Bόλος
Την Παρασκευή 4 Δεκέμβρη στο Βόλο, στο Xώρο Kινημάτων – Στέκι Μεταναστών πραγματοποιήθηκε εκδήλωση-συζήτηση με θέμα «Η Κοινωνική Κατασκευή της Επικινδυνότητας» και ομιλητή τον ψυχίατρο Θόδωρο Μεγαλοοικονόμου. Η εκδήλωση πλαισιώθηκε σε ικανοποιητικό βαθμό από συναγωνιστές και φίλους της πόλης.
Η αναδρομή στη χρήση του όρου της επικινδυνότητας που περιέχει τα βασικά ερωτήματα ποιοι είναι οι επικίνδυνοι και για ποιους κάθε φορά, διέτρεξε ως βασικός άξονας την ομιλία και τη συζήτηση. Έτσι, συνδέθηκε η επικινδυνότητα με την ιστορία, το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της κάθε εποχής, για να αποδειχθεί τόσο η κατασκευή και λειτουργία της επικινδυνότητας όσο και η δυνατότητα αποδόμησής της.
Συνδεδεμένη με την έννοια του πιθανού ή εν δυνάμει κινδύνου η «κατασκευασμένη κοινωνική επικινδυνότητα» οδηγεί κάθε φορά στην ανάπτυξη ενός καθεστώτος έκτακτης ανάγκης. Ήδη από το 19ο αιώνα με την ανάπτυξη των φυσικών επιστημών αλλά και επιστημονικιζουσών θεωριών όπως της θεωρίας του εκφυλισμού, και την εμφάνιση της εγκληματολογίας και της ψυχιατρικής, κυριαρχεί ο λόγος περί επικίνδυνων ατομικών χαρακτηριστικών που χρήζουν θεραπείας / ποινής αλλά και πρόβλεψης και πρόληψης.
Η διαστρωμάτωση της κοινωνίας μετά τη γαλλική επανάσταση και η εμφάνιση της εργατικής τάξης φέρνει στο προσκήνιο το λόγο περί δημόσιας τάξης. Κοινωνικές ομάδες, ολόκληροι πληθυσμοί με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά γίνονται οι επικίνδυνοι – ο εχθρός. Γίνεται σαφές ότι ο κίνδυνος πρέπει να εξουδετερωθεί. Το κράτος διευρύνει το πεδίο παραβατικότητας, αλλάζει το δίκαιο (προληπτικό), εντείνει την καταστολή, διαχειρίζεται το φόβο (εν δυνάμει οργή) πληθυσμών απέναντι στον «κατασκευασμένο εχθρό».
Στα καθεστώτα του νεοφιλελευθερισμού η ασφάλεια απέναντι στην επικινδυνότητα εξαγοράζεται με τη στέρηση της ελευθερίας, τον περιορισμό, εγκλεισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό γενικότερα. Με την κατάρρευση του κοινωνικού κράτους και την επερχόμενη εξαθλίωση οικοδομείται ένα κράτος «ασφάλειας». Η φτώχεια και η εξαθλίωση από αντικείμενο κοινωνικής φροντίδας στοχοποιούνται ως ο εν δυνάμει κίνδυνος.
Σε ένα κράτος έκτακτης ανάγκης και εξαίρεσης «δικαιολογείται» η χρήση δομών υψίστης ασφαλείας, όπως είναι τα δικαστικά ψυχιατρεία, οι φυλακές / κολαστήρια τύπου Γ’, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης για επικίνδυνες ομάδες, ψυχασθενείς, ναρκομανείς, οροθετικούς, μετανάστες, πρόσφυγες αλλά και για ολόκληρους πληθυσμούς.
Mετά την ομιλία του Θ. M. ακολούθησε συζήτηση. Tέθηκαν ερωτήματα όσον αφορά την ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες και έγιναν τοποθετήσεις σχετικά με τους επικίνδυνους πληθυσμούς που κατασκεύασε το σταλινικό κράτος μετά την επανάσταση του ‘17 καθώς και για το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα σήμερα.
Εν κατακλείδι, επικίνδυνα δεν είναι τα άτομα ή ομάδες ατόμων αντίστοιχα, αλλά οι καταστάσεις στις οποίες δρουν αυτά ως υποκείμενα και τα συστήματα που κατασκευάζουν μύθους / στερεότυπα περί χαρακτηριστικών ατόμων και ομάδων. Καθήκον της επαναστατικής αριστεράς είναι να ανατρέψει τόσο τους κατασκευασμένους μύθους / στερεότυπα όσο και το κράτος που κατασκευάζει αυτούς .
Βόλος , 05/12/2015
