Η «γερμανική ENRON» απειλεί να πυρπολήσει τη μπαρουταποθήκη
του Γιάννη Αγγέλη
Για την υπόθεση Wirecard όλα δείχνουν ότι πρόκειται καταρχήν για την περίπτωση της «γερμανικής ENRON». Όμως αυτό δεν είναι παρά μια πρώτη «στιγμή» μιας πραγματικότητας που μπορεί να ξεκινά από το Μόναχο της Βαυαρίας, αλλά οι διακλαδώσεις της φθάνουν στα πέρατα του… χρηματιστικού κεφαλαίου. Κυρίως όμως τώρα, φαίνεται να αποκτά νέους πρωταγωνιστές σε μία ιστορία όπου η «ύβρις» έχει ήδη πάρει τη θέση της στη σκηνή του δράματος και η «νέμεσις» φαίνεται έτοιμη να εμφανισθεί και αυτή. Κανείς δεν ξέρει όμως ακόμα από ποια πλευρά της σκηνής.
Να δούμε όμως τον βασικό πρωταγωνιστή του δράματος.
Δύο λογαριασμοί – φάντασμα κάπου στην Ασία, αποθεματικά που δεν υπήρξαν ποτέ, συστηματική “κάλυψη” από τους επίσημους κρατικούς φορείς, αλλά και από τους ελεγκτικούς Οίκους και τους Οίκους αξιολόγησης, ακόμα και όταν το σκάνδαλο άρχισε να καταγγέλλεται δημόσια, εμπλοκή της γερμανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και στο τέλος παραδοχή της απάτης και… πτώχευση της Fintech, εταιρείας “κόσμημα” της Βαυαρίας, ονόματι Wirecard. Ένας γερμανικός διεθνής όμιλος πληρωμών με κάρτες και πελάτες τις μεγάλες εμπορικές εταιρείες της Γερμανίας αλλά και σε πολλές άλλες μεγάλες χώρες σε Ανατολή και Δύση.
Πρόκειται για το πλέον ηχηρό σκάνδαλο των τελευταίων ετών στη Γερμανία, ένα σκάνδαλο που ξεκινάει από το Μόναχο, περνάει από το Βερολίνο για να καταλήξει στην Φρανκφούρτη και τις Βρυξέλλες, βάζοντας σε ευθεία αμφισβήτηση την ικανότητα και την επάρκεια του εποπτικού συστήματος της γερμανικής κεφαλαιαγοράς (BaFin), αλλά και τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές, πέραν των γιγαντιαίων απαιτήσεων που δημιουργεί στους ανά τον κόσμο πελάτες και πιστωτές της.
O Υπουργός Οικονομικών ΄Ολαφ Σόλτς από το Βερολίνο δημόσια δήλωσε ότι “δύσκολα μπορεί να βρεθεί σκάνδαλο ανάλογων διαστάσεων” στη Γερμανία και ζήτησε την άμεση αναδιάρθρωση των εποπτικών αρχών στην Κεφαλαιαγορά, σαν ένα πρώτο βήμα για να κατευνάσει τα πνεύματα.
Δεκαπέντε περίπου τράπεζες με επικεφαλής τις ABN Amro Bank NV, Commerzbank AG e ING Groep NV, που βρίσκονταν σε συνεργασία για να συγκεντρώσουν κεφάλαια της τάξης του 1,75 δις ευρώ για τη Wirecard, πάγωσαν κάθε διαδικασία καθώς ο όμιλος εταιρειών της Wirecard κατέθεσε στα μέσα της εβδομάδας αίτηση “πτώχευσης” στο δικαστήριο του Μονάχου. Η μετοχή της εταιρείας στο γερμανικό χρηματιστήριο από 140 ευρώ τον Απρίλιο (εν μέσω πανδημίας) κατέρρευσε σχεδόν στο ένα ευρώ τις τελευταίες ημέρες…
Έκτακτες συσκέψεις για το σκάνδαλο, αλλά και τη διαχείρισή του, βρίσκονται σε εξέλιξη από τις αρχές της περασμένης εβδομάδας πέρα από τις γερμανικές αρχές και στους αρμόδιους φορείς της Ε.Ε. καθώς ακόμα δεν έχει αποτυπωθεί μέχρι πού φθάνουν οι συνέπειες του σκανδάλου στο ευρωσύστημα, τόσο το χρηματιστηριακό όσο και το τραπεζικό.
Με δεδομένο μάλιστα ότι η γερμανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (Bafin) αντιμετωπιζόταν ως μία από τις πλέον επαρκείς και αυστηρές στις ευρωπαϊκές χρηματαγορές, η ανησυχία έχει κατακλύσει τόσο το Παρίσι όσο και τις άλλες ευρωπαϊκές χρηματαγορές, με διακλαδώσεις των επιπτώσεων του σκανδάλου σε σημαντικές ευρωπαϊκές τράπεζες. Βέβαια μέσα στην πλημμυρίδα των κεφαλαίων που ξεχύνονται από τα «τυπογραφεία» των Κεντρικών Τραπεζών τα τελευταία χρόνια, η Wirecard μπορούσε και κάλυπτε μέσω του τραπεζικού συστήματος τις κεφαλαιακές της ανάγκες χωρίς να χρειάζεται να αποκαλύπτει την πραγματική της κατάσταση. Άλλωστε αυτό δεν αφορά μόνο αυτή αλλά πλήθος μεγάλων Ομίλων που διατηρούνται έτσι κι αλλιώς στην ζωή χάρη στα QE των Κεντρικών Τραπεζών…
Οι Γερμανοί το κάλυπταν
Η ιστορία της Wirecard και το πώς εξελίχθηκε “χτυπάει” στην καρδιά την αξιοπιστία του γερμανικού χρηματιστηριακού και κατά συνέπεια του ευρωπαϊκού συστήματος. Ήδη από τον περασμένο Οκτώβρη δημοσίευμα των Financial Times είχε θέσει ερωτηματικά για την πραγματική εικόνα του Ισολογισμού της Wirecard, αλλά οι αντιδράσεις τόσο από την γερμανική Bafin (Γερμανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς), όσο και από τη διοίκηση της Wirecard υποχρέωσαν τους FT να σιωπήσουν μέχρι τον περασμένο Δεκέμβρη. Τότε η βρετανική οικονομική εφημερίδα επανήλθε με περισσότερα στοιχεία αμφισβήτησης. Ακόμα και τότε όμως η γερμανική «ύβρις» ήταν τόσο ισχυρή που έκανε τους βρετανούς δημοσιογράφους να κάνουν πίσω, παρά το γεγονός ότι και στην Bafin ήταν γνωστό ότι η Ernst &Young, ο ελεγκτικός Οίκος που είχε αναλάβει την Wirecard είχε να κάνει ουσιαστικούς ελέγχους τουλάχιστον τρία χρόνια…
Παρ’ όλα αυτά ο δημοσιογράφος των FT απειλήθηκε δικαστικά από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και τη Wirecard.
Τα ερωτηματικά όμως είχαν τεθεί και είχαν αρχίσει να ανησυχούν τους επενδυτές. Έτσι η Ernst &Young ανέλαβε την εξέταση του ισολογισμού της γερμανικής Fintech, αλλά τα αποτελέσματα του ελέγχου καθυστερούσαν ακατανόητα. Κάποια στιγμή όμως πριν από μερικές εβδομάδες ο ελεγκτικός Οίκος προχώρησε αποκαλύπτοντας ότι οι λογαριασμοί με καταθέσεις 1,9 δις ευρώ, με τους οποίους η Wirecard δικαιολογούσε την κεφαλαιακή της επάρκεια για την εγγύηση των συναλλαγών με κάρτες στην Γερμανία και αλλού, απλώς… δεν υπήρχαν.
Οι δύο λογαριασμοί που ήταν στο όνομα θυγατρικής της Wirecard σε μία τράπεζα της Ασίας, δεν υπήρχαν όπως βέβαια και οι καταθέσεις. Τα χαρτιά που αποδείκνυαν την ύπαρξή τους ήταν πλαστά και είχαν υπογραφεί από χαμηλόβαθμο στέλεχος της ασιατικής τράπεζας το οποίο στο μεταξύ είχε… απολυθεί.
Το εντυπωσιακό είναι ότι η απροκάλυπτη απάτη από την πλευρά της διοίκησης της Wirecard που μπορούσε να συνεχίζεται υπό την άμεση ανοχή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς είχε φτάσει να στείλει την μετοχή του Ομίλου στα 190 ευρώ τον Αύγουστο του 2018 και την κράτησαν έτσι σε υψηλά επίπεδα, παρά τα κατά καιρούς ερωτηματικά που είχαν διατυπωθεί.
Εδώ οι ευθύνες “κάλυψης” των γερμανικών εποπτικών αρχών είναι τεράστιες και καθώς φαίνεται οι ανησυχίες είχαν αρχίσει να ενισχύονται ειδικά στο τραπεζικό σύστημα. Έτσι για παράδειγμα η Deutshce Bank η οποία είχε πάρει ως collateral το μετοχικό πακέτο του ιδρυτή της και σήμερα ποινικά διωκόμενου CEO της Wirecard, για να του παράσχει δάνειο πολλών εκατομμυρίων, είχε “έγκαιρα” τιτλοποιήσει (Clo) το χρέος και πουλήσει το χρέος αυτό σε τρίτους, δηλαδή επενδυτικά ταμεία, ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ.
Σήμερα ο ιδρυτής της Wirecard κ. Μάρκους Μπράουν και CEO μέχρι τα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας, αφού συνελήφθη, αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση 5 εκ. ευρώ και απαγόρευση εξόδου από την χώρα.
Και τώρα η «νέμεσις»
Η περίπτωση της Wirecard πέραν της διάστασης του σκανδάλου και της διαφθοράς των μηχανισμών εποπτείας έχει και μία άλλη πλευρά η οποία με την ευκαιρία της Wirecard έρχεται ολοένα και πιο συχνά στην επιφάνεια. Ένα από αυτά που συνέβησαν για να βγει στη επιφάνεια το σκάνδαλο, ήτοι η δημοσιογραφική επιμονή για την σκοτεινή πλευρά των οικονομικών της ήταν ότι μία ομάδα αναλυτών και επενδυτικών ομάδων είχαν από τα μέσα του 2019 εντοπίσει την αθέατη πλευρά της Wirecard. Και αυτό που άρχισαν να κάνουν είναι, από τη μία να στηρίζουν μια ερευνητική πίεση για την κατάσταση της Wirecard και από την άλλη να αρχίσουν να ποντάρουν στην πτώση της μετοχής της. Με άλλα λόγια στο περιβόητο σορτάρισμα, που έδωσε σε κάποιους τεράστια κέρδη με την πτώση της Lehman Brothers το 2008. Η πίεση στην Wirecard κράτησε αρκετά, καθώς επρόκειτο για ένα από τα «διαμάντια» του γερμανικού χρηματιστηρίου και του χρηματιστικού κεφαλαίου στη Βαυαρία… Όμως ήρθε ο covid-19 και οι αντιστάσεις του συστήματος έπεσαν. Η Ernst & Young είδε ότι δεν μπορούσε πλέον να κρατήσει τον έλεγχο και η συνέχεια δόθηκε στο πτωχευτικό δικαστήριο. Οι συνέπειες δεν έχουν ακόμα φανεί, ούτε μέχρι πού φτάνουν, ούτε ποιους θα οδηγήσουν οικονομικά και πολιτικά σε κατάρρευση… Το πρόβλημα όμως δεν σταματάει εκεί. Οι εταιρείες-ζόμπι λόγω της κρίσης, ήδη από το 2018 έχουν πολλαπλασιαστεί και διατηρούνται ζωντανές μόνο χάρη στους «ορούς» των Κεντρικών Τραπεζών. Υπολογίζεται πλέον ότι αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των εισηγμένων στα χρηματιστήρια εταιρειών σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ιαπωνία. Και μετά την εμπειρία της Lehman Brothers αποδεικνύονται ένας πολύ καλός και αποδοτικός στόχος για τα μεγάλα κερδοσκοπικά κεφάλαια. Ποντάρουν στην κατάρρευσή τους και όταν μπορούν την προκαλούν και… κερδίζουν.
Είναι ο μόνος τρόπος πλέον για να κερδίσουν. Το χρηματιστικό κεφάλαιο μέσα από τις ύαινες της χρηματιστικής κερδοσκοπίας με άλλα λόγια έχει αρχίσει συστηματικά να καταστρέφει τον εαυτό του για να επιβιώσει. Ίσως ο Μαρξ όταν έγραφε ότι το κεφάλαιο είναι το «όριο» για τον εαυτό του να είχε… υπ’ όψη του κάποια Lehman Brothers και την μελλοντική συμπατριώτισσά του τη Wirecard.
