Η σύλληψη και φυλάκιση του Πάμπλο Χασέλ στην Ισπανία γιατί με τα τραγούδια του καταφερόταν κατά της μοναρχίας και της εκκλησίας
της Μαργαρίτας Κουτσανέλλου
Επιστρατεύοντας τη λογοκρισία και τον περιορισμό της ελευθερίας του λόγου στην Τέχνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι «δημοκρατίες» της οχυρώνονται απέναντι στη διογκούμενη λαϊκή δυσαρέσκεια
Tην Τρίτη 16 Φεβρουαρίου χιλιάδες διαδηλωτές κατέκλυσαν τους δρόμους της Βαρκελώνης για να απαιτήσουν την απελευθέρωση του Πάμπλο Χασέλ, ενός ράπερ καλλιτέχνη, ο οποίος συνελήφθη μέσα στο Πανεπιστήμιο της Λέριντα, όπου αναζήτησε καταφύγιο από τους διώκτες του. Ο κομμουνιστής καλλιτέχνης από την Καταλωνία είχε καταδικαστεί μετά τις κατηγορίες εναντίον του ότι εξυμνεί την τρομοκρατία και προσβάλλει τη μοναρχία με τα τραγούδια του.
Στο Πανεπιστήμιο της Λέριντα, ο καλλιτέχνης είχε αναζητήσει άσυλο προκειμένου να μην παραδοθεί στις αρχές, όπως του ζητούσαν. Μαζί του συγκεντρώθηκαν πολλοί φοιτητές φτιάχνοντας μια ανθρώπινη ασπίδα για να αποτρέψουν τη σύλληψή του, πράγμα που δεν αποφεύχθηκε τελικά. Δεκάδες αστυνομικοί εισέβαλαν στο Πανεπιστήμιο και συνέλαβαν τον καλλιτέχνη, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε 9μηνη φυλάκιση, η οποία όμως όπως ο ίδιος δηλώνει μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε κράτηση επ’ αόριστο αφού εκκρεμούν εναντίον του και άλλες πολλές μηνύσεις και αγωγές για παρόμοιους λόγους που αφορούν την υποτιθέμενη εμπλοκή του σε θεωρούμενες ως τρομοκρατικές ενέργειες, λόγω των ριζοσπαστικών, ανατρεπτικών τραγουδιών του.
H καταδίκη αυτή του ιδιαίτερα δημοφιλούς καλλιτέχνη προκάλεσε τεράστια οργή στην κοινή γνώμη και ανάγκασε την κυβέρνηση να ανακοινώσει ότι θα χαλαρώσει τους νόμους που περιορίζουν την ελευθερία του λόγου.
Ο Πάμπλο Χασέλ (ψευδώνυμο του Pablo Rivadulla Duró )καταδικάστηκε για στίχους και σχόλια στο τουίτερ που σχετίζονται με την ΕΤΑ, στα οποία σύγκρινε τους Ισπανούς δικαστές με τους Ναζί, ενώ δεν δίσταζε να αποκαλεί τον πρώην βασιλιά Χουάν Κάρλος μαφιόζο. Αυτός ο καλλιτέχνης έκανε το ντεμπούτο του στην αντεργκράουντ σκηνή του ισπανικού ραπ με το demo “Esto no es elíso” (Δεν είναι παράδεισος), το 2005. Η εμφάνισή του συνέπεσε με εκείνη άλλων ομάδων όπως οι Mentenguerra, Los Chikos del Maíz, Arma X, LaTecnika, κ.λπ. αναδείχθηκε σε έναν από τους πολιτικούς και επαναστατικούς ισπανόφωνους ράπερ.
Ο 32χρονος MC -που αναγνωρίζεται ως αντιφασίστας, κομμουνιστής επαναστάτης και υπερασπιστής των δημοκρατικών ελευθεριών- έχει διωχθεί από την Αστυνομία και από την Ισπανική Μοναρχία. Ο Hasél τράβηξε την προσοχή το 2011 αφού αφιέρωσε το τραγούδι του “Democracia su puta madre” στον Manuel Pérez Martínez (σύντροφος Arenas), που ανήκει στην Ομάδα GRAPO και καταδικάστηκε σε 17 χρόνια φυλάκισης.
Και παρόλο που αυτή η ομάδα έχει πλέον εξαφανιστεί (είχε το αποκορύφωμά της μεταξύ 1995 και 2000), οι στίχοι κόστισαν στον Hasél, τη σύλληψη. Η αστυνομία εισέβαλε στο σπίτι του και κατέσχεσε τους σκληρούς δίσκους και κείμενα που χρησιμοποιήθηκαν στο δικαστήριο εναντίον του. Αλλά αυτές οι πράξεις προκάλεσαν αγανάκτηση, κοινωνικές διαμαρτυρίες και τη διεθνή αλληλεγγύη.
Η σύλληψη του Χασέλ ανάγκασε την αναπληρώτρια πρωθυπουργό να παραδεχτεί ότι η φυλάκιση ανθρώπων για θέματα ελευθερίας του λόγου δεν θα έπρεπε να συμβαίνουν σε μια δημοκρατία όπως η Ισπανία.
Μετά την επεισοδιακή σύλληψη του καλλιτέχνη μέσα στο Πανεπιστήμιο, χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους για να απαιτήσουν την απελευθέρωση του Πάμπλο Χασέλ. Το ίδιο συνέβη και σε άλλες πόλεις της Ισπανίας. Στις διαδηλώσεις αυτές αρκετά επεισόδια έλαβαν χώρα, όπως εστίες φωτιάς, φθορές και κλοπές καταστημάτων, συγκρούσεις με την αστυνομία και βία.
«Η νίκη θα είναι δική μας. Ούτε θα ξεχάσουμε, ούτε θα συγχωρέσουμε», «Θάνατος στο φασιστικό κράτος», φώναξε ο Χασέλ μόλις συνελήφθη, ενώ λίγο πριν είχε ξανανεβάσει στο τουίτερ τους στίχους για τους οποίους έχει καταδικαστεί. Λίγο νωρίτερα δε, είχε προσθέσει σε ένα μήνυμά του προς τους 1.250.000 ακόλουθούς του ότι «αύριο μπορεί να είσαι εσύ».
Ήδη, ένα τεράστιο κύμα υπογραφών στήριξης του καλλιτέχνη έχει δημιουργηθεί στο οποίο έχουν υπογράψει καλλιτέχνες όπως ο Πέντρο Αλμοντοβάρ και ο Χαβιέ Μπαρντέμ. Στην Ισπανία έχει θεσπιστεί από το 2015 ένας δρακόντειος νόμος δημόσιας ασφάλειας, γνωστός ως νόμος της φίμωσης (gag law), o οποίος, εκτός των άλλων, προστατεύει τη μοναρχία και την εκκλησία.
Την ίδια κατάσταση με τον Πάμπλο Χασέλ αντιμετώπισε το 2018 και ένας άλλος Ισπανός ράπερ καλλιτέχνης, ο οποίος διέφυγε στο Βέλγιο για να αποφύγει τη φυλάκισή του, ενώ το αίτημα της Ισπανίας να εκδοθεί απορρίφθηκε.
Η πρόσφατη πρόταση της κυβέρνησης για την αναθεώρηση των άρθρων του ποινικού κώδικα που έχουν προκαλέσει αυτό το τεράστιο κύμα οργής προσκρούει μέχρι στιγμής στην αντίθεση της δεξιάς και ακροδεξιάς αντιπολίτευσης.
Και στα καθ’ ημάς
Η υπόθεση του κομμουνιστή καλλιτέχνη και των διώξεων εναντίον του με τους δρακόντειους νόμους λογοκρισίας που εφαρμόζονται στην Ισπανία έρχεται σε μία στιγμή που και στην Ελλάδα το ζήτημα του περιορισμού της ελευθερίας του λόγου διακυβεύεται ανησυχητικά, με την προσπάθεια της κυβέρνησης μέσα στις εξαιρετικά περιοριστικές συνθήκες του λοκντάουν να νομοθετήσει για τη διαδικτυακή λογοκρισία της τέχνης, ενσωματώνοντας την αντίστοιχη ευρωπαϊκή προσθέτοντας και διατάξεις του αντιτρομοκρατικού άρθρου 187Α στην οδηγία για την παροχή υπηρεσιών στον οπτικοακουστικό τομέα. Γι’ αυτόν τον λόγο πήρε τον τίτλο «τρομονόμος στην τέχνη». Σύμφωνα με αυτόν, απαγορεύεται οποιοδήποτε υλικό που ανεβαίνει στο διαδίκτυο από δημιουργό-καλλιτέχνη ή ακόμα και από οποιοδήποτε χρήστη να «εμπεριέχει υποκίνηση σε βία ή μίσος και δημόσια πρόσκληση σε τρομοκρατικό έγκλημα». Η διάταξη αυτή μετά την κινητοποίηση χιλιάδων ανθρώπων στη διαδήλωση που πραγματοποιήθηκε εναντίον της κυβέρνησης για το λόγο αυτό, αποσύρθηκε.
Είναι σημαντικό να παρατεθεί η διάταξη όπως είχε προταθεί και όπως στη συνέχεια διατυπώθηκε:
«Άρθρο 8
Απαγόρευση υποκίνησης σε βία ή μίσος
(Άρθρο 6 της Οδηγίας (ΕΕ) 2010/13)
“Οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων δεν πρέπει να εμπεριέχουν υποκίνηση σε βία ή μίσος εναντίον ομάδας ανθρώπων ή μέλους ομάδας, ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής, ιθαγένειας ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού”».
Υπενθυμίζεται πως το άρθρο στην προηγούμενη μορφή του προέβλεπε τα εξής:
«οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων δεν πρέπει:
α) να εμπεριέχουν υποκίνηση σε βία ή μίσος εναντίον ομάδας ανθρώπων ή μέλους ομάδας, ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής, ιθαγένειας ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού,
β) να εμπεριέχουν δημόσια πρόκληση σε τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος, σύμφωνα με τα άρθρα 187Α ΠΚ, 187Β ΠΚ και 32 έως 35του ν. 4689/2020 (Α ́103)».
Ας σημειωθεί τέλος, ότι σύμφωνα με την κατάταξη που διενεργεί η μη κυβερνητική οργάνωση «Ρεπόρτερ χωρίς Σύνορα» για την ελευθερία του λόγου στον Τύπο σε διάφορες χώρες, στον ετήσιο κατάλογο του 2020 η Ισπανία μεταξύ 180 χωρών κατατάχθηκε στην 29η θέση, ενώ η Ελλάδα στην 65η!
