του Σάββα Μιχαήλ
Ότι κι αν λέει η πρώην πασόκα Βάνα Μπάρμπα, όσα κι αν ψέλνει μπρος το Μέγαρο Μαξίμου προς τιμή του η πρώην αριστερή Πρωτοψάλτη, εμείς θα επιμένουμε να αποκαλούμε τον τωρινό κάτοικο του πρωθυπουργικού Μεγάρου με το λαϊκό παρατσούκλι “Κούλης”. Δεν είναι το παρατσούκλι που τον απαξιώνει από την (ανύπαρκτη) “αξία” του. Είναι ο Κούλης που απαξιώνει την νοημοσύνη μας και μας θεωρεί χαζούς.
Κραυγαλέο παράδειγμα το τωρινό νέο διάγγελμά του. Αφού ευλόγησε τα γένια του (αν και καλοξυρισμένος) και την αρμονική σχέση του Κράτους με τον υπάκουο υπήκοο λαό στον “πόλεμο με τον αόρατο εχθρό”, τον κορωνοϊό, εξάγγειλε στομφωδώς τα μέτρα οικοδόμησης μιας “γέφυρας ασφαλείας”, για την σημειωτόν πορεία από την καραντίνα στην μισο-καραντίνα, χωρίς να αποκλείεται η επιστροφή στην καραντίνα και τα αλλεπάλληλα πήγαινε-έλα, μέχρι να φτάσουμε πέραν της καραντίνας, στη χαμένη στο σκοτάδι Δυστοπία: την “νέα κανονικότητα”. Ο στόχος – διατί να το κρύψωμεν άλλωστε;- είναι η λεγόμενη “σταδιακή επανεκκίνηση της οικονομίας”, για να έχουμε την υγειά μας, αν όχι εμείς, τουλάχιστον τα αφεντικά μας.
Ο λογογράφος των πρωθυπουργικών διαγγελμάτων δεν φαίνεται να κουράζεται και πολύ. Εάν τύχει και ακούσετε, αυτές τις μέρες, τα ανάλογα διαγγέλματα Προέδρων και πρωθυπουργών στην Ευρώπη κι αλλού, θα βρείτε ότι τα ίδια επανέλαβε την Τρίτη κι ο Έλληνας πρωθυπουργός διαβάζοντας, με κάποια σαρδάμ(“πηδήξατε… ε-πηδήξαμε…) την σχολική (σε στυλ Κεραμέως) έκθεσή του. Το ίδιο και οι υπουργοί του που παρέλασαν, στη συνέχεια, για να εξειδικεύσουν τα νέα μέτρα στο πόπολο.
Ας δούμε το “δικό μας” δέντρο χωρίς να χάσουμε από τα μάτια το παγκόσμιο δάσος όπου και ανήκει.
Η παρατεταμένη Μεγάλη Καραντίνα (Great Lockdown), για την οποία μίλησε το ΔΝΤ, παραφράζοντας τον όρο Μεγάλη Ύφεση (Great Depression), αντιστοιχούσε, στην πραγματικότητα, σε ένα Μεγάλο Κλείσιμο (Great Shutdown) των επιχειρήσεων, με άλλα λόγια, σε μια χωρίς προηγούμενο κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας, όπως εξέπεμπε σήμα κινδύνου η ναυαρχίδα του Τύπου του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου, οι Financial Times, η φωνή του Σίτυ του Λονδίνου. Η πρωτόγνωρη αυτή κοινωνικοοικονομική κατάσταση πυροδότησε και συνεχίζει να πυροδοτεί πολιτικές και γεωπολιτικές κρίσεις. Την δραματική εικόνα της νέας παγκόσμιας κατάστασης την δίνει το επίκεντρο της πανδημίας και της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, η Αμερική του Τραμπ με τους 56.0000 νεκρούς να ξεπερνούν τους Αμερικανούς νεκρούς στο Βιετνάμ και τις δεκάδες εκατομμύρια νέους ανέργους που προστίθενται κάθε εβδομάδα, τινάζοντας στον αέρα την ήδη διαταραγμένη “κοινωνική τάξη” στη Μητρόπολη του παγκόσμιου καπιταλισμού.
Καμιά κοινωνία για να επιζήσει δεν αντέχει παρατεταμένη παύση της παραγωγής. Όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις αρχίζουν τώρα να παίρνουν μέτρα “χαλάρωσης” της καραντίνας – γεγονός, όμως που δεν ισοδυναμεί με έξοδο από την διπλή κρίση ούτε παύει να πυροδοτεί πολιτικές ρήξεις στο εσωτερικό κάθε χώρας και διεθνείς διαμάχες, σαν αυτές μεταξύ ΗΠΑ – Κίνας ή Βορρά-Νότου στην διαλυόμενη ΕΕ…
Η λεγόμενη “ σταδιακή άρση της καραντίνας” εγκυμονεί νέους κινδύνους. Και δεν είναι καθόλου ο μικρότερος κίνδυνος η επέλαση νέων κυμάτων της πανδημίας του κορωνοϊού με νέες αναγκαστικές Μεγάλες Καραντίνες… Ο Martin Wolf, ο αρχισυντάκτης γκουρού των Financial Times, προειδοποίησε (23-4-20) ότι η λαϊκή αναταραχή από μια πρόωρη διακοπή της καραντίνας θα είναι ασύγκριτα χειρότερη από εκείνη που γεννά η παρατεταμένη καραντίνα. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.
Επιστρέφοντας στα δικά μας κωμικοτραγικά, το διάγγελμα Κούλη μίλησε για “συνετό” άνοιγμα της οικονομικής δραστηριότητας με δυνατότητα “υπεύθυνουελέγχου”, με “ατομική και συλλογική ευθύνη¨ και πιθανή επιστροφή σε καραντίνες. Χρησιμοποίησε την μεταφορική εικόνα μιας “γέφυρας ασφαλείας στη νέα κανονικότητα”, για την αναζήτηση μιας “μεταβαλλόμενης ισορροπίας” ανάμεσα σε ανάγκες της οικονομίας και την δημόσια υγεία. Ο επίσημος κρατικός-κυβερνητικός επιδημιολόγος – λοιμωξιολόγος Σ. Τσιόδρας χρησιμοποίησε κατ’ επανάληψη την εικόνα του αυτοκινήτου που ανεβαίνει σε ένα βουνό με στροφές και που άλλοτε πατάει φρένο κι άλλοτε γκάζι.
Οι ειδυλλιακές αυτές εικόνες δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Ποια “εξισορρόπηση”, ποια “γέφυρα ασφαλείας” μπορεί να υπάρξει, όχι γενικά κι αφηρημένα μεταξύ οικονομίας και δημόσιας υγείας, αλλά μεταξύ μιας φονικής πανδημίας, για την οποία δεν υπάρχει ακόμα θεραπεία και εμβόλιο, και μιας παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης που είναι ασύγκριτα χειρότερη από εκείνη του κραχ του 1929; Τί μπορεί να γεφυρώσει δύο ηφαίστεια σε ταυτόχρονη έκρηξη κι αλληλεπίδραση αν όχι το ακόμα πιο καταστροφικό σμίξιμο της λάβας τους;
Το πραγματικό κι αγωνιώδες ερώτημα για τον λαό παραμένει: υπάρχει εναλλακτική λύση;
Απαντούμε: Ναι, η πάσχουσα ανθρωπότητα δεν θα μείνει “μοιραία κι άβουλη αντάμα”, περιμένοντας παράλυτη, όχι κάποιο θαύμα αλλά να πεθάνει είτε από πείνα είτε από τον ιό. Οι επείγουσες απαιτήσεις της ζωής είναι ισχυρότερες από ένα παρακμασμένο κοινωνικό σύστημα που ούτε θέλει ούτε μπορεί να τις αντιμετωπίσει. Γράφαμε πρόσφατα: “το ζήτημα δεν είναι μόνο ποια είναι η καταλληλότερη υγειονομική στρατηγική κατά της πανδημίας αλλά το ποιοι και για ποιους την εφαρμόζουν, με ποια κοινωνικά ταξικά κριτήρια. Ο καπιταλισμός αποδείχτηκε ασύμβατος με τις πιο επείγουσες ανάγκες της Ζωής. Όπως λέει και το σύνθημα που απλώνεται ολοένα πιο πλατιά: Ο λαός θα σώσει τον λαό!” (Infolibre, 24/4/20).
Συγκεκριμένα: ποιος αποφασίζει, ποιος θα πάρει και ποια μέτρα περιφρούρησης της υγείας και της ζωής των εργαζομένων που επιστρέφουν -όσοι επιστρέφουν- στη δουλειά; Ο εργοδότης και τα τσιράκια του που ατιμώρητα θα εκβιάζουν με απόλυση τον εργαζόμενο; Ή, μήπως, η κυβέρνηση, οι πολιτικάντηδες και το κράτος των εργοδοτών που άφησαν να λειτουργεί για αιμοκάθαρση νεφροπαθών η ιδιωτική κλινική “Ταξιάρχες” στο Περιστέρι με τους γνωστούς φιλοκυβερνητικούς μεγαλομετόχους και μεγαλογιατρούς “εξωτερικούς συνεργάτες”; Μήπως η κυβέρνηση, οι πολιτικάντηδες και το Κράτος του κεφαλαίου που χάρισαν δεκάδες εκατομμύρια στους κλινικάρχες αντί να γίνει επείγουσα επίταξη κι εθνικοποίηση του ιδιωτικού τομέα της Υγείας, κάτω απόν εργατικό και υγειονομικό έλεγχο, κινητοποιώντας τον κατά της πανδημίας; Που τώρα χαρακτηρίζουν σαν “υποχρεωτικό” το ελάχιστο μέτρο, τις μάσκες προφύλαξης, ενώ μέχρι πρότινος διαλαλούσαν ότι δεν χρειάζονταν; Ετοιμάζονται να μας ρίξουν κρέας για τα κανόνια του “αόρατου εχθρού” – όπως κάνανε και κάνουν με τους αγωνιζόμενους υγειονομικούς. Καιρός να δει ο λαός τον ορατό εχθρό που στέλνει τα ΜΑΤ να καταστείλει τις κινητοποιήσεις των νοσοκομειακών. Ο λαός αγωνιά κι αυτοί παίζουν ακόμα και με τη ιδέα πρόωρων εκλογών πριν ο λιμός συναντήσει τον λοιμό.
Οι κυβερνώντες εκμεταλλεύτηκαν μέχρι τώρα τον δικαιολογημένο φόβο του λαού σε καραντίνα για να παίρνουν το ένα μετά το άλλο αντιλαϊκό μέτρο με τις ΠΝΠ, τα φιρμάνια ενός κράτους σε καθεστώς “έκτακτης ανάγκης”. Ξεχνούν, όμως, οι κυβερνώντες κάτι: ο φόβος δεν είναι μια στατική κατάσταση αλλά στιγμή μιας διαδικασίας που οδηγεί, κάτω από ορισμένες συνθήκες, στο αντίθετό του. Η βιοπολιτική, όσο κι αν εκσυγχρονίζεται διαρκώς κι εξοπλίζεται σήμερα με την ψηφιακή τεχνολογία, θα αποτύχει, όπως και στο παρελθόν, να ελέγξει την αναταραχή των πληθυσμών που δημιουργεί η διαρκής αλληλεπίδραση πανδημίας και καπιταλιστικής κρίσης. Δεν θα ξορκίσουν τα επερχόμενα τα διαγγέλματα Κούλη.
Το παρόν που ζούμε είναι πρωτόγνωρο. Έχει ανατρέψει την καθημερινότητα της κοινωνικής ρουτίνας, προκαλεί ρήγματα στις συνειδήσεις που δεν κλείνουν εύκολα. Ο λαός πρέπει να σώσει τον λαό, αρπάζοντας στα χέρια του την ζωή και το μέλλον που του αξίζει.
28-29 Απριλίου 2020
Πηγή φωτογραφίας: EPP Zagreb Congress in Croatia, 20-21 November 2019
