της Κατερίνας Μάτσα
Εντυπωσιακά τα στοιχεία που δημοσιεύονται και αφορούν την επιβάρυνση της ψυχικής υγείας των νέων των μητροπόλεων όσο βαθαίνει η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος. Για παράδειγμα, στην άλλοτε κραταιά και τώρα παρακμασμένη ιμπεριαλιστική Βρετανία, που πριν λίγες δεκαετίες παρουσίαζε τους χαμηλότερους δείκτες ως προς την ψυχοπαθολογία των εφήβων και νέων, σήμερα τα νούμερα είναι δραματικά.
Η φτώχεια, η ανεργία, η διάλυση του κοινοτικού και γενικότερα του κοινωνικού ιστού, η αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας, ένα ζοφερό παρόν, με όλους τους δρόμους κλειστούς σε ένα καλύτερο μέλλον αποτελούν σοβαρούς ψυχοπιεστικούς παράγοντες, που επιβαρύνουν την κατάσταση της ψυχικής υγείας των νέων.
Με βάση στοιχεία που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα (“The mental health crisis and a system that betrays the young”, Socialist Worker, 30/11/2025), το 34% των νέων ανδρών και το 41% των νέων κοριτσιών παρουσιάζουν κάποιας μορφής ψυχική διαταραχή, με συνηθέστερες το άγχος και την κατάθλιψη. Η πανδημία του κορονοϊού επιδείνωσε την κατάσταση και αύξησε κατακόρυφα τα νούμερα. Τα πράγματα έγιναν πολύ πιο δύσκολα όταν άρχισε να καταρρέει το εθνικό σύστημα υγείας της Βρετανίας. Οι κυβερνητικές πολιτικές άγριας περιστολής των δημόσιων δαπανών για την υγεία, της υποχρηματοδότησης δομών και υπηρεσιών, του κλεισίματος αλλά και της υποστελέχωσης όσων εξακολούθησαν να λειτουργούν είχαν δραματικές συνέπειες.
Η αναμονή για εξέταση και αντιμετώπιση από κάποια υπηρεσία ψυχικής υγείας ξεπερνά τα δύο χρόνια, ακόμα και για εφήβους που αυτοτραυματίζονται ή κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας. Οι άθλιοι μισθοί και η υπερεντατικοποίηση των όρων εργασίας των εργαζομένων στις δομές ψυχικής υγείας οδηγούν αναπόφευκτα σε εργασιακή εξουθένωση, που δημιουργεί, μεταξύ των άλλων, συμπεριφορές αδιαφορίας ή και κυνισμού προς τους ασθενείς, επιδεινώνοντας ακόμα περισσότερο την κατάσταση τους.
Η δεξιά προπαγάνδα ρίχνει την ευθύνη στους νέους “Αυτοί φταίνε που δεν αντέχουν τις δυσκολίες, που τα θέλουν όλα στο χέρι. Είναι υπόθεση προβληματικής λειτουργίας του εγκεφάλου τους” ισχυρίζονται, ανάγοντας τη θεραπεία στην όλο και μεγαλύτερης κλίμακας συνταγογράφηση ψυχοφαρμάκων.
Αυτό που δεν αναφέρεται από τους αστούς κονδυλοφόρους είναι ότι οι παθολογικοί δείκτες αποτελούν αντανάκλαση των συνθηκών μέσα στις οποίες υποχρεώνονται να ζουν σήμερα οι νέοι, συνθήκες επιδείνωσης της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, ρήξης του κοινωνικού δεσμού, τραγικής εξατομίκευσης και ακραίας αποξένωσης, που εντείνουν την ανασφάλεια, τους φόβους, το στρες και κάνουν τη ζωή να φαντάζει αβίωτη, οδηγώντας είτε στη φυγή προς τα εμπρός με τη χρήση ουσιών και τις εξαρτήσεις, είτε με την εκδήλωση ψυχοπαθολογίας και αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς, είτε και τα δύο.
Η διάλυση του συστήματος ψυχικής υγείας, η απουσία μιας πολιτικής πρόληψης, οι διαρκώς εντεινόμενες δυσκολίες στην πρόσβαση σε πρωτοβάθμιες υποστηρικτικές και θεραπευτικές δομές κάνει τελικά μονόδρομο τη νοσηλεία σε ψυχιατρικό νοσοκομείο, μια εμπειρία πολύ τραυματική για τους εφήβους και τους νέους.
Η οργή ξεχειλίζει από όλους τους πόρους της κοινωνίας κι όχι μόνο στην Βρετανία, αλλά σε όλη την Ευρώπη και διεθνώς. Μαζί και την Ελλάδα με την άθλια κυβέρνηση του Κούλη Μητσοτάκη και του καταστροφέα Άδωνη. Γίνεται εύφλεκτο υλικό, που μπορεί να πυροδοτήσει κοινωνικές εκρήξεις. Το βλέπουμε, ήδη, σε πολλές χώρες της Ασίας και της Αφρικής με τις εξεγέρσεις της λεγόμενης γενιάς Ζ, της πιο μορφωμένης νέας γενιά που το καπιταλιστικό σύστημα της στερεί ακόμα και τους πιο στοιχειώδεις όρους ανθρώπινης ύπαρξης.
Η ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος, που μέσα στην παρακμή του γεννά αρρώστια και θάνατο, γίνεται πλέον επιτακτική ανάγκη για ολόκληρη την ανθρωπότητα.