Στις 18 Ιούλη συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από την «εξέγερση» του Φράνκο, όταν δηλαδή η Ισπανική αστική τάξη κατάλαβε ότι δεν μπορούσε πια να εξουσιάζει την Ισπανία με «δημοκρατικά» μέσα. Μπορεί τελικά ο Φράνκο και οι δυνάμεις της αντίδρασης να κέρδισαν τον εμφύλιο πόλεμο, αλλά πολλές φορές ξεχνάμε ότι η αστική τάξη εκεί ξεκίνησε έναν εμφύλιο πόλεμο που παραλίγο να χάσει – θα έχανε τα πάντα αν δεν υπήρχε η προδοσία του Σταλινισμού και της Σοσιαλδημοκρατίας.
Η Ισπανική εργατική και αγροτική τάξη θα μπορούσε να είχε συντρίψει παντού τους Φασίστες, κάτι το οποίο κατάφερε αποτελεσματικά στην Καταλονία και να ξεκινήσει το έργο οικοδόμησης μιας άλλης, ανθρώπινης, κοινωνίας. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν οι εκπρόσωποι των ηγετών της εργατικής και της αγροτικής τάξης να είχαν μια πραγματικά επαναστατική πολιτική.
Η διεξαγωγή του πολέμου και της επανάστασης δεν θα έπρεπε φυσικά να βρίσκονται στα χέρια καπιταλιστών πολιτικών. Οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι της Ισπανίας, γη, εργοστάσια, τράπεζες κ.λπ. έπρεπε να ήταν στα χέρια των εργατών και των αγροτών.
Οι μάζες θα έπρεπε να ήταν οπλισμένες για να υπερασπίζουν τις κοινωνικές κατακτήσεις τους και η ηγεσία της επαναστατικής πάλης θα έπρεπε να είναι στα χέρια έμπιστων εκπροσώπων της επαναστατικής εργατικής υπόθεσης.
Φυσικά οι φιλελεύθεροι, δημοκρατικοί, προοδευτικοί αστοί πολιτικοί ποτέ δεν θα αποδέχονταν ένα τέτοιο πρόγραμμα. Ήταν προτιμότερο γι’ αυτούς -όπως και έκαναν- να παραδώσουν τη χώρα στους φασίστες παρά στα χέρια των εργατών και των αγροτών.
Η απροθυμία και η ανικανότητα των Δημοκρατικών και προοδευτικών στην καταπολέμηση των Φασιστών αποκαλύφθηκε σχεδόν από την αρχή της Ισπανικής Επανάστασης. Η προδοτική και ηλίθια συμπεριφορά των Δημοκρατών ηγετών εν όψει του πραξικοπήματος του Φράνκο, η αποσιώπηση των ειδήσεων περί του πραξικοπήματος και η επίμονη άρνησή τους να εξοπλίσουν τους εργάτες δεν ήταν τυχαία. Ήταν αποτέλεσμα της ξεκάθαρης ταξικής αντίληψης και νοοτροπίας που είχαν.
Από την άλλη οι Σοσιαλιστές και Κομμουνιστές ηγέτες συνέχιζαν να στηρίζουν τους Δημοκρατικούς υπουργούς με το κύρος τους. Τελικά μόλις το Σεπτέμβριο του 1936 ο τότε αριστερός Σοσιαλιστής ηγέτης Καμπαγιέρο, υπό την πίεση των μαζών, έγινε πρωθυπουργός. Μέσα σε όλη αυτήν την κατάσταση σίγουρα ο πιο σκοτεινός και προδοτικός ρόλος για την Ισπανική Επανάσταση ανήκει στο «Κομμουνιστικό» Κόμμα, που έπαιρνε τις εντολές του από τη γραφειοκρατία του Στάλιν στη Μόσχα. Ο τελευταίος και όλη η γραφειοκρατία ήταν τρομοκρατημένοι από την πιθανότητα μιας νικηφόρας εργατικής επανάστασης στην Ισπανία και της πιθανής επέκτασής της στην Ευρώπη. Γιατί το παράδειγμα μιας αληθινής εργατικής δημοκρατίας στην Ισπανία θα ασκούσε μια ιδιαίτερα θετική επίδραση πάνω στους Ρώσους εργάτες και αγρότες που δυσφορούσαν υπό το «Σοβιετικό» γραφειοκρατικό απολυταρχικό καθεστώς.
Από αυτήν την άποψη δεν προκαλεί εντύπωση και φυσικά δεν είναι τυχαία η διεξαγωγή των περιβόητων Δικών της Μόσχας περίπου την ίδια περίοδο με την Ισπανική Επανάσταση. Η φυσική εξολόθρευση όλων όσων συνδέονταν με τις διεθνιστικές παραδόσεις του Λένιν του Τρότσκι και της Οκτωβριανής Επανάστασης, ο «μονόπλευρος» εμφύλιος πόλεμος της Σταλινικής γραφειοκρατίας εναντίον του μπολσεβικισμού ήταν ουσιαστικά ένα προληπτικό χτύπημα εναντίον του κινδύνου επανεμφάνισης μιας Λενινιστικής αντιπολίτευσης στη Ρωσία, που μπορεί να εμπνεόταν από την Ισπανία και να άρχιζε να μιλά Ισπανικά.
Ο Σταλινισμός, έχοντας εγκαταλείψει την διεθνιστική πάλη του Λένιν και των Μπολσεβίκων, που βάσιζε την υπεράσπιση της Σοβιετικής Ένωσης πάνω στην παγκόσμια εργατική τάξη και τη νίκη της διεθνώς, προτιμούσε τώρα να αποκτήσει την υποστήριξη των «καλών δημοκρατικών καπιταλιστικών κρατών» της Βρετανίας και της Γαλλίας εναντίον του Χίτλερ. Ο στραγγαλισμός και η ήττα της Ισπανικής Επανάστασης θα ήταν ένα ακόμα επιπλέον διαπραγματευτικό χαρτί του Στάλιν με το Λονδίνο και το Παρίσι.
Ωστόσο ο Αγγλικός και Γαλλικός καπιταλισμός δεν ενδιαφέρονταν καθόλου για τη «δημοκρατία» αλλά για τα ωμά ταξικά συμφέροντά τους και πρωτίστως για τις συνέπειες που θα μπορούσε να δημιουργήσει μια νικηφόρα επανάσταση στην Ισπανία.
Έτσι, οι Γάλλοι και Άγγλοι «δημοκράτες» κρυμμένοι πίσω από το δόγμα της «μη επέμβασης» αδιαφόρησαν υποκριτικά για τη βοήθεια που έστελναν σε πολεμοφόδια, στρατό και αεροπορία, η Φασιστική Γερμανία και Ιταλία στον στρατηγό Φράνκο.
Από την άλλη, ο Στάλιν, η Ρωσική γραφειοκρατία δηλαδή, έστειλε περιορισμένα πολεμικά εφόδια στην Ισπανία, όχι αρκετά για να ηττηθεί ο Φράνκο αλλά σίγουρα αρκετά για να βοηθήσει τους «Δημοκρατικούς» να ανασυγκροτήσουν την καπιταλιστική κρατική μηχανή. Οι ηγέτες του Ισπανικού «Κομμουνιστικού» Κόμματος μετατράπηκαν στους πιο σθεναρούς υπερασπιστές του «νόμου και της τάξης». Με το σύνθημα, που ενστερνίστηκαν στην πράξη δυστυχώς και οι αναρχικοί και οι αριστερές ομάδες όπως το ΠΟΥΜ «πρώτα να κερδίσουμε τον πόλεμο και μετά την επανάσταση», υπονόμευσαν συστηματικά την επανάσταση και την ανεξάρτητη κίνηση των εργατών και αγροτών. Οι Ισπανικοί Σταλινικοί, που αρχικά εναντιώνοταν στην ιδέα οι σοσιαλιστές να πάρουν την κυβέρνηση, προτιμώντας να υποστηρίζουν τους Δημοκρατικούς απ’ έξω, είχαν ασκήσει τρομερή πίεση εκείνη την εποχή στον Καμπαγιέρο να εγκαταλείψει τις σοσιαλιστικές πολιτικές που προάσπιζε, τουλάχιστον θεωρητικά.
Από την πλευρά τους οι αναρχικοί ηγέτες της CNT, οι οποίοι από θέση αρχής είχαν αρνηθεί να δημιουργήσουν μια εργατική κυβέρνηση στην Καταλονία, όπου η εξουσία βρίσκονταν ήδη στα χέρια των εργατών και των αγροτών, στη συνέχεια προχώρησαν στη συμμετοχή τους σε μια «λαϊκομετωπική» καπιταλιστική κυβέρνηση αδιαφορώντας και πετάγοντας στο κάλαθο των αχρήστων τις θεωρίες τους.
Tην ίδια στιγμή όλες οι δυνάμεις της παλιάς συντηρητικής και αντιδραστικής κοινωνίας της Ισπανίας πάλευαν για την ήττα της ηρωικής κίνησης των εργατικών και αγροτικών μαζών. Μέσα σε αυτό το σκηνικό λοιπόν, την κρίσιμη στιγμή όλες οι μαζικές εργατικές οργανώσεις με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, συνειδητά ή ασυνείδητα πέρασαν στο στρατόπεδο της καπιταλιστικής τάξης.
Δικαιολόγησαν την ταξική συνεργασία τους με μια «σταδιακή» αντίληψη της ιστορίας: την ανάγκη να ηττηθεί πρώτα ο φασισμός, για να έρθει η δημοκρατία, μετά ο σοσιαλισμός, και τελικά ο κομμουνισμός ή ή αναρχία. Η θεωρία των σταδίων σε παρά πάρα πολλά στάδια.
Πώς θα μπορούσαν όμως να νικήσουν οι καταπιεσμένες μάζες; Ο Τρότσκι έλεγε: «Έχετε δίκιο αναφορικά με την καταπολέμηση του Φράνκο. Πρέπει να εξολοθρεύσουμε τους φασίστες αλλά όχι για να έχουμε την ίδια Ισπανία που είχαμε πριν από τον εμφύλιο πόλεμο. Άλλωστε ο Φράνκο ξεπήδησε από αυτήν την Ισπανία. Πρέπει να εξολοθρεύσουμε τα θεμέλια του Φράνκο, τα κοινωνικά θεμέλια του Φράνκο που είναι το κοινωνικό σύστημα του καπιταλισμού».
Ο δρόμος για την ήττα του Φράνκο δεν ήταν μέσω της ταξικής συνεργασίας με τους «φιλελεύθερους» και «προοδευτικούς» καπιταλιστές που αγωνίζονταν να έρθουν σε συμφωνία με τον Φράνκο αλλά συνδέοντας την στρατιωτική πάλη κατά του φασισμού με την επαναστατική πάλη για την εργατική δημοκρατία και το σοσιαλισμό.
Το ΠΟΥΜ (Εργατικό Κόμμα Μαρξιστικής Ενοποίησης) ήταν ένα κόμμα που θεωρητικά υποστήριζε μια επαναστατική σοσιαλιστική πολιτική, στο οποίο όμως κυριαρχούσε η έλλειψη θεωρητικής καθαρότητας και η ασυνέπεια στο ποιο δρόμο θα πρέπει να ακολουθήσουν υπό την ηγεσία των Νιν, Αντράντε, Γκοργκίν, Μαουρίν κ.λπ. Η κατάσταση αυτή τελικά αποδείχθηκε θανάσιμη για την υπόθεση της Ισπανικής Επανάστασης. Για μια περίοδο μάλιστα το ΠΟΥΜ γοητεύτηκε από το Λαϊκό Μέτωπο και τα υπουργεία, προσχωρώντας στην Κυβέρνηση της Καταλονίας, την Generalidad. Η ειρωνεία είναι ότι ο Νιν σε αυτή την κυβέρνηση έγινε… υπουργός Δικαιοσύνης.
Οι ηγέτες του ΠΟΥΜ αφελώς θεωρούσαν ότι θα κατάφερναν να πείσουν το Καταλανικό Λαϊκό Μέτωπο να ακολουθήσει το δρόμο της επανάστασης όντας εντός της κυβέρνησης. Το ΠΟΥΜ μετατράπηκε σε σύμβουλο καπιταλιστών και ρεφορμιστών αντεπαναστατών πολιτικών αντί να ακολουθήσουν μια ανεξάρτητη ταξική πολιτική. Αυτή η πολιτική του ΠΟΥΜ αποπροσανατόλισε τις προς τα αριστερά κινούμενες μάζες των εργατών που αναζητούσαν κάποιον που θα τους οδηγούσε προς τη νίκη. Σημαντικά τμήματα της αναρχικής CNT, ειδικά η νεολαία, είχαν απογοητευθεί και μισήσει το ξεπούλημα των ηγετών τους και αναζητούσαν μια επαναστατική εναλλακτική λύση. Το ΠΟΥΜ όμως προσχωρώντας στο Λαϊκό Μέτωπο έδειξε σε αυτές τις μάζες ότι δεν μπορεί να προσφέρει αυτή την επαναστατική εναλλακτική λύση που τόσο χρειαζόταν.
Υπό την πίεση των Σταλινικών, ο Καβαγιέρο συμφώνησε να αντικαταστήσει τις εργατικές πολιτοφυλακές με «τακτικό στρατό». Αυτό ήταν η αφορμή για την καταστροφή των κοινωνικών κερδών της επανάστασης. Το έργο αυτό στέφθηκε σιγά σιγά με επιτυχία και μάλιστα με αιματηρό τρόπο εκεί όπου οι επαναστάτες εργάτες και αγρότες προσπάθησαν να υπερασπιστούν τα κέρδη της επανάστασής τους εναντίον της «δημοκρατικής» αντεπανάστασης.
Η αιχμή του δόρατος της αντεπανάστασης ήταν, όπως προαναφέραμε, το Κομμουνιστικό Κόμμα, ειδικά στην Καταλονία. Στα τέλη του 1936 τα μέλη του KK είχαν φθάσει τα 250.000, η πλειοψηφία τους είχε προσχωρήσει στο Κόμμα λόγω της σθεναρής του αντίστασης στην κοινωνική επανάσταση και επειδή προάσπισαν στην ύπαιθρο την ατομική ιδιοκτησία. Ένας από τους ηγέτες των Σταλινικών, ο Χοζέ Ντίαζ είχε δηλώσει στην Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος ότι 76.000, το 33% των μελών, ήταν ιδιοκτήτες γης και 15.482 μέλη της μικροαστικής τάξης στις πόλεις. Με λίγα λόγια οι ιδιοκτήτες γης ήταν περισσότεροι από τους αγροτικούς εργάτες.
Η παλιά κρατική μηχανή στην Καταλονία είχε καταστραφεί από τους εργάτες τον Ιούλιο του 1936. Οι Σταλινικοί στη συνέχεια βοήθησαν τους αστούς Καταλανούς εθνικιστές να ανοικοδομήσουν τη δύναμη τους. Γι’ αυτό όμως ήταν αναγκαίο να συντριφτούν οι αναρχικοί και το ΠΟΥΜ. Και ο Σταλινισμός το κατάφερε αυτό με απόλυτη επιτυχία.
Προς τα τέλη του 1936 άρχισαν να προπαγανδίζουν τη διάλυση των εργατικών επιτροπών υπό το σύνθημα «Όλη η εξουσία στην Generalidad», στην Καταλανική καπιταλιστική κυβέρνηση. Ο Σταλινικός υπουργός τροφίμων Κομορέρα κατάργησε τις από αναρχικούς ελεγχόμενες επιτροπές ψωμιού, οι οποίες έλεγχαν ένα σημαντικό τμήμα διανομής των τροφίμων. Σταδιακά ο εργατικός έλεγχος των μαζών χανόταν.
Οι μάζες σιγά σιγά άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι έχαναν την εξουσία. Ωστόσο οι αναρχικοί ηγέτες δεν έκαναν τίποτα για να σταματήσουν την αντεπανάσταση. Όπως ήταν αναμενόμενο εσωτερικές διαφορές άρχισαν να εμφανίζονται μέσα στις γραμμές των αναρχικών. Οι «Φίλοι του Ντουρρούτι» εκπροσωπούσαν μια γνήσια επαναστατική τάση που ήταν σε μια διαδικασία ρήξης με τον αναρχισμό και που θα μπορούσε να φθάσει στον επαναστατικό μαρξισμό. Aπαιτείτο όμως οι ηγέτες του ΠΟΥΜ να αναπτύξουν μια πραγματική επαναστατική πολιτική, η οποία θα μπορούσε να κερδίσει την πλειοψηφία των αναρχικών εργατών.
Η έλλειψη μιας ανεξάρτητης ταξικής πολιτικής, οι απίστευτες ψευδαισθήσεις στο «λαϊκό μέτωπο», οι κεντριστικές αμφιταλαντεύσεις και θεωρητικές ασάφειες οδήγησαν το ΠΟΥΜ τις κρίσιμες στιγμές να παίξει ένα μοιραίο ρόλο. Μέχρι σχεδόν το τέλος οι ηγέτες του ΠΟΥΜ έκλιναν προς μια συνεργασία με τους ανθρώπους που δολοφονούσαν τα μέλη του κόμματός τους, τους Σταλινικούς. Ακόμα και όταν εκδιώχθηκαν από τη Λαϊκομετωπική κυβέρνηση ως αποτέλεσμα πίεσης από τους Σταλινικούς, πάλευαν για την επάνοδό τους στην κυβέρνηση. Από μια άποψη το ΠΟΥΜ θύμιζε τους κεντριστές στη Γερμανική Επανάσταση του 1918, τον Χίλφερντιγκ και τον Κάουτσκι που ήθελαν συγχώνευση των εργατικών συμβουλίων με τον καπιταλιστικό κοινοβουλευτισμό.
Κάποια στιγμή μάλιστα το ΠΟΥΜ πρότεινε τη σύγκλιση συνδιάσκεψης από την Generalidad για τη δημιουργία… σοβιέτ, παρά το γεγονός ότι η Generalidad ήταν το κέντρο της αντεπανάστασης με σκοπό τη συντριβή των εργατικών συμβουλίων που ήδη υπήρχαν.
Η αντεπανάσταση και οι Σταλινικοί αφού προετοίμαζαν το έδαφος επί μισό χρόνο, το Μάιο του 1937 αποφάσισαν να χτυπήσουν. Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του 1936 οι αναρχικοί εργάτες είχαν καταλάβει το τηλεφωνικό κέντρο της Βαρκελώνης. Τώρα οι Σταλινικοί έστειλαν στρατεύματα και τανκ για να καταλάβουν το κέντρo. Οι αναρχικοί εργάτες αντιστάθηκαν.
Οργανώθηκε γενική απεργία και δημιουργήθηκαν οδοφράγματα σχεδόν σε όλη την Καταλονία. Προσπάθεια χρήσης των Διεθνών Ταξιαρχιών εναντίον της Βαρκελώνης ματαιώθηκε καθώς οι τελευταίες αρνήθηκαν να επέμβουν. Η εξουσία ήταν πάλι στα χέρια του προλεταριάτου. Ήταν η τελευταία ευκαιρία να κυιριαρχήσει η Επανάσταση στην Ισπανία. Με σωστή ηγεσία, οι Μέρες του Μαΐου θα μπορούσαν να είχαν οδηγήσει στη νίκη των εργατών. Μετά τα γεγονότα η αναρχική εφημερίδα Solidaridad Obrera δήλωνε: «Αν επιθυμούσαμε να πάρουμε την εξουσία, θα μπορούσαμε να το έχουμε καταφέρει το Μάιο με βεβαιότητα. Είμαστε όμως κατά της δικτατορίας».
Είναι ντροπή ότι οι ηγέτες της CNT και του ΠΟΥΜ έσωζαν το καπιταλιστικό κράτος κάθε φορά που κινδύνευε να ανατραπεί από τα αριστερά. Ηγέτες των αναρχικών όπως ο Ολιβέρ και η Μοντσένι κάλεσαν τους εργάτες να αφήσουν τα όπλα τους και να επιστρέψουν στις δουλειές τους. Η CNT διέταξε τους εργάτες να εγκαταλείψουν τα οδοφράγματα.
Επί τέσσερις μέρες οι εργάτες ουσιαστικά ήλεγχαν τη Βαρκελώνη. Αν το ΠΟΥΜ είχε ζητήσει από τους εργάτες να πάρουν την εξουσία, τίποτα δεν θα μπορούσε να τους σταματήσει. Το παράδειγμα μιας επαναστατικής κυβέρνησης εργατών και αγροτών στην Καταλονία θα μπορούσε να είχε επεκταθεί πολύ γρήγορα σε όλη την Ισπανία.
Η ήττα του προλεταριάτου στη Βαρκελώνη οδήγησε σ’ ένα αντεπαναστατικό όργιο. Οι Σταλινικοί άρχισαν να συλλαμβάνουν αναρχικούς και μέλη του ΠΟΥΜ και να αφοπλίζουν τους εργάτες. Οι εργατικές επιτροπές και οι κολλεκτίβες διαλύθηκαν. Το ΠΟΥΜ τέθηκε εκτός νόμου, υπό τις ψευδείς κατηγορίες ότι είχε συνωμοτήσει με τον Φράνκο. Ο Aντρές Νιν και άλλοι ηγέτες βασανίστηκαν άγρια και δολοφονήθηκαν από Σταλινικούς πράκτορες στην Ισπανία.
Τότε ο Σοσιαλιστής ηγέτης Καμπαγιέρο διαμαρτυρήθηκε για τις ενέργειες των Σταλινικών στην Καταλονία. Έτσι μετά από λίγο καιρό
οι Σταλινικοί συσπειρώθηκαν γύρω από τον δεξιό Σοσιαλιστή Πριέτο και προκάλεσαν μια κυβερνητική κρίση που οδήγησε στην πτώση του Καβαγιέρο. Ο Καβαγιέρο αντικαταστάθηκε από τον Σοσιαλιστή Νεγκρίν, άνθρωπο από την μεγάλη αστική τάξη, υπερασπιστή της ατομικής ιδιοκτησίας και του καπιταλισμού. Υπό τον Νεγκρίν, ακόμα και οι μετριοπαθείς αριστεροί σοσιαλιστές εκδιώχθηκαν συστηματικά από κάθε υπεύθυνη θέση.
Με την ενεργό βοήθεια των Σταλινικών, ο Νεγκρίν ανοικοδόμησε τον παλιό καπιταλιστικό κρατικό μηχανισμό και έθεσε τις ένοπλες δυνάμεις υπό τον έλεγχο «πιστών»… αντιδραστικών αξιωματικών του στρατού, όπως ο στρατηγός Μιάχα, ο οποίος ήταν και μέλος του «Κομμουνιστικού» Κόμματος.
Οι παλιοί δικαστές, αρχηγοί αστυνομίας και άλλοι αξιωματούχοι της παλιάς κοινωνίας ξαναβρέθηκαν στις θέσεις τους. Ριζοσπάστες δικηγόροι που μπορεί να θεωρούνταν υποστηρικτές της εργατικής υπόθεσης απολύονταν και καταδιώκονταν. Οι αγροτικές κολλεκτίβες διαλύθηκαν και οι ηγέτες τους βρέθηκαν στη φυλακή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Νεγκρίν λίγο πριν ανέβει στην εξουσία είχε δηλώσει ότι η Ισπανία χρειάζεται «μια δικτατορία υπό δημοκρατικούς κανόνες που θα προετοίμαζε το λαό για το μέλλον». Σύμφωνα με τους Σταλινικούς η Κυβέρνηση Νεγκρίν ήταν η κυβέρνηση της… νίκης, η οποία όμως γνώρισε συντριπτικές στρατιωτικές ήττες. Το ηθικό των εργατών και των αγροτών είχε ήδη καμφθεί με την εξαφάνιση των κοινωνικών και οικονομικών κερδών της επανάστασής τους.
Στην πραγματικότητα, η Δημοκρατική Κυβέρνηση του Νεγκρίν δεν επιδίωκε τη στρατιωτική νίκη αλλά μια συμφωνία με τον Φράνκο. Ο δεξιός σοσιαλιστής Πριέτο πρόσφερε μυστικά στον Φράνκο μια συνεργασία με τον Τζιλ Ρομπλς και τον ίδιο. Ο Φράνκο όμως δεν επιθυμούσε να κάνει καμιά παραχώρηση.
Η περιβόητη επίθεση στον Έβρο κατέληξε σε ήττα και έτσι η Καταλονία βρέθηκε στην αγκαλιά του Φράνκο. Η συντριβή των εργατών της Βαρκελώνης τον Μάιο του 1937 είχε ήδη καταστρέψει το μαχητικό πνεύμα των εργατών και έτσι πολύ σύντομα η περιοχή έπεσε στα χέρια των Φασιστών, που προχώρησαν και αυτοί σ’ ένα όργιο σφαγών.
΄Όπως ο Τρότσκι και οι Τροτσκιστές είχαν προβλέψει, η ήττα της εργατικής τάξης θα οδηγούσε αναπόφευκτα στη νίκη της αντεπανάστασης ακόμα και αν η «Δημοκρατία» κέρδιζε τον πόλεμο. Οι Σταλινικοί είχα βοηθήσει στην ανοικοδόμηση του καπιταλιστικού κράτους και είχαν παραδώσει το στρατό στην παλιά κάστα των αξιωματικών. Τώρα οι τελευταίοι προχωρούσαν σταδιακά στην εκδίωξη των «Κομμουνιστών» και την οργάνωση πραξικοπήματος στα μετόπισθεν.
Οι στρατηγοί Κασάδο και ο «κομμουνιστής» Μιάχα συνωμότησαν με το Νεγκρίν για να βγάλουν εκτός νόμου το «Κομμουνιστικό» Κόμμα και να προσπαθήσουν να έρθουν σε συμφωνία με τον Φράνκο. Ο Κασάδο μάλιστα προσφέρθηκε να συλλάβει και να παραδώσει στον Φράνκο πολλούς ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος. Σε όλο αυτό το εγχείρημα είχαν εμπλακεί και πολλοί δεξιοί σοσιαλιστές όπως ο Μπεστέϊρο, ο οποίος μάλιστα προσφέρθηκε να συναντηθεί με τον Φράνκο και να παραδοθεί.
Όταν η συνωμοσία έγινε γνωστή η Πασιονάρια και άλλοι «Κομμουνιστές» ηγέτες έφυγαν για τη Γαλλία, αφήνοντας τα μέλη τους στην τύχη τους. Οι «Κομμουνιστές» πλήρωσαν την προδοσία τους στην επανάσταση. Τελικά συντρίφτηκαν όχι από τους Φασίστες αλλά από τους «δημοκρατικούς», «προοδευτικούς» στρατηγούς και πολιτικούς που οι ίδιοι είχαν ανεβάσει στην εξουσία.
Με την εξολόθρευση και των Σταλινικών, ο στρατηγός Κασάδο προσπάθησε να διαπραγματευτεί με τον Φράνκο. Τώρα όμως δεν υπήρχαν λόγοι για διαπραγμάτευση. Στις 27 Μάρτη του 1939 οι δυνάμεις του Φράνκο κατέλαβαν τη Μαδρίτη χωρίς αντίσταση. Οι Νεγκρίν, Πριέτο και άλλοι δεξιοί σοσιαλιστές ηγέτες κατέφυγαν αεροπορικώς στο Μεξικό με τεράστιες ποσότητες χρυσού και πολύτιμων λίθων για να ζήσουν άνετα στην εξορία, τη στιγμή που τα απλά μέλη των Σοσιαλιστών βασανίζονταν και εκτελούνταν από τους Φασίστες.
Ο Μπεστέϊρο έμεινε πίσω πιστεύοντας ότι οι Φασίστες θα του χαρίζονταν και πέθανε στη φυλακή. Ο Καμπαγιέρο μαζί με χιλιάδες Ισπανούς πρόσφυγες βρέθηκαν στη Γαλλία και μετά την εισβολή των Ναζί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Η Ισπανική εργατική τάξη πλήρωσε τις λάθος πολιτικές, τη δειλία και την προδοσία των ηγετών της. Οι φασίστες πήραν την εκδίκησή τους. Έως ένα εκατομμύριο άνθρωποι σκοτώθηκαν στον εμφύλιο και χιλιάδες βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν ως αποτέλεσμα της ήττας της εργατικής τάξης. Οι φυλακές γέμισαν. Το 1942 υπήρχαν δύο εκατομμύρια σε φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Πολλοί καταδικάστηκαν σε θάνατο. Άλλοι τη «γλύτωσαν» με τριάντα χρόνια φυλακή. Τα πιο στοιχειώδη δικαιώματα των εργατών και των αγροτών χάθηκαν. Οι πολιτικές και οι συνδικαλιστικές τους οργανώσεις βγήκαν στην παρανομία. Η φασιστική βαρβαρότητα κράτησε στην Ισπανία για περίπου 40 χρόνια.
H τύχη της Ισπανικής Επανάστασης από μια άποψη σφράγισε και την τύχη της Ευρώπης. Ο Τρότσκι είχε πει ότι η ήττα της Ισπανικής Επανάστασης θα καθιστούσε τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αναπόφευκτο. Στην πραγματικότητα η ήττα αυτή άνοιξε το δρόμο για την επίθεση του Χίτλερ στην Πολωνία και στη Γαλλία μέσα σ’ ένα χρόνο από την πτώση της Μαδρίτης.
Από την άλλη ο Στάλιν ήδη διαπραγματευόταν μυστικά μια συμφωνία με τον Χίτλερ ενώ συνεχιζόταν ακόμα ο πόλεμος στην Ισπανία. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος με τα εκατομμύρια νεκρούς, που οδήγησαν την ανθρωπότητα στη βαρβαρότητα ήταν το άμεσο αποτέλεσμα της αποτυχίας της Ισπανικής εργατικής τάξης να πάρει την εξουσία το 1936-37.
Άρ. Mα.
