Το χρηματιστηριακό ΚΡΑΧ
Τι έγινε και γιατί
Το χρηματιστηριακό “κράχ” που εκδηλώθηκε την περασμένη Παρασκευή (2/2) και συνεχίσθηκε μέχρι και την Τρίτη (6/2), με σημείο αναφοράς το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, αλλά με ζημιές που άγγιξαν τα 4 τρισ. δολ. σε διεθνή κλίμακα, “ξύπνησε” όσους “κοιμούνταν” πάνω στους θετικούς δείκτες του ΑΕΠ σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
Τα αίτια στα οποία αποδίδεται το χρηματιστηριακό “κράχ” φωτίζουν ακριβώς αυτό τον φαύλο κύκλο μεταξύ οικονομίας και χρηματιστηριακών αγορών και το ηφαίστειο του χρέους που συνεχίζει να “φουσκώνει”.
Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας τα στατιστικά στοιχεία για την εξέλιξη των αμοιβών εργασίας και των κερδών των επιχειρήσεων σε ΗΠΑ (και Γερμανία) έδειξαν “άνοδο” και στα δύο.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες το αποτέλεσμα αυτό θα ήταν το καλύτερο μείγμα για μία εκρηκτική άνοδο των χρηματιστηρίων. Αντί αυτού ακολούθησε εκρηκτική πτώση.
Η “εξήγηση” που δίνουν οι αναλυτές είναι ότι και τα δύο αυτά αποτελέσματα ενισχύουν τις πληθωριστικές προσδοκίες, ήτοι την ενίσχυση του πληθωρισμού προς το 2% που είναι και ο στόχος της Fed (όπως και της ΕΚΤ). Κατά συνέπεια αφού υπάρχει πρόβλεψη για αύξηση του πληθωρισμού θα επισπευθούν οι αποφάσεις για αύξηση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες και την μείωση του όγκου των κεφαλαίων που έχουν διοχετεύσει αυτά τα χρόνια (περί τα 15 τρισ. δολ).
Η αύξηση των επιτοκίων όμως κάνει ακριβότερη και δυσκολότερη την αναχρηματοδότηση των δανείων με τα οποία έχει τροφοδοτηθεί η αγορά μετοχών και ομολόγων ολα αυτά τα χρόνια.
Αυτό το “συμπέρασμα” προκάλεσε το σπιράλ της πτώσης.
Εχει να κάνει δηλαδή με το ότι η τερατώδης άνοδος των χρηματιστηριακών τιμών μέχρι σήμερα, όπως και των τιμών των ομολόγων, έχει τροφοδοτηθεί μετά το 2008 από τους τεράστιους όγκους κεφαλαίων που έχουν διοχετεύσει με μηδενικά επιτόκια στο τραπεζικό σύστημα οι κεντρικές τράπεζες.
Τα κεφάλαια αυτά ως δάνεια έχουν γίνει “επενδύσεις”, μετοχές, παράγωγα, ομόλογα και έχουν πολλαπλασιάσει το αρχικό χρέος.
Αυτά τα 24ωρα της πτώσης “ξεφούσκωσε” αυτή η φούσκα των τρισ. του χρέους ; Οχι, βέβαια, αφού “κάηκαν” μόλις 4 περίπου τρις δολάρια από τα δεκάδες τρισεκατομμύρια που έχουν διοχετευθεί διεθνώς.
Ο θόρυβος όμως αυτού του “επεισοδίου” έφερε στην επιφάνεια για άλλη μια φορά (τρίτη φορά μετά την 1/1/2014) ότι η επιστροφή στην “κανονικότητα”, δηλαδή στην φυσιολογική λειτουργία του κεφαλαίου μέσα από την γνωστή φόρμουλα επέκτασής του (X – E – X’), που έχει ως προϋπόθεση την ύπαρξη θετικών επιτοκίων δανεισμού, είναι κάτι αδύνατο, χωρίς μια χωρίς προηγούμενο καταστροφή των κεφαλαίων που έχουν διαχυθεί από τις Κεντρικές τράπεζες στο πλαίσιο των πολιτικών ποσοτικής χαλάρωσης.
Όμως η ύπαρξη αυτών των κεφαλαίων δεν συνδέεται μόνο με τα “ζόμπι” assets των χρηματιστηριακών αγορών, αλλά τις ζωές εκκατομμυρίων στον πλανήτη του παγκοσμιοποιημένου χρηματιστηριακού κεφαλαίου.
Το κραχ και ο Τραμπ
Στην συγκεκριμένη περίπτωση όμως η σύνδεση αυτή έχει και μία άλλη διάσταση.
Η χρηματιστηριακή φούσκα έχει πάρει τερατώδεις διαστάσεις ιδιαίτερα μετά την “εκλογή” Τράμπ, ο οποίος έκανε αυτό που όλοι οι πρόεδροι των ΗΠΑ απέφευγαν, δηλαδή να παραμβαίνει δημόσια με δηλώσεις και πολιτικές για να στηρίξει την χρηματιστηριακή άνοδο.
Η ύπαρξη στον Λευκό Οίκο αυτού του “προέδρου” που αντιμετωπίζει σε θεσμικό επίπεδο ανοικτές κατηγορίες αμφισβήτησης της προεδρίας του, δίνουν μια άλλη διάσταση στην κρίση αυτή κάνοντας πολύ πιο ευδιάκριτη πλέον την συσχέτιση της οικονομικής με την πολιτική κρίση και την κρίση εξουσίας στο ισχυρότερο σημείο του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού, την Ουάσιγκτον.
Η πολιτική διάσταση από τον “θόρυβο” αυτού του κραχ δεν έχει ακόμα ξεδιπλωθεί. Αλλά διαπερνά πλέον την σχέση του Λευκού Οίκου με την Γουώλτ Στρήτ, εν όψει των επόμενων –κατά πολλούς σύντομα– κυμάτων της χρηματιστηριακής καταιγίδας, που αναμένεται να τροφοδοτηθεί από τις αποφάσεις της Fed, αλλά και των άλλων κεντρικών τραπεζών για την αύξηση του κόστους του χρήματος.
Γ. Aγγ.
