Ύστερα από μια μαζική εκδήλωση, με υψηλού επιπέδου συζήτηση, η Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών μετέχει δυναμικά στις αρχαιρεσίες του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ) δίνοντας το δικό της “στίγμα” για μια επαναστατική προοπτική στα συνδικαλιστικά, πολιτικά, κοινωνικά και καλλιτεχνικά ζητήματα.
του Σάββα Στρούμπου
Την Πέμπτη 18/6 η Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών, ενόψει των εκλογών του ΣΕΗ που διεξάγονται από 20 έως 25 Ιουνίου, πραγματοποίησε την πρώτη ανοιχτή της συνέλευση στον Λόφο του Στρέφη. Ήρθαν γύρω στα 100 άτομα, κυρίως ηθοποιοί, αλλά και καλλιτέχνες από άλλους κλάδους (ζωγράφοι, μουσικοί, εικαστικοί, θεατρολόγοι κ.λπ.).
Συζητήθηκαν οι θέσεις της Συνέλευσης για την συλλογική σύμβαση εργασίας (πρότυπο συλλογικής σύμβασης είναι αυτή που έχει υπογράψει η προηγούμενη διοίκηση του σωματείου με το Εθνικό Θέατρο) ως διάσταση της τέχνης του ηθοποιού και της αντίληψης του ηθοποιού ως δημιουργού. Εκφράστηκαν αγωνίες ανθρώπων τόσο για την καλλιτεχνική δημιουργία όσο και για την κατάσταση στον χώρο του θεάτρου, που θυμίζει ζούγκλα από κάθε άποψη. Προτάθηκαν μορφές πάλης και διεκδίκησης των αιτημάτων των ηθοποιών, εκφράστηκε η αναγκαιότητα σύνδεσης των αγώνων μας με άλλα κοινωνικά κινήματα (αντιφασιστικό/αντιρατσιστικό, έμφυλο κ.λπ.), όπως και με ταξικούς αγώνες κλάδων που επίσης βγαίνουν στο προσκήνιο αυτή την περίοδο (υγειονομικοί, εκπαιδευτικοί, κ.ά.).
Στην ανοιχτή συνέλευση παρευρέθηκαν εκπρόσωποι από όλες τις παρατάξεις που συμμετέχουν στις εκλογές του ΣΕΗ, οι οποίοι κατά βάση εξέφρασαν την ανάγκη της ενότητας στις διεκδικήσεις, ωστόσο χωρίς αρχές, κάτι που θα αφήσει για μια ακόμα φορά εκτεθειμένους τους ηθοποιούς στις ορέξεις των μεγαλοπαραγωγών και των ιδρυμάτων. Η απάντηση που δόθηκε από την Συνέλευση ήταν ότι η όποια ενότητα θα γίνει στη βάση συγκεκριμένων αιτημάτων και μορφών αγώνα που θα υιοθετηθούν στην πορεία των διεκδικήσεων.
Τέλος, στην ανοιχτή συνέλευση τέθηκε το ζήτημα ότι η μεγάλη τέχνη ήταν, είναι και θα είναι επαναστατική, καθώς από την ίδια της την φύση φέρει το ορμέμφυτο της ρήξης με τα θανατοφορικά στεγανά της κάθε εξουσίας, ανοίγοντας τον ορίζοντα της ατομικής και συλλογικής χειραφέτησης δημιουργών και θεατών.
Με μια πρώτη ματιά, το αίτημα για συλλογική σύμβαση εργασίας των ηθοποιών φαίνεται απλώς και μόνο οικονομικό αίτημα. Αυτό μας κάνει να σκεφτόμαστε αποκλειστικά με όρους νομικούς ή και οικονομικούς το αν, πώς και σε ποιόν βαθμό ένα τέτοιο αίτημα μπορεί να ικανοποιηθεί, και μάλιστα, στον καιρό της πανδημίας των μνημονίων. Πιστεύω ότι πρέπει να κοιτάξουμε βαθύτερα. Η συλλογική σύμβαση εργασίας είναι η βάση πάνω στην οποία μπορεί ουσιαστικά να τεθεί το ζήτημα της ύπαρξης του ηθοποιού ως δημιουργού.
Εμείς, ως δημιουργοί και άνθρωποι του θεάτρου, με ποιούς ηθοποιούς θέλουμε να συνεργαζόμαστε; Με πλάσματα φοβισμένα και ανίσχυρα, μαθημένα να υφίστανται κάθε μορφής καταπίεση, που συμμετέχουν σε παραστάσεις ως εκτελεστικά όργανα, ως εθελοντές και χομπίστες; Ή έχουμε ανάγκη από ηθοποιούς που σφίζουν από ενέργεια και δημιουργικότητα, που συνδέονται με την παράσταση στην οποία συμμετέχουν σαν να έχει βγει από τα σπλάχνα τους και την υπερασπίζονται με όλο τους το είναι; Ποιός είναι τελικά ο άνθρωπος που επικοινωνεί από σκηνής την αγωνία και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης κατάστασης; Ένας άνθρωπος που φοβάται να εκφραστεί ή ένας εξεγερμένος άνθρωπος, αποφασισμένος να διανύσει τον δύσβατο δρόμο της καλλιτεχνικής δημιουργίας; Τέχνη του ηθοποιού υφίσταται όταν υπάρχει και επάγγελμα του ηθοποιού. Αυτό είναι που καθορίζεται από την συλλογική σύμβαση, κι αυτό χρειάζεται να υπερασπιστούμε.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, είναι ζωτικής σημασίας ο ηθοποιός να αμείβεται από την δουλειά του και να ζει αξιοπρεπώς από αυτήν, όπως και το να είναι εξασφαλισμένος όταν δεν δουλεύει. Μεταξύ άλλων, αυτό σημαίνει ότι ο ηθοποιός, ο ζωντανός άνθρωπος, χρειάζεται να τεθεί και πάλι στο κέντρο της σκηνής, στο επίκεντρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Πιστεύω ότι υπό αυτόν τον όρο θα μπορέσουμε ουσιαστικά να θέσουμε το ερώτημα “τι τέχνη θέλουμε;” στο παρόν και το μέλλον, όπως και να αναρωτηθούμε αν μια θεατρική παράσταση είναι απλώς ένα προϊόν προς πώληση ή ένα έργο τέχνης, που απ’ την ίδια του την φύση ζητά να ανοίξει τους ορίζοντες της ατομικής και συλλογικής χειραφέτησης δημιουργών και θεατών.
- Επιπλέον, η Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών αποφάσισε να συμμετάσχει στη μέρα κοινής δράσης για τους Πρόσφυγες, το Σάββατο 20/6 στην Ομόνοια (14:00) και επίσης, την Κυριακή 28/6 στη δράση στην πλατεία Εξαρχείων, που θα συμπεριλαμβάνει θεατρικό παιχνίδι, συλλογική κουζίνα, εκδήλωση με θέμα “Τέχνη στον καιρό της πανδημίας” και συναυλία αλληλεγγύης στο Γκρουπ Γιορούμ.
19/6/2020
