Αναμφίβολα η απόφαση Τράμπ για την απόσυρση των ΗΠΑ από την αντιπυρηνική συμφωνία με το Ιραν -αν και αναμενόμενη- μεταφέρει σε άλλο βάθος, την κρίση στην Μέση Ανατολή και δρομολογεί εξελίξεις στη διεθνή γεωπολιτική και οικονομική κρίση προς κάθε κατεύθυνση.

 

Το γεγονός αυτό έρχεται να ανάψει ένα υψηλής αναφλεξιμότητας “φυτίλι” στο ήδη εξαιρετικά “εύλεκτο” οικονομικό και γεωπολιτικό τοπίο διεθνώς.

 

Στο υπόβαθρο αυτού του εκρηκτικού τοπίου μια άλλη ισχυρή εξέλιξη –που πέρασε στα ψιλά γράμματα στον διεθνή τύπο– μεσολάβησε το τελευταίο δεκαπενθήμερο πυροδοτώντας δραματικές εξελίξεις σε μια σειρά “αδύναμους κρίκους” στην καπιταλιστική αλυσίδα.

 

Στις 24 Απριλίου το αμερικάνικο δεκαετές ομόλογο ξεπέρασε για πρώτη φορά από το 2008 σε απόδοση το 3%. Και έκτοτε κινείται στην περιοχή αυτή αλλάζοντας διεθνώς την ροή κεφαλαίων εκατοντάδων δις δολαρίων. Όπως είχε επισημάνει στο παρελθόν η ΝΠ η αύξηση των αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων μετά την απόσυρση των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης προκαλούν μία διπλής έντασης επιστροφή κεφαλαίων στις ΗΠΑ από την περιφέρεια, δηλ. τις αποκαλούμενες αναδυόμενες ή αναπτυσσόμενες οικονομίες (EM). Η ισχυρή αυτή τάση οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι μια τέτοια επιτοκιακή απόδοση δημιουργεί κίνητρα επιστροφής επενδυτικών κεφαλαίων στο αμερικάνικο χρέος που θεωρείται βέβαια το πλέον “ασφαλές” και άμεσα ρευστοποιήσιμο (ήτοι σχεδόν ισοδύναμο με “ρευστό”). Αφετέρου η αύξηση των αμερικάνικων επιτοκίων υποχρεώνει δανειακά κεφάλαια (από την πάλαι ποτέ αστήρευτη πηγή των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης) να “επιστρέψουν” για να αποφύγουν την ακριβότερη αναχρηματοδότησή τους.

 

Από την στιγμή που η απόδοση του αμερικανικού δεκαετούς ομολόγου ξεπέρασε το σημείο αυτό οι αγορές κεφαλαίου έτρεξαν –και συνεχίζουν να τρέχουν–να προεξοφλήσουν την συνέχιση αυτής της τάσης ενισχύοντας ακόμα περισσότερο την απόσυρση κεφαλαίων από περιοχές στις οποίες είχαν επενδύσει με στόχο τις υψηλές αποδόσεις.

 

Αργεντινή – Τουρκία

 

Tα πρώτα “θύματα” αυτής της κίνησης είναι η Αργεντινή, η Τουρκία, η Ν. Αφρική και άλλες οικονομίες στις οποίες είχαν προσελκυσθεί υψηλού όγκου κεφάλαια.

Ηδη η Αργεντινή μέσα στο χρονικό αυτό διάστημα παρ’ ότι υποχρεώθηκε να αυξήσει τα επιτόκιά της στο 40% δεν κατάφερε να σταματήσει την υποτίμηση του πέσος και τώρα η περιβόητη οικονομικά “επιτυχημένη” (περιορισμός ελλειμμάτων, μείωση χρέους, λιτότητα και περικοπή δημόσιων δαπανών) κυβέρνηση Μάκρι απειλείται με κατάρρευση. Και υποχρεώνεται να ζητήσει και πάλι δανεικά από το ΔΝΤ όπως είχε κάνει ο Ντέλα Ρούα που είχε οδηγήσει τελικά τη χώρα σε χρεοκοπία συνδέοντας για πολλαπλή φορά την συνεργασία με το ΔΝΤ με τον απόλυτο οικονομικό και κοινωνικό εφιάλτη.

 

Στην ίδια “γραμμή” οδηγείται και η Τουρκία της οποίας η λίρα είναι ήδη στα πρόθυρα της κατάρρευσης, με την κεντρική τράπεζα της χώρας να μη μπορεί – λόγω εκλογών – να “χτυπήσει” με αύξηση των επιτοκίων που οι αγοραστές των ομολόγων της συνιστούν για να αντιμετωπίσει την φυγή κεφαλαίων από το νόμισμά της. Μπορεί ο Ερντογάν να κρατήσει την ίδια κατάσταση σε έλεγχο μέχρι τις εκλογές του Ιούνη; Η πλειονότητα των αναλυτών υποστηρίζει οτι οι αγορές θα εκμεταλευτούν την αδυναμία της κεντρικής τράπεζες να δράσει εξαντλώντας τα συναλλαγματικά της αποθέματα ίσως και πριν από τις εκλογές του Ιούνη. Σε κάθε περίπτωση την επόμενη ημέρα, είτε ο Ερντογάν “νικήσει” είτε οι κεμαλικοί του αντίπαλοι, η Τουρκία θα βρίσκεται στον προθάλαμο του ΔΝΤ, επιστρέφοντας στον εφιάλτη του χρεοστασίου ένα μόλις χρόνο μετά τους πολύ ψυλούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας της…  

 

Ορισμένοι αναλυτές που παρακολουθούν τα τελευταία χρόνια την πορεία της τουρκικής οικονομίας, προειδοποιούν για το ενδεχόμενο σοβαρού ατυχήματος που αναπόφευχτα θα οδηγήσει την τουρκική οικονομία στην ανάγκη προσφυγής στο ΔΝΤ.

 

 

 

Η διολίσθηση του ευρώ

 

 

 

Μεγάλη όμως είναι η πίεση που έχει αποτυπωθεί ειδικά την τελευταία εβδομάδα και στο ευρώ το οποίο από το 1,24δολ/ευρω βρέθηκε σε χαμηλά σχεδόν δεκαετίας με το δολάριο στο 1,18 δολ/ευρω αυξάνοντας σε συνδυασμό και με την κρίση στο Ιραν την τιμή του πετρελαίου (τιμολογείται σε δολάρια).

 

Αν και η πίεση στο ευρώ από μία άποψη λειτουργεί υποβοηθητικά στην αυξητική τάση των εμπορικών (γερμναικών κυρίως) πλεονασμάτων της Ευρωζώνης εν τούτοις, ασκεί μεγάλες πιέσεις στο τραπεζικό σύστημα και στους μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους που βρίσκονται με μεγάλη έκθεση στο αμερικάνικο νόμισμα.

 

Η ΕΚΤ βέβαια έχοντας εδώ και καιρό προβλέψει το ενδεχόμενο επιστροφής στην ύφεση έχει φροντίσει να έχει στην διάθεσή της – μετά από συμφωνία με την Fed – επαρκείς ποσότητες δολλαρίου φιξαρισμένες σε “παλιές” τιμές.

 

Αυτό όμως δεν αναιρεί την πίεση που ασκεί η “έξοδος” κεφαλαίων από την περιφέρεια που επηρεάζει άμεσα και την Ευρωζώνη.

 

Ο συνδυασμός της αυξητικής τάσης των επιτοκίων στις ΗΠΑ με την ανοδική ισοτιμία του δολαρίου έναντι του ευρώ φαίνεται να πολλαπλασιάζουν την ισχύ πίσω από την κίνηση μεγάλων κεφαλαιακών μετακινήσεων από την περιφέρεια στο δολλάριο, ενώ αυξάνουν επίσης την πίεση “επιστροφής” σε όσους είχαν χρηματοδοτηθεί δολαριακά για επενδύσεις σε άλλους νομισματικούς χώρους.

 

Για την Ελλάδα της οποίας το χρέος είναι σχεδόν ολοκληρωτικά συνδεδεμένο με το ευρώ (και μάλιστα σε άμεσα ή έμμεσα σε σταθερές τιμές) η άμεση επίδραση από αυτή την αναστροφή φαινομενικά είναι “μηδενική”.

 

Αυτό όμως έχει ημερομηνία λήξης την 20η Αυγούστου όταν και ολοκληρώνεται το τρίτο πρόγραμμα στήριξης, μετά το συνολικό κλίμα επηρεάζει το περιβάλλον μέσα στο οποίο θα βρεθεί, όταν οι εκδόσεις εντόκων – ομολόγων θα αντιμετωπίσουν την πίεση των τιμών που διαμορφώνονται στο διεθνές περιβάλλον αβεβαιότητας που έχει αρχίσει να διαχέεται μετά την 24η Απριλίου…