της Ρουμπίνης Δαφνή*
Στο πλαίσιο αλλαγών στα σχολικά βιβλία που θα διανεμηθούν στα παιδιά τον Σεπτέμβριο πληροφορηθήκαμε πως αφαιρέθηκε από το βιβλίο της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ΄ Γυμνασίου άρθρο του 2003 του δημοσιογράφου Πέτρου Παπακωνσταντίνου στην Καθημερινή με τίτλο “Μια γενιά που της έκλεψαν το χαμόγελο…”, το οποίο αναφέρεται στην Παλαιστινιακή Ιντιφάντα. Το άρθρο αυτό μαθαίνουμε πως αντικαταστάθηκε με ένα κείμενο Τεχνητής Νοημοσύνης, με τίτλο “Τα παιδιά́ μπορεί́ να μεγαλώνουν διαφορετικά́”.
ζωγραφίζουν
Προκαλεί τουλάχιστον απορία ποιος ήταν ο λόγος που επέβαλε να αντικατασταθεί ένα άρθρο γνώμης με ένα «άψυχο» κείμενο, ιδιαίτερα σε ένα μάθημα, όπως η Νεοελληνική Γλώσσα, που έχει στόχο την ανάπτυξη κριτικής σκέψης, την καλλιέργεια δεξιοτήτων επικοινωνίας και τεκμηριωμένης επιχειρηματολογίας στο πλαίσιο του γενικού σκοπού του μαθήματος «να συνειδητοποιήσουν τη σημασία του λόγου για τη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή, ώστε είτε ως πομποί είτε ως δέκτες του λόγου να μετέχουν στα κοινά ως ελεύθεροι δημοκρατικοί πολίτες με κριτική και υπεύθυνη στάση»1Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ) και Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (Α.Π.Σ) Δημοτικού – Γυμνασίου (ΦΕΚ 303/Β/13-3-2003). Πώς εξυπηρετείται ο σκοπός του μαθήματος, αφαιρώντας ένα άρθρο γραμμένο με την πένα δημοσιογράφου και ενταγμένο σε σαφές ιστορικό και γεωγραφικό πλαίσιο που μιλάει στους εφήβους με συναίσθημα, τεκμηρίωση, ανθρωπιά και αλήθεια, και διδάσκοντας αντ’ αυτού ένα δημιούργημα μιας μηχανής τεχνητής νοημοσύνης, άψυχο, άνευρο και “ουδέτερο”, γεμάτο κοινοτοπίες και κενολογίες; Η απορία μεγαλώνει αν λάβουμε υπόψη πως το συγκεκριμένο άρθρο διδάσκεται για σχεδόν δύο δεκαετίες και μάλιστα είναι από τα λίγα κείμενα του συγκεκριμένου βιβλίου που συνεχίζουν να προκαλούν το ενδιαφέρον των μαθητών και γίνεται αφορμή για ενδιαφέρουσες συζητήσεις, ανάπτυξη κριτικού διαλόγου και ιστορικής ενσυναίσθησης των μαθητών. Ίσως οι εμπνευστές αυτής της αλλαγής δεν έχουν αντιληφθεί πως ο πόλεμος (θεματική ενότητα του βιβλίου από όπου αφαιρέθηκε το κείμενο) για τη γενιά που βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα Γυμνάσια δεν αποτελεί ένα αφηρημένο θεωρητικό κατασκεύασμα, αλλά τρομακτική πραγματικότητα την οποία αντιλαμβάνονται ως αναπόφευκτη και φυσικά τους αφορά άμεσα. Για να το αντιληφθούν αυτό, όμως, θα έπρεπε να έχουν ζητήσει τη γνώμη των εκπαιδευτικών που υποχρεώνονται να στηρίξουν καθημερινά στην πράξη τις εκπαιδευτικές επιλογές του ΙΕΠ.
Η εύλογη απορία της εκπαιδευτικής κοινότητας δεν απαντήθηκε επίσημα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής αλλά «σύμφωνα με πληροφορίες»2https://www.news247.gr/paideia/giati-afairethike-apospasma-gia-tin-palaistini-apo-to-vivlio-tis-g-gimnasiou/?fbclid=IwY2xjawLYxcFleHRuA2FlbQIxMQABHkNr11fvYAxwU3JiUd1q8A4ZFgYJ-A-BHUXPN6HeKSGzQQPbfm1a4XPwkdQ3_aem_WLK3x4aWdIuY3CyzmRrrMQ το ΙΕΠ αναζήτησε μια «ουδέτερη και παιδαγωγικά εστιασμένη προσέγγιση». Η ουδετερότητα, όμως, δεν μπορεί να αποτελεί παιδαγωγικό ζητούμενο, αντιθέτως ο πλουραλισμός των ιδεών, η διαφωνία, ο διάλογος και η ποικιλία απόψεων αποτελούν θεμέλιους λίθους της δημοκρατικής παιδείας.
Κατά τις ίδιες πληροφορίες του NEWS 24/7 η αλλαγή χαρακτηρίζεται από το ΙΕΠ “ενδιαφέρουσα και αξίζει συγχαρητηρίων”. Είναι όντως “ενδιαφέρουσα και αξίζει συγχαρητηρίων”, γιατί καθιστά σαφή την κυβερνητική προσπάθεια να σιγήσει κάθε φωνή ενάντια στη γενοκτονία και τη βάρβαρη ισραηλινή κατοχή, σβήνοντας από τη συλλογική μνήμη την πραγματική αιτία των δεινών των Παλαιστινίων. Η “ουδέτερη και παιδαγωγικά εστιασμένη” επιλογή του ΙΕΠ να λογοκρίνει ένα κείμενο 22 χρόνων ευθυγραμμίζεται με την επίσημη πολιτική που αποσιωπά δεκαετίες βάρβαρης ισραηλινής κατοχής και παρουσιάζει το Ισραήλ να διεξάγει “πόλεμο κατά της τρομοκρατικής Χαμάς” και γι’ αυτό ενοχλείται από οποιαδήποτε αναφορά στην παλαιστινιακή αντίσταση, τη γενοκτονία, την κατοχή και τους εποικισμούς και προσποιείται πως η ιστορία ξεκίνησε την 7η Οκτωβρίου 2023.
Τελικά, πρόκειται όντως για μία πολύ «ενδιαφέρουσα και άξια συγχαρητηρίων» επιλογή που καθιστά σαφές και στους πιο αφελείς πως οι εκπαιδευτικές επιλογές δεν συμβαίνουν σε ιδεολογικό κενό, πως οι παιδαγωγικές προσεγγίσεις είναι αδύνατο να είναι πολιτικά ουδέτερες, πως οι αδιέξοδες κυβερνητικές επιλογές όταν έχουν χάσει κάθε έρεισμα στην κοινωνία νομίζουν ότι βρίσκουν αποκούμπι στην τεχνολογία.
* Η Ρουμπίνη Δαφνή, είναι φιλόλογος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
Το αρχικό κείμενο:
Το νέο κείμενο όπως δημοσιεύτηκε από την ιστοσελίδα esos:
Υποσημειώσεις