκεντρο κινητοποιήσεων ενάντια στα οικονομικά προβλήματα των φτωχών Ισραηλινών. Οι λαοί σε όλο τον πλανήτη ξεσηκώθηκαν ο ένας μετά τον άλλο για να αγωνιστούν για έναν καλύτερο κόσμο. Το καλοκαίρι του 2013, ήταν η σειρά των τουρκικών και βραζιλιάνικων μαζών να εξεγερθούν. Στο τέλος του Ιουνίου του ίδιου έτους, μαζικοί αγώνες σε τρεις χώρες συγχρονισμένα ταρακούνησαν τον κόσμο, όταν 30 εκατομμύρια Αιγύπτιοι βγήκαν στους δρόμους ενάντια το σφετερισμό της εξουσίας από την εκλεγμένη διοίκηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.
Οι συγκεκριμένες απαιτήσεις μπορεί να ήταν διαφορετικές, αλλά η γενική άποψη ήταν αυτή της αδελφοσύνης και της συντροφικότητας μεταξύ των διαφόρων κινημάτων. Οι Αιγυπτιοι επαναστάτες παρήγγειλαν πίτσες για τους εργάτες του δήμου του Ουισκόνσιν, ενώ οι ακτιβιστές του Occupy Wall Street επικαλούνταν την αιγυπτιακή επανάσταση σε όλες τις ενέργειές τους. Οι βραζιλιάνικες μάζες χαιρέτιζαν, πάνω από τον ωκεανό όταν ξεκίνησαν τη δράση τους δέκα μόνο μέρες μετά την εξέγερση του Γκεζί στην Τουρκία, προβάλλοντας το σύνθημα, «Οι αγάπες τελείωσαν, στο εξής εδώ είναι Τουρκία». Η πιο αξιοσημείωτη περίπτωση παρατηρήθηκε στο Τελ Αβίβ, όπου μετά από δεκαετίες εχθρότητας μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών χωρών, οι κατασκηνωτές χαιρέτησαν τους επαναστάτες της πλατείας Ταχρίρ!
Αυτή η επαναστατική στιγμή έχει ξεθωριάσει. Η πρώτη φάση του νέου επαναστατικού κύματος έχει φτάσει στο τέλος της. Είναι σημαντικό να εξηγήσουμε με σαφήνεια γιατί συνέβη αυτό. Η Αίγυπτος ήταν η παραδειγματική περίπτωση αυτής της επαναστατικής φάσης. Και ήταν εκεί περισσότερο από οπουδήποτε αλλού πεντακάθαρο πως οι μάζες δεν είχαν επαναστατική ηγεσία. Η αιγυπτιακή εργατική τάξη ήταν πολύ μαχητική και στα χρόνια που προηγήθηκαν της επανάστασης και κατά τη διάρκεια των δύο ετών της ίδιας της επανάστασης. Το απεργιακό κίνημα ήταν αποφασιστικής σημασίας όσον αφορά την πτώση του Μουμπάρακ. Κοντά στο ενάμισι εκατομμύριο εργαζόμενοι εντάχθηκαν στα ανεξάρτητα συνδικάτα αυτά τα χρόνια. Μια δυναμική διαρκούς επανάστασης πλανιόταν στον αέρα. Αλλά δεν υπήρχαν προσπάθειες από την πλευρά των επαναστατικών πολιτικών ομάδων για να κατακτήσουν την ταξική ανεξαρτησία και να φέρουν την επανάσταση υπό την πολιτική ηγεμονία της εργατικής τάξης. Η κρίση πολιτικής ηγεσίας είναι το δίδαγμα που πρέπει να συναχθεί από αυτήν την πρώτη φάση της επανάστασης.
Ωστόσο, η υποχώρηση του επαναστατικού κύματος δεν σημαίνει ότι οι μάζες έπαψαν να αντιστέκονται. Ακόμη και κάτω από τη στρατιωτική δικτατορία του αλ Σίσι, οι Αιγύπτιοι εργάτες της κλωστοϋφαντουργίας, τον Οκτώβριο του 2015, κατόρθωσαν να ξεκινήσουν μια μαχητική και νικηφόρα απεργία.
Είναι αλήθεια ότι από το 2013, η λιτότητα, ο πόλεμος, ο φασισμός και ο υφέρπων αυταρχισμός έχουν λάβει πρωταγωνιστικό ρόλο. Αλλά η πάλη των μαζών έχει πάρει μια διαφορετική πορεία σε αυτή τη δεύτερη φάση. Έχοντας υποστεί η αραβική επανάσταση μια στιγμιαία οπισθοδρόμηση, η ευρωπαϊκή εργατική τάξη αναλαμβάνει τη σημαία της πάλης.
Λαμβάνοντας υπόψη τις συνολικές ιστορικές συνθήκες και το επίπεδο της συνείδησης το οποίο είναι προϊόν αυτών των συνθηκών, το ευρωπαϊκό προλεταριάτο, και ιδίως τα τμήματά του στο νότιο άκρο της ηπείρου, έχουν στραφεί προς μια εκλογική στρατηγική στην προσπάθειά τους να απωθήσουν την καταστροφική πολιτική της εξαθλίωσης που τους επιβάλλεται από τη λεγόμενη Τρόικα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. (Στην περίπτωση της Ελλάδας, τουλάχιστον, αυτό έχει γίνει Κουαρτέτο, καθώς έχει ενταχθεί στην ομάδα των ληστών ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας – ESM.)
Στη μια χώρα μετά την άλλη, οι εργαζόμενες μάζες στρέφονται σε κόμματα στα αριστερά της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα ή το Ποδέμος στην Ισπανία, δίνοντας έτσι ένα βαρύ πλήγμα στα αναξιόπιστα κυρίαρχα δικομματικά συστήματα της προηγούμενης περιόδου. Το 2015 ήταν εμβληματικό από αυτήν την άποψη.
Αυτή η νέα στροφή στη Νότια Ευρώπη βρίσκει έρεισμα, φυσικά, στο ισχυρό μαζικό κίνημα που είχε προκύψει κατά την πρώτη φάση της πάλης, όταν, ειδικά σε αυτό το αποφασιστικής σημασίας έτος 2011, οι μάζες στην Ελλάδα και την Ισπανία είχαν βγει μαζικά και αποφασιστικά για να διαμαρτυρηθούν για το κύμα λιτότητας, ανεργίας και φτώχειας που είχε οδηγήσει σε ασφυξία τις κοινωνίες τους στον απόηχο της οικονομικής κατάρρευσης της περιόδου 2007-2008. Είναι σημαντικό να είμαστε σαφείς σχετικά με το γεγονός ότι η κοινοβουλευτική νίκη κομμάτων, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ και το Ποδέμος δεν είναι παρά μια ιδιαίτερη (και πιστεύουμε παροδική) μορφή του πραγματικού περιεχομένου, το οποίο είναι η μαχητική διάθεση των μαζών.
Όπως η περίπτωση της Αιγύπτου ήταν παραδειγματική στην προηγούμενη φάση, έτσι και η περίπτωση της Ελλάδας είναι παραδειγματική σε αυτήν τη δεύτερη φάση της πάλης. Σε αυτήν την περίοδο της κρίσης που άνοιξε το 2007-2008, η Ελλάδα ήταν ο πιο αδύναμος κρίκος του αδύναμου κρίκου του παγκόσμιου καπιταλισμού, της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχει υποβληθεί στη δημοσιονομική πειθαρχία της λιτότητας που επιβλήθηκε από τις Βρυξέλλες και το ΔΝΤ σε συμπαιγνία με τις μεγάλες πολιτικές δυνάμεις της ελληνικής αστικής τάξης. Η ανταπόκριση των μαζών ήταν υποδειγματική. Προετοιμασμένες από την πυρκαγιά της εξέγερσης του Δεκέμβρη 2008 μετά την εγκληματική δολοφονία του 15χρονου νεολαίου Αλέξη Γρηγορόπουλου από την αστυνομία, οι ελληνικές μάζες οργάνωσαν αλλεπάλληλες γενικές απεργίες όλη αυτήν την περίοδο, καθώς και ένα κίνημα κατάληψης πλατειών στις αρχές του καλοκαιριού του 2011, σε συνδυασμό με το κίνημα των Αγανακτισμένων της Ισπανίας.
Η Ελλάδα είναι επίσης η χώρα που έχει αποκαλύψει πιο καθαρά τις αντιφάσεις της νέας πορείας που επιλέχθηκε από τις μάζες στον αγώνα τους ενάντια στην επίθεση του κεφαλαίου. Αφότου στα τέλη Φεβρουαρίου [2015], μέσα στο ελάχιστο διάστημα ενός μήνα, η κυβέρνηση Τσίπρα προέβη σε μια πρώτη μεταστροφή υπέρ των απαιτήσεων της Τρόικας, η κυβέρνηση του Τσίπρα κάλεσε τις μάζες σε ένα δημοψήφισμα στις αρχές Ιουλίου, πιθανώς με την ελπίδα ότι η πλειοψηφία θα ψήφιζε «Ναι», δίνοντάς του το ελεύθερο για μια πλήρη υποταγή. Οι εργαζόμενες μάζες της Ελλάδα είπαν «Όχι», με ένα ηχηρό 62 τοις εκατό των ψήφων! Το γεγονός ότι ο Τσίπρας στη συνέχεια προχώρησε στο να υποκύψει στην πίεση της ΕΕ, παρά την ισχυρή υποστήριξη που του είχε δώσει ο ελληνικός λαός, απέδειξε, στην πράξη, αυτό που ανέκαθεν είχαμε πει: αυτή η στρατηγική υποστήριξης ρεφορμιστικών αριστερών κομμάτων σε μια στιγμή που η μεταρρύθμιση είναι η πλέον ανέφικτη επιλογή, όταν το να παρθεί η εξουσία από τα χέρια της τάξης των καπιταλιστών είναι η μόνη εναλλακτική διέξοδος στη μιζέρια και την αντίδραση, είναι αδιέξοδη. Η στρατηγική γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ για έναν ταξικό «ιστορικό συμβιβασμό» στο εσωτερικό, και κυρίως, στο εξωτερικό ήταν καταδικασμένη να αποτύχει άδοξα: ζήτησε ταξική ειρήνη σε συνθήκες ανοιχτού ταξικού πολέμου. Ο Τσίπρας και η ομάδα του πήγαν στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, βαδίζοντας σε ένα ναρκοπέδιο κάτω από ένα δεδηλωμένο πόλεμο, για να αντιμετωπίσουν άγριους, ανένδοτους εχθρούς, υψώνοντας τη σημαία της ταξικής ειρήνης, που είναι η λευκή σημαία της παράδοσης.
Αλλά οι μάζες θα πρέπει να ξεπεράσουν αυτό το εμπόδιο, τους πολιτικούς περιορισμούς που τίθενται από το ρεφορμισμό και τη σύγχυση που προκαλεί η προδοσία του, μέσα από τη δική τους εμπειρία. Το καθήκον των επαναστατών είναι να οριοθετηθούν σαφώς ενάντια σ’ αυτούς που παραπλανούν το κίνημα, χωρίς ίχνος σεχταριστικών φλυαριών, να στραφούν προς τις ίδιες τις μάζες, ενώνοντάς τες σε όλους τους αγώνες τους ενάντια στον κοινό εχθρό. Συνάμα σε όλο αυτό το διάστημα πρέπει να ξεσκεπάζουν τους ύπουλους ηγέτες για τον ρόλο τους, οικοδομώντας μια πολιτική και οργανωτική εναλλακτική, η οποία θα είναι σε θέση να λειτουργήσει ως εργαλείο για τις μάζες προς τον δρόμο της επανάστασης. Αυτό ισχύει για την Ελλάδα και για την Ισπανία και όλες τις άλλες χώρες, όπου οι εργαζόμενες μάζες εξεγείρονται σε έναν αγώνα για την επιβίωση απέναντι στην επίθεση του κεφαλαίου.
Το έτος 2016 θα είναι κρίσιμο για μια Ευρώπη με εκατομμύρια άνεργους και φτωχούς ανθρώπους, μια βαλτωμένη οικονομία, μια άλυτη τραπεζική κρίση και κρίση χρέους, εξαιρετικά ευάλωτη σε νέες κρίσεις που έρχονται από την Ανατολή και τη Δύση, από την Κίνα και την Αμερική, κατακερματισμένη ανάμεσα σε διαφορετικές εθνικές κρατικές γραμμές, ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και αναδυόμενους εθνικισμούς, μεταξύ του Βόρειου, πιο «προνομιούχου» τμήματός της και του Ευρωπαϊκού Νότου, μεταξύ της Δυτικής και της Ανατολικής Ευρώπης.
Το σύνολο του οικοδομήματος της ΕΕ κλονίζεται και τώρα η κρίση του επιδεινώνεται εξαιρετικά από την πολιτική κρίση που παράγεται από τις τεράστιες, ασταμάτητες παλίρροιες προσφύγων που προέρχονται από όλες τις χώρες που έχουν πέσει θύματα των ευρωπαϊκών και αμερικανικών ιμπεριαλιστικών πολέμων, καταστροφών και ανθρωπιστικών κρίσεων, στη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν ή την Αφρική.
Οι κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές είναι ήδη εμφανείς: τα Βαλκάνια αποσταθεροποιούνται· η Πολωνία και η Κεντρική / Ανατολική Ευρώπη κάτω από ακροδεξιά υπερεθνικιστικά καθεστώτα αρχίζουν να στρέφονται εναντίον ακόμη και των προηγούμενων κυρίων τους, τη Γερμανία και την ΕΕ· η Ουκρανία έχει γίνει, οικονομικά, πολιτικά, στρατιωτικά, μια «μαύρη τρύπα» στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ. Λίγους μήνες πριν, η Μέρκελ εμφανίστηκε ως ο ισχυρότερος πολιτικός ηγέτης στην ΕΕ· τώρα, ακόμη κι ένα σημαντικό τμήμα του δικού της κόμματος, απαιτεί την απομάκρυνσή της, λόγω της προσφυγικής κρίσης.
Από την Ελλάδα ως την Πορτογαλία, από την Καταλονία ως τη Σκωτία, από την προοπτική ενός Grexit στη δυνατότητα ενός Brexit, η Ευρώπη έχει εισέλθει σε μια περίοδο ιστορικών κοινωνικών και εθνικών αναμετρήσεων, μεγάλων μετασχηματισμών. Οι ευρωπαϊκές άρχουσες τάξεις έχουν αποτύχει παταγωδώς να ενοποιήσουν την Ήπειρο. Αυτό είναι το καθήκον της εργατικής τάξης, επικεφαλής των φτωχοποιημένων μαζών.
Αυτό που χρειάζεται είναι μια νέα ηγεσία για την εργατική τάξη της Ευρώπης, μια ηγεσία που οργανώνεται σε διεθνές επίπεδο, μαζί με τα επαναστατικά κόμματα των άλλων ηπείρων, για να αγωνιστούμε για μια νέα Ευρώπη, η οποία θα εξαλείψει την εξουσία του κεφαλαίου και τον περίπλοκο μηχανισμό κυριαρχίας που ενσωματώνεται και στις δομές της ΕΕ και στα εθνικά κράτη και να τα αντικαταστήσει όλα αυτά με τις Ενωμένες Σοσιαλιστικές Πολιτείες της Ευρώπης.
Στο επόμενο φύλλο τέλος
