Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών
Σήμερα Πέμπτη 17/6, στις 6:30 μ.μ. η Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών οργανώνει στην πλατεία Εξαρχείων workshop με θέμα το Κίνημα metoo, τα κενά και την επόμενη μέρα. Ακολουθεί το κείμενο της εισήγησης.
✊Αναγνωρίζουμε την πατριαρχία ως ένα σύστημα σχέσεων εξουσίας το οποίο παράγεται και αναπαράγεται σε κάθε επίπεδο της καθημερινής ζωής και δημιουργεί ένα πλαίσιο εξουσιαστικών και εκμεταλλευτικών σχέσεων και κανόνων έμφυλων διαστάσεων. Εκφράζεται με όλους τους πιθανούς τρόπους που συνεπάγονται υποτίμηση, εκφοβισμό και χρήση βίας όλων των μορφών, σε όλες τις εκφάνσεις που μπορεί αυτό να αποτυπωθεί (οικογενειακή, επαγγελματική, διαπροσωπική, ακόμα και σε μια τυχαία αλληλεπίδραση). Βασικό σύμπτωμά της αποτελεί ο σεξισμός.
Ο καπιταλιστικός εκμεταλλευτικός τρόπος παραγωγής αναγνωρίζει στην πατριαρχία το βασικό δομικό, αξιακό πλαίσιο που διαμορφώνει τους ρόλους παραγωγής και αναπαραγωγής στα φύλα. Σύμφωνα με αυτό διαπλάθεται το νέο δυναμικό παραγωγής πλούτου και εξουσίας. Έτσι, στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία, η πατριαρχία αποτελεί κυρίαρχη ιδεολογία η οποία δημιουργεί μηχανισμούς ελέγχου και εξουσίας στα σώματα και στις συνειδήσεις των υποκειμένων.
Στη διττή αυτή συστημική ανάλυση της αλληλοσύνδεσης και της αλληλοδιαπλοκής του καπιταλισμού και της πατριαρχίας αναγνωρίζουμε την ταξική διάσταση του έμφυλου ζητήματος και την συνύπαρξη των πολλαπλών καταπιέσεων. Συνεπώς, γυναίκες άνεργες, οικονομικά ευάλωτες, εργαζόμενες, προσφύγισσες, σεξεργάτριες και όσες εκτίθενται με οποιοδήποτε τρόπο, αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη δυσκολία να απεμπλακούν από μια κακοποιητική συνθήκη (αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως στις σύγχρονες κοινωνίες δεν πλήττονται γυναίκες ανεξάρτητα θρησκευτικών, ταξικών, ηλικιακών κοκ χαρακτηριστικών).
Αντιμέτωπες με την έμφυλη βία δεν έρχονται βέβαια μόνο οι γυναίκες αλλά οποιοδήποτε ξεφεύγει από την κοινωνική νόρμα που θέλει να ορίζει τα υποκείμενα με όρους κανονικότητας. Στις πατριαρχικές κοινότητες λοιπόν πλήττεται, κατακρίνεται και έρχεται αντιμέτωπο με την όποια μορφή έμφυλης καταπίεσης, όποιο εμφανίζει παρεκκλίνουσα συμπεριφορά, όποιο σπάει την κανονικοποιημένη αισθητική στην πράξη (γυναίκες, κορίτσια, θηλυκότητες, ΛΟΑΤΚΙΑ + άτομα, παιδιά, ανάπηρα άτομα). Η τοξική αρρενωπότητα, που συχνά μετουσιώνεται σε κύριο χαρακτηριστικό των προνομιούχων αντρών στις σύγχρονες κοινωνίες, φέρει μαζί της όλα τα χαρακτηριστικά της επικινδυνότητας, την επίδειξη ισχύος, τον κυρίαρχο λόγο, την έμπρακτη τακτική συμμόρφωσης. Το ίδιο λοιπόν το σύστημα εγκαθίδρυσαν ιστορικά τον άντρα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ως προνομιούχο φύλο και τις θηλυκότητες σε υποδεέστερη θέση. Εξάλλου η υποδούλωση των γυναικών στους άντρες αποτέλεσε διαχρονικά την πρώτη ταξική υποδούλωση.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, είμαστε με ένα φεμινισμό ταξικό, αντικαπιταλιστικό, μαχητικό που αγωνίζεται για την συνολική ανατροπή κάθε μορφής εκμετάλλευσης και εξουσίας. Με ένα φεμινισμό που αναγνωρίζει ότι η μάχη ενάντια στην πατριαρχία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ταξικής πάλης. Που αναγνωρίζει πως ο αγώνας για την γυναικεία χειραφέτηση εντάσσεται και ολοκληρώνεται στον αγώνα για μια καθολικά αταξική χειραφετητική κοινωνία.
👉Β. Η εμπειρία του MeToo
Φέτος γίναμε μάρτυρες της έξαρσης του κινήματος του MeToo. Ένα κίνημα που ήρθε να μας εξομολογηθεί το ανείπωτο συλλογικό τραύμα. Να μετατρέψει τον φόβο σε κινητήρια δύναμη ανατροπής και τη σιωπή σε συλλογική κραυγή. Οι διεκδικήσεις των γυναικών και εν γένει των θηλυκοτήτων που ξέσπασαν τους τελευταίους μήνες με πρώτη την γενναία καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου αποτελούν αναμφισβήτητα ένα ιστορικό momentum στην πορεία του φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα.
Στο χώρο του θεάματος και πιο συγκεκριμένα στον κλάδο των ηθοποιών, το κύμα των καταγγελιών που ξέσπασε ήταν πρωτοφανές. Οι ιδιαίτερες συνθήκες εργασίας και εκπαίδευσης στο χώρο των παραστατικών τεχνών αποτέλεσαν εύφορο έδαφος παραβιαστικών και κακοποιητικών συμπεριφορών. Πέρα από τον εργασιακό μεσαίωνα, οι ηθοποιοί αναμετριούνται και με την έμφυλη καταπίεση η οποία συχνά κάτω από τον επικίνδυνο μανδύα της μεγάλης τέχνης επιβάλλεται ως κάτι το φυσικό και αναμενόμενο. Από τον τρόπο εκπαίδευσης, στην πρώτη επαφή με το θεατρικό αντικείμενο, έως τις οντισιόν και στο επαγγελματικό γίγνεσθαι, αιωρείται μια μη δοσμένη συνθήκη πως ανά πάσα στιγμή τα σώματα μας μπορεί να αντικειμενοποιηθούν, οι ψυχές μας να κακοποιηθούν, τα όρια μας να σπάσουν. Ο χώρος της τέχνης είναι από μόνος του ιδιόμορφος. Αυτό όμως δεν τον απαλλάσσει – κάθε άλλο – από όλες τις ανισότητες που υπάρχουν στους εργασιακούς χώρους. Το κίνημα αυτό ήρθε λοιπόν να φανερώσει και στους χώρους εργασίας αυτές τις βαθύτερες παθογένειες, την έμφυλη και εργοδοτική βία, τις κακοποιητικές συμπεριφορές, την ουσιαστική εκμετάλλευση των καταπιεζόμενων.
Σε αυτές τις εργασιακές συνθήκες, μέσα σε αυτό το εκμεταλλευτικό καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής, το ελληνικό #MeToo γέννησε ελπίδα και πεδίο διαλόγου, δημιούργησε νέους όρους παρέμβασης στους θεσμικούς φορείς, φανέρωσε τις χρόνιες έμφυλες παθογένειες στους χώρους εργασίας και, όπως ήταν αναμενόμενο, ανέδειξε τα κενά ακόμα και των πιο ριζοσπαστικών φωνών του εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος.
👉Β1.Η στάση του ΣΕΗ στο MeToo
Ο τρόπος που το ΣΕΗ διαχειρίστηκε το συγκεκριμένο φαινόμενο παρουσιάζει βασικές ελλείψεις που οφείλουμε να εντοπίσουμε και να υπερβούμε. Η προσκόλληση στη νομική οδό και στην τυφλή εμπιστοσύνη της αστικής δικαιοσύνης από την μεριά της διοίκησης, η αδυναμία να συγκροτήσει ένα μαχητικό και αγωνιστικό περιεχόμενο πάλης και διεκδίκησης με συλλογικούς και κινηματικούς όρους, η ουσιαστική ιδιώτευση και εσωτερίκευση των διαδικασιών, φανέρωσαν πως ο θεσμικός δρόμος είναι αναγκαίος αλλά όχι αρκετός.
Συγκεκριμένα, το ΣΕΗ, χωρίς καμία ουσιαστική προετοιμασία, καλούσε τον κόσμο να καταγγείλει στο σωματείο, έδινε θολές υποσχέσεις για ομάδες νομικών και ψυχολόγων, λειτουργούσε επικοινωνιακά με ανακρίβειες και δηλώσεις πυροτεχνήματα. Η πρόταση της διοίκησης σ’ αυτή την τόσο ευαίσθητη συνθήκη ήταν:
1.Η σύσταση ενός πειθαρχικού συμβουλίου με εσωτερικό κανονισμό του 1984.Το Πειθαρχικό Συμβούλιο, βάσει καταστατικού, καλείται να ερευνήσει την υπόθεση, να βγάλει πόρισμα να το καταθέσει στη Γενική Συνέλευση του Σωματείου και ύστερα από μια μυστική ψηφοφορία, το σώμα αποφασίζει για την οριστική διαγραφή ή όχι.
2.Μια ομάδα από φοιτήτριες της νομικής που προσφέρθηκαν εθελοντικά να βοηθήσουν, με εμπειρία αναντίστοιχη της σοβαρότητας της κατάστασης.
3.Μια λίστα από ψυχολόγους εθελοντές αμφιβόλου ποιότητας και προθέσεων.
Πέραν του πειθαρχικού συμβουλίου, οι άλλες σκέψεις δεν προχώρησαν ουσιαστικά.
Θεωρούμε πως το Πειθαρχικό και ο απαρχαιωμένος εσωτερικός του κανονισμός έχουν δομικές ελλείψεις πάνω σε ζητήματα έμφυλης βίας και κακοποίησης και καθιστούν αδύνατη την οριστική σύγκρουση με τέτοιες συμπεριφορές. Έτσι, το Πειθαρχικό Συμβούλιο και κατ’ επέκταση το ΣΕΗ καταλήγει να είναι μια δομή υποδοχής καταγγελιών, που λόγω μη οργανωμένης και συγκροτημένης μεθοδολογίας σε θέματα διαχείρισης τέτοιων ζητημάτων , πράττει ως εξής:
Αρχικά, λόγω της διάστασης που πήρε το ζήτημα, κάποιες από τις υποθέσεις πηγαίνουν κατευθείαν στην εισαγγελία, αυτεπάγγελτα. Με αποτέλεσμα να δημιουργούνται μια σειρά από προβλήματα, όπως για παράδειγμα η αναφορά του ονόματος του θύματος στον θύτη.
Δεύτερον, αν συγκεντρωθεί ένας ικανός αριθμός καταγγελιών στο ίδιο πρόσωπο, γνωστοποιείται στη Γενική Συνέλευση και στους φορείς το όνομά του και εφόσον είναι μέλος του ΣΕΗ, καλεί το σώμα σε ψηφοφορία διαγραφής. Τρίτον, σε περίπτωση λιγότερων καταγγελιών καταλήγει σε ουσιαστική απραγία, καθώς ο νόμος του δένει τα χέρια με ενδεχόμενες μηνύσεις από τους καταγγελλόμενους.
Η εμπειρία όλων των παραπάνω κάνει εμφανή την αναγκαιότητα δημιουργίας μιας δομής – παρατηρητηρίου μέσα στα συνδικαλιστικά μας όργανα που θα δημιουργούν τους όρους απόκλισης οποιαδήποτε εργοδοτικής και έμφυλης καταπίεσης από την ρίζα. Παράλληλα, και ακριβώς λόγω των αντικειμενικών περιορισμών της συνδικαλιστικής δράσης, η ουσιαστική εμπλοκή με το ευρύτερο εργατικό και φεμινιστικό κίνημα, η εμβάθυνση του περιεχομένου, η ενδυνάμωση της κάθε μίας εργαζόμενης, η ενοποίηση με όρους μαχητικούς των αγώνων για την καθολική κατάργηση κάθε εκμετάλλευσης είναι απαραίτητοι όροι μιας νικηφόρας προοπτικής.
👉Γ. Η νέα δομή που οραματιζόμαστε μέσα σε κάθε σωματείο.
Ως Συνέλευση αγωνιζόμενων ηθοποιών επιλέγουμε να σταθούμε δημόσια υπέρ των καταγγελλουσών και των καταγγελλόντων. Ιεραρχούμε την αναγκαιότητα το κύμα καταγγελιών που φανερώθηκε στον κλάδο μας να αποτελέσει την αρχή μιας χιονοστιβάδας που θα συμπαρασύρει κάθε κλάδο, θα τρυπώσει σε κάθε σπίτι, σε κάθε γειτονιά. Θα δώσει θάρρος σε όλα τα καταπιεζόμενα υποκείμενα να αποκαλύψουν τα τραύματα τους, να βρουν στήριξη, να δικαιωθούν και πάνω απ’ όλα να χειραφετηθούν.
Εντός των θεσμικών φορέων θέλουμε να συμβάλλουμε ουσιαστικά στο διάλογο για την δημιουργία αυτής της ενδοσωματειακής δομής που θα αποτελέσει δίχτυ αλληλεγγύης και ενδυνάμωσης των εργαζομένων. Μίας δομής που όχι μόνο θα εισηγείται την διαγραφή του κακοποιητή, αλλά θα παρέχει και συνδικαλιστική-νομική-πολιτική-οικονομική στήριξη στις/στους καταγγέλλουσες/οντες. Θα κινητοποιεί, θα ενημερώνει και θα διαπαιδαγωγεί τον κλάδο για τα ζητήματα. Θα αποκαλύπτει την έμφυλη διάσταση σε κάθε εργοδοτική-οικονομική σχέση. Θα συνδέει την έμφυλη απελευθέρωση με το συνολικό όραμα του χειραφετημένου ανθρώπου.
🔺Θελουμε ένα σωματείο που:
• Θα πάρει ξεκάθαρη θέση υπέρ των καταγγελλουσών και των καταγγελόντων.
ΑΠΟ ΘΕΣΗ.
• Θα κινητοποιεί – χειραφετεί – ενημερώνει τον κλάδο για τα ζητήματα έμφυλης και εργοδοτικής βίας.
• Θα αποκαλύπτει τις έμφυλες διαστάσεις και στις εργοδοτικές-οικονομικές σχέσεις.
• Θα προβλέπει κομμάτι στον εσωτερικό κανονισμό του πειθαρχικού συμβουλίου για τις έμφυλες διακρίσεις, βία κι ανισότητα.
• Θα προβλέπει μια μεθοδολογία διαχείρισης των περιστατικών υπέρ των καταγγελλουσών και με βασικό γνώμονα την καθολική συνδικαλιστική – πολιτική στήριξη αυτών.
• Θα αποτρέπει τον στιγματισμό και την περιθωριοποίηση των καταγγελλουσών και των καταγγελλόντων.
• Θα διασφαλίζει με όρους κινηματικούς και νομικούς την μη συγκάλυψη οποιουδήποτε περιστατικού.
• Θα έχει την δυνατότητα να συνδέει υποθέσεις με κοινό κακοποιητή και να γνωστοποιεί το όνομά του. Η γνώση να βρίσκεται στα χέρια του εργατικού δυναμικού, μιας και αυτό αφορά.
• Θα ανοίξει θέση νομικής υποστήριξης για τέτοια ζητήματα. Πρόσληψη γυναίκας ποινικολόγου (με εξειδίκευση κι εμπειρία στο συγκεκριμένο δίκαιο) για νομική συμβουλευτική βοήθεια για τα καταγγέλλοντα πρόσωπα. Ώστε να γνωρίζουν όλες τις δυνατότητες τις οποίες έχουν, να είναι προστατευμένα νομικά ακόμα και στον τρόπο που θα δομήσουν την καταγγελία, να ενημερώνονται κι έπειτα να πράττουν κατά βούληση. Καθώς και για τα μέλη του Διοικητικού και του Πειθαρχικού συμβουλίου και της ομάδας εργασίας προκειμένου να αποφευχθούν λάθη και ασάφειες.
• Θα ανοίξει βαθιά συζήτηση με έμπειρες, στα συγκεκριμένα ζητήματα, ψυχολόγους ώστε να γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες και τους λεπτούς χειρισμούς που απαιτούνται για την αποφυγή μετατραυματικών εμπειριών.
Το βασικά ερωτήματα που δημιουργούνται και αυτά που καλούμαστε να απαντήσουμε με βαθιά συνείδηση είναι τα εξής:
• πώς καταδεικνύουμε τους κακοποιητές στον κλάδο υπερβαίνοντας το νομικό κομμάτι των προσωπικών δεδομένων και χωρίς να εκθέτουμε ουσιαστικά τα θύματα.
• Τι κάνουμε όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μεμονωμένες καταγγελίες ή μαρτυρίες, ώστε να αποφύγουμε νομικές κυρώσεις και συκοφαντικές δυσφημίσεις από τους κακοποιητές.
👉Δ. Η απάντηση του κινήματος
Τα παραπάνω κομβικά ερωτήματα αναδεικνύουν την αναγκαιότητα για την δημιουργία ενός άλλου εργατικού και φεμινιστικού κινήματος. Οι συλλογικοί, μαχητικοί αγώνες των εργαζομένων και του ευρύτερου κινήματός είναι η μόνη ελπιδοφόρα απάντηση στις εκμεταλλευτικές σχέσεις εξουσίας του καπιταλισμού και της πατριαρχίας.
Με το σκεπτικό αυτό το μεγάλο και αισιόδοξο κίνημα του #MeToo οφείλει να γίνει υπόθεση όλων. Η έμφυλη καταπίεση , η κακοποίηση οποιαδήποτε μορφής , πόσο μάλλον αυτή που συνδέεται με την εργασία διαπερνάει όλο το φάσμα της ζωής μας. Γι’ αυτό και θέλουμε να ανοίξει η κουβέντα πλατιά, να βρούμε τον τόπο και τον χρόνο να μοιραστούμε εμπειρίες τ@ καθέν@ από το μετερίζι του , να δούμε την μεγάλη εικόνα και να την αντιπαλέψουμε με την βαθιά και αγωνιστική μας αλληλεγγύη. Οφείλουμε να σταθούμε αλληλέγγυ@ με όλους τους πιθανούς τρόπους στα κακοποιημένα άτομα , οφείλουμε να καλλιεργήσουμε ένα έδαφος γόνιμο και ένα κλίμα προστατευμένο που όλα θα μπορέσουν να μιλήσουν για το βίωμά τους, να προστατέψουν και να προστατευτούν. Είναι στοίχημα για εμάς ο χώρος του θεάτρου να κάνει απλά την αρχή για μια μεγάλη καταιγίδα που θα ξεσπάσει, να είμαστε εμείς η αφορμή για να χτιστεί ο τοίχος αλληλεγγύης για όποια θέλει να μιλήσει.
👉E. Στόχοι του συντονισμού μας
Από την συνάντησή μας επιδιώκουμε:
🔺• Την δημιουργία μιας πλατιάς συζήτησης για όλα τα παραπάνω με στόχο τον συντονισμό των εργατικών σχημάτων και των φεμινιστικών συλλογικοτήτων για την επόμενη μέρα. Μια συζήτηση που θα αποτελέσει πλαίσιο ανταλλαγής εμπειριών και σκέψεων τόσο σε επίπεδο συνδικαλιστικής δράσης όσο και εκτός αυτής. Ώστε ν’ αντιληφθούμε έμπρακτα ότι είμαστε όλα ένας κρίκος από την ίδια αλυσίδα.
🔺• Την δημιουργία μιας ενημερωτικής καμπάνιας που θα βάζει το ζήτημα των έμφυλων διακρίσεων συνολικά. Με ταξικό-αγωνιστικό-αντικαπιταλιστικό- αντιπατριαρχικό πρόσημο, ενάντια σε κάθε μορφής έμφυλης παραβατικής συμπεριφοράς, με σύνδεση της εργοδοτικής αυθαιρεσίας και έμφυλης βίας ως συγκοινωνούντα δοχεία. Στόχος μας αποτελεί η παρότρυνση να ακουστούν τα παρελθοντικά περιστατικά και να αποφευχθούν τα μελλούμενα, σε κάθε εργασιακό-κοινωνικό ή οποιοδήποτε άλλο περιβάλλον.
✊Οφείλουμε να δομήσουμε τους δικούς μας χώρους, και μέσα σε αυτούς να ζυμώσουμε τις ανάγκες του τώρα.
Για μια άλλη πραγματικότητα χωρίς κριτική στις επιλογές μας, για μια κοινωνία ελεύθερη στη βάση της που δεν θα ετεροκαθορίζει τα άτομά της, δεν θα δημιουργεί καταπιεστές και καταπιεζόμενα, που δεν θα γεννά βιαστές και δολοφονημένα.
Να παλέψουμε για τις άλλες μέρες λοιπόν, αυτές που δεν θα φοβόμαστε,
που δεν θα μας σκοτώνουν,
που θα είμαστε ελεύθερα και καθολικά χειραφετημένα.
Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών
