Ήταν σαν τώρα πριν από πέντε χρόνια όταν οι υπουργοί οικονομικών των 20 ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη, ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων, που συγκεντρώθηκαν υπό την επωνυμία G-20 για να αποφασίσουν τι πρέπει να κάνουν συντονισμένα για να αποφύγουν την κατάρρευση του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος.
Είχαν περάσει μόλις πέντε μήνες από την κατάρρευση της Lehman Brothers και το ερώτημα για το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα ήταν αν την επόμενη ημέρα θα υπήρχαν… τράπεζες.
Η απόφαση που πάρθηκε σε εκείνη την συνάντηση ήταν ότι όλες οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις θα έριχναν στην μαύρη τρύπα ότι χρήμα διέθεταν με δάνεια από το μέλλον ή από… το κρατικό τυπογραφείο.
Και έτσι έγινε. Χωρίς όμως το αποτέλεσμα που ήθελαν, η κρίση συγκρατήθηκε όσον αφορά την απειλή για άμεση κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, αλλά είναι ακόμα εδώ και μάλιστα με εξαντλημένα τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν την τελευταία πενταετία. Οι ΗΠΑ αποφάσισαν να αποσύρουν το “όπλο” με το οποίο πολεμούσαν μέχρι σήμερα την κρίση, την περιβόητη “ποσοτική χαλάρωση”. Οι συνέπειες ήταν λίγο πολύ άμεσες με “θύματα” τις αναπτυσσόμενες οικονομίες που πάνω τους είχε στηριχθεί το ιδεολόγημα της ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας.
Τώρα, πέντε χρόνια μετά μαζεύονται στην τακτική (από τότε) συνάντηση του G-20 με βασικό θέμα στην ατζέντα τους νέους σπασμούς της κρίσης που έχει ξεσπάσει στις ισχυρές αναπτυσσόμενες οικονομίες που συμμετέχουν στο G-20 !
Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η κρίση σήμερα στις αναδυόμενες οικονομίες, έχει χαρακτηριστικά της δεκαετίας του 90.
Τότε σε κύματα η κρίση είχε χτυπήσει το Μεξικό (1994), λίγο αργότερα την Ν.Α. Ασία (1997) και τον επόμενο χρόνο Βραζιλία και Ρωσία μετά από την απόφαση της Fed να σταματήσει την παρέμβασή της (χρηματοδότηση).
Τώρα όπως και τότε η κρίση στις χώρες αυτές είχε ξεσπάσει μετά την απόφαση της Fed να αρχίσει να κλίνει τις “κάνουλες” της χρηματοδότησης με αποτέλεσμα να αναστραφεί η ροή κεφαλαίων από τις αναπτυγμένες οικονομίες προς τις αναπτυσσόμενες. Εκεί όμως σταματά και κάθε ομοιότητα.
Γιατί τόσο οι διεθνείς όροι μέσα στους οποίους άρχισε εκείνη η αναστροφή της ροής κεφαλαίων, όσο και οι μηχανισμοί μέσα από τους οποίους έγινε, είναι πολύ διαφορετικοί σήμερα.
Εξ ου και το γεγονός ότι η κρίση της δεκαετίας του 90 άρχισε το 1994 με την κρίση χρέους στο Μεξικό και… ολοκληρώθηκε ο κύκλος το 1998, με την κατάρρευση της Ρωσίας και της Βραζιλίας.
Τώρα η κρίση ξέσπασε μετά την εκκίνηση της υλοποίησης της απόφασης της Fed για το περιβόητο “Tapering” σχεδόν ταυτόχρονα σε Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική, με ανισόμερες βέβαια (λόγω ιδιαιτερότητας μεταξύ των αναπτυσσόμενων οικονομιών) αλλά συντονισμένες συνέπειες.
Τότε η Fed είχε κινητοποιηθεί για να ανακόψει την επέκτασή της στα τέλη της δεκαετίας του 90.
Τώρα η Fed άναψε το “φιτίλι” δύο φορές, μία όταν ανακοίνωσε την πρόθεσή της για διακοπή του προγράμματος “ποσοτικής χαλάρωσης” και άλλη μία τώρα όταν άρχισε να εφαρμόζει την απόφασή της τον Ιανουάριο.
Και από όσα είπε πρόσφατα η κα Γιέλλεν δεν έχει σκοπό να αλλάξει ρότα …
Γιατί τα υπενθυμίζουμε όλα αυτά; Για δύο λόγους.
Πρώτον γιατί είναι αναγκαίο να καταλάβουμε “όσο πιο έγκαιρα γίνεται” ότι από δω και πέρα τα πράγματα θα μας επιφυλάσσουν απότομες σπασμωδικές κινήσεις σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο απρόβλεπτης έκτασης και… συνεπειών.
Η απόφαση της Fed για το “tapering” έχει πίσω της μία πενταετία άλυτης κρίσης και όχι τις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει το 1989 η ενδόρηξη της ΕΣΣΔ και οι φαντασιώσεις του κ. Φουκουγιάμα για το τέλος της ιστορίας …
Και δεύτερον αν η Fed αποσύρεται, δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος άλλος στον ορίζοντα να πάρει την θέση της. Και αυτό το αδιέξοδο στοιχειώνει την συνάντηση του G-20 που γίνεται τώρα στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας.
Γιάν. Αγγ.
