του Γιάννη Αγγέλη
Τελευταία ακούμε τους εκπροσώπους της ΕΚΤ να δηλώνουν ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν κινδυνεύουν να… κολλήσουν από την αμερικάνικη “ίωση”, που κάνει τις τράπεζες να χρεοκοπούν η μία μετά την άλλη.
Ο λόγος που αυτό δεν μπορεί να γίνει, σύμφωνα με τους ευρωπαίους κεντρικούς τραπεζίτες, είναι ότι οι ευρω-τράπεζες είναι “πειθαρχικές” όσον αφορά την λειτουργία τους στους κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ, ήτοι των κανονισμών που τις υποχρεώνουν να διατηρούν περισσότερα ίδια κεφάλαια, να υφίστανται τακτικούς ελέγχους (Stress test) κ.λπ. Kαι κατά συνέπεια… δεν κινδυνεύουν.
Οι κ.κ. Βιλερουά ντε Γκαλώ (Κεντρική Τράπεζα της Γαλλίας) και Κλάας Κνότ (Κεντρική Τράπεζα της Ολλανδίας) πριν από λίγες ημέρες, στα τέλη Απρίλη, σε ένα σχετικό σεμινάριο (“Eurofi High-level Seminar 2023, Stockholm, 28 April 2023) επισήμαναν λίγο πολύ ακριβώς αυτό, ότι δηλαδή οι αμερικάνικες τράπεζες «πέφτουν» σαν τα κουνούπια, γιατί δεν ακολουθούν τους πειθαρχικούς κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ.
Η αλήθεια όμως είναι αρκετά διαφορετική. Η αμερικάνικη τραπεζική «ίωση» απειλεί και τις ευρωπαϊκές τράπεζες όσο σχεδόν και τις αμερικάνικες. Και ίσως πολύ περισσότερο τις ευρωπαϊκές γιατί η ΕΚΤ δεν έχει καν την καταστατική εντολή να ενεργήσει σε περίπτωση κρίσης με την «ελευθερία» της Fed και της FDIC.
Το γιατί είναι έτσι κι όχι όπως λένε οι κεντρικοί τραπεζίτες, είναι σχετικά εύκολο να διαπιστωθεί και πάνω απ’ όλα είναι… μετρήσιμο. Και έχει επισημανθεί αρκετές φορές από τον Μάρτιο στη neaprooptiki.gr.
H αναμφισβήτητη αιτία αυτής της τραπεζικής κρίσης που άρχισε τον Μάρτιο δεν είναι άλλη από την αύξηση των επιτοκίων και την κατά συνέπεια απομείωση της τρέχουσας αξίας των αποθεματικών των τραπεζών σε ομόλογα. Και όπως έχει επισημάνει η Νέα Προοπτική πολλές φορές τελευταία, αυτό αφορά τόσο τις τράπεζες όσο και τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ασφαλιστικές εταιρείες.
Τα γεγονότα
Η χρεοκοπία της SVB πυροδοτήθηκε από την αύξηση των επιτοκίων. Αλλά δεν είναι μόνο η SVB που είχε ομολογιακά αποθέματα που απαξιώθηκαν.
Όλος ο πλανήτης έχει γεμίσει με αμερικάνικο κρατικό χρέος, είτε σαν συναλλαγματικά αποθέματα, είτε σαν χαρτοφυλάκια αποθεματικού. Άλλωστε αυτός είναι ένας από τους λόγους που πολλές οικονομίες και ειδικά η Κίνα έσπευσαν να απαλλαγούν από μεγάλους όγκους αμερικανικού χρέους που διατηρούσαν στο πλαίσιο των συναλλαγματικών τους αποθεμάτων.
Η εικόνα τού πόσο επικίνδυνη είναι η κατάσταση, αποτυπώνεται στο ακόλουθο διάγραμμα το οποίο σημειώνει τους όγκους αμερικανικού ομολογιακού χρέους εκτός ΗΠΑ και το πόσο αυτό έχει απαξιωθεί, εξ αιτίας της αύξησης των επιτοκίων.
Το γράφημα αυτό δείχνει τις σωρευτικές αγορές και τις σωρευτικές ζημιές αποτίμησης, αρχής γενομένης από το 2021. Το αποτέλεσμα είναι τρομακτικό. Η αύξηση των επιτοκίων έχει μέχρι στιγμής επιβάλει απώλεια ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων σε κατόχους αμερικανικών ομολόγων… εκτός ΗΠΑ. Ποιοι είναι αυτοί οι κάτοχοι; Κατά βάση τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και συνταξιοδοτικά Ταμεία. Αυτοί είναι που έχουν ένα τρισ. δολ. “αξία” στα χαρτοφυλάκιά τους λιγότερη από όσο ονομαστικά αναφέρεται σ’ αυτά. Ένα σημαντικό μέρος αυτής της ζημιάς είναι και στις ευρωπαϊκές τράπεζες, αυτές που “τηρούν” τους κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ…
Και με τις αμερικάνικες τι γίνεται; Σταμάτησε η ζημιά στην SVB και στην FRB; Όχι βέβαια. Ο κ. Amit Seru, καθηγητής Τραπεζικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, εξήγησε προχθές και το δημοσίευσε το Associated Press ότι οι μισές περίπου από τις 4.800 αμερικάνικες τράπεζες, έχουν το ίδιο πρόβλημα που οδήγησε την SVB και την FRB στην χρεοκοπία.
Και για τον λόγο αυτό θεωρεί ως δεδομένο ότι η τραπεζική κρίση μόλις τώρα αρχίζει να ξεδιπλώνεται…
Κατά συνέπεια είναι εντελώς ψευδές και στάχτη στα μάτια, να υποστηρίζει κανείς και ειδικά οι κεντρικοί τραπεζίτες, ότι η ίδια αιτία σε ΗΠΑ και Ευρώπη, προκαλεί διαφορετικό αποτέλεσμα στο τραπεζικό σύστημα στις ΗΠΑ από την Ευρώπη… Και μάλιστα γνωστού όντος ότι η ΕΚΤ δεν διαθέτει την «ελευθερία» επιλογών όσο αφορά την παρέμβαση στο ευρωσύστημα, που διαθέτει –όπως έχει αποδειχθεί μέχρι σήμερα– η Fed στο αμερικάνικο τραπεζικό σύστημα.
