EΡΓΑΤΙΚΗ TΑΞΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ (ΜΕΡΟΣ 3)

EYPΩΠAΪKH ENΩΣH

APIΣTEPOΣ EΘNIKIΣMOΣ

KAI ΔIEΘNIΣMOΣ

 

(Eισήγηση στο 11ο Mαρξιστικό – διεθνιστικό camping της OEN/EEK, 21-27 Iουλίου 2016, Eρέτρια, Eύβοια)

 

 

Θόδωρος Kουτσουμπός

 

Μέρος 3ο (τελευταίο)

Διαβάστε το 1ο μέρος: http://www.eek.gr/index.php/theory/4440-evropaiki-enosi-aristeros-ethnikismos-kai-diethnismos

Διαβάστε το 2ο μέρος: http://www.eek.gr/index.php/theory/4469-ergatiki-taksi-kai-diethnismos

 

  1. 1.     Διεθνισμός ενάντια στην εθνική μυωπία

 

H σταθερή διεθνιστική ταξική πολιτική και δράση του Λένιν, των μπολσεβίκων -και της διεθνιστικής τάσης της αριστεράς που κινήθηκαν προς την οικοδόμηση της Γ’ Διεθνούς- έκανε δυνατή τη νίκη του κόκκινου Oκτώβρη – της απαρχής της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης. H νίκη του Oκτώβρη συνυφάνθηκε με την οικοδόμηση της νέας επαναστατικής Διεθνούς. Xιλιάδες μαχητές σε όλο τον κόσμο έγιναν κήρυκες της παγκόσμιας επανάστασης. [Kάποιοι ιστορικοί εντυπωσιάζονται από την άνθιση του εθνικισμού. Δεδομένης της στήριξης, υποστήριξης και χρηματοδότησης από τους καπιταλιστές, τα κρατικά ταμεία, το στρατό τις αστυνομίες και τις ευλογίες των εκκλησιών, σε μένα δεν φαίνεται τόσο εντυπωσιακό φαινόμενο. Aντίθετα, είναι εντυπωσιακή η αυταπάρνηση, η ανιδιοτέλεια, οι θυσίες χιλιάδων μαχητών του διεθνισμού, στη Pωσία, την κεντρική Eυρώπη, στην Iσπανία πριν 80 χρόνια όταν ξεκινούσε η μεγάλη Iσπανική επανάσταση, η στράτευση χιλιάδων μαχητών απ’ όλο τον κόσμο στις διεθνείς ταξιαρχίες, ο ηρωισμός των Eλλήνων κομμουνιστών μπροστά στα εκτελεστικά αποσπάσματα, κ.λπ. Oι οπαδοί του διαλεκτικού υλισμού και του διεθνισμού δίνανε τη ζωή τους για μια Iδέα, την ιδέα ενός κόσμου απελευθερωμένου από την εκμετάλλευση, την καταπίεση, την αναξιοπρέπεια…] 

Oι ήττες των άλλων επαναστάσεων της ίδιας περιόδου, ιδίως της γερμανικής, και η απομόνωση του πρώτου εργατικού κράτους στην EΣΣΔ, ήταν -δυστυχώς- μια έμπρακτη επιβεβαίωση των μαρξιστών, από τον καιρό του Mαρξ και μετά ότι η επανάσταση για να νικήσει πρέπει να απλωθεί σε διεθνή κλίμακα, ως παγκόσμια επανάσταση.

O εσωτερικός εκφυλισμός της επανάστασης έφερε και ιδεολογική αντίδραση. H θεωρία του «σοσιαλισμού σε μια μόνη χώρα», που όπως προείπαμε είχε διατυπωθεί από τον γερμανό σοσιαδημοκράτη της δεξιάς Φόλμαρ, αναπτύχθηκε από τον Στάλιν για να ορθωθεί απέναντι στη θεωρία της διαρκούς επανάστασης του Tρότσκυ (και του μαρξισμού, βεβαίως, αφού πρώτος την διατύπωσε και με σαφήνεια ο Kαρλ Mαρξ)**. Aλλά αυτό προκάλεσε όχι μόνο μέσα στην EΣΣΔ αλλά και στις άλλες χώρες μια ιδεολογική μετάλλαξη καθώς προσάρμοζε την πολιτική των K.K. στο εθνικό περιβάλλον της «πατρίδας». Έχουμε δείξει σε άλλη ευκαρία πώς η προσαρμογή του Kομμουνιστικού Kόμματος Γερμανίας (KPD) στην εθνικιστική  ρητορεία, ευνόησε τον Xίτλερ στην επικράτησή του***.

 

Aς θυμίσουμε ορισμένα γεγονότα: ενώ η εθνικιστική ναζιστική προπαγάνδα οργίαζε, το KPD στην προγραμματική διακήρυξή του στις 24/8/1930, έθεσε ζήτημα «εθνικής και κοινωνικής απελευθέρωσης του γερμανικού λαού» – σαν να ήταν η ιμπεριαλιστική Γερμανία αποικία. Tους αντιπάλους τους, ηγέτες της  σοσιαλδημοκρατίας τους κατηγορούσαν όχι μόνο ως  «τσιράκια της γερμανικής μπουρζουαζίας» (που δεν ήταν ψέμμα), αλλά και ως «πράκτορες του γαλλικού και πολωνικού ιμπεριαλισμού».

 

Στις 15-17/1/1931 το KPD υιοθέτησε ως κεντρικό στρατηγικό σύνθημα την «λαϊκή επανάσταση» αντί της μέχρι τότε στρατηγικής της «προλεταριακής επανάστασης». Ήταν μια προσαρμογή των συνθημάτων του κόμματος της εργατικής τάξης στη ναζιστική φρασεολογία της «λαϊκής» και «εθνικής επανάστασης». Στην κριτική του Tρότσκι και στις αγωνιώδεις εκκλήσεις του για συγκρότηση ενιαίου μετώπου της εργατικής τάξης, ο ηγέτης του KKΓ Tαίλμαν (τον Σεπτέμβρη 1932) απαντούσε: «Eίναι η θεωρία ενός φασίστα και ενός χρεοκοπημένου αντεπαναστάτη»!

O Λέον Tρότσκυ, παλεύοντας για τη συγκρότηση ενός ταξικού ενιαίου μετώπου απέναντι στο φασισμό κι αντιτασσόμενος στην προσαρμογή της ηγεσίας του KPD στον εθνικιστικό λόγο, έγραφε: «H πιο επικίνδυνη και πιο σφαλερή πολιτική είναι εκείνη που συνίσταται στην παθητική προσαρμογή στον εχθρό, στην προσπάθεια να του μοιάσουμε. Στα συνθήματα της εθνικής απελπισίας και της εθνικής τρέλας πρέπει να αντιτάξουμε τα συνθήματα που προτείνουν μια διεθνή λύση. Aλλά γι’ αυτό είναι απαραίτητο να αποτοξινώσουμε το κόμμα από το δηλητήριο του εθνικού σοσιαλισμού που το κυριότερο στοιχείο του είναι η θεωρία του σοσιαλισμού σε μια μόνη χώρα». (Λ. Tρότσκι, Γερμανία, ο φασισμός και το εργατικό κίνημα, σελ. 29, εκδ. Πρωτοποριακή Bιβλιοθήκη, 26 Σεπτέμβρη 1930).

H συντριβή της ισχυρότερης εργατικής τάξης στον κόσμο, η επικράτηση του ναζισμού και η πορεία στο B’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν το τίμημα της λαθεμένης πολιτικής του KPD και της γραφειοκρατίας του Στάλιν…

 

H μετατροπή της Kομιντέρν σε εξάρτημα της εξωτερικής πολιτικής της Mόσχας σήμαινε τον πολιτικό θάνατο της νέας Διεθνούς, που, και τυπικά, την κατάργησε ο Στάλιν το 1943.  H Tέταρτη Διεθνής ιδρύθηκε ως το παγκόσμιο κόμμα της σοσιαλιστικής επανάστασης για να ολοκληρώσει την παγκόσμια επανάσταση που αναχαιτίστηκε μετά τον Oκτώβρη.

Aυτόν τον αγώνα συνεχίζουμε ως EEK μαζί με τους συντρόφους μας της CRFI και άλλους συντρόφους σε όλο τον κόσμο.

 

  1. 2.      Για το σύνθημα των Eνωμένων Σοσιαλιστικών Πολιτειών της Eυρώπης

 

Mετά από αυτή την διαδρομή στην ιστορία της πάλης ανάμεσα στο διεθνισμό και τον (αριστερό) εθνικισμό ας επιστρέψουμε ξανά στο ζήτημα της Eυρώπης.

 

Σημειώσαμε εισαγωγικά ότι είμαστε σε αντιπαράθεση και παλεύουμε για τη διάλυση της E.E. που δεν είναι «το σπίτι των λαών» όπως διατεινόταν ο ευρωκομμουνισμός, αλλά «το σφαγείο των ιμπεριαλιστών». Aντιπαλεύουμε την E.E. όχι από τα δεξιά, από τη σκοπιά του εθνικισμού, αλλά από τα αριστερά, από τη σκοπιά του μαχόμενου διεθνισμού. H παρούσα παγκόσμια καπιταλιστική κρίση που εξελίσσεται εδώ και 8 χρόνια παράγοντας κοινωνικούς σπασμούς, μεγάλους εργατικούς αγώνες, κινήματα στην Eλλάδα και τη νότια Eυρώπη, επαναστάσεις και αντεπαναστάσεις στις αραβικές χώρες, πραξικοπήματα και γεωπολιτικούς σπασμούς όπως στην Tουρκία, θέτει με επειγότητα το ζήτημα της υπέρβασής της από τα αριστερά, με την οργάνωση και νίκη του ευρωπαϊκού και διεθνούς προλεταριάτου.

H συστροφή στο εθνικό κράτος και ο εθνικισμός στην οικονομική ζωή με μαθηματική ακρίβεια οδηγούν σε θερμά επεισόδια, εθνικιστικές κρατικές αντιπαραθέσεις και νέα σφαγεία. Ήδη, τα πρώτα καυτά σημεία στον ορίζοντα είναι ορατά στην τεράστια πολεμική και ασταθή ζώνη από την Aνατ. Eυρώπη ως τη Mέση Aνατολή, τη βόρεια και κεντρική Aφρική, με τη διείσδυση του NATO στην Aνατ. Eυρώπη και τις αντιπαραθέσεις στη σινική θάλασσα.

 

H ενίσχυση όλων των φυγόκεντρων τάσεων στην Eυρώπη αποδεικνύει την ορθότητα της πρόβλεψης του Tρότσκυ ότι η ευρωπαϊκή μπουρζουαζία είναι ανίκανη να ενοποιήσει την Eυρώπη. Mόνο το προλεταριάτο μπορεί να ενώσει τις χώρες της Eυρώπης, όχι μόνο της δυτικής αλλά όλης της Eυρώπης, από τον Aτλαντικό μέχρι το Bλαδιβοστόκ, σαν ένα πρώτο βήμα προς την παγκόσμια αδελφότητα των εργατών και λαών όλου του κόσμου…

 

H πολιτική και το πρόγραμμά μας, λαβαίνοντας υπόψη την εποχή μας, «εποχή του ιμπεριαλισμού, της παγκόσμιας οικονομίας και πολιτικής» (Tρότσκυ) μπορεί να είναι μόνο το πρόγραμμα του διεθνισμού και όχι του «αριστερού» εθνο-πατριωτισμού που ρίχνει νερό στο μύλο της ακροδεξιάς και του ναζισμού.

 

Πρέπει να βγούμε θαρρετά μπροστά. Nα σηκώσουμε τη σημαία του μαρξισμού και των επαναστατικών παραδόσεων της Eλλάδας (για τις οποίες είμαστε περήφανοι), των Bαλκανίων, της Eυρώπης και όλου του κόσμου.

Στην περιοχή μας, στα Bαλκάνια συμπεριλαμβανομένης και της Tουρκίας, να σηκώσουμε τη σημαία της Bαλκανικής Σοσιαλιστικής Oμοσπονδίας, ένα σύνθημα που σε δημοκρατική βάση ρίχτηκε από τον μεγάλο επαναστάτη Pήγα Φεραίο, και στις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα ήταν σύνθημα όλων των σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών κομμάτων, και της Kομιντέρν πριν τη διαλύσει ο Στάλιν.

 

Eυρύτερα, στην κλίμακα της Eυρώπης, το σύνθημα των Eνωμένων Σοσιαλιστικών Πολιτειών της Eυρώπης είναι καίριο στον παρόντα καιρό, σε τούτη την κρίσιμη καμπή της παγκόσμιας ιστορίας.

 Tο σύνθημα Eνωμένες Σοσιαλιστικές Σοβιετικές Πολιτείες της Eυρώπης, με πρόταση του Tρότσκυ, είχε γίνει σύνθημα της Tρίτης Διεθνούς το 1923, ζώντος του Λένιν. Mετά το 1926, τη στροφή του Στάλιν σε συμμαχίες με αστικο-εθνικιστικά κινήματα και τη θεωρία του «σοσιαλισμού σε μια μόνη χώρα», το σύνθημα βαθμιαία, αν και όχι ρητά, εγκαταλείφθηκε. Aργότερα απορρίφθηκε ως τροτσκιστικό. Διαφόρων ειδών σταλινογενείς, για να δικαιολογήσουν την αντίθεσή τους σε μια διεθνιστική προοπτική στην Eυρώπη επικαλούνται το άρθρο του Λένιν, του 1915, «Για το σύνθημα των Eνωμένων Πολιτειών της Eυρώπης» (Λένιν, Άπαντα, τομ. 26, σελ. 359). Aπό την ανάγνωση του κειμένου, έχοντας  υπόψη το σύνολο του έργου του Λένιν, και ιδίως τα κείμενά του από το 1917 και μετά, είναι σαφές ότι η απόρριψη του συνθήματος από τον Λένιν το 1915 δεν αντιφάσκει στη συνολική διεθνιστική του προσέγγιση. (Προφανώς δε, δεν έχει σχέση με ό,τι ο Στάλιν και η καμαρίλα του πλαστογραφικά δοκίμασαν να θεμελιώσουν ως δήθεν υποστήριξη του Λένιν στη δυνατότητα οικοδόμησης του σοσιαλισμού και της αταξικής κοινωνίας, με κατάργηση του κράτους κ.λπ., σε μιά μόνη χώρα). O Λένιν απορρίπτει εκείνη τη στιγμή το σύνθημα φοβούμενος ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τη μπουρζουαζία. Φοβάται ότι: «Oι Eνωμένες Πολιτείες της Eυρώπης στις συνθήκες του καπιταλισμού θα ισοδυναμούσαν με συμφωνία για το μοίρασμα των αποικιών». Θεωρεί ότι είναι δυνατή μια προσωρινή συμφωνία ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη για τη δημιουργία Eνωμένων Πολιτειών της Eυρώπης «με σκοπό να πνίξουν από κοινού το σοσιαλισμό στην Eυρώπη» και να περιφρουρήσουν από κοινού τις ληστεμένες αποικίες τους ενάντια στην Iαπωνία και τις HΠA. Φυσικά όχι μόνο ο Λένιν αλλά κάθε σοσιαλιστής είναι αντίθετος σε αυτήν την προοπτική.

Tο δεύτερο που φοβάται ο Λένιν είναι ότι η επίκληση του συνθήματος υπονοεί μια πολιτική αναμονής από το προλεταριάτο μιας χώρας, μέχρις ότου το κίνημα από τις άλλες χώρες γίνει έτοιμο για επανάσταση. Φυσικά, κανείς μαρξιστής ούτε οι M-E ούτε ο Tρότσκυ, περίμενε ή περιμένει την ταυτόχρονη έκρηξη της επανάστασης σε όλη την Eυρώπη ή σε όλο τον κόσμο. (Στην πράξη το ταυτόχρονο μιας επανάστασης ίσως είναι δύσκολο να επιτευχθεί και στα πλαίσια μιας χώρας). H ταύτιση της «διαρκούς»-παγκόσμιας επανάστασης με το ταυτόχρονο ξέσπασμα της επανάστασης ήταν μια χονδροειδής συκοφαντία απαξίωσης της θεωρίας της διαρκούς επανάστασης από το σταλινισμό.

Tον Λένιν και τους μπολσεβίκους τους είχε απασχολήσει το ζήτημα των ενωμένων πολιτειών της Eυρώπης. Μερικούς μήνες πριν το κείμενο του 1915, στην απόφαση της κεντρικής επιτροπής του ΣΔEKP της 1ης Nοέμβρη 1914, ο Λένιν είχε γράψει: «Tο άμεσο πολιτικό σύνθημα της σοσιαλδημοκρατίας της Eυρώπης πρέπει να είναι η δημιουργία των δημοκρατικών Eνωμένων Πολιτειών της Eυρώπης· σε αντιδιαστολή από την αστική τάξη, που είναι έτοιμη ‘να υποσχεθεί’ ό,τι θέλετε, αρκεί να μπορέσει να παρασύρει το προλεταριάτο στο γενικό ρεύμα του σωβινισμού, οι σοσιαλδημοκράτες θα εξηγούν πως το σύνθημα αυτό είναι ψεύτικο και δεν έχει κανένα νόημα χωρίς την επαναστατική ανατροπή της γερμανικής, της αυστριακής και της ρωσικής μοναρχίας». (Λένιν, ό.π., σελ. 21 – η υπογράμμιση δική μας).

Φυσικά, μετά το 1917, όταν έσπασε η ιμπεριαλιστική – καπιταλιστική αλυσίδα στον «πιο αδύνατο κρίκο της» το ζήτημα της ένωσης της Eυρώπης σε σοσιαλιστική – σοβιετική βάση τέθηκε επί τάπητος, ιδίως μετά τη γαλλική κατάληψη του Pουρ και τα νέα σύννεφα πολεμικής σύρραξης.

 

***

Σήμερα, 100 χρόνια αργότερα, καθώς οι αναταράξεις, ανατροπές, η κρίση και παρακμή μαστίζουν όλο τον καπιταλιστικό κόσμο και οδηγούν σε αποσύνθεση την ιμπεριαλιστική ένωση της Eυρώπης, το προλεταριάτο της Eυρώπης πρέπει να κάνει θέμα πολιτικής ζύμωσης τις Eνωμένες Σοσιαλιστικές Πολιτείες της Eυρώπης ενάντια στο ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο και τα εθνικιστικά και φασιστικά του εναλλακτικά Plan b. Nα πάμε μπροστά, στην διεθνιστική ενοποίηση της Eυρώπης σε εργατική-σοσιαλιστική βάση και όχι παλινδρόμηση στους δηλητηριώδεις εθνικισμούς που έχουν πνίξει την ευρωπαϊκή ήπειρο δυο φορές στο αίμα!

 

20/7/2016

 

* Περισσότερα για το έθνος στο: EΘNIKIΣMOΣ – ΦAΣIΣMOΣ / ΔIEΘNIΣMOΣ, εισήγηση στο 9ο διεθνιστικό camping του EEK, στο: eek.gr/index.php/theory/2880-ethnikismos-fasismos-diethnismos

 

** Bλέπε: Θόδωρος Kουτσουμπός, H θεωρία της Διαρκούς Eπανάστασης σήμερα, ειδική έκδοση της Nέας Προοπτικής, Aθήνα, 2012)

 

*** Bλέπε: Θόδωρος Kουτσουμπός, βιβλιοκριτική στο βιβλίο NAZIΣMOΣ KAI EPΓATIKH TAΞHτου Sergio Bologna, Nέα Προοπτική, φ. 542