Γράμματα του Λ. Τρότσκι στους Βούλγαρους Κομμουνιστές-Τροτσκιστές

Μέρος Β’

[ Ο ηγέτης της Οκτωβριανής σοσιαλιστικής επανάστασης Λέον Τρότσκι μετά την εξορία του από το γραφειοκρατικό καθεστώς του Στάλιν, έζησε, υπό αυστηρή επιτήρηση, στο νησάκι Πρίγκηπος της θάλασσας του Μαρμαρά, στην Τουρκία, από τον Απρίλιο του 1929 έως τον Ιούλιο του 1933. Στη διάρκεια αυτών των χρόνων, παλεύοντας για τον ορθό επαναπροσανατολισμό του διεθνούς προλεταριακού κομμουνιστικού κινήματος ενάντια στο φασισμό, ενάντια στην αλλοπρόσαλλη πολιτική της τρίτης περιόδου στο εσωτερικό της ΕΣΣΔ και στο εξωτερικό, βρισκόταν σε επαφές με την πρωτοπορία του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος.

Ανάμεσα στις διεθνείς επαφές του ήταν οι Βούλγαροι κομμουνιστές της αριστερής κομμουνιστικής αντιπολίτευσης. Η αλληλογραφία του μαζί τους παρουσιάζει σημαντικό θεωρητικό και πολιτικό ενδιαφέρον. Ήδη, στην ηλεκτρονική neaprooptiki.gr παρουσιάσαμε ένα μέρος της αλληλογραφίας του Τρότσκι με τους Βούλγαρους οπαδούς του. ( https://www.neaprooptiki.gr/i-allilografia-ton-voulgaron-trotskiston-kai-tou-lev-ntavintovits-trotski/ ). Εδώ, συνεχίζουμε με μια επιλογή κειμένων που μετέφρασε και επιμελήθηκε για τη Νέα Προοπτική, ο σ. Γιώργος Χλωρός. Τα κείμενα φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη Σπάνιων Χειρογράφων του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ στο Τμήμα Αρχείων Τρότσκι.

Ο Τρότσκι είχε ισχυρή γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού της Βουλγαρίας και του βουλγάρικου σοσιαλιστικού κινήματος. Στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων συχνά ταξίδευε στα Βαλκάνια, όπως έχει αποτυπωθεί στον σχετικό τόμο Ο Τρότσκι για τα Βαλκάνια και τους Βαλκανικούς Πολέμους, εκδόσεις Θεμέλιο.

Η αριστερή κομμουνιστική αντιπολίτευση στον σταλινικό εκφυλισμό του ΚΚ Βουλγαρίας, συγκροτήθηκε γύρω από την ομάδα “Osvobozhdenie” (Απελευθέρωση) το 1930 που αργότερα έγινε τμήμα της Διεθνούς Αριστερής Αντιπολίτευσης (ΙLO). Η ομάδα εξέδιδε το δικό της έντυπο όργανο, την «Απελευθέρωση», πρώτα ως περιοδικό και από τον Απρίλιο του 1932, ως εβδομαδιαία εφημερίδα. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην έκδοση του “Osvobozhdenie” και την οργάνωση της ομώνυμης ομάδας έπαιξε ο Στέφαν Μάνοφ, δικηγόρος στη Σόφια, ένας από τους πιο μορφωμένους Βούλγαρους κομμουνιστές/τροτσκιστές.  Υπό την ώθηση της Οκτωβριανής επανάστασης, ο Μάνοφ πέρασε από τον «ευρύ (“φαρδύ”) σοσιαλισμό» πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, στον κομμουνισμό και αργότερα στον τροτσκισμό. Στο καθεστώς της Λαϊκής Δημοκρατίας της Βουλγαρίας, ο Μάνοφ υπήρξε Δικαστής του Πρώτου Ανωτάτου Τμήματος του Λαϊκού Δικαστηρίου το 1944-1945… Αργότερα, στο νέο κύμα αντιτροτσκιστικών διώξεων που εκπορεύονταν από τη Μόσχα, ο Μάνοφ διώχθηκε και καταδικάστηκε για «εχθρική (τροτσκιστική) δραστηριότητα». Ευτυχώς δεν εκτελέστηκε και αποκαταστάθηκε εν ζωή, το 1957.

Τα κείμενα που παρουσιάζουμε εδώ είναι γραμμένα από τον Τρότσκι προς τους Βούλγαρους τροτσκιστές της περιόδου 1930-1932. Σύντομα θα δημοσιεύσουμε και άλλο υλικό, συν ένα κείμενο για τις διώξεις των Βουλγάρων τροτσκιστών από τους σταλινικούς το 1946, ανταπόκριση του Militant των ΗΠΑ εκείνη την εποχή. Ακολουθεί ένα επίμετρο με βιογραφικά και ιστορικά στοιχεία. Τα κείμενα δεν έχουν δημοσιευθεί ξανά στα Ελληνικά.

Θόδωρος Κουτσουμπός ]

Γράμμα του Τρότσκι προς τα μέλη της Βουλγάρικης οργάνωσης «Osvobozhdenie» ¹ Osvobozhdenie (Ελευθερία), ήταν ο τίτλος της Βουλγάρικης ομάδας της Αριστερής Αντιπολίτευσης που συγκροτήθηκε γύρω από το ομώνυμο περιοδικό, το οποίο αργότερα μετατράπηκε σε εβδομαδιαία εφημερίδα με τον ίδιο τίτλο.

• [ΠΗΓΗ
• https://www.sites.google.com/site/sozialistischeklassiker2punkt0/leon-trotsky/1930/leon-trotsky-letter-to-the-members-of-the-bulgarian-group-osvobozhdenie μεταφρασμένο στα αγγλικά από το Ρωσικό αντίγραφο που φυλάσσεται στα Αρχεία Τρότσκι στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, φάκελος Ms Russ 13.1, 7819 ]
•  

27 Οκτωβρίου 1930

Αγαπητοί σύντροφοι!

Έλαβα το μανιφέστο σας εγκαίρως. Η Βουλγάρικη γλώσσα δεν αποτελεί μεγάλο πρόβλημα. Με την βοήθεια ενός Βούλγαρο-Γαλλικού λεξικού και με την δική μου συνεισφορά, ο γιος μου ²Ο γιος του Τρότσκι, Λέων Σεντόφ, ήταν στέλεχος της Διεθνούς Αριστερής Αντιπολίτευσης. μεταφράζει το μανιφέστο σας στα Ρωσικά.

Είμαι ιδιαίτερα απασχολημένος με μερικές επείγουσες εργασίες που πρέπει να ολοκληρώσω, καλώς εχόντων των πραγμάτων μέχρι την επόμενη εβδομάδα και αμέσως μετά θα μπορέσω να σας γράψω με περισσότερες λεπτομέρειες, σχετικά με το μανιφέστο σας. Πάντως σε μια πρώτη βιαστική ανάγνωση μού έκανε αρκετά καλή εντύπωση. Έχω ωστόσο εντοπίσει ορισμένα ασαφή σημεία στο συνδικαλιστικό ζήτημα. Αλλά θα μπορούσα να γράψω για αυτά μόνο μετά από μια δεύτερη και πιο προσεκτική ανάγνωση.

Το γεγονός πως προετοιμάζεστε για την έκδοση μιας εβδομαδιαίας εφημερίδας είναι εξαιρετικά ευχάριστο καθώς καταδεικνύει πως βρίσκεστε σε μια διαδικασία έντονης δραστηριότητας.

Τα Δελτία της Αντιπολίτευσης από το 1 έως το 9 σας έχουν αποσταλεί, αλλά κατά τα φαινόμενα δεν τα λάβατε. Θα ενημερώσω τον γιο μου για να σας τα στείλει ξανά σύμφωνα με τις οδηγίες που θα μας στείλετε. Τι εξηγεί κατά την γνώμη σας το γεγονός ότι δεν δόθηκε στον σύντροφο Nav ³Εκείνη την εποχή καθώς ο Τρότσκι βρίσκονταν εξόριστος στην Πρίγκηπο της Κωνσταντινούπολης, πάρα πολλοί τροτσκιστές από την Ευρώπη τον επισκέπτονταν, χρησιμοποιώντας την σιδηροδρομική γραμμή του διάσημου Orient Express που συνέδεε την Τουρκική μεγαλούπολη με την κεντρική και δυτική Ευρώπη μέσω Σόφιας και Βελιγραδίου. Ο «σύντροφος Νav» είναι ο Pierre Naville (1903 – 1993), ο διάσημος Γάλλος σουρεαλιστής συγγραφέας που από το 1928 έως το 1939 ήταν εξέχον στέλεχος της Διεθνούς Αριστερούς Αντιπολίτευσης και του Γαλλικού της τμήματος. η δυνατότητα να παραμείνει στη Σόφια ούτε για μια μέρα; Οφείλεται αυτό στην συνήθη πολιτική των σιδηροδρομικών γραμμών για τα transit εισιτήρια ή υπήρξε πολιτική παρέμβαση άνωθεν;

Η δήλωση του συντρόφου Ρακόφσκι προς το 16^ο συνέδριο ⁴Το 16ο συνέδριο του Ρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος, το 1929, ήταν το πρώτο που διεξάχθηκε με όλη την Αριστερή Αντιπολίτευση διαγραμμένη και εκτός κόμματος, ήδη από το τέλος του 15^ου συνεδρίου. Ο Κριστιάν Ρακόφσκι απευθύνθηκε με δημόσια δήλωση προς τα μέλη του κόμματος. Βλέπε σχετικά Cahiers Leon Trotsky, vol 7/8, σελ. 55-61, Παρίσι 1981.

https://www.marxists.org/francais/clt/1979-1985/CLT07-08-1981.pdf του Ρωσικού Κομμουνιστικού κόμματος μπορεί να σας αποσταλεί επίσης, ευθύς αμέσως μόλις μας δώσετε μια κατάλληλη διεύθυνση. Η δήλωση αυτή είναι εξαιρετική. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που διαθέτουμε, η αυθεντία του συντρόφου Ρακόφσκι που ήταν ήδη σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο, έχει τώρα υπερυψωθεί ακόμη περισσότερο. Ο ίδιος είναι τώρα, η αιχμή του δόρατος της Ρωσικής αντιπολίτευσης με την κυριολεκτική σημασία της λέξης. Απαρνούμενος κάθε είδους τιμητικών διακρίσεων, με τις οποίες η γραφειοκρατία αποσπά γενικά την συνθηκολόγηση και την δουλική υποταγή όλων των ειδών των προδοτών, η θαρραλέα προσήλωση του Ρακόφσκι προκαλεί τον σεβασμό ακόμη και των εχθρών μας. Οι Βούλγαροι επαναστάτες έχουν κάθε δικαίωμα να αισθάνονται υπερήφανοι από το γεγονός ότι ανέδειξαν μια τόσο σημαντική φυσιογνωμία στην Ρωσική αλλά και στην παγκόσμια επανάσταση.

Δυστυχώς η υγεία του Κριστιάν Γκεοργκίεβιτς δεν είναι καλή. Έχει υποστεί μερικές καρδιακές προσβολές και παρόλα αυτά δεν του επιτράπηκε να μεταφερθεί σε περιοχή με καταλληλότερες κλιματολογικές συνθήκες. ⁵Εκείνη την εποχή ο Κριστιάν Ρακόφσκι ήταν εξόριστος στην πόλη Μπαρνάουλ της Δυτικής Σιβηρίας κοντά στα σημερινά σύνορα Ρωσίας και Καζακστάν, μια βιομηχανική πόλη που κατά τη διάρκεια του χειμώνα οι μέσες τιμές θερμοκρασίας είναι μονίμως υπό του μηδενός.

Πιστεύω πως θα έπρεπε να δημοσιευθεί μια μπροσούρα με τα βιογραφικά και πολιτικά χαρακτηριστικά του Ρακόφσκι. Ίσως να μπορούσαν οι Βούλγαροι σύντροφοι να την αναλάβουν οι ίδιοι; Θα επιθυμούσα να γράψω τον πρόλογο σε αυτήν.

Σας έγραψα κάποια στιγμή σχετικά με την εργασία μου πάνω στο πρόγραμμα και την στρατηγική της Κομιντέρν.⁶Βλέπε το δίτομο έργο του Τρότσκι «Η Τρίτη Διεθνής μετά τον Λένιν», εκδ. Αλλαγή, Αθήνα 1979. Το βιβλίο αυτό γράφτηκε κατά τη διάρκεια της εξορίας του Τρότσκι στην Άλμα Άτα του Καζακστάν το 1928. Εκείνη τη στιγμή είχα μόνο το αρχικό μου χειρόγραφο. Αλλά έκτοτε, έχει προετοιμαστεί ένα αντίγραφο. Την ώρα που το ετοιμάζαμε είχα κατά νου κυρίως τους Βούλγαρους συντρόφους. Το μόνο μου θέμα είναι πώς να σας στείλω το αντίγραφο αυτό, καθώς είναι αρκετά μεγάλο, ένα ολόκληρο βιβλίο! Το βιβλίο αυτό πρόκειται να δημοσιευθεί στα Γαλλικά στο προσεχές διάστημα, αλλά όπως φαίνεται σε μια καθόλου ικανοποιητική μετάφραση.

Λ. Τρότσκι

(μετάφραση, έρευνα, επιμέλεια για την Νέα Προοπτική, Γιώργος Χλωρός)

Ερωτήσεις και αντιρρήσεις για το Βουλγάρικο μανιφέστο⁷ Δημοσιεύθηκε στο Διεθνές Δελτίο της Αριστερής Αντιπολίτευσης, τεύχος 3, 1931. Αποτελεί απάντηση στο μανιφέστο της ομάδας γύρω από το περιοδικό Ozvobozhdenie.

Επιστολή του Τρότσκι προς τους Βούλγαρους συντρόφους

29 Νοεμβρίου, 1930

[Writing of Leon Trotsky, Vol. 3, 1930-1931, New York 1973, p. 79-81 https://ceip.org.ar/Dudas-y-objeciones-sobre-el-manifiesto-bulgaro ]

Μόλις σήμερα κατάφερα να βρω την ευκαιρία για να σας ενημερώσω σχετικά με ορισμένες σκέψεις μου πάνω στο θέμα του μανιφέστου σας. Εκτιμώ πάρα πολύ το γεγονός ότι εκθέσατε τα ζιγκ-ζαγκ της πολιτικής των Στάλιν και Μπουχάριν στη Βουλγαρία. Με αυτόν τον τρόπο έχετε αποκαλύψει την πλήρη ταυτότητα της γενικής γραμμής «στην Βουλγαρία με την γενική γραμμή στη Ρωσία, την Κίνα κ.λπ.». Σε πάρα πολλές και διαφορετικές χώρες ο καιροσκοπισμός και ο τυχοδιωκτισμός, διαδέχτηκαν και αλληλοσυμπλήρωσαν ο ένας τον άλλον και παντού αποκάλυψαν τα ίδια βασικά χαρακτηριστικά τους.

Κατά την άποψη μου, δύο βασικά δεδομένα έφερε στην επιφάνεια το μανιφέστο σας: το καιροσκοπικό εκλογικό μπλοκ το 1926 ⁸Το 1926 το Βουλγάρικο ΚΚ ίδρυσε το Κόμμα Εργατών ως νόμιμο πολιτικό κόμμα με σκοπό την κάθοδό του στις εκλογές. Φαίνεται πως αρχικά συζητούσε για κοινό ψηφοδέλτιο με τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Αγροτιστές, πράγμα που δεν έγινε τελικά εφικτό. Στις εκλογές του 1927 το Κόμμα Εργατών πήρε μόλις 30 χιλιάδες ψήφους και ποσοστό 2,5% έναντι των τεράστιων εκλογικών επιτυχιών που σημείωνε στις εκλογές πριν την ήττα της επανάστασης του 1923. Το 1920 είχε πάρει 185.000 ψήφους και ποσοστό 20,3% και στις πρώτες εκλογές του Απριλίου του 1920 (που αντιμετωπίστηκαν από το ακροδεξιό πραξικόπημα του Τσανκόφ) είχε καταγράψει 204.000 ψήφους και ποσοστό 19,7%. και την ανοδική πορεία του συνδικαλιστικού κινήματος την ίδια χρονιά. Θα ήταν πάρα πολύ χρήσιμο αν κάνατε από μεριάς σας και για την ενημέρωση του διεθνούς μας τύπου, μια μελέτη με τις αναλυτικές λεπτομέρειες και τις συγκεκριμένες συνθήκες κάτω από τις οποίες αυτά τα δύο επεισόδια έλαβαν χώρα.

Θα ήθελα ωστόσο να μου επιτρέψετε να εκφράσω με ειλικρίνεια ορισμένες αμφιβολίες και μερικές ενστάσεις που έχω. Είναι πολύ πιθανόν πως με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, σε ορισμένα ζητήματα, ίσως παραβιάζω ανοιχτές θύρες, θέτοντας αντιρρήσεις σε σημεία ή απόψεις που δεν έχετε καθόλου και που το μανιφέστο ίσως από κακή διατύπωση λανθασμένα σας τις αποδίδει. Αν ισχύει αυτό, τόσο το καλύτερο. Στην πολιτική είναι καλύτερα ως ένα βαθμό να υπάρχουν υποδείξεις ακόμη και αν είναι υπερβολικές, παρά να υπάρχει αδιαφορία ή αμέλεια.

1. Σωστά καταδικάζετε την τακτική της ατομικής ή ακόμη και της μαζικής τρομοκρατίας, αν αυτές ασκούνται σε συνθήκες που δεν υπάρχει ήδη μαζική επανάσταση. Αλλά πιστεύω πως δώσατε στην κριτική σας ένα ιδιαίτερα ηθικολογικό και τελικά ατυχή χαρακτήρα. Μιλάτε για την «άδοξη εποχή των Ρώσων Σοσιαλεπαναστατών». Εγώ δεν θα εκφραζόμουν με αυτόν τον τρόπο. Στην τακτική των Σοσιαλεπαναστατών υπήρχε όντως ένα τυχοδιωκτικό στοιχείο το οποίο εμείς καταδικάζαμε, αλλά ποτέ δεν μιλήσαμε για «άδοξη» εποχή, ακόμη και όταν αναφερόμασταν σε ηρωικές δράσεις ατομικής τρομοκρατίας και παρόλο που προειδοποιούσαμε πάντα ενάντια στις συνέπειες αυτής της πολιτικής. Το Κόμμα των Σοσιαλεπαναστατών, μετατράπηκε σε «άδοξο», μόνο όταν αποκήρυξε συνολικά των επαναστατικό αγώνα και έκανε ένα ενιαίο μπλοκ με την μπουρζουαζία.
2. Στη σελίδα 6 μιλάτε για τον τυχοδιωκτισμό του «παράνομου Κομμουνιστικού Κόμματος» και στην σελίδα 8 αναφέρεστε στην «χαρά των εργατών» όταν είδαν την δημιουργία του Εργατικού Κόμματος, ως «το νόμιμο πολιτικό όργανο του εργατικού κινήματος». Αυτές οι δύο περικοπές δίνουν την εντύπωση πως γενικά καταδικάζετε κάθε είδους παράνομη οργάνωση, αντιπαραθέτοντας σε αυτήν την νόμιμη δράση, ως την μοναδική μορφή οργάνωσης, κατάλληλης για ένα μαζικό κίνημα. Είναι δεδομένο ότι αυτή η αντίληψη είναι εντελώς λανθασμένη και δεν έχω καμιά αμφιβολία πως και εσείς δεν την συμμερίζεστε καθόλου. Είναι πολύ πιθανόν να περιορίσατε τα λόγια σας εξαιτίας του προβλήματος της λογοκρισίας. Φυσικά το λαμβάνουμε υπόψη αυτό. Αλλά ακόμη και εάν η λογοκρισία μάς εμποδίζει να πούμε αυτό που έχουμε στο κεφάλι μας, δεν μας υπαγορεύει να λέμε αυτά που δεν έχουμε στο κεφάλι μας. Ειδικά εάν αυτό αφορά ένα τόσο βασικό ζήτημα όσο είναι σχέση νομιμότητας και παρανομίας στο επαναστατικό κίνημα.
3. Για τους ίδιους λόγους, θεωρώ πως είναι επαρκές να χαρακτηρίσουμε την δολοφονική απόπειρα του Απριλίου⁹Αναφέρεται στην επίθεση του στρατιωτικού μηχανισμού του ΚΚ Βουλγαρίας στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Κυριακής της Σόφιας στις 16 Απριλίου 1925. Η μαζική βομβιστική επίθεση στοίχισε την ζωή σε 150 κρατικούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους, υπουργούς, βουλευτές, αξιωματικούς του στρατού και της αστυνομίας που παραβρίσκονταν στην κηδεία του πρωθυπουργού Γκεοργκίεφ που είχε εκτελεστεί μερικές μέρες νωρίτερα από μέλη του παράνομου μηχανισμού του ΚΚ Βουλγαρίας. Ωστόσο μαζί με τους κρατικούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους, από την επίθεση αυτή σκοτώθηκαν και πάνω από 50 απλοί πολίτες ενώ τραυματίστηκαν εκατοντάδες ακόμη, που παρακολουθούσαν την λειτουργία ή ήταν απλά διαβάτες. ως αδιάκριτη, αλλά ήταν περιττό να προσθέσουμε στη διατύπωση αυτή τις λέξεις «τερατώδης και εγκληματική». Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να κάνουμε παραχωρήσεις αυτού του είδους στην αστική κοινή γνώμη, πέρα από τις επιφυλάξεις που μπορούμε να διατυπώνουμε σχετικά με την επαναστατική χρησιμότητα αυτών των τρομοκρατικών ενεργειών. Σε αυτό το σημείο, θα σας συμβούλευα να ανατρέχατε στην επιστολή του Ένγκελς στον Μπέρνσταϊν ή στην αλληλογραφία μεταξύ Ένγκελς και Μάρξ σχετικά με τις απόπειρες ενάντια στη ζωή του Μπίσμαρκ, του Ναπολέοντα του ΙΙΙ κ.λπ.
4. Στη σελίδα 7 κατηγορείτε για την αποσύνθεση του συνδικαλιστικού κινήματος τον Παστούκοφ¹⁰Ο νομικός Krastyo Ivanov Pastuhov (1874 – 1949) ήταν ένας από τους ηγέτες του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Βουλγαρίας, της πτέρυγας των «Φαρδιών» Σοσιαλιστών και επικεφαλής των συνδικαλιστικών του οργανώσεων. Το 1919 ήταν υπουργός εσωτερικών και δημόσιας υγείας στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας που κλήθηκε να συγκρατήσει τις αγροτικές εξεγέρσεις και τον εργατικό απεργιακό αναβρασμό που ακολούθησαν την στρατιωτική ήττα στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Είναι υπεύθυνος για την πολιτική ανοχής που έδειξε το Βουλγάρικο Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα στο πραξικόπημα του Τσανκόφ το 1923 προσδοκώντας με το μνημόνιο συνεργασίας του φθινοπώρου του 1923 να εκμεταλλευτεί το κόμμα του την κατάσταση από το αντικομμουνιστικό πογκρόμ σε σωματεία, συλλόγους και τοπική αυτοδιοίκηση που άσκησε η Λευκή Τρομοκρατία που ακολούθησε. Το 1946 θα συλληφθεί από τις αρχές της Βουλγαρίας την οποία κυβερνά πλέον το ΚΚ και θα στραγγαλιστεί από ποινικό συγκρατούμενό του στη φυλακή το 1949. Σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς αυτή η εκτέλεση έγινε με εντολή του ίδιου του Δημητρόφ. και τον Δημητρόφ, θέτοντας τον εαυτό σας ανάμεσα στους δύο. Θέλω να πιστεύω πως και εδώ είναι απλά ένα ζήτημα ατυχούς διατύπωσης και όχι μια συγκεκριμένη θέση. Ο Παστούκοφ είναι ένας πράκτορας της μπουρζουαζίας, δηλαδή ένας ταξικός εχθρός μας. Ο Δημητρόφ είναι ένας συγχυσμένος επαναστάτης που συνδυάζει τους προλεταριακούς σκοπούς με τις μικροαστικές μεθόδους. Λέτε πως και ο ένας και ο άλλος επιδιώκουν να μετατραπούν «σε απόλυτο άρχοντα» στο συνδικαλιστικό κίνημα. Αλλά κάθε σοσιαλιστική και κομμουνιστική τάση επιδιώκει να αυξήσει στο μάξιμουμ την επιρροή της στο συνδικαλιστικό κίνημα. Και θα ευχόμουν με όλη την καρδιά μου, πολύ σύντομα να είσαστε σε θέση και εσείς να κατηγορείστε για το ίδιο πράγμα… Δεν είναι συνεπώς ζήτημα της μιας ή της άλλης τάσης, της μιας ή της άλλης ομάδας, που προσπαθούν να κερδίσουν την επιρροή στα συνδικάτα, αυτό είναι αναπόφευκτο. Αλλά το ζήτημα είναι, τι αντιλήψεις και τι μεθόδους εκπροσωπεί η μια ή η άλλη τάση στο συνδικαλιστικό κίνημα. Ο Παστούκοφ πρεσβεύει την υποταγή του συνδικαλιστικού κινήματος στα συμφέροντα της μπουρζουαζίας. Οι διάφοροι Δημητρόφ είναι αντίθετοι σε αυτό, αλλά οι λανθασμένες πολιτικές τους εξασφαλίζουν, παρά την θέληση τους, την επιτυχία του Παστούκοφ. Δεν μπορούμε να τους βάζουμε όλους στο ίδιο τσουβάλι.
5. Δεν μου είναι ξεκάθαρο το πώς η επιτυχία των λικβινταριστών της ομάδας γύρω από το Novy Pont¹¹ Η ομάδα γύρω από το περιοδικό Novy Pod (Νέος δρόμος) είχε ιδρυθεί το 1927 από στελέχη που αποχώρησαν από το ΚΚ Βουλγαρίας με επικεφαλής τους Στέφαν Μάνοφ και Σιδέρ Τοντόροφ. Αυτή η ομάδα αρχικά κινήθηκε ανεξάρτητα και γύρω στα 1930 διασπάστηκε. H πλειοψηφία της, άρχισε να κινείται προς τους Σοσιαλδημοκράτες διατηρώντας παράλληλα και τον τίτλο του περιοδικού. Η μειοψηφία υπό τους Μάνοφ και Τοντόροφ προσέγγισε την Αριστερή Αντιπολίτευση και την ομάδα γύρω από το περιοδικό Ozvobozhdenie (βλέπε Robert J. Alexander, International Trotskyism: 1929-1985 – A documented analysis of the Movement, p.140-141, Duke University Press, London 1991) μπορούν να την κάνουν ικανή να αντιμετωπίσει την Μαρξιστική ομάδα γύρω από το Osvobozhdenie (σελ. 13).
6. Στη σελίδα 14 γράφετε πως το καθήκον σας δεν συνίσταται στο να δημιουργήσετε «ένα είδους νέας πολιτικής εργατικής οργάνωσης» που θα συμμετέχει στο Εργατικό Κόμμα. Αντιπαραθέτετε σε αυτό, το καθήκον της δημιουργίας μιας Μαρξιστικής ομάδας με αμιγώς ιδεολογικό καθήκον. Είναι και εδώ πιθανόν αυτή η ασαφής διατύπωση να οφείλεται στις συνθήκες που αφορούν το πρόβλημα της λογοκρισίας. Αλλά σε κάθε περίπτωση κάθε Μαρξιστική ομάδα που επιθυμεί να επηρεάσει το κόμμα και το σύνολο του εργατικού κινήματος, δεν θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε λιγότερο από πολιτική οργάνωση. Δεν είναι ένα ανεξάρτητο κόμμα που ανταγωνίζεται το επίσημο κόμμα αλλά είναι μια ανεξάρτητη φράξια που έχει θέσει στον εαυτό της το καθήκον να λάβει μέρος στη ζωή του κόμματος και της εργατικής τάξης.

Αυτές είναι όλες μου οι αντιρρήσεις. Θα ήμουν ευτυχής να ακούσω ότι έχετε κάνει πρόοδο στο άμεσο καθήκον που θέσατε εσείς οι ίδιοι: αυτό της δημιουργίας μιας εβδομαδιαίας εφημερίδας.

Με κομμουνιστικούς χαιρετισμούς

Λ. Τρότσκι

(μετάφραση, έρευνα, επιμέλεια για την Νέα Προοπτική, Γιώργος Χλωρός)