105 χρόνια από τη νίκη της Οκτωβριανής σοσιαλιστικής επανάστασης
[105 χρόνια συμπληρώνονται από τη νίκη της μεγάλης σοσιαλιστικής επανάστασης στη Ρωσία, στις 25 Οκτώβρη 1917 με το παλιό ημερολόγιο, 7 Νοέμβρη με το νέο. Επίσης, τον Δεκέμβριο του 2022 συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, της περίφημης ΕΣΣΔ.
Η Ρωσία σήμερα, υπό την διεύθυνση του Βοναπάρτη Πούτιν, με ένα κράτος γεμάτο αντιφάσεις που υπερασπίζεται τις καπιταλιστικές σχέσεις ιδιοκτησίας, βρίσκεται υπό την πίεση της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, μπλεγμένο σε ένα καταστροφικό για τον Ουκρανικό και τον Ρωσικό λαό πόλεμο, έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπου, με την Ουκρανία και τους Μπαντερικούς φασίστες ως προκεχωρημένο φυλάκιο του ιμπεριαλισμού. Αν και το ρωσικό κράτος και η ηγεσία του προφανώς δεν υπερασπίζονται το σοσιαλισμό, ωστόσο οι βαθιές ρίζες εκείνου του μεγάλου κοσμοϊστορικού άλματος παραμένουν ζωντανές στη συνείδηση εκατομμυρίων πολιτών του πρώην σοβιετικού χώρου όσο κι αν ξορκίζονται επισήμως. Προ ημερών, στην παρέμβασή του στη Διεθνή Συνάντηση του Βαλντάι, ο Πούτιν χρειάστηκε να καταφύγει στην γνωστή φράση του Λένιν, με την οποία ο μεγάλος μπολσεβίκος ηγέτης ανέλυε τους όρους μιας επαναστατικής κατάστασης : “οι από πάνω δεν μπορούν να κυβερνήσουν όπως παλιά και οι από κάτω δεν μπορούν να ζήσουν όπως παλιά”… Αλλά στις 22 Φεβρουαρίου 2022, δύο ημέρες πριν την λεγόμενη “Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση” , ο ίδιος Πούτιν είχε εξαπολύσει επίθεση κατά του Λένιν, κατηγορώντας τον για την ίδρυση της ΕΣΣΔ πριν 100 χρόνια ως τον βασικό υπεύθυνο για την διάλυσή της λόγω της θέσης του στο ζήτημα του δικαιώματος της εθνικής αυτοδιάθεσης των λαών. Πέντε χρόνια πριν, στην εκατονταετηρίδα της Οκτωβριανής επανάστασης, είχε στρέψει τα πυρά του και τα πυρά όλων των Ρωσικών ΜΜΕ εναντίον του Λέοντα Τρότσκι, του “δαίμονα της επανάστασης” του 1917 (δαίμονα με αρνητική σημασία).
Παρ’ όλες, όμως τις κατάρες και τον εξορκισμό των Μπολσεβίκων και των ηγετών τους από το Κρεμλίνο, στις μάχες στη Νοτιοανατολική Ουκρανία και στο Ντονμπάς, οι Ρώσοι στρατιώτες γκρεμίσανε τα αγάλματα του φασίστα Μπαντέρα, αναστήλωσαν στη θέση τους τα αγάλματα του Λένιν και ύψωσαν την κόκκινη σημαία της Οκτωβριανής Επανάστασης και της ΕΣΣΔ. Στη συνείδησή τους ζει ο Κόκκινος Οκτώβρης, η υπεράσπισή του στον Μεγάλο Αντιναζιστικό Πόλεμο και η ίδια η ΕΣΣΔ.
Ο Κόκκινος Οκτώβρης εξακολουθεί να τρομάζει τους Κυρίαρχους και να φλογίζει την καρδιά και το νου των εργατών και των καταπιεσμένων σε όλο τον κόσμο σαν η πρώτη γιγάντια προσπάθεια εφόδου στον ουρανό της απελευθέρωσης από την ταξική καπιταλιστική σκλαβιά και τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, η απαρχή της διαρκούς παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης.
Με την ευκαιρία της επετείου των 105 χρόνων δημοσιεύουμε ένα κείμενο του Λένιν για την Οκτωβριανή και την παγκόσμια Επανάσταση. Είναι ένα απόσπασμα από την εισήγηση του Λένιν στο 3ο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, το 1921 (Έκθεση για την τακτική του ΚΚΡ, 5 Ιούλη). – Θ.Κ.]
Λένιν
[…] Φυσικά, καταλαβαίνουμε θαυμάσια ότι η διεθνής αστική τάξη είναι σήμερα πολύ πιο ισχυρή από τη Δημοκρατία μας και ότι μόνο ο ιδιόμορφος συνδυασμός των συνθηκών την εμποδίζει να συνεχίσει τον πόλεμο εναντίον μας. Στη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων είχαμε ήδη επανάληψη της απόπειρας για εισβολή στην Άπω Ανατολή και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι παρόμοιες απόπειρες θα συνεχιστούν και στο μέλλον. Σχετικά μ’ αυτό στο κόμμα μας δεν υπάρχουν κανενός είδους αμφιβολίες. Για μάς έχει σημασία να διαπιστώσουμε ότι υπάρχει ασταθής ισορροπία και ότι πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτήν την ανάπαυλα, παίρνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της σημερινής κατάστασης, προσαρμόζοντας την τακτική μας στις ιδιομορφίες αυτής της κατάστασης και μην ξεχνώντας ούτε λεπτό ότι η ανάγκη της ένοπλης πάλης μπορεί να προκύψει ξανά ξαφνικά. Το καθήκον μας παραμένει όπως και πρώτα: η οργάνωση του Κόκκινου Στρατού και το δυνάμωμά του. Και στο επισιτιστικό ζήτημα πρέπει όπως και πρώτα και πριν απ’ όλα να σκεπτόμαστε τον Κόκκινο Στρατό μας. Στη σημερινή διεθνή κατάσταση, που πρέπει ακόμη να περιμένουμε νέες επιθέσεις και νέες απόπειρες εισβολής της διεθνούς αστικής τάξης, δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε άλλον δρόμο. Σε ό,τι αφορά την πρακτική μας πολιτική, το γεγονός ότι στη διεθνή κατάσταση επήλθε κάποια ισορροπία, έχει σημασία, όμως μόνο με την έννοια ότι πρέπει να παραδεχτούμε πως το επαναστατικό κίνημα είναι αλήθεια ότι έχει προχωρήσει, αλλά ότι η ανάπτυξη της διεθνούς επανάστασης δεν τράβηξε τόσο ευθεία γραμμή φέτος, όπως την περιμέναμε.
Όταν κάποτε αρχίζαμε την διεθνή επανάσταση, το κάναμε αυτό όχι από πεποίθηση ότι μπορούμε να προλάβουμε την ανάπτυξή της, αλλά επειδή μια σειρά λόγοι μάς παρότρυναν να αρχίσουμε αυτή την επανάσταση. Νομίζαμε: είτε θα μας βοηθήσει η διεθνής επανάσταση και τότε οι νίκες μας θα είναι πέρα για πέρα εξασφαλισμένες, είτε θα κάνουμε τη σεμνή επαναστατική δουλειά μας, έχοντα επίγνωση ότι σε περίπτωση ήττας θα εξυπηρετήσουμε ωστόσο την υπόθεση της επανάστασης και ότι η πείρα μας θα ωφελήσει άλλες επαναστάσεις. Για μάς ήταν ξεκάθαρο πως, χωρίς την υποστήριξη της διεθνούς παγκόσμιας επανάστασης, η νίκη της προλεταριακής επανάστασης είναι αδύνατη. Ακόμη και πριν την επανάσταση, καθώς και ύστερα απ’ αυτή, νομίζαμε: είτε τώρα αμέσως, είτε τουλάχιστον πολύ σύντομα, θα αρχίσει η επανάσταση στις υπόλοιπες χώρες που είναι από καπιταλιστική άποψη πιο αναπτυγμένες, είτε, σε αντίθετη περίπτωση, θα χαθούμε. Παρόλο που το καταλαβαίναμε, κάναμε το παν για να διατηρήσουμε κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες και με οποιεσδήποτε θυσίες, το σοβιετικό σύστημα, γιατί ξέραμε πως δουλεύουμε όχι μόνο για τον εαυτό μας, αλλά και για τη διεθνή επανάσταση. Αυτό το ξέραμε, την πεποίθηση την διατυπώσαμε επανειλημμένα πριν την Οκτωβριανή επανάσταση, καθώς και αμέσως ύστερα απ’ αυτή και τον καιρό της σύναψης της ειρήνης του Μπρεστ-Λιτόβσκ. Κι εδώ που τα λέμε αυτό ήταν σωστό.
Στην πραγματικότητα όμως η πορεία του κινήματος δεν ήταν τόσο ευθύγραμμη, όσο την περιμέναμε. Σε άλλες μεγάλες, καπιταλιστικά πιο αναπτυγμένες, χώρες η επανάσταση δεν άρχισε ακόμη ως τώρα. Είναι αλήθεια ότι η επανάσταση -μπορούμε να το διαπιστώσουμε με ικανοποίηση- αναπτύσσεται σε όλο τον κόσμο, και μόνο χάρη στο περιστατικό αυτό η διεθνής αστική τάξη δεν είναι σε θέση να μας πνίξει, παρόλο που από οικονομική και στρατιωτική άποψη είναι εκατό φορές πιο ισχυρή από εμάς. (Χειροκροτήματα)
Στην § 2 των θέσεων εξετάζω το πώς δημιουργήθηκε η κατάσταση αυτή και τι ανάλογο συμπέρασμα πρέπει να βγάλουμε. Θα προσθέσω ακόμη ότι το τελικό συμπέρασμα που βγάζω απ’ αυτήν, είναι το ακόλουθο: η ανάπτυξη της διεθνούς επανάστασης που την προλέγαμε προχωρεί. Η προχωρητική όμως αυτή κίνηση δεν είναι τόσο ευθύγραμμη, όπως την αναμέναμε. Από πρώτη ματιά είναι φανερό πως ύστερα από το κλείσιμο της ειρήνης, όσο κακή κι αν ήταν αυτή, δεν κατορθώσαμε, να προκαλέσουμε επανάσταση, παρόλο που, όπως ξέρουμε, υπήρχαν πολύ σημαντικά και πολυάριθμα επαναστατικά συμπτώματα – μάλιστα πολύ πιο σημαντικά και πολύ πιο πολυάριθμα απ’ ό,τι νομίζαμε. Τώρα αρχίζουν να εμφανίζονται μπροσούρες που μας εξιστορούν ότι τα τελευταία χρόνια και μήνες τα επαναστατικά αυτά συμπτώματα ήταν στην Ευρώπη πολύ πιο σοβαρά απ’ ό,τι φανταζόμασταν. Τι πρέπει να κάνουμε τώρα; Τώρα είναι απαραίτητη μια σοβαρή προετοιμασία της επανάστασης και μια βαθιά μελέτη της συγκριμένης ανάπτυξής της στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες. Αυτό είναι το πρώτο δίδαγμα που πρέπει να βγάλουμε από τη διεθνή κατάσταση. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη σύντομη αυτή ανάπαυλα για τη Ρωσική Δημοκρατία μας, για να προσαρμόσουμε την τακτική μας σ’ αυτή την πορεία της ιστορίας, που προχωρεί με ζιγκ-ζαγκ. Από πολιτική πλευρά η ισορροπία αυτή έχει μεγάλη σπουδαιότητα, γιατί βλέπουμε καθαρά ότι ακριβώς πολλές δυτικοευρωπαϊκές χώρες, όπου οι πλατιές μάζες της εργατικής τάξης, και πολύ πιθανόν και η τεράστια πλειοψηφία του πληθυσμού, είναι οργανωμένες, το κύριο στήριγμα της αστικής τάξης το αποτελούν ακριβώς οι εχθρικές οργανώσεις της εργατικής τάξης, που ακολουθούν τη ΙΙ και ΙΙ1/2 Διεθνή. Σχετικά μ’ αυτό μιλώ στην § 2 των θέσεων και νομίζω πως εδώ πρέπει να θίξω μόνο δύο σημεία που έχουν ήδη φωτιστεί στις συζητήσεις μας πάνω στο ζήτημα της τακτικής. Πρώτο: κατάκτηση της πλειοψηφίας του προλεταριάτου. Όσο πιο οργανωμένο είναι το προλεταριάτο σε μια αναπτυγμένη καπιταλιστικά χώρα, τόσο μεγαλύτερη σοβαρότητα απαιτεί από εμάς η ιστορία στο έργο της προετοιμασίας της επανάστασης και με τόσο μεγαλύτερη σοβαρότητα πρέπει να κατακτούμε την πλειοψηφία της εργατικής τάξης. Δεύτερο: το κύριο στήριγμα του καπιταλισμού στις βιομηχανικά αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες είναι ακριβώς το κομμάτι της εργατικής τάξης, που είναι οργανωμένο στη ΙΙ και στη ΙΙ1/2 Διεθνή. Αν η αστική τάξη δεν στηριζόταν σ’ αυτό το κομμάτι των εργατών, σ’ αυτά τα αντεπαναστατικά στοιχεία μέσα στην εργατική τάξη, θα ήταν εντελώς ανίκανη να κρατηθεί. (Χειροκροτήματα)
Θα ήθελα επίσης να τονίσω εδώ τη σημασία του κινήματος στις αποικίες. Από την άποψη αυτή βλέπουμε σε όλα τα παλιά κόμματα, σε όλα τα αστικά και μικροαστικά εργατικά κόμματα της ΙΙ και της ΙΙ1/2 Διεθνούς τα υπολείμματα των παλιών συναισθηματικών αντιλήψεων: έχουν, λέει, μεγάλη συμπάθεια προς τους καταπιεζόμενους αποικιακούς και μισοαποικιακούς λαούς. Το κίνημα στις αποικιακές χώρες εξακολουθεί ακόμη να θεωρείται σαν ένα ασήμαντο εθνικό και εντελώς ειρηνικό κίνημα. Αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι. Από τις αρχές του 20ού αιώνα στον τομέα αυτό έγιναν μεγάλες αλλαγές, και συγκεκριμένα: εκατομμύρια και εκατοντάδες εκατομμύρια -ουσιαστικά η τεράστια πλειοψηφία του πληθυσμού της γήινης σφαίρας- εκδηλώνονται τώρα σαν αυτοτελείς δραστήριοι επαναστατικοί παράγοντες. Και είναι εντελώς ξεκάθαρο ότι στις επικείμενες αποφασιστικές μάχες της παγκόσμιας επανάστασης, το κίνημα της πλειοψηφίας το πληθυσμού της γης, που στην αρχή ο προσανατολισμός του ήταν η εθνική απελευθέρωση, θα στραφεί ενάντια στον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό και θα παίξει ίσως πολύ μεγαλύτερο επαναστατικό ρόλο, απ’ ό,τι αναμένουμε. Έχει σημασία να τονιστεί ότι για πρώτη φορά στη Διεθνή μας καταπιαστήκαμε με την εξέταση της προετοιμασίας αυτού του αγώνα. Φυσικά, στο τεράστιο αυτό τομέα υπάρχουν πολύ περισσότερες δυσκολίες, πάντως όμως το κίνημα προχωρεί, και οι μάζες των εργαζομένων, οι αγρότες των αποικιακών χωρών, παρόλο που σήμερα είναι ακόμη καθυστερημένοι, θα παίξουν πολύ μεγάλο επαναστατικό ρόλο στις επόμενες φάσεις της παγκόσμιας επανάστασης. (Ζωηρή επιδοκιμασία.) […]
(Λένιν, Άπαντα, τόμ. 44, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, σελ. 35-38)
