Πέφτει… δεν πέφτει… η κυβέρνηση στη Φινλανδία

Κατέρρευσε τελικά η φινλανδική κυβέρνηση κάτω απ’ το βάρος των αντιφάσεων που συσσωρρεύθηκαν από το αδιέξοδο της κρίσης του καπιταλισμού αλλά και από τις δικές της ενέργειες να φορτώσει τις επιπτώσεις αυτής της κρίσης στις πλάτες των εργαζομένων, των ανέργων, της νεολαίας και των συνταξιούχων.

Πριν δύο ακριβώς χρόνια και με βάση το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών του 2015, τα τρία μεγάλα αστικά κόμματα συμφώνησαν σε ένα κυβερνητικό πρόγραμμα ευρείας κλίμακας μεταρρυθμίσεων το οποίο θα ανέτρεπε ουσιαστικά κάθε τι που ξέραμε σχετικά με το λεγόμενο κράτος πρόνοιας. Εκτός από το κόμμα του κέντρου και της δεξιάς, την κυβέρνηση “διάνθιζε” το λαϊκίστικο ακροδεξιό κόμμα που είχε τότε οκταπλασιάσει τις ψήφους του καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση και σε μικρή απόσταση από το δεύτερο κόμμα. Το κόμμα των “Αληθινών Φινλανδών” περιελάμβανε στις τάξεις του την ομάδα του Jussi Halla-aho, η οποία αποτελούσε την ακροδεξιά της ακροδεξιάς. Η τάση αυτή επικεντρώθηκε στο μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα με ίντριγκες τόσο μέσα στο κόμμα του, όσο και στις εξωκοινοβουλευτικές παρακρατικές ομάδες στη Φινλανδία αλλά και διεθνώς.

Το κυβερνητικό πρόγραμμα είχε ένα φιλόδοξο σχέδιο “σφαγής” των κοινωνικών παροχών σε όλα τα επίπεδα. Βάσει του προγράμματος αυτού, στους ανέργους θα δίνονταν μικρότερα επιδόματα για λιγότερο χρονικό διάστημα. Στους δε εργαζόμενους θα καταργούνταν κάποιες αργίες και θα επιβαλλόταν επί πλέον εργασία 27 ωρών το χρόνο χωρίς αύξηση των αποδοχών. Όσον αφορά στη νεολαία θα προσφερόταν μια παιδεία με πολύ λιγότερα κονδύλια, ενώ στους συνταξιούχους μικρότερες συντάξεις με αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης. Στην υγεία οι μεταρρυθμίσεις θα γίνονταν με μια χωρίς όρους παράδοση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στον ιδιωτικό τομέα. Εκεί η πρόσβαση στην περίθαλψη θα γίνονταν δυσκολότερη λόγω της συγκεντροποίησής της σε λιγότερα υγειονομικά κέντρα που θα ήταν πολύ μακρυά από αυτούς που τα έχουν ανάγκη, ιδιαίτερα στην επαρχία. Στόχος όλων αυτών των μεταρρυθμίσεων ήταν η εξοικονόμηση 6-8 δισ. ευρώ μέσα στην τετραετία. Κάποια απ’ αυτά τα μέτρα εφαρμόστηκαν χωρίς όμως το επιθυμητό αποτέλεσμα καθώς δε το κόστος από τη διοικητική διαχείρηση των μεταρρυθμίσεων εξανέμιζε την εξοικονόμηση χρημάτων. Έτσι αναγκάζονταν να παίρνουν νέα μέτρα σαν αντιστάθμισμα των απολεσθέντων πλεονεκτημάτων. Είναι χαρακτηριστικό για τη Φινλανδία ότι η αντίδραση της εργατικής τάξης στα μέτρα αυτά με έντονες και συνεχείς κινητοποιήσεις εξανάγκαζε την τριάδα σε συνεχή αναδίπλωση πράγμα που έφερε με τη σειρά του νέα αντισταθμιστικά μέτρα κ.ο.κ.

Το χρονικό της κατάρρευσης

Με μια “ξεδοντιασμένη” αντιπολίτευση που προσπαθεί να ψιθυρίσει μια άτονη κριτική περιμένοντας τις επόμενες εκλογές, τα δύο μεγάλα αστικά κόμματα είχαν μόνο μικρές απώλειες στις τελευταίες δημοτικές εκλογές φέτος τον Απρίλη. Ο μεγάλος χαμένος των εκλογών αυτών ήταν οι “Αληθινοί Φινλανδοί” του Timo Soini, ιδρυτή του κόμματος και τωρινού υπουργού εξωτερικών, ο οποίος βλέποντας το πλοίο του να βυθίζεται είχε ήδη από το Μάρτη δηλώσει, ότι δεν είναι υποψήφιος για τη θέση του προέδρου στο επόμενο συνέδριο του κόμματός του, τον Ιούνιο. Τότε οι κάθε είδους ρεφορμιστές πανηγυρίζανε την ήττα της ακροδεξιάς, ενώ εμείς στην Μαρξιστική Εργατική Ένωση (MTL) τονίζαμε ότι με το φασισμό δεν “ξεμπερδεύεις” έτσι εύκολα. Προειδοποιούσαμε δε για τον σοβαρό ενδεχόμενο ενίσχυσης της φασιστικής δεξιάς μέσα στην ακροδεξιά, κάτι που φάνηκε τώρα, μέσα στους τελευταίους δύο μήνες.

Οι ανατροπές που έγιναν μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο (10 και 11 Iουνίου) αιφνιδίασαν τόσο την πολιτική ελίτ, όσο και την έρπουσα αντιπολίτευση. Το περασμένο Σάββατο (10/6) πραγματοποιήθηκε το συνέδριο των αντιπροσώπων του κόμματος των “Αληθινών Φινλανδών”. όπου ο Sampo Terho, εκλεκτός του Soini, συντρίβεται από τον ευρωβουλευτή Halla-aho, που παίρνει περισσότερους από τους μισούς ψήφους και εκλέγεται από τον πρώτο γύρο.

Η Κυριακή (11/6) είναι η μέρα των παρασκηνίων. Το συνέδριο δεν ψήφισε ούτε έναν οπαδό του Soini στη νέα ηγεσία, συμπεριλαμβανομένων και των υπουργών. Ο Halla-aho δήλωσε ότι θα αλλάξει τους υπουργούς του αρχίζοντας από τον Soini. Δεδομένης αυτής της κατάστασης ο πρωθυπουργός της χώρας Juha Sipilä συναντάει ηγέτες μικρών κομμάτων της αντιπολίτευσης με σκοπό να αντικαταστήσει τους “Αληθινούς Φινλανδούς” που βγαίνουν πλέον μπροστά με νέες απαιτήσεις πάνω σε θέματα όπως το μεταναστευτικό και το προσγυγικό. Οι σοσιαλδημοκράτες, η Αριστερή Ένωση και οι Πράσινοι αρνούνται ρητά συμμετοχή τους στη νέα βοναπαρτιστική σύνθεση. Οι Σουηδόφωνοι και οι Χριστιανοδημοκράτες λένε ναι, αλλά με όρους για αλλαγές στο κυβερνητικό πρόγραμμα.

Τη Δευτέρα (12/6) ο πρωθυπουργός δέχτηκε τον Halla-aho στο γραφείο του και μετά από συνομιλίες δύο ωρών δήλωσε ότι η συνεργασία μαζί του είναι αδύνατη. Έτσι το κυβερνητικό σχήμα διαλύεται, η κυβέρνηση πέφτει και ο Sipilä δίνει ραντεβού με τον πρόεδρο της χώρας να του αναγγείλει την παραίτηση της κυβέρνησης την Τρίτη (13/6). Το ραντεβού αυτό δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Την ίδια μέρα το πρωΐ συσκέπτεται η κοινοβουλευτική ομάδα των “Αληθινών Φινλανδών” για να ακούσει τις αναγγελίες του νέου προέδρου σχετικά με τις αλλαγές στην πολιτική γραμμή του κόμματος.

Η κοινοβουλευτική ομάδα όμως δεν πρόλαβε να συνεδριάσει ούτε για ένα λεπτό. Συμπεριλαμβανομένου και του Soini, οι 22 από τους 37 βουλευτές του κόμματος προσκόμισαν τις παραιτήσεις τους και αποχώρησαν ιδρύοντας νέα κοινοβουλευτική ομάδα, τη “Νέα εναλλακτική”. Αυτό έκανε τον Sipilä να ακυρώσει το ραντεβού του με τον πρόεδρο της χώρας και να δηλώσει ότι η κυβέρνηση δεν έπεσε και ούτε σκοπεύει να παραιτηθεί. Ο πρωθυπουργός αντικατέστησε έτσι τους “Αληθινούς Φινλανδούς” με τη “Νέα εναλλακτική” που είναι τα ίδια πρόσωπα όπως πριν με άλλο όμως όνομα. Έτσι εμπλουτίζεται η ιστορία του βοναπαρτισμού με τη χρήση αποστατών. Ο αρχιφασίστας Halla-aho εμφανίζεται σα θύμα πραξικοπήματος και συγχρόνως παραμένει στην αντιπολίτευση, πράγμα που θα τον ωφελήσει στην προπαγάνδα του.

Αν τελικά μπορέσει να στηθεί στα πόδια της η νεοπαλαιά κυβέρνηση θα έχει μια πολύ βραχύβια καριέρα. Ήδη έχουν δρομολογηθεί μεγάλες διαδηλώσεις στο Ελσίνκι για τις 15, τις 17 και τις 18 Ιούνη που θα έχουν συνέχεια και σε άλλες πόλεις. Το γενικό σύνθημα στις κινητοποιήσεις αυτές είναι “Κάτω η κυβέρνηση ΤΩΡΑ”. Αυτό είναι άμεσα αναγκαίο αλλά όχι αρκετό. Η δική μας πρόταση στο MTL είναι η δημιουργία Κέντρων αγώνα εργαζομένων και ανέργων φτιάχνονας επιτροπές και καλώντας την εργατική τάξη σε συνελεύσεις, κινητοποιήσεις και κάθε τρόπο αντίστασης ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα. Αυτή είναι και η μόνη λύση εξόδου μακρυά από τα παραδοσιακά κόμματα που είναι δεμένα με την ύπαρξη του καπιταλισμού, θέτοντας ως υποκείμενο της πάλης τους ίδιους τους εργαζόμενους και τη νεολαία.