Στις 31/3/2021 υπογράφηκε συλλογική σύμβαση εργασίας μεταξύ της διοίκησης του Εθνικού Θεάτρου και του ΣΕΗ διετούς διάρκειας. Η Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών, μέσα από συλλογικές διαδικασίες και επεξεργασίες των όρων της σύμβασης, διεκδίκησε μια σειρά από όρους προς όφελος των ηθοποιών. Παρακάτω παραθέτουμε το κείμενο κριτικής της Συνέλευσης Αγωνιζόμενων Ηθοποιών για τη διαδικασία υπογραφής αυτής της σύμβασης.
Για την υπογραφής της νέας Συλλογικής Σύμβασης με το Εθνικό
Στους δύσκολους καιρούς της πανδημίας, με την αβεβαιότητα και το φόβο να διαπερνούν τη ζωή και τη δουλειά μας, η υπογραφή Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας στο Εθνικό Θέατρο είναι σαφώς μια σημαντική κατάκτηση. Πόσο μάλλον που στο επόμενο διάστημα πρόκειται να ξεκινήσουν πρόβες και παραστάσεις.
Ως Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών, μετά από συλλογική επεξεργασία των όρων της σύμβασης, από την πρώτη στιγμή των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή της, επιμείναμε σε μια σειρά ζητήματα, ώστε η υγειονομική κρίση και τα μνημόνια να μην αποτελέσουν άλλοθι συμβιβασμών και περαιτέρω επιδείνωσης των εργασιακών συνθηκών.
- Είχαμε σαφή αντίθεση με την νομιμοποίηση του LIVE STREAMING ως μία εικόνα από το μέλλον στην οποία πρέπει η τέχνη του ηθοποιού να προσαρμοστεί. Οι αλλαγές που φέρει το μέσο τόσο στη μορφή όσο και στο περιεχόμενο, έχουν άμεσο αντίκτυπο στο θέατρο, μία μορφή τέχνης που η απευθείας πρόσληψη, η καθολική αισθητηριακή εμπλοκή, το εδώ και τώρα, η τελετουργία και η φυσική διάδραση του καλλιτέχνη με τον θεατή αποτελούν δομικά χαρακτηριστικά. Το “εδώ” δημιουργεί το χωρικό πλαίσιο συνάντησης και το “τώρα” τη στιγμή της ουσιαστικής επικοινωνίας και επαφής, δημιουργώντας τη συλλογικότητα των θεατών, των καλλιτεχνών αλλά και του συνόλου τους. Η απομόνωση του ατόμου από τη φυσική αυτή συνθήκη καταργεί τη συγκρουσιακή λογική του ίδιου τού είναι του θεάτρου. Γι΄ αυτό η ψηφιακή μετάδοση του το απογυμνώνει έντονα και καθιστά αδύνατη την καθολική πρόσληψη της βασικής εμπειρίας του. Κάτι στο οποίο φαίνεται να συντονίστηκε το σώμα του κλάδου. Ως εκ τούτου, επιμείναμε ώστε να γραφτεί καθαρά ότι οι όροι και οι προϋποθέσεις που υπογράφονται για το live streaming ισχύουν για την περίοδο της υγειονομικής κρίσης και όχι γενικά και αόριστα. Κι αυτό γιατί, ενώ ο κλάδος αναγνωρίζει τη συγκυριακή αναγκαιότητα του μέσου, δεν έχει πάρει θέση για τη μονιμότητά του. (Αντ’ αυτού η συλλογική σύμβαση που υπογράφηκε στις 31 Μαρτίου δίνει στο Εθνικό θέατρο τη δυνατότητα να παρουσιάσει την εκάστοτε θεατρική παράσταση μέσω διαδικτυακών εικονορροών είτε ζωντανά είτε ασύγχρονα χωρίς καμία πρόβλεψη για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αυτό είναι θεμιτό να συμβεί.)
- Διεκδικήσαμε να διασφαλιστούν περισσότερες, ΑΝΟΙΧΤΕΣ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΑ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΕΣ ΑΚΡΟΑΣΕΙΣ με κριτήρια που καλύπτει το πτυχίο μας! Κανένας διαχωρισμός με βάση το φύλο, την αρτιμέλεια ή την ηλικία να μην αποτελεί σταθερή και παγιωμένη απαίτηση στις ακροάσεις των κρατικών φορέων. Με σεβασμό στο καλλιτεχνικό όραμα του/της σκηνοθέτη/ιδας αλλά και με σεβασμό προς όλους/ όλες τις συναδέλφισσες μας. Ο τρόπος που μπήκε τελικά, φαίνεται ότι δεν διασφαλίζει ουσιαστικά τα παραπάνω.
- Διεκδικήσαμε ΚΑΛΥΤΕΡΟΥΣ ΜΙΣΘΟΥΣ, καλύτερα εργασιακά δικαιώματα τόσο εντός όσο και εκτός έδρας(στα πρότυπα παλαιοτέρων συμβάσεων), μεγαλύτερη ασφάλεια των εργαζομένων. Όλα τα παραπάνω η διοίκηση, προαποφάσισε πως είναι απατηλά όνειρα καθώς οι μνημονιακοί όροι δεν μας επιτρέπουν να διεκδικήσουμε την αξιοπρεπή μας διαβίωση, αλλά τη λογική του χειρότερου κακού.
- Επιμείναμε ώστε η ΣΣΕ να σταλεί στα μέιλ των μελών πριν την Γενική Συνέλευση, ώστε ο κλάδος να έχει πρόσβαση στον διάλογο που διεξάγεται για την ίδια του τη ζωή, και να είναι αυτός που θα αποφασίσει στο ανώτερο δημοκρατικό του όργανο, την Γενική Συνέλευση. Αντ’ αυτού, η διοίκηση θεώρησε ότι η κουβέντα πρέπει να λήξει, ότι ο χρόνος μας πιέζει και ότι κάτι τέτοιο θα ήταν προβληματικό, υπογράφοντας τη συλλογική σύμβαση λίγες μάλιστα μέρες πριν την Γενική Συνέλευση!
- Με αφορμή τα περιστατικά ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ και ΕΜΦΥΛΗΣ ΒΙΑΣ, ΜΙΣΑΝΑΠΗΡΙΑΣ, ΟΜΟΦΟΒΙΑΣ και κάθε είδους βίας και διακρίσεων που ήρθαν στο φως τασσόμαστε από θέση στο πλευρό όλων των ατόμων που μίλησαν, που μοιράστηκαν το τραύμα τους και ζήτησαν δικαίωση και στήριξη, πρώτα απ’ όλα από το σωματείο και τους συναδέλφους τους. Το σωματείο όμως δεν οφείλει να παρέχει μόνο ηθική δικαίωση, αλλά ταυτόχρονα συνδικαλιστική, εργασιακή και νομική κάλυψη. Σε αυτό το σκεπτικό, ζητήσαμε να συμπεριληφθεί και να αποτυπωθεί συγκεκριμένα όλο το πλαίσιο που ορίζει τι σημαίνει βία (με όλες της τις μορφές όπως αναφέρθηκαν παραπάνω) στον εργασιακό μας χώρο και που φυσικά προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα προστασίας των εργαζομένων. Και ζητήσαμε η καταγραφή αυτή να γίνει -αν μη τι άλλο- στο πρώτο εργασιακό «συμβόλαιο» που υπέγραψε ο κλάδος μέσα στην πανδημία και εν μέσω καταγγελιών, στη Συλλογική του Σύμβαση Εργασίας με το Εθνικό. Και το ζητήσαμε για όλους τους λόγους, μαζί και για να μπορούν όσοι και όσες πλήττονται να έχουν ένα ακόμη όπλο στα χέρια τους ώστε στο μέλλον να μπορούν να δικαιώνονται και από την αστική δικαιοσύνη. Κι αν το επιχείρημα είναι ότι ακόμα δεν έχει καταρτιστεί Κώδικας Δεοντολογίας, τότε να πούμε ότι δεν υπάρχει έστω μια γραπτή αποτύπωση ή νύξη εντός της Σύμβασης ότι ο όποιος Κώδικας Δεοντολογίας καταρτιστεί –εφόσον δηλώνεται ότι το Σωματείο έχει μπει στην διαδικασία σύνταξής του- θα συμπεριληφθεί στη ΣΣΕ. Θα λέγαμε ότι η ΣΣΕ πέρασε και δεν ακούμπησε σε σχέση με αυτά τα πολύ σοβαρά ζητήματα που συζητάμε ως κλάδος το τελευταίο διάστημα.
Σε μια χρονική περίοδο που ο κινηματικός αναβρασμός του κλάδου είναι πρωτοφανής, η υπογραφή μιας συλλογικής σύμβασης εργασίας με ακόμα καλύτερους όρους από την προηγούμενη θα μπορούσε να είναι γεγονός. Αντ’ αυτού, υπάρχουν σημεία στη νέα συλλογική σύμβαση που λειτουργούν «με εξαιρέσεις» και «κατά το δυνατόν» δημιουργώντας ασάφειες, ενώ κάποιοι επιπλέον όροι έχουν αλλοιωθεί σε βάρος των εργαζομένων. Να σημειώσουμε ότι τα ποσά διανυκτέρευσης σε περιοδείες, η εκτός έδρας αποζημίωση ακόμα και ο βασικός μισθός είναι κατώτερα της προηγούμενης συλλογικής σύμβασης.
Υπερασπιζόμαστε και επιμένουμε σθεναρά σε μια λογική αγωνιστική. Πιστεύουμε βαθιά ότι η διαδικασία υπογραφής της σύμβασης και οι απαραίτητες διαπραγματεύσεις θα έπρεπε να συνδεθούν με μια σειρά κινητοποιήσεων, που θα λειτουργούσαν και ως μοχλός πίεσης προς την εκάστοτε διοίκηση του Εθνικού, αλλά και θα κινητοποιούσαν τις/τους συναδέλφισσες/ους προς την αγωνιστική κατεύθυνση. Όμως όλες οι συζητήσεις έγιναν κεκλεισμένων των θυρών, χωρίς συγκρούσεις και διαμάχες, χωρίς ποτέ να συμπεριληφθεί ο κλάδος ουσιαστικά και συμμετοχικά για τους όρους που αλλάζουν.
Ο δρόμος που άνοιξε με την υπογραφή σσε στο Εθνικό πρέπει να μας οδηγήσει στην υπογραφή σσε στο ελεύθερο θέατρο και στον οπτικοακουστικό τομέα. Εδώ οι κινητοποιήσεις θα είναι αναγκαίες!
Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών
