Aπειλή “ενδόρρηξης”
στην ΕΚΤ και την ευρωζώνη
Ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι την Τετάρτη “φούσκωσε” τους λογαριασμούς 800 ευρωπαϊκών τραπεζών με 530 δισ. ευρώ επιπλέον των 489 δισ. ευρώ που είχε δώσει στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου.
Ο ωκεανός κεφαλαίων που έριξε σε λιγότερο από δύο μήνες η ΕΚΤ στις ευρωτράπεζες στοχεύει στο να απομακρύνει έστω και προσωρινά το ενδεχόμενο έλλειψης κεφαλαίων σε κάποια από αυτές, είτε λόγω αδυναμίας αποπληρωμής λήξεων ομολόγων τους, είτε λόγω “ατυχήματος” σε μια από τις προβληματικές οικονομίες της ευρωζώνης με πρώτη στην λίστα την Ελλάδα.
Αυτό που η ΕΚΤ επιχειρεί να πετύχει είναι να προλάβει τις αντιδράσεις των αγορών στην προοπτική μιας χρεοκοπίας στην Ευρωζώνη, ανάλογης ή μεγαλύτερης εκείνης της Lehman Brothers.
Η ΕΚΤ και η Κομισιόν έχουν βεβαιώσει ότι η Ευρωζώνη έχει μπει σε φάση ύφεσης, με αποτέλεσμα οι τράπεζες και οικονομίες των χωρών μελών να είναι υποχρεωμένες να αντιμετωπίσουν την αναχρηματοδότηση του χρέους τους σε πολύ δυσμενέστερες συνθήκες. Τις συνέπειες αυτής της επιδείνωσης επιχειρεί να προλάβει η ΕΚΤ με την παροχή του ενός και πλέον τρισ. ευρώ με την μορφή δανείων τριετούς διάρκειας (LTRO) και επιτοκίου μόλις 1% προς τις τράπεζες.
Με το “εργαλείο” αυτό οι τράπεζες παίρνουν παράταση χρόνου (όση και η διάρκεια του δανείου) προκειμένου αφ’ ενός να καλύψουν τις ανάγκες τους για αναχρηματοδότηση των δανείων τους και αφ’ ετέρου να “κερδοσκοπήσουν” πάνω στο κρατικό χρέος, αφού με τα κεφάλαια αυτά (αυτό συμβαίνει με ιδιαίτερη έμφαση στην Ιταλία και την Ισπανία) αγοράζουν κρατικούς τίτλους μικρής διάρκειας με πολλαπλάσιο επιτόκιο και επιτυγχάνουν κέρδη της τάξης του 2 – 4% χωρίς καμία δαπάνη κεφαλαίου…
Αυτή βέβαια είναι η μία πλευρά της αλήθειας.
Η άλλη πλευρά, την οποία παραδέχθηκε πρόσφατα ο διοικητής της ΕΚΤ, είναι ότι, προς το παρόν τουλάχιστον, ελάχιστα από αυτά τα κεφάλαια έχουν φθάσει “μέχρι κάτω” δηλαδή μέχρι τη διάθεσή τους για δάνεια στο παραγωγικό κομμάτι της οικονομικής οικονομικής δραστηριότητας, το εμπόριο και τις υπηρεσίες.
Το μεγαλύτερο μέρος τους απορροφήθηκε είτε στην αναχρηματοδότηση των δανείων των τραπεζών (για να στηρίξουν την φερεγγυότητά τους έναντι των πιστωτών τους), είτε στην αγορά κρατικών ομολόγων, είτε επανατοποθετήθηκαν ως καταθέσεις στην ΕΚΤ, είτε συνδυαστικά οι τρεις προηγούμενες εκδοχές.
Ελάχιστα όμως χρησιμοποιήθηκαν για να αντιμετωπισθεί η ύφεση στην οποία έχει μπει η ευρω-οικονομία.
Με άλλα λόγια απέτυχε η ΕΚΤ να σπάσει τον φαύλο κύκλο της ύφεσης και της πιστωτικής ασφυξίας. Αυτό που αναμφίβολα κατάφερε ήταν να αποφύγει την άμεση απειλή ενός χρηματοπιστωτικού σοκ που φαινόταν να έρχεται με μεγάλη ταχύτητα στα τέλη του 2011…
Υπάρχει όμως και η συνέχεια η οποία δρομολογεί ένα νέο κύκλο κρίσης που ενσωματώνει και ξεπερνά την φάση του 2011.
Με τον τεράστιο αυτό όγκο κεφαλαίων, που έριξε για την επόμενη τριετία στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, η ΕΚΤ έχει “δημιουργήσει” έναν πρωτοφανή όγκο πλασματικού κεφαλαίου στην ευρωοικονομία ο οποίος ξεπερνά ακόμα και τον αντίστοιχο της αμερικανικής κεντρικής ομοσπονδιακής τράπεζας της FED.
Ο ισολογισμός της ΕΚΤ εμφανίζεται “φουσκωμένος” με χορηγήσεις 2,75 τρισ. ευρώ εκ των οποίων το ένα περίπου τρισ. ευρώ είναι οι δύο δόσεις του τελευταίου δανείου τριετούς διάρκειας… Η αντίστοιχη φούσκα της FED στις ΗΠΑ δεν ξεπερνά το 1,9 τρισ. δολλάρια !
Η “φούσκα” αυτή στα θησαυροφυλάκια της ΕΚΤ από την μία πλευρά λειτούργησε αποτρεπτικά, γα να μην ξεσπάσει ένα χρηματοπιστωτικό σόκ στα τέλη του 2011, όμως, την ίδια στιγμή, “ενσωμάτωσε” αυτόν τον κίνδυνο στον δικό της ισολογισμό, απορροφώντας τον από τους ισολογισμούς των ευρωπαϊκών τραπεζών !
Στην πραγματικότητα η κίνηση αυτή της ΕΚΤ και του κ. Ντράγκι για την οποία όλοι τον εξυμνούν πλέον -αφού απέφυγε ένα χρηματοπιστωτικό κραχ στα τέλη του 2011 ή στις αρχές του 2012 και ταυτόχρονα επέτρεψε μέσω του επιτοκιακού carry trade να εκτονωθεί η πίεση στα ιταλικά και ισπανικά ομόλογα- δημιουργεί τις προϋποθέσεις μιας ευρωπαϊκής “ενδόρρηξης” αν μέσα στην τριετία αυτή οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η ΕΚΤ δεν βρουν τρόπο να “ξεφουσκώσουν” αυτήν τη νέα φούσκα η οποία θα μεγαλώσει τους επόμενους μήνες …
Εδώ θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι από αυτόν τον ποταμό κεφαλαίων έμειναν έξω οι ελληνικές τράπεζες λόγω του ότι στο μεταξύ κηρύχθηκε η κατάσταση επιλεκτικής χρεοκοπίας από την S&P και η ΕΚΤ έπαψε να δέχεται τα ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση για την παροχή αυτών των δανείων…
