Σχέδιο πρότασης για το Προσφυγικό

Το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης (μετά το 1971) και η κλιμάκωση των αιματηρών ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και των πολεμικών και εμφύλιων συρράξεων έχουν δημιουργήσει μια κατάσταση, που διαπερνά όλες τις χώρες, πρωτοφανώς καταστροφική για τις ζωές εκατοντάδων εκατομμυρίων, σε όλο τον πλανήτη. Εκατομμύρια τρέχουν να γλυτώσουν, είτε από τις βόμβες που πέφτουν δίπλα τους και τις σφαγές που τους απειλούν, είτε από την πείνα. Είτε και από τα δυο ταυτόχρονα.
Το λεγόμενο «προσφυγικό/μεταναστευτικό πρόβλημα», ανέκαθεν βασική συνιστώσα της «πολιτικής σκηνής», έχει καταστεί, πλέον, ένα από τα κεντρικά και καθοριστικά της ζητήματα.
Η μετανάστευση είναι μια πανάρχαια διαδικασία γεωγραφικής μετακίνησης από το ένα μέρος του κόσμου στο άλλο, για λόγους κοινωνικούς, πολιτικούς, πολεμικούς, οικονομικούς. Στη σύγχρονη εποχή, μαζική μετανάστευση στην Ευρώπη υπήρξε και στην περίοδο της μεταπολεμικής «οικονομικής άνθησης», όταν υπήρχε η ζήτηση για «εργατικά χέρια» : από τις χώρες του «Ευρωπαϊκού Νότου» προς το Βορρά, από της χώρες της Αν. Ευρώπης, μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού», προς αυτές της Δύσης και από τις χώρες της Αφρικής και της Ασίας. Αλλά και κάποιες, περιορισμένες, «προσφυγικές ροές» από εμπόλεμες ζώνες, που ποτέ δε σταμάτησαν να υπάρχουν. Αυτό, φυσικά, που συμβαίνει σήμερα δεν ανακαλεί απλώς μνήμες από περιόδους «ανθρωπιστικών καταστροφών» σε εποχές οικονομικών κρίσεων και παγκόσμιων πολέμων, αλλά κάτι πολύ χειρότερο.
Η διάκριση, που επιχειρείται από την κυρίαρχη εξουσία, ανάμεσα στην έννοιας του «πρόσφυγα» και σ΄ αυτήν του «μετανάστη», βασισμένη, υποτίθεται, σε «νόμους και αρχές» διεθνών οργανισμών, δεν είναι παρά μια κατασκευή προς εξυπηρέτηση των φραγμών που υψώνει η Ευρώπη-Φρούριο σε όλη τη Μεσόγειο (όπως και οι ΗΠΑ στα σύνορά τους με το Μεξικού, όπως και τα κλειστά και ελεγχόμενα σύνορα ανάμεσα σε όλες τις χώρες).
Η μόνη διαφορά ανάμεσα στον «πρόσφυγα» και στον «μετανάστη», ανάμεσα σ΄ αυτές τις δυο μορφές που παίρνει η καταστροφή της ανθρώπινης ζωής, ανάμεσα σ΄ αυτά τα δυο είδη «απόβλητων ανθρώπων», είναι ότι, ενώ οι «πρόσφυγες» τείνουν ν΄ αποτελούν προϊόν των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων για την εγκαθίδρυση, επιβολή και διατήρηση της τάξης που επιθυμούν οι «κυρίαρχοι» (καθώς και της πολιτικής καταπίεσης σε διάφορες χώρες), οι «οικονομικοί μετανάστες» είναι μια συνέπεια της οικονομικής άλωσης του πλανήτη από το διεθνές κεφάλαιο, το ίδιο που, «όταν δεν μπορεί αλλιώς», στέλνει τα βομβαρδιστικά του, τις στρατιές του και τους μισθοφόρους του.
Τα αίτια της ύπαρξης των δυο ειδών «αποβλήτων» είναι παγκόσμια και ταυτόσημα.
Την ίδια στιγμή που η ασύδοτη αυτή οικονομική άλωση οδηγεί στην κυριολεκτική καταστροφή του πλανήτη, ως τόπου ζωής, με την κλιματική αλλαγή που παράγει, η οποία πρόκειται, πλέον, ν΄ αποτελεί, όλο και περισσότερο, μιαν από τις κυριότερες αιτίες της μαζικής μετανάστευσης.
Το ζήτημα, επομένως, των πληθυσμιακών μετακινήσεων, το ζήτημα του «πρόσφυγα» και του «οικονομικού μετανάστη», δεν είναι προσωρινό. Αποτελεί μια κεντρική παράμετρο των κοινωνικών/ταξικών συγκρούσεων του παρόντος και του προσεχούς μέλλοντος, ένα ζήτημα με το οποίο θα ζήσουμε για δεκαετίες και η αντιμετώπισή του μπορεί να είναι είτε μια στιγμή στην κατεύθυνση της κοινωνικής χειραφέτησης, είτε το πρώτο βήμα για ένα νέο ολοκληρωτισμό ναζιστικού τύπου.
Η κατάπτυστη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, τον Μάρτιο του 2016, την οποία τήρησε πιστά η κυβέρνηση Σύριζα-Ανελ, έγινε σε συνάρτηση με το κλείσιμο των συνόρων όλων των ευρωπαϊκών χωρών. Μέρος της υλοποίησης αυτής της συμφωνίας ήταν τα hotspot (ΚΥΤ – Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης) στα νησιά του Αιγαίου, τα καμπ, ελεγχόμενης εισόδου και εξόδου, στην ηπειρωτική χώρα, – με την παραχώρηση διαμερισμάτων (μέσω Υπατης Αρμοστείας κλπ) κυρίως για τις λεγόμενες «ευάλωτες» ομάδες, μόνο σ΄ ένα σχετικά περιορισμένο αριθμό (και, όπως αποδείχτηκε, για περιορισμένη περίοδο χρόνου) – και, φυσικά, οι επαναπροωθήσεις.
Οι ραγδαίες γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην περιοχή και σ΄ όλη τη Μεσόγειο, με τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, τις πολεμικές και εμφύλιες συγκρούσεις, να επεκτείνονται ραγδαία, πέρα από τη Συρία, τη Λιβύη, την Υεμένη κλπ και να παίρνουν πρωτοφανούς έκτασης διαστάσεις, έχουν οδηγήσει σ΄ ένα πολλαπλασιασμό των «προσφυγικών κυμάτων», όχι μόνο από τα νησιά, αλλά και από τον Εβρο. Την ίδια στιγμή που τα σύνορα των ευρωπαϊκών χωρών γίνονται όλο και πιο κλειστά.
Πρόσφυγες και μετανάστες, γυναίκες, άντρες, έφηβοι, παιδιά, καθημερινά νεκροί, όχι μόνο πνιγμένοι από τις «αναχαιτίσεις» της ακτοφυλακής/συνοριοφυλακής (Frontex, λιμενικό κλπ), αλλά και παγωμένοι στα σύνορα και στα στρατόπεδα, αυτόχειρες κλπ. Σε αριθμούς που αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο, έχοντας καταλήξει, αυτοί οι θάνατοι, ν΄ αποτελούν μια «καθημερινή είδηση ρουτίνας». Και, φυσικά, η μόνη απάντηση από τη νεοφιλελεύθερη υπερδεξιά κυβέρνηση του «Κούλη» Μητσοτάκη είναι τα ακόμα πιο περίκλειστα στρατόπεδα, που ψάχνει να βρει πού θα τα στήσει σε όλη τη χώρα, συναντώντας αντιδράσεις ακόμα και από τους «δικούς» της. Ο.τι πιο απόμακρο, στην έρημο, ό,τι πιο ακατάλληλο και αδύνατο να μετατραπεί έστω και για στρατοπεδική διαβίωση, γίνεται αντικείμενο επιλογής για την εφαρμογή μιας κυριολεκτικά θανατοπολιτικής.
Η αναφορά, σε έγγραφο των επίσημων σχεδιασμών, στην έρημη βραχονησίδα Λέβιθα ως τόπο εγκατάστασης δεν ήταν τυχαία : αφορά τους πραγματικούς σχεδιασμούς και θα σερβιριστεί ως η «αναπόφευκτη λύση», εν μέσω των αντιδράσεων, ανάμεικτων με ρατσιστικά κίνητρα, απέναντι στον υπερσυνωστισμό των νησιών με πρόσφυγες σε πρωτοφανώς άθλιες συνθήκες, τα περίκλειστα στρατόπεδα και τον «καταμερισμό» του «προβλήματος» σε διάφορες περιοχές της ηπειρωτικής χώρας. Αφήνοντας στην άκρη τα απλώς λεκτικά φληναφήματα του Σύριζα, η υπερδεξιά κυβέρνηση δεν έβαλε μόνο, από την πρώτη στιγμή, την ρατσιστική πολιτική της σφραγίδα με την κατάργηση του ΑΜΚΑ των προσφύγων, αλλά έσπευσε, και επίσημα, πλέον, να μετατρέψει το «προσφυγικό» σε ζήτημα «νόμου και τάξης», με το πέρασμα της διαχείρισής του στο Υπουργείο ΠροΠο -άσχετα αν, εν συνεχεία, αναγκάστηκε να επανασυστήσει το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, απλώς για διαχειριστικούς λόγους και όχι γιατί αλλάζει στο παραμικρό στρατοπεδική/κατασταλτική της πολιτική.
Η βίαιη εκκένωση των καταλήψεων στέγης για τους πρόσφυγες, που είχε ήδη ξεκινήσει από την περίοδο της κυβέρνησης Σύριζα, είναι κομμάτι αυτής της πολιτικής. Ως συνέπειά τους, αλλά και ως αποτέλεσμα των άθλιων συνθηκών διαβίωσης σε καμπ, συχνά σε απόμακρες περιοχές, ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων, που διαρκώς αυξάνεται, αντιμετωπίζει συνθήκες επισφαλούς στέγης και αστεγίας στην πόλη.
Οι λογικές και πρακτικές εξοβελισμού των εκάστοτε κοινωνικών «απόβλητων» και «μιασμάτων» σ΄ ερημονήσια, όπως η Γυάρος, η Μακρόνησος κλπ, δεν είναι ένα απόμακρο ιστορικό παρελθόν-επανέρχονται οι ίδιες κάτω από εντελώς διαφορετικές συνθήκες
Γιατί το «προσφυγικό» δεν έχει ορατό τέλος. Ισως, μάλιστα, με την τροπή που παίρνουν οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις και οι άμεσα επαπειλούμενες πολεμικές συγκρούσεις, να είναι μόνο στην αρχή του… Να αφορά, μάλιστα, και τον γηγενή πληθυσμό της ίδιας αυτής της χώρας-πού τώρα είναι, ακόμα, «χώρα υποδοχής».
Η πάλη για σύνορα ανοιχτά, ενάντια στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και τους πολέμους είναι η πρώτη προτεραιότητα.
Το ίδιο και η πάλη για την κατάργηση των στρατοπέδων (hotspot, καμπ) συγκέντρωσης και την ένταξη όλων των προσφύγων μέσα στον κοινωνικό ιστό, σε κανονικές κατοικίες (για απεριόριστη διάρκεια χρόνο, για όσο το έχουν οι ίδιοι/ες ανάγκη και όχι προσωρινά). Αμεση χορήγηση ασύλου και άδειας παραμονής σε όλους και όλες. Υποστηριζόμενη ένταξη στην αγορά εργασίας (και όχι σε δουλοπαροικίες τύπου «Μανωλάδας»). Ενταξη όλων των προσφυγόπουλων στα σχολεία σε πρωινά τμήματα. Πλήρης και δωρεάν πρόσβαση στο Σύστημα Υγείας.
Κρίσιμης σημασίας είναι η πάλη ενάντια σε κάθε μορφή ξενοφοβίας και ρατσισμού όπου αυτός εκδηλώνεται. Μια ξενοφοβία και ένας ρατσισμός που πατάνε πάνω στην κονιορτοποίηση των πλατειών λαϊκών στρωμάτων από την κρίση, όταν κυρίαρχα συμφέροντα χειραγωγούν τις αντιδράσεις απέναντι και ενάντια στον «άλλο», που τον κατασκευάζουν και προβάλλουν ως «αιτία του κακού». Γι΄ αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικές οι ποικίλων ειδών αντιρατσιστικές και αντιεθνικιστικές δράσεις και παρεμβάσεις, εκδηλώσεις κλπ.
Βασική προϋπόθεση είναι η απόκτηση σχέσεων με τους πρόσφυγες, μέσα από επεμβάσεις στα καμπ και όπου αλλού. Με κοινούς αγώνες, ντόπιων και «ξένων», για ζητήματα που είναι όλα κοινά για όλους: Εργασία, αξιοπρεπή Μισθό, Παιδεία, Υγεία, αξιοπρεπής Κατοικία. Με την ένταξη προσφύγων και μεταναστών σε από κοινού συλλογικότητες και συνδικάτα, για κοινούς αγώνες ενάντια τον κοινό εχθρό.
Πρωτοβουλίες για την αναζωογόνηση, αναβάθμιση και εμπλουτισμό του αλληλέγγυου κινήματος, που, χωρίς να έχει να πάψει να υπάρχει και να δρα, έχει, ωστόσο, αρκετά ατονίσει σε σχέση με την πρώτη του περίοδο, όταν ξέσπασε η λεγόμενη «προσφυγική κρίση» το 2015. Και μάλιστα στις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες που διαμορφώνονται και το κάνουν ακόμα πιο πολύ αναγκαίο.
Για την επανεκκίνηση ενιαιομετωπικών δράσεων σωματείων, συλλόγων, κινημάτων (όπως ο ΣΥΠΡΟΜΕ κλπ).

PDF