Μια συνέντευξη με τον Mateo Fossa – Σεπτέμβριος 1938
[ Γράφτηκε : 23 September 1938. Πρωτοδημοσιεύτηκε στο: SocialistAppeal, Vol. II No. 48, 5 November 1938, p. 3. Μετάφραση: Socialist Appeal. Transcription/HTML Markup: David Walters. Copyleft: Leon Trotsky Internet Archive (www.marxists.org) 2003. Permission is granted to copy and/or distribute this document under the terms of the GNU Free Documentation License. Fossa Mateo (1904-1973): Επαναστάτης συνδικαλιστής ηγέτης που έπαιξε θεμελιώδη ρόλο στην ανάπτυξη του τροτσκισμού στην Αργεντινή. Τον Σεπτέμβριο του 1938 ήταν εκπρόσωπος της επιτροπής για την Ελευθερία των Συνδικάτων στο Συνέδριο των Λατινοαμερικάνικων Συνδικάτων που συνήλθε στο Μεξικό, αλλά οι σταλινικοί τον απέκλεισαν από το συνέδριο ως τροτσκιστή. Μετάφραση Μ.Μ. για το Avantgarde ]
Κογιοακάν, 26 Σεπτεμβρίου. – Ο σύντροφος Mateo Fossa ήταν ο απεσταλμένος της Επιτροπής για την Ελευθερία των Συνδικάτων (Committee for Trade Union Freedom) για να συμμετάσχει στο συνέδριο των Λατινοαμερικάνικων συνδικάτων που συγκλήθηκε στο Μεξικό. Η Επιτροπή για την Ελευθερία των Συνδικάτων περιλαμβάνει 28 οργανώσεις, μεταξύ των οποίων 24 ανεξάρτητα συνδικάτα.
Κάθε μία από αυτές τις οργανώσεις ξεχωριστά έδωσαν διαπιστευτήρια στο σύντροφο Fossa. Παρ’ όλα αυτά οι διευθυντές τις Λατινοαμερικανικής συνδικαλιστικής «ενότητας» δε δέχτηκαν τον σύντροφο Fossa στο συνέδριο. Δεν τον δέχτηκαν; Πώς; Πολύ απλά – του έκλεισαν τις πόρτες κατάμουτρα. Για ποιο λόγο; Ο λόγος δεν είναι περίπλοκος.
Για ένα σύντομο διάστημα, ο σύντροφος Fossa ανήκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Αργεντινής, αλλά ύψωσε φωνή διαμαρτυρίας ενάντια στις Δίκες της Μόσχας. Αυτό ήταν αρκετό για να ανακηρυχτεί αυτός ο έντιμος συνδικαλιστής εργάτης ως εχθρός του λαού, τροτσκιστής και πάει λέγοντας. Από το Μπουένος Άιρες, οι σταλινικοί ενημέρωσαν αμέσως τον Lombardo Toledano για την άφιξη στο συνέδριο ενός επικίνδυνου αντιπροσώπου που δεν πίστευε στην άμωμη αγνότητα του Στάλιν, του Βισίνσκυ, του Γιεζόφ και των άλλων πλαστογράφων.
Όταν η G.P.U. διατάζει, ο Toledano υπακούει. Σ’ αυτό συνίσταται ο βασικός του ρόλος στο κίνημα της εργατικής τάξης. Όσο παράλογο κι αν ακούγεται, ο αστός δικηγόρος, ο Lombardo Toledano, έκλεισε κατάμουτρα τις πόρτες του συνεδρίου των συνδικάτων στον εργάτη Fossa, έναν έντιμο Αργεντινό επαναστάτη. Δεν απομένει παρά οι προλετάριοι του Μεξικού να ζητωκραυγάσουν: «Ζήτω το απολυταρχικό καθεστώς! Ζήτω ο φύρερ Αδόλφος Toledano!».
Στις 23 Σεπτεμβρίου, ο σύντροφος Fossa επισκέφτηκε το σύντροφο Τρότσκυ και κατά τη διάρκεια μιας μακράς συζήτησης του έθεσε έναν αριθμό από σημαντικά ερωτήματα. Παρακάτω δημοσιεύουμε τις ερωτήσεις αυτές μαζί με τις απαντήσεις του συντρόφου Τρότσκυ:
Fossa: Κατά τη γνώμη σου, ποια θα είναι η περαιτέρω ανάπτυξη της παρούσας κατάστασης στην Ευρώπη;
Τρότσκυ: Είναι πιθανό πως και αυτή τη φορά η διπλωματία θα καταφέρει να φτάσει σε ένα σάπιο συμβιβασμό. Αλλά δε θα διαρκέσει για πολύ. Ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος και μάλιστα στο πολύ κοντινό μέλλον. Η μία παγκόσμια κρίση ακολουθεί την άλλη. Αυτοί οι σπασμοί είναι παρόμοιοι με τις οδύνες του τοκετού του πολέμου που πλησιάζει. Κάθε νέος παροξυσμός θα έχει όλο και πιο σφοδρό και επικίνδυνο χαρακτήρα. Προς το παρόν δε βλέπω καμία δύναμη στον κόσμο που μπορεί να σταματήσει την ανάπτυξη αυτής της διαδικασίας, δηλαδή, τη γέννηση του πολέμου. Μια νέα τρομερή σφαγή απειλεί αμείλικτα την ανθρωπότητα.
Φυσικά, μια έγκαιρη επαναστατική δράση του παγκόσμιου προλεταριάτου θα μπορούσε να παραλύσει την αρπακτική δουλειά των ιμπεριαλιστών. Πρέπει όμως να αντικρίζουμε την αλήθεια κατάματα. Οι εργατικές μάζες στην Ευρώπη βρίσκονται, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, κάτω από την ηγεσία της 2ης και της 3ης Διεθνούς. Οι ηγέτες της συνδικαλιστικής Διεθνούς του Άμστερνταμ υποστηρίζουν πλήρως την πολιτική της 2ης και της 3ης Διεθνούς και μπαίνουν μαζί με αυτές στα λεγόμενα «Λαϊκά Μέτωπα».
Η πολιτική των «Λαϊκών Μετώπων», όπως φαίνεται από το παράδειγμα της Ισπανίας, της Γαλλίας και άλλων χωρών, συνίσταται στην υπαγωγή του προλεταριάτου στην αριστερή πτέρυγα της αστικής τάξης. Ολόκληρη όμως η αστική τάξη των καπιταλιστικών χωρών, τόσο η δεξιά όσο και η «αριστερή», είναι πέρα ως πέρα διαποτισμένες από το σωβινισμό και τον ιμπεριαλισμό. Τα «Λαϊκά Μέτωπα» εξυπηρετούν στο να μετατρέψουν τους εργάτες σε τροφή για τα κανόνια της ιμπεριαλιστικής αστικής τους τάξης.
Αυτό και τίποτ’ άλλο.
Η 2η, η 3η καθώς και η Διεθνής του Άμστερνταμ είναι επί του παρόντος αντεπαναστατικές οργανώσεις με καθήκον να φρενάρουν και να παραλύσουν την επαναστατική πάλη του προλεταριάτου ενάντια στο «δημοκρατικό» ιμπεριαλισμό. Όσο η εγκληματική ηγεσία αυτών των Διεθνών δεν ανατρέπεται, οι εργάτες θα είναι ανίσχυροι να αντιταχθούν στον πόλεμο. Αυτή είναι η πικρή μα αναπόφευκτη αλήθεια. Πρέπει να ξέρουμε πως να την αντιμετωπίσουμε και όχι να παρηγορούμαστε με αυταπάτες και πασιφιστικές φλυαρίες. Ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος!
Fossa: Ποιά θα είναι η επίδρασή του στον αγώνα στην Ισπανία και στο κίνημα της παγκόσμιας εργατικής τάξης;
Τρότσκυ: Για να κατανοήσουμε σωστά τη φύση των επερχόμενων γεγονότων πρέπει πρώτ’ απ’ όλα να απορρίψουμε την πλήρως λανθασμένη θεωρία ότι ο πόλεμος που έρχεται θα είναι ένας πόλεμος μεταξύ φασισμού και «δημοκρατίας». Τίποτα δεν είναι πιο λάθος και πιο ανόητο από αυτήν την ιδέα. Οι ιμπεριαλιστικές «δημοκρατίες» είναι διαιρεμένες από τις αντιφάσεις των συμφερόντων τους σε όλα τα μέρη του κόσμου. Η φασιστική Ιταλία μπορεί εύκολα να βρεθεί στο ίδιο στρατόπεδο με τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία αν χάσει την πίστη της στη νίκη του Χίτλερ. Η μισο-φασιστική Πολωνία μπορεί να προσχωρήσει στο ένα ή στο άλλο στρατόπεδο, ανάλογα με τα πλεονεκτήματα που της προσφέρονται. Κατά τη διάρκεια του πολέμου η Γαλλική αστική τάξη μπορεί να αντικαταστήσει τη «δημοκρατία» της με το φασισμό με σκοπό να κρατήσει υποταγμένους τους εργάτες και να τους εξαναγκάσει να αγωνιστούν «μέχρι τέλους». Η φασιστική Γαλλία, όπως και η «δημοκρατική» Γαλλία, θα υπερασπιστούν εξίσου τις αποικίες με το όπλο στο χέρι. Ο νέος πόλεμος θα έχει πολύ πιο ανοιχτά έναν αρπακτικό ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα από τον πόλεμο του 1914 – 18. Οι ιμπεριαλιστές δεν αγωνίζονται για πολιτικές αρχές αλλά για αγορές, αποικίες, πρώτες ύλες, για την ηγεμονία του κόσμου και του πλούτου του.
Η νίκη οποιουδήποτε ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου θα σημάνει την οριστική υποδούλωση ολόκληρης της ανθρωπότητας, την επιβολή διπλών αλυσίδων στις σημερινές αποικίες και σε όλους τους αδύναμους και υπανάπτυκτους λαούς, μεταξύ των οποίων και οι λαοί τις Λατινικής Αμερικής. Η νίκη οποιουδήποτε ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου θα φέρει υποδούλωση, δυστυχία, μιζέρια και την παρακμή του ανθρώπινου πολιτισμού.
Με ρωτάς ποιά είναι η διέξοδος; Προσωπικά, δεν αμφιβάλλω ούτε για μια στιγμή πως ο νέος πόλεμος θα προκαλέσει μια παγκόσμια επανάσταση ενάντια στην κυριαρχία των αρπακτικών καπιταλιστικών συνασπισμών πάνω στην ανθρωπότητα. Κατά τη διάρκεια του πολέμου όλες οι διαφορές μεταξύ των ιμπεριαλιστικών «δημοκρατιών» και του φασισμού θα εξαφανιστούν. Σε όλες τις χώρες θα κυριαρχήσει μια ανελέητη στρατιωτική δικτατορία. Οι Γερμανοί εργάτες και χωρικοί θα καταστραφούν ακριβώς όπως οι Γάλλοι και οι Άγγλοι. Τα σύγχρονα μέσα καταστροφής είναι τόσο τερατώδη που η ανθρωπότητα πιθανά δε θα μπορέσει να υπομείνει τον πόλεμο ακόμη και για μερικούς μήνες. Η απελπισία, η αγανάκτηση και το μίσος θα ωθήσουν τις μάζες όλων των εμπόλεμων χωρών στον ξεσηκωμό με τα όπλα στο χέρι. Η νίκη του παγκόσμιου προλεταριάτου θα βάλει τέλος στον πόλεμο και θα λύσει το Ισπανικό πρόβλημα καθώς και όλα τα σημερινά προβλήματα της Ευρώπης και άλλων σημείων της γης.
Αυτοί οι «ηγέτες» της εργατικής τάξης που θέλουν να αλυσοδέσουν το προλεταριάτο στο πολεμικό άρμα του ιμπεριαλισμού, κρυμμένοι πίσω από μια «δημοκρατική» προσωπίδα, είναι τώρα οι χειρότεροι εχθροί και άμεσοι προδότες των ανθρώπων του μόχθου. Πρέπει να διδάξουμε στους εργάτες να μισούν και να περιφρονούν τους πράκτορες του ιμπεριαλισμού γιατί δηλητηριάζουν τις συνειδήσεις των ανθρώπων του μόχθου. Πρέπει να εξηγήσουμε στους εργάτες ότι ο φασισμός είναι μία μονάχα από τις μορφές του ιμπεριαλισμού, ότι δεν πρέπει να καταπολεμούμε τα εξωτερικά συμπτώματα της αρρώστιας αλλά τα οργανικά αίτια, δηλαδή, τον καπιταλισμό.
Fossa: Ποια είναι η προοπτική για τη Μεξικανική επανάσταση; Πως βλέπεις την υποτίμηση του νομίσματος σε συνδυασμό με την απαλλοτρίωση της γης και του πετρελαίου;
Τρότσκυ: Δεν μπορώ να υπεισέρθω σ’ αυτά τα ερωτήματα με επαρκείς λεπτομέρειες. Η απαλλοτρίωση της γης και του φυσικού πλούτου είναι για το Μεξικό ένα απολύτως αναγκαίο μέτρο εθνικής αυτοάμυνας. Χωρίς να ικανοποιεί τις καθημερινές ανάγκες της αγροτιάς, καμία από τις Λατινοαμερικάνικες χώρες δε θα μπορέσει να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της. Η μείωση της αγοραστικής δύναμης του χρήματος είναι ένα από τα αποτελέσματα του ιμπεριαλιστικού αποκλεισμού που ξεκίνησε εναντίον του Μεξικού. Οι υλικές στερήσεις είναι αναπόφευκτες στην πάλη. Η σωτηρία είναι αδύνατη χωρίς θυσίες. Η συνθηκολόγηση μπροστά στους ιμπεριαλιστές θα σήμαινε την παράδοση του φυσικού πλούτου της χώρας στη λεηλασία, και την παράδοση των ανθρώπων στην παρακμή και την εξαφάνιση. Φυσικά οι οργανώσεις της εργατικής τάξης πρέπει να φροντίσουν ώστε το κύριο βάρος της αύξησης του κόστους ζωής να μην πέσει στις πλάτες των ανθρώπων του μόχθου.
Fossa: Τι μπορείς να πεις σχετικά με τους απελευθερωτικούς αγώνες των λαών της Λατινικής Αμερικής και τα προβλήματα του μέλλοντος; Ποια είναι η γνώμη σου για το Aprismo;
Τρότσκυ: Δεν είμαι επαρκώς εξοικειωμένος με τη ζωή στις Λατινοαμερικάνικες χώρες ξεχωριστά για να επιτρέψω στον εαυτό μου μια συγκεκριμένη απάντηση στα ερωτήματα που θέτεις. Είναι ξεκάθαρο για μένα ότι σε κάθε περίπτωση τα εσωτερικά καθήκοντα των χωρών αυτών δεν μπορούν να επιλυθούν χωρίς την ταυτόχρονη επαναστατική πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Οι πράκτορες των Ηνωμένων Πολιτειών, της Αγγλίας, της Γαλλίας (ο Lewis, ο Jouhaux, ο Toledano, οι σταλινικοί) προσπαθούν να αντικαταστήσουν την πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό με τη μάχη ενάντια στο φασισμό. Παρακολουθήσαμε τις εγκληματικές προσπάθειές τους στο πρόσφατο συνέδριο ενάντια στον πόλεμο και τον φασισμό. Στις Λατινοαμερικανικές χώρες οι πράκτορες του «δημοκρατικού» ιμπεριαλισμού είναι ιδιαίτερα επικίνδυνοι, καθώς είναι πιο ικανοί στο να ξεγελούν τις μάζες από τους απροκάλυπτους πράκτορες των φασιστικών συμμοριών. Θα πάρω το πιο απλό και προφανές παράδειγμα. Στη Βραζιλία επί του παρόντος κυριαρχεί ένα μισο-φασιστικό καθεστώς το οποίο ο κάθε επαναστάτης μπορεί μόνο με μίσος να αντικρίζει. Ας υποθέσουμε, ωστόσο, ότι αύριο η Αγγλία μπαίνει σε μια στρατιωτική διαμάχη με τη Βραζιλία. Σε ρωτάω, ποιόν απ’ τους αντιμαχόμενους θα υποστηρίξει η εργατική τάξη; Θα απαντήσω προσωπικά για τον εαυτό μου – σ’ αυτήν την περίπτωση θα είμαι στο πλευρό της «φασιστικής» Βραζιλίας ενάντια στη «δημοκρατική» Μεγάλη Βρετανία. Γιατί; Γιατί στη μεταξύ τους διαμάχη δεν υπάρχει ζήτημα δημοκρατίας ή φασισμού. Εάν βγει νικήτρια η Αγγλία, θα τοποθετήσει έναν άλλο φασίστα στο Ρίο ντε Τζανέιρο και θα αλυσοδέσει διπλά τη Βραζιλία. Εάν, αντίθετα, βγει νικήτρια η Βραζιλία, αυτό θα δώσει τεράστια ώθηση στην εθνική και δημοκρατική συνείδηση στη χώρα και θα οδηγήσει στην ανατροπή της δικτατορίας του Vargas. Ταυτόχρονα, η ήττα της Αγγλίας θα αποτελέσει χτύπημα στον ιμπεριαλισμό και θα δώσει ώθηση στο επαναστατικό κίνημα του Βρετανικού προλεταριάτου. Πραγματικά, θα πρέπει να είναι κανείς κουφιοκέφαλος για να υποβαθμίζει τους παγκόσμιους ανταγωνισμούς και τις στρατιωτικές συγκρούσεις σε μια μάχη μεταξύ φασισμού και δημοκρατίας. Θα πρέπει να ξέρει κανείς να ξεχωρίζει τους εκμεταλλευτές, τους δουλοκτήτες και τους ληστές όποια μάσκα κι αν φορούν!
Στις Λατινοαμερικάνικες χώρες τα προβλήματα της αγροτικής επανάστασης είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την αντι-ιμπεριαλιστική πάλη. Οι σταλινικοί ύπουλα παραλύουν και τη μία και την άλλη. Για το Κρεμλίνο οι χώρες τις Λατινικής Αμερικής είναι μόνο ψιλά γράμματα στις συναλλαγές τους με τους ιμπεριαλιστές. Ο Στάλιν λέει στην Ουάσιγκτον, στο Λονδίνο και στο Παρίσι: «Αναγνωρίστε με σαν ομότιμο εταίρο και θα σας βοηθήσω να καταστείλετε το επαναστατικό κίνημα στις αποικίες και στις μισο-αποικίες. Έχω γι’ αυτήν τη δουλειά στις υπηρεσίες μου εκατοντάδες πράκτορες όπως ο Lombardo Toledano». Ο σταλινισμός έχει γίνει η λέπρα του επαναστατικού κινήματος.
Δεν ξέρω το Aprismo επαρκώς για να μπορώ να εκφέρω σαφή άποψη. Η δραστηριότητα αυτού του κόμματος στο Περού έχει παράνομο χαρακτήρα και γι’ αυτό είναι δύσκολο να την παρακολουθήσει κανείς. Οι αντιπρόσωποι του APRA στο συνέδριο του Σεπτέμβρη στο Μεξικό ενάντια στον πόλεμο και το φασισμό είχαν, απ’ όσο μπορώ να κρίνω, μια αξιόλογη και σωστή θέση μαζί με τους αντιπροσώπους του Πουέρτο Ρίκο. Μένει να ελπίζουμε πως το APRA δε θα πέσει θύμα των σταλινικών καθώς αυτό θα παρέλυε τον απελευθερωτικό αγώνα στο Περού. Νομίζω ότι συμφωνίες με τους Apristas πάνω σε καθορισμένα πρακτικά καθήκοντα είναι δυνατές και επιθυμητές υπό την προϋπόθεση της πλήρους οργανωτικής ανεξαρτησίας.
Fossa: Τι συνέπειες θα έχει ο πόλεμος για τις χώρες τις Λατινικής Αμερικής;
Τρότσκυ: Αναμφίβολα και τα δύο ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα θα παλέψουν ώστε να τραβήξουν τις Λατινοαμερικάνικες χώρες στη δίνη του πολέμου με σκοπό την ολοκληρωτική υποδούλωσή τους αμέσως μετά. Ο κούφιος «αντιφασιστικός» θόρυβος το μόνο που κάνει είναι να προετοιμάζει το έδαφος για το ένα από τα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα. Για να βρεθούν προετοιμασμένα την ώρα του παγκοσμίου πολέμου, τα επαναστατικά κόμματα της Λατινικής Αμερικής πρέπει τώρα αμέσως να κρατήσουν αδιάλλακτη στάση απέναντι σε όλους τους ιμπεριαλιστικούς συνασπισμούς. Στη βάση του αγώνα της αυτοσυντήρησης οι λαοί της Λατινικής Αμερικής θα πρέπει να συσπειρωθούν πιο κοντά ένας στον άλλον.
Κατά την πρώτη περίοδο του πολέμου η θέση των αδύναμων χωρών μπορεί να αποδειχτεί πολύ αδύναμη. Τα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα όμως θα γίνονται ολοένα και πιο αδύναμα κάθε μήνα που περνάει. Η θανάσιμη πάλη αναμεταξύ τους θα επιτρέψει στις αποικιακές και μισο-αποικιακές χώρες να σηκώσουν κεφάλι. Αυτό ισχύει, φυσικά, και για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Θα μπορέσουν να πετύχουν την πλήρη απελευθέρωσή τους μόνο αν επικεφαλής των μαζών βρίσκονται πραγματικά επαναστατικά, αντι-ιμπεριαλιστικά κόμματα και συνδικάτα. Από τις τραγικές ιστορικές περιστάσεις δεν μπορεί κανείς να ξεφύγει με τεχνάσματα, κούφιες φράσεις και ψέματα. Πρέπει να λέμε στις μάζες την αλήθεια, όλη την αλήθεια και τίποτα πέρα απ’ την αλήθεια.
Fossa: Ποιά είναι κατά τη γνώμη σου τα καθήκοντα και οι μέθοδοι που αντιμετωπίζουν τα συνδικάτα;
Τρότσκυ: Για να σταθούν τα συνδικάτα ικανά να συσπειρώσουν, να μορφώσουν και να κινητοποιήσουν το προλεταριάτο σε έναν απελευθερωτικό αγώνα, πρέπει να αποτινάξουν τις ολοκληρωτικές μεθόδους του σταλινισμού. Τα συνδικάτα θα πρέπει να είναι ανοιχτά για τους εργάτες όλων των πολιτικών τάσεων υπό τον όρο της πειθαρχίας στη δράση. Όποιος μετατρέπει να συνδικάτα σε όπλο για άλλους σκοπούς (και ιδιαίτερα σε όπλο της σταλινικής γραφειοκρατίας και του «δημοκρατικού» ιμπεριαλισμού) αναπόφευκτα διασπά την εργατική τάξη, την αποδυναμώνει και ανοίγει την πόρτα στην αντίδραση. Μια πλήρης και ειλικρινής δημοκρατία μέσα στα συνδικάτα είναι η πιο σημαντική συνθήκη για τη δημοκρατία στη χώρα.
Εν κατακλείδι σου ζητώ να μεταφέρεις τους αδερφικούς μου χαιρετισμούς στους εργάτες της Αργεντινής. Δεν αμφιβάλλω πως ούτε για μια στιγμή δεν πίστεψαν τις αηδιαστικές συκοφαντίες που οι σταλινικοί πράκτορες διέσπειραν σε όλο τον κόσμο για μένα και τους φίλους μου. Η πάλη που διεξάγει η 4η Διεθνής ενάντια στη σταλινική γραφειοκρατία είναι συνέχεια της μεγάλης ιστορικής πάλης των καταπιεσμένων ενάντια στους καταπιεστές, των εκμεταλλευομένων ενάντια στους εκμεταλλευτές. Η παγκόσμια επανάσταση θα απελευθερώσει όλους τους καταπιεσμένους, συμπεριλαμβανομένων και των εργατών της ΕΣΣΔ.
https://www.marxists.org/archive/trotsky/1938/09/liberation.htm
Μετάφραση Μ.Μ. για το Avantgarde
