της Κατερίνας Μάτσα
Όσο βαθαίνει η οικονομική και κοινωνική κρίση που μαστίζει την ανθρωπότητα σήμερα τόσο γιγαντώνονται οι κοινωνικές ανισότητες, τόσο οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί καταδικάζονται στην έσχατη φτώχεια και στον κοινωνικό αποκλεισμό.
Το καπιταλιστικό σύστημα λειτουργεί ως «μηχανή αποκλεισμού», παράγει αποκλεισμένους, εξόριστους από την ίδια την κοινωνία. Εκατομμύρια άνθρωποι πετιούνται έξω από την παραγωγική διαδικασία και έξω από τον κοινωνικό ιστό για να πυκνώσουν τις γραμμές των «αόρατων».
Ωθούνται στο περιθώριο μιας κοινωνίας που δοξάζει τον “πετυχημένο επιχειρηματία”, την ζούγκλα της καπιταλιστικής αγοράς, το κέρδος σαν μόνη αξία. Τα θύματα των κρατούντων χάνουν την κοινωνική τους ταυτότητα , την εργασία τους, την κατοικία, την οικογένεια και μαζί κι όλα τα δικαιώματά τους.
Είναι οι άστεγοι, που έχασαν το σπίτι τους από τις τράπεζες και τα funds.
Είναι οι άνεργοι που έχασαν τη δουλειά τους, γιατί έληξε η βραχυχρόνια, συνήθως, σύμβασή τους – ακόμα και τις μηδενικές συμβάσεις που προβλέπει ο νέος νόμος του Άδωνη.
Είναι οι ψυχικά πάσχοντες, που το ισχύον ψυχιατρικό σύστημα τους οδηγεί στην εξόντωση, για να μείνουν λίγοι «επιζήσαντες της ψυχιατρικής», όσοι με χίλια ζόρια και βάσανα τα κατάφεραν.
Είναι τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, που δέχονται τον πιο άγριο ρατσισμό, από κατασταλτικούς μηχανισμούς, κατεστημένες προλήψεις, θεσμικούς φορείς.
Είναι τα θύματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, που όλο και πιο συχνά καταλήγουν σε γυναικοκτονίες.
Είναι οι ΑΜΕΑ, που όχι μόνο δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν με τα αμαξίδιά τους στην καταστραμμένη πόλη, αλλά και δολοφονούνται αναίτια, όπως, πρόσφατα, ο Αντώνης Καρυώτης που πετάχτηκε στη θάλασσα να πνιγεί.
Είναι οι πρόσφυγες, που έχασαν την πατρίδα τους από τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, ριψοκινδύνευσαν για να φτάσουν στη χώρα μας, για να γίνουν θύματα άγριων, ρατσιστικών πογκρόμ, ενώ η κυβέρνηση ρίχνει λάδι στη φωτιά, χαρακτηρίζοντάς τους «εισβολείς» και «εμπρηστές». Όχι μόνο δεν τους διασώζει, αλλά τους αφήνει να πνιγούν στην Πύλο, να καούν στο φλεγόμενο δάσος, να χαθούν μέσα στις λάσπες του Θεσσαλικού κάμπου.
Είναι τα εξαρτημένα άτομα, που στράφηκαν στις ουσίες, νόμιμες και παράνομες, για να αντέξουν μια αφόρητη καθημερινότητα, που τη βιώνουν σαν κόλαση. Η επιλογή των ουσιών σαν τρόπος ζωής είναι μια προσωπική, αλλά όχι ελεύθερη επιλογή. Ωθήθηκαν σε αυτήν για να ξεφύγουν από τον εαυτό τους που δεν τους κάνει και από μια πραγματικότητα, οικογενειακή και κοινωνική που δεν την αντέχουν. Γεμίζουν το κεφάλι τους με ουσίες, ακόμα και τις πιο τοξικές, για να αποφύγουν να σκέφτονται και να μη βιώνουν τον αφόρητο ψυχικό τους πόνο.
Γιατί η εξάρτηση δεν είναι αρρώστια και μάλιστα ανίατη και χρονία, όπως θέλουν να την παρουσιάζουν τα φερέφωνα του συστήματος με τη συνδρομή της ακαδημαϊκής, βιολογικής Ψυχιατρικής. Είναι η εμβληματική παθολογία της νεωτερικότητας. Είναι η έκφραση της κοινωνικής παθολογίας, μέσα σε συνθήκες διάρρηξης των κοινωνικών δεσμών, όταν η κοινωνική αλυσίδα γίνεται χίλια κομμάτια κάτω από το βάρος της ανεργίας, της μαύρης και επισφαλούς εργασίας, της φτώχειας, της απώλειας όλων των κοινωνικών στηριγμάτων, του κράτους πρόνοιας, των συλλογικών οργάνων, συνδικαλιστικών και άλλων, της διάλυσης κάθε έννοιας κοινότητας. Αυτά κάνουν τους πιο ευαίσθητους νέους ευάλωτους στις εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις και οδηγούνται στην απόλυτη εξατομίκευση, στη φυγή στις ουσίες και στο κοινωνικό περιθώριο. Μέσα σε όρους ρευστότητας, γενικευμένης αποξένωσης των ανθρώπων, ανασφάλειας και αβεβαιότητας, η στροφή των νέων στις ουσίες και στην εξάρτηση παίρνει το χαρακτήρα τής πιο ακραίας μορφής αποξένωσης, που οδηγεί στο θάνατο. Το κοινωνικό περιθώριο γίνεται αναπόφευκτα ένα λίκνο θανάτου, όπου εξοντώνονται, αργά ή γρήγορα όσοι διαβιώνουν εκεί.
Γιατί, όμως, το σύστημα οδηγεί στην εξόντωση, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τους ανθρώπους του περιθωρίου; Γιατί, οι περιθωριακοί είναι οι διαφορετικοί, οι μη-κανονικοί, κατά την έκφραση του Φουκώ, αυτοί που αποκλίνουν από την κοινωνική νόρμα, που η Ψυχιατρική Επιστήμη χαρακτηρίζει ως επικίνδυνους πληθυσμούς και τους μετατρέπει σε αντικείμενο της πιο άγριας καταστολής.
Μέσα σε αυτούς τους όρους οι άνθρωποι αυτοί, που το σύστημα θεωρεί «περιττούς», ότι ζουν σε βάρος των τάχα “υγιών”, τρώγοντας τα ψίχουλα της πρόνοιας, ζουν μέσα στη στέρηση, την ανασφάλεια, τη ντροπή, την ταπείνωση, την ενοχή, την οργή, που συχνά την πνίγουν με τη χρήση ουσιών. Πολλοί πεθαίνουν από υπερβολική δόση, άλλοι νοσούν ψυχικά, άλλοι αυτοκτονούν, άλλοι χάνονται από παθολογικά αίτια, αφού απουσιάζει οποιαδήποτε υγειονομική φροντίδα. Η κυρίαρχη πολιτική για τους εξαρτημένους δεν είναι παρά θανατοπολιτική.
Το κράτος, με τη συνεργασία αστυνομίας και δημοτικής αστυνομίας, οργανώνει κάθε τόσο τις λεγόμενες επιχειρήσεις-σκούπα, γεμίζοντας τα κρατητήρια και μετακινώντας τις πιάτσες, για να μην ενοχλεί η θέα των μη-κανονικών τους κανονικούς και τους τουρίστες. Καμία πρόνοια δεν υπάρχει για κοινωνικές δομές, για ξενώνες, για θεραπευτικά προγράμματα. Ακόμα και το πολυδιαφημισμένο από τον Μπακογιάννη «πολυδύναμο κέντρο» είναι αυτή τη στιγμή γεμάτο κοριούς(!) με ανεπαρκή στελέχωση και λειτουργικά προβλήματα, που θέτουν σε κίνδυνο τους ανθρώπους που καταφεύγουν εκεί.
Είναι τυχαίο το ότι επίσημη πολιτική για τα ναρκωτικά που υποστηρίζει η κυβέρνηση και η Δημαρχία Μπακογιάννη, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ και οι άλλες παρατάξεις, είναι σχεδόν αποκλειστικά η χορήγηση υποκατάστατων και η συντήρηση της εξάρτησης και όχι τα στεγνά θεραπευτικά προγράμματα, που αφήνονται να βουλιάζουν στα λειτουργικά προβλήματα και την υποστελέχωση; Είναι τυχαίο ότι προβάλλονται οι χώροι εποπτευόμενης χρήσης (ΧΕΧ) και όχι επαγγελματικές και άλλες ευκαιρίες που θα εξασφαλίζουν την ισότιμη κοινωνική επανένταξη εκατοντάδων απεξαρτημένων που ολοκληρώνουν κάθε χρόνο στεγνά προγράμματα απεξάρτησης;
Η βιοπολιτική της εξουσίας αυτό που επιδιώκει είναι ο κοινωνικός έλεγχος, η παραίτηση και η υποταγή στην εξουσία. Καλλιεργεί συστηματικά το φόβο και την ανασφάλεια για να επιβάλει τον έλεγχο, να κρατά υποταγμένους τούς από κάτω. Γιατί, όπως λέει ο Μπάουμαν, ο πυρήνας της στρατηγικής της κυριαρχίας είναι να ανάβεις και να κρατάς αναμμένο το φιτίλι της ανασφάλειας.
Ενάντια σε αυτό το κλίμα του φόβου και της ανασφάλειας, ενάντια στην αντίληψη ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, παρά μόνο τη συντήρηση της υπάρχουσας δυστυχίας, του “μικρότερου” τάχα κακού, εμείς ως Ανατρεπτική Συμμαχία για την Αθήνα απευθυνόμαστε σε όλους τους αόρατους πληθυσμούς που το σύστημα οδηγεί στην εξόντωση. Απεξαρτημένα άτομα βρίσκονται ήδη μαζί μας στα κοινωνικά ιατρεία, στις συλλογικές δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης, στις αντιρατσιστικές και αντιφασιστικές εκδηλώσεις, σε συμπαράσταση στους πρόσφυγες, τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, σε λαϊκές συνελεύσεις, στους κοινωνικούς αγώνες.
Στα ψηφοδέλτια της «Ανατρεπτικής Συμμαχίας για την Αθήνα» με τον Κώστα Παπαδάκη οι ΑΟΡΑΤΟΙ άνθρωποι έχουν περίοπτη θέση, παίρνουν μέρος στο συλλογικό μας αγώνα, μας κοιτάζουν θαρραλέα και μας καλούν να αγωνιστούμε ΌΛΟΙ ΜΑΖΙ
Με τους εξαρτημένους και τους απεξαρτημένους για θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης και όρους ισότιμης κοινωνικής επανένταξης των απεξαρτημένων και καλά στελεχωμένα και ολοκληρωμένα προγράμματα πρόληψης των εξαρτήσεων.
- Με τους ανθρώπους με ψυχιατρική εμπειρία, τους «επιζήσαντες της Ψυχιατρικής» για ένα πολύμορφο κίνημα για την ψυχική υγεία ενάντια στη Ψυχιατρική της καταστολής και της βαρβαρότητας. Χαρακτηριστικές οι εικόνες του ψυχιατρικού τμήματος του νοσοκομείου “Αγία Όλγα», που προκάλεσαν την υποτιθέμενη καθυστερημένη “αγανάκτηση” του Χρυσοχοΐδη, τη στιγμή που χειρότερη ακόμα κατάσταση επικρατεί σε όλες τις ψυχιατρικές δομές, που το κράτος έχει εγκαταλείψει στη μοίρα τους εδώ και χρόνια.
- Με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες για την εξασφάλιση των όρων ισότιμης ένταξης τους στην ελληνική κοινωνία
- Με τους άστεγους για αξιοπρεπείς χώρους στέγασης για όλους, χωρίς διακρίσεις.
- Με τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα ενάντια στην ομοφοβία και τον πιο άγριο κοινωνικό ρατσισμό.
- Με τα θύματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας για τη δημιουργία ξενώνων, καταφυγίων, υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους. Στην Αθήνα σήμερα δεν υπάρχει παρά μόνο ένας ξενώνας για τις κακοποιημένες γυναίκες, δείγμα και αυτό της αναλγησίας της δημαρχίας Μπακογιάννη.
- Με τους ανάπηρους για μια πόλη φιλική στην ιδιαιτερότητα.
- Με όλο το κίνημα των καταπιεσμένων ενάντια στο ρατσισμό και το φασισμό, τους κάθε λογής Κασιδιάρηδες, που θεωρούν όλους αυτούς τους ανθρώπους «ζωές ανάξιες να ζουν», κατά την έκφραση των ναζί που είναι τα πρότυπά τους.
Η μάχη συνεχίζεται και μετά τις εκλογές. Το δρόμο μας τον ανοίγουμε καθώς προχωράμε, όπως λέει ο ποιητής, με την κοινωνική αλληλεγγύη, τις συλλογικές δράσεις, μέσα από ρήξεις με κάθε μορφή εξάρτησης και με την υπάρχουσα κατάσταση πραγμάτων, μέσα από ανατροπές και υπερβάσεις, για την καθολική ανθρώπινη χειραφέτηση.
Για μια αληθινά ελεύθερη κοινωνία, χωρίς ταξικά και εξουσιαστικά δεσμά, χωρίς αόρατους ανθρώπους, χωρίς παρίες.
Για μια κοινωνία, όπου η ανάπτυξη του καθενός και της καθεμιάς θα είναι όρος για την ανάπτυξη όλων και όλοι/όλες θα μπορούμε να πραγματώνουμε τους πόθους και τα όνειρά μας.
Για ΖΩΗ και όχι επιβίωση, μια αληθινή ζωή με ποιότητα, αξιοπρέπεια, όνειρα και όραμα
Για την ΕΛΠΙΔΑ όσων δεν ξέρουν τι θα πει ελπίδα. Για ένα κόσμο ελευθερίας και δικαιοσύνης, τον Κόσμο που έρχεται!
5/10/23
(Ομιλία στα Προπύλαια στην εκδήλωση της «Ανατρεπτικής Συμμαχίας για την Αθήνα» με θέμα «ΑΟΡΑΤΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ» στις 5/10/23)
