Η ανάκαμψη στην Ευρωζώνη είναι μία υπόθεση εξαιρετικά …αμφίβολη. Την «άποψη» αυτή εκφράζει σε διάφορους τόνους μετά το καλοκαίρι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προετοιμάζοντας έτσι το έδαφος πάνω στο οποίο θα πρέπει να κινηθούν οι πολιτικές των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης. Πάνω στο σ’ αυτό το έδαφος θα πρέπει να βαδίσει και η νέα κυβέρνηση της Γερμανίας υπό τον Μέρκελ για τρίτη φορά από το 2005 μέχρι σήμερα στην καγκελαρία, με την συνεργασία ή όχι των σοσιαλδημοκρατών. Οι αναλύσεις των αποτελεσμάτων των γερμανικών εκλογών στολίζουν σε πολλές περιπτώσεις το αποτέλεσμα με χαρακτηρισμούς «θριάμβου» για την Μέρκελ μιλώντας για «παντοδυναμία» έναντι των αντιπάλων της, ακόμα και αν είναι υποχρεωμένη σε δημιουργία κυβέρνησης συνασπισμού για να εξασφαλίσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, συγκρίνοντάς την με την κυβέρνηση του 2005.
Η αλήθεια είναι ότι το 2005 η εκλογή της κας Μέρκελ δεν έχει καμία σύγκριση με την σημερινή. Το 2005 η Γερμανία έβγαινε από ένα κύκλο οικονομικής επιβράδυνσης και έμπαινε σε μία φάση παρατεταμένης οικονομικής ανάκαμψης με ελεγχόμενο εργασιακό κόστος και με τις γερμανικές τράπεζες και την γερμανική οικονομία σε μία φάση ραγδαίας επέκτασης εντός Ευρωζώνης και εκτός ευρωζώνης. Και την ίδια την Ευρωζώνη με την γερμανική οικονομία ως άξονα να γνωρίζει την πρώτη «άνοιξη» του Ευρώ απέναντι σε όλα τα ισχυρά νομίσματα. Σε τέτοιο σημείο μάλιστα που οι αγορές κεφαλαίου να «σπρώχνουν» ποταμούς ρευστότητας στο ευρώ και να «μηδενίζουν» το κόστος δανεισμού ακόμα και για υπερχρεωμένες οικονομίες όπως η ελληνική ή ιταλική…
Το περιβάλλον μέσα στο οποίο καλείται να «κυβερνήσει» σήμερα η Μέρκελ με ή χωρίς τους σοσιαλδημοκράτες είναι το απολύτως αντίθετο.
Το εξωτερικό περιβάλλον έχει αρχίσει να αναδιπλώνεται χάνοντας τις δύο από τις κύριες δυνάμεις που απορροφούσαν την εξαγωγική έκρηξη των γερμανικών βιομηχανιών και τραπεζών:
· Στις ΗΠΑ η συζήτηση έχει θέσει ως θέμα χρόνου την αναδίπλωση της νομισματικής πολιτικής που εδώ και πέντε χρόνια, από τότε που ξέσπασε η κρίση το 2008 – 2009 τροφοδοτεί αφειδώς με ρευστότητα και την Ευρώπη με τα επαναλαμβανόμενα προγράμματα νομισματικής χαλάρωσης. Είτε άμεσα από τον Οκτώβριο είτε αργότερα από τον Δεκέμβριο το πρόγραμμα αυτό θα αρχίσει να μειώνεται σύμφωνα με τις αποφάσεις της Fed. Μέχρι τα μέσα του 2014 θα πρέπει να έχει λήξει. Δηλαδή στα μέσα του επόμενου χρόνου θα έχουν σταματήσει ολοκληρωτικά οι χρηματοδοτήσεις του τραπεζικού συστήματος με τα 85 δις. δολ. κάθε μήνα, των οποίων σημαντικό μέρος κατέληγε και στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και σε κάθε περίπτωση χρηματοδοτούσε το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ΗΠΑ – Ευρωζώνης.
· Η Ασία και κυρίως οι δύο «ανερχόμενες» δυνάμεις η Κίνα και η Ινδία που αποτελούσαν τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο μετά τις ΗΠΑ για την Ευρώπη, αναδιπλώνονται σε ρυθμούς ανάπτυξης και ισοζυγίου με την Ευρώπη. Η Ινδία άλλωστε εντοπίζεται ως η αχίλλειος πτέρνα των αναπτυσσόμενων χωρών καθώς σ’ αυτή οι συνέπειες από τις αλλαγές στην νομισματική πολιτική των ΗΠΑ έχουν αρχίσει ήδη να εμφανίζονται πριν καν αρχίσει αυτή η αλλαγή από την Fed…
Πέραν των δύο αυτών προβλημάτων η φράου Μέρκελ έχει μπροστά της την «ώριμη» φάση αυτού που ήδη συμβαίνει στην Ευρωζώνη και δεν έχει γίνει δυνατό να αντιμετωπιστεί : τις συνέπειες του φαύλου κύκλου της ύφεσης και της υπερχρέωσης στην ευρωπαϊκή περιφέρεια που επεκτείνεται πλέον από τις αδύναμες οικονομίες της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας στις ισχυρές οικονομίες του ευρώ όπως η ιταλική, η ισπανική και η γαλλική, δηλαδή οι τρείς μεγαλύτεροι «πελάτες» της Γερμανίας στην Ευρωζώνη.
Η προσπάθεια που γίνεται εδώ και δύο περίπου χρόνια από το ευρωπαϊκό κεφάλαιο να δημιουργήσει ένα πλέγμα ελέγχου και διαχείρισης του χρέους στην ευρωζώνη με το ESMαπό την μία πλευρά και την ενοποίηση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος από την άλλη, καρκινοβατούν καθώς το EFSF/ESMδεν έχει κεφάλαια για να καλύψει τις ανάγκες διάσωσης μεγάλων χωρών (π.χ. Ισπανίας ή Ιταλίας) και η ενοποίηση του τραπεζικού συστήματος έχει κολλήσει στο ποιος θα εγγυηθεί- ή πολύ χειρότερα – θα πληρώσει το κόστος ανακεφαλαιοποίησής τους μετά τα stresstestπου θα γίνουν για την κεφαλαιακή τους επάρκεια στο Α Εξάμηνο του 2014. Και για να έχουμε μία τάξη μεγέθους για το μέγεθος του προβλήματος αυτού αρκεί να επισημάνουμε ότι το ενεργητικό το μεγάλων τραπεζών της Ευρωζώνης για το οποίο θα πρέπει να βρεθούν εγγυήσεις ή να γίνει «εξυγίανση» ξεπερνά σήμερα το 250% του ΑΕΠ της Ευρώπης !Σ’ αυτό τον «παράδεισο» θα πρέπει να κολυμπήσει η κα Μέρκελ. Και μάλιστα χωρίς σωσίβιο παρά μόνο τα μη συμβατικά (δηλαδή ασύμβατα με το καταστατικό της) μέσα που μπορεί να χρησιμοποιήσει η ΕΚΤ και για τα οποία η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας η Bundesbankέχει κηρύξει πόλεμο από τότε που άρχισε να τα χρησιμοποιεί διακριτικά για να αποφύγει την κατάρρευση του ευρώ.
Τις τελευταίες ημέρες κυρίως μετά τις τελευταίες δηλώσεις των μελών του Συμβουλίου της Fedκαι τις γερμανικές εκλογές έχουν πυκνώσει και οι δηλώσεις των κεντρικών τραπεζιτών της Ευρωζώνης μαζί και του κ. Ντράγκι με ένα και μοναδικό αντικείμενο : την ετοιμότητα της ΕΚΤ να χρησιμοποιήσει αν χρειασθεί όλα τα μέσα που διαθέτει για να καλύψει τις ανάγκες της ευρωζώνης σε ρευστότητα. Με την διαφορά πως το πρόβλημα πλέον δεν είναι η ρευστότητα αλλά η βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος – αυτός είναι ο στόχος του επερχόμενου stresstest– και των οικονομιών που αυτό χρηματοδοτεί…
Ο καθρέπτης αυτής κατάστασης πάνω στον οποίο αντανακλάται ο εκλογικός «θρίαμβος» της κας Μέρκελ είναι ήδη ραγισμένος και κομμάτια του αρχίζουν να ξεκολλάνε από την βάση τους πριν καν η κα Μέρκελ βρει το ποιος θα αντικαταστήσει τον κ. Σόιμπλε στο Υπ. Οικονομικών της Ευρωζώνης, συγνώμη λάθος, της Γερμανίας ήθελα να πώ…