Νέα Κυβέρνηση
Ίδια Συνταγή Αποτυχίας
Η νέα κυβέρνηση θα κληθεί από τους Τροϊκανούς εντολοδότες της να εκτελέσει ένα δύο φορές δυσκολότερο έργο από εκείνο που κλήθηκε να εκτελέσει η προηγούμενη εκλεγμένη κυβέρνηση και όλες οι μετέπειτα μεταπλάσεις της.
Εκτός από τη διαχείριση των συνεπειών της αποτυχίας των δύο προηγουμένων Μνημονίων, θα πρέπει να διαπραγματευτεί με την Τρόικα και να επιχειρήσει να εφαρμόσει ένα τρίτο και τρισχειρότερο Μνημόνιο…
Η βαθύτερη ύφεση θα εκτροχιάσει ξανά τον προϋπολογισμό
Η πρώτη συνέπεια των αποτυχημένων Μνημονίων που πρέπει να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση είναι η πολύ βαθύτερη, από την αναμενόμενη, ύφεση.
Το ΑΕΠ της χώρας αναμένεται, σύμφωνα με ανεπίσημους υπολογισμούς να συρρικνωθεί σε σχέση με πέρσι κατά 6 – 7,5% και όχι κατά 4,8 – 5,2%. Αυτό σημαίνει πως ούτε το 2013, αναμένεται να υπάρξει θετικός ή έστω μηδενικός ρυθμός ανάπτυξης.
Χωρίς, όμως, την ανάκαμψη της οικονομίας, κανένας στόχος μείωσης του ελλείμματος και κατ’ επέκταση του δημοσίου χρέους δεν πρόκειται να επιτευχθεί. Αν επαληθευτούν οι ανεπίσημες προβλέψεις για το ΑΕΠ, το έλλειμμα θα κλείσει στο 8,3% του ΑΕΠ και όχι στο 7,3% κοκ.
Η άτυπη υπόσχεση που έχει δοθεί από την Κομισιόν σχετικά με τη δυνατότητα επιμήκυνσης του χρόνου δημοσιονομικής προσαρμογής κατά 1 ή 2 έτη -την οποία επιχειρεί να καρπωθεί πολιτικά η νέα κυβέρνηση- ελάχιστα έως καθόλου δε θα μετριάσει τις καταστρεπτικές συνέπειες της δημοσιονομικής λιτότητας πάνω στο ρυθμό της ανάπτυξης, δεδομένης της τεράστιας καθίζησης που αυτός έχει υποστεί τελευταία τέσσερα χρόνια (-20%).
Η ακαμψία των τιμών θα διατηρήσει το “έλλειμμα ανταγωνιστικότητας”
Αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξη και άρα στο έλλειμμα και το χρέος θα έχουν, επίσης, οι παραπέρα διαρθρωτικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις (π.χ. η μαζική επέκταση των ατομικών συμβάσεων απασχόλησης με μισθούς έως και 40% κάτω από το σημερινό επίπεδο).
Παρά, όμως, την διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων, τη μείωση του κόστους εργασίας και, συνεπώς, της καταναλωτικής ζήτησης, ο δείκτης τιμών καταναλωτή και προπαντός εκείνος που αφορά τα επεξεργασμένα βασικά είδη διατροφής όχι μόνο δεν έχει πέσει αποφασιστικά, αλλά αναμένεται να… αυξηθεί από το τελευταίο τρίμηνο του 2012 και έπειτα. Το εκ πρώτοις παράδοξο αυτό φαινόμενο οφείλεται σε τρεις λόγους:
- Στην τεράστια εξάρτηση της χώρας από τις ξένες πρώτες ύλες (πετρέλαιο). Οι διεθνείς τιμές των πρώτων υλών – τροφίμων δεν πρόκειται να μειωθούν όσο μαίνεται η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, καθώς εκεί πλέον βρίσκουν καταφύγιο πολλά “κερδοσκοπικά” κεφάλαια.
- Στις εισαγωγές μηχανημάτων, ανταλλακτικών, χημικών και άλλων απαραίτητων για την εγχώρια παραγωγή προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά παραμένουν πανάκριβα για τα ελληνικά δεδομένα, γιατί παράγονται σε χώρες με υψηλότερο κόστος εργασίας, όπως η Γερμανία.
- Στον ολιγοπωλιακό χαρακτήρα της σχετικά μικρής και καθημαγμένης από την ύφεση ελληνικής αγοράς. Τα ολιγοπώλια όχι μόνο δεν πρόκειται να αποδυναμωθούν, αλλά θα ενισχυθούν από την καταστροφή των μικροαστών εμπόρων, ενώ την ίδια στιγμή πολύ χαμηλή θα παραμείνει η ζήτηση των καταναλωτών εξαιτίας των μειώσεων των μισθών τους.
Μ’ άλλα λόγια, η ακαμψία των (υψηλών) τιμών στην καπιταλιστική Ελλάδα -μαζί και το “έλλειμμα ανταγωνιστικότητας”- θα παραμείνει ακόμα και αν μειωθούν περαιτέρω οι εργατικοί μισθοί.
Η συνεχιζόμενη ακρίβεια θα έχει δύο ταυτόχρονα αρνητικές συνέπειες στην ήδη οικονομία: Θα τσακίσει ακόμα περισσότερο το διαθέσιμο εργατικό και λαϊκό εισόδημα και, ταυτόχρονα, θα αποτρέψει κάθε σοβαρή επένδυση στη χώρα και άρα κάθε μεγάλη αναπτυξιακή ώθηση στο σύνολο της οικονομίας.
Η ακαμψία των τιμών είναι ένας από τους βασικούς λόγους που η Κομισιόν έχει μπλοκάρει τα γιγάντια κονδύλια του τρέχοντος ΕΣΠΑ (2007-13), στα οποία στηριζόταν σε μεγάλο βαθμό εδώ και δύο δεκαετίες η ανάπτυξη του ελληνικού καπιταλισμού.
Την ίδια στιγμή, το ΕΣΠΑ του 2013-17 προβλέπει 40% λιγότερα κονδύλια για την Ελλάδα σε σχέση με εκείνα της τρέχουσας περιόδου.
Η εκτίναξη της ανεργίας φέρνει νέες περικοπές συντάξεων-επιδομάτων
Υπό αυτούς τους όρους, δεν είναι να απορεί κανείς για το γεγονός ότι η ανεργία θα ανέλθει, όπως φαίνεται, φέτος στο 23% αντί του 17,7%% που προβλεπόταν, ενώ το 2013 θα φτάσει το 25%.
Την ίδια στιγμή, τα προγράμματα επιδοτούμενης απασχόλησης και κατάρτισης -τα οποία υποτίθεται πως θα ενισχύσει η νέα κυβέρνηση- διαρκούν πολύ μικρό χρονικό διάστημα και αναφέρονται σε ένα πολύ μικρό ποσοστό των ανέργων.
Για να μπορούν, όμως, πάνω απ’ όλα να λειτουργήσουν και να παίξουν πραγματικά το ρόλο τους τα προγράμματα επιδοτούμενης απασχόλησης και κατάρτισης θα πρέπει να υπάρξει πρωτίστως αναπτυξιακή ώθηση από τις ίδιες τις καπιταλιστικές επιχειρήσεις και το κράτος τους. Αυτό, όμως, κάθε άλλο παρά πρόκειται να συμβεί, όπως εξηγήσαμε παραπάνω…
Η εκτίναξη της ανεργίας και η παραμονή της σε υψηλά επίπεδα θα τσακίσει ακόμα περισσότερο τις συντάξεις. Όλες οι προβολές του Υπουργείου Εργασίας για πληρωμή συντάξεων και επιδομάτων ανεργίας το 2012 βασόζονταν στην εκτίμηση ότι η ανεργία θα ανερχόταν στη χειρότερη περίπτωση στο 18,5%.
Η διαφορά των 5 σχεδόν ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ της προβλεπόμενης και της πραγματικής ανεργίας (23% αντί για 18,5%), θα τσακίσει περαιτέρω τα έσοδα των ασφαλιστικών και των Κρατικών ταμείων και κατά συνέπεια τις συντάξεις και τα επιδόματα.
Δημήτρης Κατσαγάνης
Νέα Προοπτική τεύχος #529# Σάββατο 23 Ιουνίου 2012