Γιώτα Aντωνιάδου
Το γεγονός πως ο πρώτος καταμερισμός εργασίας ήταν αυτός ανάμεσα στα φύλα, μας δείχνει πως η πατριαρχία έχει τις ρίζες της πολύ βαθιά στο χρόνο.
Όπως κάθε ταξικό σύστημα, έτσι και το καπιταλιστικό σύστημα ενσωμάτωσε την πατριαρχία και πρέπει να πούμε αμέσως και από την πρώτη στιγμή πως είναι ανιστόρητες και παραπλανητικές οι μεταμοντέρνες θεωρήσεις που προσπαθούν να μας πείσουν πως μπορεί να υπάρξει ένας καπιταλιστικός κόσμος χωρίς πατριαρχία. Ο καπιταλισμός βασίζεται στην πατριαρχία για να αναπαράγει τον εαυτό του. Η γυναίκα είναι απαραίτητη ως εργάτρια με περιορισμένα εργατικά δικαιώματα, ως υποτελής του άνδρα με απλήρωτη οικιακή εργασία και κακοπληρωμένη δουλειά στην παραγωγή έξω. Είναι αυτή που παράγει ακόμη και μέσα από το ίδιο της το σώμα, γεννώντας το νέο εργατικό δυναμικό. Για να επιτευχθεί αυτό, ο καπιταλισμός χρειάζεται από εμάς τις γυναίκες όχι απλώς μερικές απλήρωτες ώρες δουλειάς. Χρειάζεται να μπορεί να ελέγχει το σώμα μας. Η γυναίκα πρέπει να σκέφτεται και να δρα μέσα σε ένα πλαίσιο συγκεκριμένου ρόλου που της αποδίδεται από την στιγμή της γέννησής της. Η οικογένεια αποτελεί τον πυρήνα αναπαραγωγής της πατριαρχίας που αποδίδει ρόλους ανδρικούς και γυναικείους. Ο γυναικείος ρόλος ορίζεται ως κατώτερος του ανδρικού κι έτσι ο άντρας βρίσκεται σε θέση εξουσίας απέναντι στη γυναίκα. Η ανισότητα αυτή που παράγει ανταγωνισμό μεταξύ των φύλων, είναι μια κοινωνική κατασκευή και είναι θεμελιωμένη πάνω σε ταξικούς ανταγωνισμούς. Η γυναικεία καταπίεση λοιπόν είναι πυλώνας του καπιταλιστικού συστήματος και χωρίς αυτή δεν θα μπορούσε να υπάρξει.
Πιστεύουμε πως η υπόθεση της γυναικείας καταπίεσης είναι υπόθεση όλου του εργατικού κινήματος. Κι από αυτή την άποψη είναι άρρηκτα δεμένη με την υπόθεση της επανάστασης. Αναρωτιόμαστε συχνά για το ποια είναι η εργατική τάξη στις μέρες μας. Ερώτημα εύλογο για κάθε κομμουνιστή, κάθε επαναστάτη που θέλει να προχωρήσει την υπόθεση της χειραφέτησης και απελευθέρωσης, να προχωρήσει την θεωρία και την πράξη της μόνης κοινωνικής δύναμης που μπορεί να ελευθερώσει την κοινωνία από τα ταξικά δεσμά: συμφωνούμε όλες πως η δύναμη αυτή δεν είναι άλλη από την εργατική τάξη. Αξίζει λοιπόν να δούμε ότι η εργατική τάξη δεν βρίσκεται πια στην εικόνα του μάτσο άνδρα, λευκού στρέιτ εργάτη που συνηθίζουμε να έχουμε. Είναι και η άνεργη ή εργαζόμενη μετανάστρια, λεσβία, τρανς γυναίκα, ο μετανάστης, gay, τρανς άντρας. Είναι όλα τους η εργατική τάξη που στην σημερινή εποχή της βαθιάς οικονομικής κρίσης υποφέρει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό την ανεργία και τον αποκλεισμό από στοιχειώδη εργατικά δικαιώματα. Οι καταπιεσμένες αυτές ομάδες της εργατικής τάξης δεν έχουν πραγματικά τίποτα να περιμένουν από αυτό το σύστημα που καταρρέει και για αυτό μέσα σε αυτό το πλαίσιο κατάρρευσης τα γυναικεία και lgbtqi+ υποκείμενα μπορούν να βγουν ριζοσπαστικά στο προσκήνιο της πάλης.
Ας επαναλάβουμε ότι η πάλη για την γυναικεία και σεξουαλική απελευθέρωση είναι άρρηκτα δεμένη με την υπόθεση της νίκης της επανάστασης, της νίκης της εργατικής τάξης, στην κατάληψη της εξουσίας από αυτήν. Κι αυτό γιατί η νίκη μας θα κριθεί στην ενότητα της εργατικής τάξης και στην ανεξαρτησία της από τις αστικές κυβερνήσεις, τους γραφειοκράτες και τους φασίστες. Με λίγα λόγια στην ανεξαρτησία της από αστικά συμφέροντα και τον ιμάντα μεταβίβασης αυτών των συμφερόντων μέσω της αστικής ιδεολογίας. Ενότητα και ανεξαρτησία, συντρόφισσες και σύντροφοι! Η διάσπαση της εργατικής τάξης σε νέα-ηλικιωμένη, λευκή-μαύρη, γυναίκα-άντρας, ανάπηρο-αρτιμελές άτομο, χοντρό-λεπτό σώμα και χίλιους δυο προσδιορισμούς, μόνο σκοπό έχουν να μας κατακερματίσουν για να μην μπορούμε να δώσουμε από κοινού τη μάχη πάνω στα κοινά μας συμφέροντα. Ο σεξισμός όπως και ο ρατσισμός, η χοντροφοβία, ο αρτιμελισμός και κάθε τέτοιου είδους διάκριση είναι ιδεολογικοί μηχανισμοί της αστικής τάξης που έχουν ως στόχο να διασπάσουν αυτή την αναγκαία μας ενότητα. Είναι βέβαιο πως η συντριπτική πλειοψηφία των εργατών είναι σεξιστές και μισογύνηδες, κάποιοι είναι και ρατσιστές. Αυτό συμβαίνει επειδή η εργατική τάξη αναπαράγει την αστική ιδεολογία. Όμως, δεν υποτασσόμαστε στην καθυστέρηση της συνείδησης της εργατικής τάξης. Για παράδειγμα, ξέρουμε πως ο ρατσιστής εργάτης στρέφεται ενάντια στα ίδια του τα συμφέροντα, αφού ανήκει σε μια παγκόσμια κοινωνική δύναμη, το προλεταριάτο. Και αυτή η κοινωνική δύναμη είναι που μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω, που μπορεί να αποκτήσει επαναστατική συνείδηση. Αυτή είναι η αλήθεια και έχουμε καθήκον να λέμε την αλήθεια στην εργατική τάξη.
Συντρόφισσες, δεν θα τελειώσουμε με καμία καταπίεση πόσο μάλλον με την γυναικεία την επομένη της νίκης της επανάστασης. Τα καθήκοντά μας ξεκινούν από σήμερα. Οι καταπιέσεις δεν θα σταματήσουν να υπάρχουν ως δια μαγείας με την κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη. Ο αγώνας ενάντια σε κάθε είδους καταπίεση πρέπει να είναι διαρκής και να συμπεριλαμβάνεται στην πάλη του εργατικού κινήματος. Πρέπει να θυμόμαστε ότι το Όλον της ταξικής εκμετάλλευσης και καταπίεσης εκφράζεται οδυνηρά σε κάθε επιμέρους πλευρά.
Έτσι και η ταυτότητα του κάθε ατόμου δεν είναι ενιαία. Σχηματίζεται από την πάλη του ανάμεσα στην καταπίεση που το ίδιο υποφέρει και στην προσπάθειά του να την τσακίσει. Για να την κατανοήσουμε χρειάζεται να δοθεί χώρος στα ίδια τα καταπιεσμένα άτομα, χρειάζεται να ανοίξουμε δρόμους για να αποκτήσουν συνείδηση. Στην πράξη, βρισκόμενες σε ένα πατριαρχικό σύστημα πρέπει να παλέψουμε για την ενοποίηση των ζητημάτων απελευθέρωσης φύλου κι αυτό σημαίνει δημιουργία ενιαίων γυναικείων και lgbtqi+ ομάδων που θα συζητούν, θα αποφασίζουν, θα δρούν.
Θα ήθελα να κάνω και μια αναφορά στο θέμα του σκοπού και του μέσου. Πιστεύω πως έχει σημασία τα μέσα που χρησιμοποιούμε να μην καταφέρονται εναντίον του ίδιου μας του εαυτού. Για τους επαναστάτες, τα μέσα που χρησιμοποιούμε θα πρέπει να εμπεριέχουν σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και στις καταπιεσμένες ομάδες που απαρτίζουν την εργατική τάξη. Στην θυελλώδη συζήτηση που ακολούθησε το τυχοδιωκτικό τουίτ της ναζίστριας Μιχαλολιάκου για το βάρος της, πρέπει να πούμε ξεκάθαρα ότι το πρόβλημά μας δεν είναι ότι είναι μια γυναίκα που δεν ανταποκρίνεται στα πρότυπα ομορφιάς αλλά ότι είναι φασίστρια. Ποιος θα βγει κερδισμένος αν ο λαός μισήσει την Μιχαλολιάκου επειδή δεν είναι άρια σαν τον δυστοπικό κόσμο που θέλει να δημιουργήσει;
Πρέπει να χτίσουμε τη μεθοδολογία και τη δράση του κινήματος μέσα από την συμμετοχή του στις διεκδικήσεις κάθε καταπιεσμένης ομάδας. Έχουμε αληθινή αγωνία και οφείλουμε να δείξουμε προσοχή σε κάθε αίτημα ορατότητας διαφορετικότητας του σώματος, της αναπηρίας, της ψυχικής ασθένειας κ.λπ. Όπως μιλάμε ενάντια στον φασισμό και ρατσισμό όταν ένας μετανάστης απολύεται ή μένει απλήρωτος, έτσι πρέπει στους συλλόγους μας, στα σωματεία μας, να ανοίγουμε τα ζητήματα σεξισμού, καταπίεσης φύλου και σεξουαλικότητας. Εντείνονται τα φαινόμενα με το βάθεμα της κρίσης και χρειάζεται να τα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά. Μπορούμε και πρέπει να διεκδικήσουμε να συμπεριληφθούν οι ανάγκες και οι διεκδικήσεις των γυναικών, των lgbtqi+ ομάδων στις διεκδικήσεις του εργατικού κινήματος. Οι πρόσφατες απολύσεις εγκύων που πέτυχαν επαναπροσλήψεις και αποζημιώσεις και φυσικά η μεγάλη γυναικεία απεργία στην Ισπανία μας γεμίζουν κουράγιο.
Συντρόφισσες, η απελευθέρωσή μας είτε θα γίνει και για την καθεμία από εμάς είτε δεν θα υπάρξει. Ας αφουγκραστούμε αυτή την συσσωρευμένη καταπίεση που με ορμή βγαίνει στην επιφάνεια και μετουσιώνεται σε αγώνες. Να κάνουμε τα δίκαια αιτήματά μας, τα αιτήματα των γυναικών και των lgbtqi+ ατόμων, κομμάτι της πάλης μας για να νικήσουμε!
