[Ύστερα από την συμφωνία HΠA – Pωσίας στις 9 Σεπτέμβρη, η εκεχειρία που άρχισε στη Συρία τη Δευτέρα 12 Σεπτέμβρη παρατάθηκε, την Tετάρτη 14/9, για άλλες 48 ώρες. Eίναι μια προσπάθεια των δυνάμεων ιμπεριαλιστικής επέμβασης να βρουν μια λύση στον κυκεώνα της Συρίας και της Mέσης Aνατολής που απειλεί να ανατινάξει όλες τις γεωπολιτικές σχέσεις.
Στη διάρκεια της εκεχειρίας αναμένεται να μεταφερθεί ανθρωπιστική βοήθεια στις λιμοκτονούσες περιοχές του πολεμικού μετώπου.]
του Tζιμ Kάβανα*
Mέσα σε διάστημα λίγων μόλις ημερών, οι Ηνωμένες Πολιτείες, πρώτον, διέταξαν την κυβέρνηση της Συρίας να κρατήσει τις αεροπορικές της δυνάμεις μακριά από ένα τμήμα της επικράτειάς της, την Χάζακα, που είναι κατειλημμένη από τους Αμερικανούς στρατιώτες και τους Κούρδους “εταίρους” τους· στη συνέχεια, με την επιδοκιμασία άλλων χωρών του ΝΑΤΟ, παρείχε εναέρια υποστήριξη στην τουρκική εισβολή της Συρίας και την κατάληψη της συριακής πόλης Ζαραμπλούς από αυτούς τους “εταίρους”.
Πρόκειται για ξεκάθαρες πράξεις πολέμου, και για Οργουελικές πράξεις διπρόσωπης επιθετικότητας.
Σημειώστε ότι η Χάζακα, το μέρος όπου έλαβε χώρα το περιστατικό με την Συριακή Πολεμική Αεροπορία, δεν βρίσκεται σε περιοχή που ελέγχεται από το ISIS. Έτσι, οτιδήποτε και αν έκαναν εκεί τα αμερικανικά στρατεύματα, οπωσδήποτε δεν πολεμούσαν το ISIS.
Σημειώστε επίσης ότι ο επίσημος λόγος της Τουρκίας για την κατάληψη της Ζαραμπλούς -προκειμένου να σφραγίσει τα σύνορα και να αποτρέψει το ISIS εντός της Συρίας να στρατολογήσει νεοσύλλεκτους και προμήθειες- είναι μια σαθρή δικαιολογία που, όπως αναφέρουν οι New York Times (NYT), οι Τούρκοι ούτε καν προσπαθούν να διατηρήσουν: “Οι Τούρκοι αξιωματούχοι το κρατάνε ελάχιστα κρυφό ότι ο κύριος σκοπός της επιχείρησης ήταν να διασφαλιστεί ότι οι κουρδικές πολιτοφυλακές δεν θα παγίωναν τον έλεγχό τους σε μια περιοχή που βρίσκεται δυτικά του ποταμού Ευφράτη.”
Όπως ο κληρικός της Αλ-Κάιντα, Αλ-Μουχιασίν, διαβεβαίωσε τους επίδοξους νεοσύλλεκτους: “Η αλήθεια είναι ότι οι Τούρκοι δεν εμποδίζουν κανένα να εισέλθει στη Συρία.” Αν οι Τούρκοι ήθελαν να κλείσουν τα Συριακά σύνορα, κατά μήκος των οποίων κινούνται στρατιώτες του ISIS, όπλα και πετρέλαιο εδώ και πολλά χρόνια, θα μπορούσαν απλά να τα κλείσουν από την πλευρά τους. Δε χρειάζεται να εισβάλουν στην Συρία. Στην πραγματικότητα, το ISIS ενημερώθηκε για την επίθεση και εγκατέλειψε την Ζαραμπλούς προτού φτάσουν οι γενναίοι Τούρκοι και οι Σύριοι αντάρτες εταίροί τους. Η Washington Post έγραψε: “Οι αντάρτες δεν αντιμετώπισαν σχεδόν καμία αντίσταση από τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους, οι οποίοι τράπηκαν σε φυγή μπροστά στην προωθούμενη δύναμη.” Ο μπλόγκερ Moon of Alabama (MoA) τοποθετήθηκε με πιο αιχμηρό τρόπο: “Δεν υπήρξε καμία αντίσταση στην κίνηση. Το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο είχε ενημερωθεί για την επίθεση, είχε απομακρύνει όλους τους μαχητές και τις οικογένειές τους έξω από την Ζαραμπλούς… Όπως παρατήρησε ένας σχολιαστής: Άφησαν μέχρι και μέντες στα μαξιλάρια. Η ανεκτικότητα της Τουρκίας προς το ISIS, η οποία περιλαμβάνει κάποια όχι και τόσο μυστική υποστήριξη, κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχιστεί.»
Πράγματι, το Al Jazeera ανέφερε ότι “ένα μικρό απόσπασμα ειδικών δυνάμεων ταξίδεψε στη Συρία για να εξασφαλίσει την περιοχή πριν από τη μεγάλη χερσαία επιχείρηση”. Και ο Ρότζερ Άννις αναφέρει το κουρδικό ANF News να ενημερώνει ότι “κάτοικοι της περιοχής δήλωσαν ότι η μάχη ήταν μικρή. Αντ’ αυτού, οι δυνάμεις του ISIS μεταβίβασαν την πόλη στους υποστηριζόμενους από την Τουρκία ατάκτους και αποσύρθηκαν ήρεμα, πολλοί ταξιδεύοντας προς την Τουρκία. Υπήρξαν αρκετές μαρτυρίες ότι περνώντας στην Τουρκία, στέλεχος του ISIS φόρεσε τη στολή του Ελεύθερου Συριακού Στρατού.”
Θεέ μου, θα μπορούσε κανείς να λάβει συγχώρεση για τη σκέψη ότι το ISIS είναι ένα πιόνι που Αμερικανοί και Τούρκοι μπορούν να κινούν στη σκακιέρα κατά βούληση. Ή ακόμα, όπως είπε ο Τούρκος βουλευτής του HDP Χισάρ Οζόι, απηχώντας μια δήλωση της Ένωσης των Κοινοτήτων του Κουρδιστάν (KCK): “Αυτή δεν είναι μια επέμβαση για τη διάσωση της πόλης Ζαραμπλούς από το ISIS… Είναι μια επέμβαση για τη διάσωση του ISIS από τις Κουρδικές δυνάμεις, που μόλις την περασμένη εβδομάδα κατέλαβαν την πόλη της Μανμπίζ και νίκησαν το ISIS.”
Οπότε, δεν πρόκειται για τον πόλεμο ενάντια στο ISIS, αν και αυτός ο τελαυταίος θα είναι περιστασιακά στόχος. Πρόκειται για τον πόλεμο ενάντια στην Συρία – και για την Τουρκία, ο πόλεμος ενάντια στους Κούρδους πάνω απ’ όλα. Σίγουρα δεν πρόκειται για τη σωτηρία οποιουδήποτε μέρους του κόσμου για χάρη της δημοκρατίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Όπως αναφέρει η Independent: οι Σύριοι αντάρτες που εγκαταστάθηκαν στη Ζαραμπλούς με αμερικανικά αεροπλάνα και τουρκικά τανκς “περιλαμβάνουν την Ισλαμιστική πολιτοφυλακή Φαϊλάκ Αλ-Σαμ και το κίνημα Νουρ αλ-Ντιν αλ-Ζενκί, του οποίου οι μαχητές βιντεοσκόπησαν τον αποκεφαλισμό ενός παιδιού στο Χαλέπι τον περασμένο μήνα.” Οι μαχητές του ISIS δίνουν τη θέση τους στην Ζαραμπλούς στους “μετριοπαθείς” αποκεφαλιστές και προχωρούν να πολεμήσουν αλλού. Μουσικές καρέκλες αλά Τζιχάντ. Με την Τουρκία και τις ΗΠΑ να παίζουν μουσική.
Η παράταιρη νότα που ακούτε -ή δεν ακούτε, αν αφουγκράζεστε μόνο το τραγούδι των Σειρήνων των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης- είναι η ασυμφωνία μεταξύ της τουρκικής και αμερικανικής ενορχήστρωσης του παρόντος έργου. Και οι δύο θέλουν να καταργήσουν το Μπααθικό καθεστώς στη Συρία και να γκρεμίσουν το κοσμικό της κράτος. Οι ΗΠΑ -για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσής της στο Σιωνιστικό πρόγραμμα για την περιοχή- έχει επικεντρωθεί σ’ αυτό το αποτέλεσμα και έχει από καιρό εξετάσει τη διάλυση της Συρίας σε τρία μέρη -Σουνιτικό, Αλεβίτικο/Σιιτικό και Κουρδικό- και μια αποδεκτή πορεία (“Σχέδιο Β”) προς αυτήν την έκβαση. Για την ακρίβεια, το 2012, ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Ντάνι Αγιαλόν και ένας άλλος “υψηλόβαθμος ισραηλινός αξιωματούχος” προέβλεπαν χαιρέκακα: “Κατακερματισμό της Συρίας σε επαρχίες… σχηματισμό μιας αλεβίτικης περιοχής στην παράκτια περιοχή… μια σουνιτική επαρχία… και… μια κουρδική επαρχία στο βόρειο τμήμα της.” (Και αν δεν πιστεύετε πως ό,τι θέλει το Ισραήλ αντανακλάται σ’ αυτό που κάνει η Αμερική, ξανασκεφτείτε το.)
Αυτό το Σχέδιο Β έχει γίνει πιο ελκυστικό για τις ΗΠΑ, καθώς η πτώση της Δαμασκού έχει παρεμποδιστεί, για ένα διάστημα τουλάχιστον, από τη ρωσική στρατιωτική υποστήριξη της συριακής κυβέρνησης. Την ίδια στιγμή, οι Κούρδοι λαμβάνουν μεγάλη διεθνή υποστήριξη. Οι νόμιμες εθνικές φιλοδοξίες τους έχουν συνθλιβεί από τις κυβερνήσεις των χωρών που κατοικούν – το Ιράκ, την Συρία, το Ιράν και την Τουρκία. Για το λόγο αυτό, και επειδή κατοικούν σε περιοχές με σημαντικά αποθέματα πετρελαίου, οι Κούρδοι έχουν επανειλημμένα προσληφθεί ως “εταίροι” -δηλαδή, σαν πρόσφορα μέσα- σε διάφορα αμερικανικά και ισραηλινά σχέδια που στοχεύουν εναντίον των τριών αυτών χωρών.
Έχοντας επίγνωση αυτής της διεθνούς συμπάθειας για τους Κούρδους και πολιορκούμενη από διάφορες πλευρές, η Συριακή κυβέρνηση παραχώρησε από το 2012 ένα είδος ημι-αυτονομίας στις Κουρδικές ομάδες στην βόρεια Συρία. Ο Συριακός στρατός θα κρατούσε εκεί κάποιες δυνάμεις που να αποδεικνύουν την επίσημη εθνική κυριαρχία του, αλλά τα κουρδικά κόμματα και οι πολιτοφυλακές θα διοικούσαν αποτελεσματικά βασικές πόλεις όπως η Χάζακα χωρίς παρενοχλήσεις. Αυτό δημιούργησε ένα άνοιγμα για αμερικανική παρέμβαση, δεδομένου ότι το ISIS δεν άφηνε τους Κούρδους σε ησυχία. Οι ΗΠΑ όπλισαν και υποστήριξαν έναν αριθμό Κουρδικών (και άλλων εθνοτικών) ομάδων στη βόρεια Συρία, τις βοήθησαν να οργανώσουν τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), και έβαλαν αμερικανικά στρατεύματα επί του εδάφους – φαινομενικά με σκοπό την προστασία των Κούρδων από το ISIS.
Αυτοί ήταν οι “εταίροι” που οι Αμερικανοί υπεράσπιζαν από την Πολεμική Αεροπορία της Συρίας την περασμένη βδομάδα. Στην πραγματικότητα, οι αμερικανικές δυνάμεις παρότρυναν στοιχεία των SDF, ιδιαίτερα τις Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG), να σπάσουν την ανεκτική συμφωνία κυρίων και να επιτεθούν κατά του φυλακίου της Συριακής κυβέρνησης στην Χάζακα. Αυτό προκάλεσε την αναπόφευκτη Συριακή απάντηση για την υπεράσπιση των στρατευμάτων της και επέτρεψε στις ΗΠΑ να αρχίσουν να μιλούν για διάφορες ζώνες “απαγόρευσης πτήσεων” πάνω απ’ το συριακό έδαφος. Ήταν επίσης μια κίνηση των ΗΠΑ προκειμένου να δημιουργήσουν μια αυτόνομη Κουρδική ζώνη στο βόρειο τμήμα της Συρίας, καθαρή εντελώς από την παρουσία της Συριακής κυβέρνησης. Αυτή η ζώνη θα εγκαινίαζε de facto την επιθυμητή διάλυση της Συρίας, και θα παρείχε ένα ασφαλές καταφύγιο σε ευνοούμενες τζιχαντιστικές ομάδες. Οι Κούρδοι των YPG μπορεί να θεωρούν ότι κατάφεραν ένα χτύπημα για ένα ανεξάρτητο Κουρδιστάν με την επίθεση στις 18 Αυγούστου, αλλά ο MoA ήταν κάπως πιο διορατικός: “Πιστεύω ότι αυτός είναι ένας πολύ λάθος υπολογισμός των Κούρδων και θα τον βρουν μπροστά τους. Οι ΗΠΑ δεν είναι ένας αξιόπιστος φίλος και δεν θα υπερασπιστούν τους Κούρδους αν οι άλλοι φορείς στραφούν εναντίον τους με όλη τους τη δύναμη.”
Έξι ημέρες αργότερα, η Τουρκία εισέβαλε στην Κουρδική Συρία και κατέλαβε την Ζαραμπλούς. Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν στάθηκε δίπλα στον Πρόεδρο της Τουρκίας Ερντογάν και διέταξε τους Κούρδους να κάνουν πίσω και να αφήσουν την Τουρκία να πράξει όπως νομίζει -στην πραγματικότητα να παραδώσουν στην Τουρκία εδάφη που είχαν κερδίσει από τον ISIS- καθώς και στον Ελεύθερο Συριακό Στρατό, στη Φαϊλάκ Αλ-Σαμ, στο Νουρ αλ-Ντιν αλ-Ζενκί και στους μασκαρεμένους τζιχαντιστές του ISIS που ακολουθούν στον απόηχο των τουρκικών τανκς.
Πολλοί Κούρδοι δεν έχουν καμία διάθεση να παραδοθούν στην Τουρκία και είναι οργισμένοι. Όπως αναγνωρίζουν ακόμη και οι NYT, οι Κουρδικές ομάδες “παραπαίουν απ’ αυτό που [αυτοί] βλέπουν ως Αμερικανική προδοσία”. Η KCK ισχυρίζεται ότι για την Τουρκία “ο κύριος στόχος είναι οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, οι οποίες αποσκοπούν στον εκδημοκρατισμό της Συρίας”. Οι YPG, οι οποίες λίγες μέρες πριν επιτίθονταν στα Συριακά στρατεύματα σε συνέργεια με τους Αμερικανούς συμβούλους τους, βομβαρδίστηκαν από το τουρκικό πυροβολικό, με Αμερικανική υποστήριξη, διότι δεν έφυγαν από τη μέση αρκετά γρήγορα. Μέσα σε μια εβδομάδα, οι ΗΠΑ πρώτα υποστήριξαν κι έπειτα επιτέθηκαν στην ίδια ομάδα.
Είναι μάλλον επειδή, μέσα σε ένα μήνα, οι ΗΠΑ πήγαν από την υποκίνηση του πραξικοπήματος κατά του Ερντογάν, στην αγαστή συνέργεια μαζί του στην κατάληψη της κουρδικής Συρίας. Είναι διαδεδομένη η πεποίθηση περί αμερικανικής ανάμιξης στην τουρκική απόπειρα πραξικοπήματος – που οδήγησε στο θάνατο 250 άτομα και στην οποία αντιτάχτηκε κάθε πολιτική παράταξη της Τουρκίας. Όπως λέει ο Πάτρικ Κόκμπερν: “Είναι δύσκολο να βρεθεί κανείς, αριστερός ή δεξιός, που δεν υποψιάζεται ότι οι ΗΠΑ ήταν συνένοχες σε κάποιο επίπεδο.” Μια αρκετά εύλογη υποψία, δεδομένου ότι οι πραξικοπηματίες ήταν συγκεντρωμένοι στην αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ, και, όπως το θέτει ο Πέπε Εσκομπάρ, “ούτε καρφίτσα δεν πέφτει στο Ιντσιρλίκ, χωρίς να το γνωρίζουν οι Αμερικανοί”. Ο Εσκομπάρ παρατηρεί επίσης ότι: “κάθε επιχείρηση μυστικών υπηρεσιών στη νοτιοδυτική Ασία γνωρίζει ότι χωρίς το πράσινο φως από το Πεντάγωνο, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, για τις Τουρκικές στρατιωτικές φατρίες να οργανώσουν πραξικόπημα” και παραθέτει “μια κορυφαία Αμερικανική πηγή πληροφόρησης” λέγοντας ότι “ο Τουρκικός στρατός δεν θα είχε κινηθεί χωρίς το πράσινο φως από την Ουάσιγκτον”.
Αυτό αναμφίβολα ανάγκασε την κυβέρνηση των ΗΠΑ να προσχωρήσει στις επιθυμίες του ζωτικής σημασίας συμμάχου της στο ΝΑΤΟ, σε σύγκριση με τους πιο “περιττούς” Κούρδους “εταίρους” της. Η μπουκάλα στριφογυρνάει. Πολεμικός ασπασμός συμφιλίωσης με την Τουρκία, ενόσω οι Κούρδοι εντάσσονται στο κλαμπ των προδομένων-συμμάχων-των-ΗΠΑ-για-αυτήν-την-εβδομάδα.
Αποδεικνύεται ότι η πολιτική της Συρίας να αφήσει τους Κούρδους στην ημι-αυτονομία τους στο βορρά μπορεί να άνοιξε μια πόρτα για τους Αμερικανούς, αλλά έθεσε επίσης μια ωρολογιακή βόμβα για την Τουρκία, με μια μεγάλη, φωτεινή οθόνη: “Αν φύγουμε εμείς, έρχεται το Κουρδιστάν.” Όσο περισσότερο συνεχιζόταν αυτό, και όσο ισχυρότερες γίνονταν οι Κουρδικές δυνάμεις και οι μικρό-πολιτείες, τόσο περισσότερο αισθανόταν η Τουρκία να απειλείται από τετελεσμένα γεγονότα. Οι ΗΠΑ μπορεί να βρίσκουν χρήσιμο να χειραγωγούν τον Κουρδικό εθνικισμό εναντίον των κρατικών δομών του Ιράκ, της Συρίας και του Ιράν (προσεχώς), αλλά η Τουρκία, η οποία έχει καταστείλει ανηλεώς κάθε ίχνος εθνικής αυτονομίας, το παίρνει αυτό ως απειλή για την εθνική της ακεραιότητα, και η Τουρκία πρέπει να διασφαλιστεί εκ νέου.
Φυσικά, οι ΗΠΑ δεν έχουν καμία ηθική ανησυχία για τις κουρδικές εθνικές φιλοδοξίες (αν και θα συνεχίσουν να προσποιούνται ότι έχουν, όπου αυτό είναι βολικό) και θα επιλύσουν αυτή τη σύγκρουση συμφερόντων υπέρ της συντρόφου τους στο ΝΑΤΟ. Όταν οι Ερντογάν και Μπάιντεν, μαζί τώρα, υπόσχονται να επικυρώσουν την “εδαφική ακεραιότητα της Συρίας”, στην πραγματικότητα λένε: “Δεν θα υπάρξει κανένα ανεξάρτητο Κουρδικό κράτος.”
Αυτή η στρατιωτική περιπέτεια αποκαλύπτει επίσης, ξανά, την παντελή έλλειψη συνοχής -όσον αφορά τους δήθεν στόχους της καταπολέμησης του ISIS, της σταθερότητας στην περιοχή, ή ακόμα και των ορθολογικών αμερικανικών συμφερόντων- του άγριου πολέμου μέσω αντιπροσώπων που έχουν κατευθύνει οι ΗΠΑ στην Συρία. Όπως αναφέρουν οι NYT, η υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ τουρκική εκστρατεία “βάζει τις δύο από τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ Συριακές δυνάμεις, τη μια ενάντια στην άλλη”: τζιχαντιστικές ομάδες -υποστηριζόμενες από τη CIA, “συμμαχικές μυστικές υπηρεσίες” και τώρα τον Τουρκικό στρατό και την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ- εναντίον των Κουρδικών πολιτοφυλακών -υποστηριζόμενων από το Πεντάγωνο και τα Αμερικανικά στρατεύματα- που έχουν υπάρξει “ο πιο αξιόπιστος εταίρος στο έδαφος στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους”. Όπως ένας αντάρτης ηγέτης εξέφρασε στη σύγχυση του: “Εμείς δε σκοπεύαμε ν’ ανοίξουμε μέτωπο μ’ αυτούς [τους Κούρδους]… δεν ξέρω ποιος βομβαρδίζει ποιον.” Ο Αντιπρόεδρος διακηρύσσει την πλήρη υποστήριξή του στην τουρκική εκστρατεία τη μια μέρα, και την επόμενη μέρα ένας εκπρόσωπος του Πενταγώνου “θέλει να καταστήσει σαφές” ότι οι αναπόφευκτες “συγκρούσεις”, οι οποίες είναι το όλο ζήτημα της εκστρατείας, είναι “απαράδεκτες”. Ο άσπονδος φίλος του άσπονδου φίλου μου είναι άσπονδος φίλος μου, φαίνεται να είναι η αρχή λειτουργίας του αξιόπιστου φίλου Αμερική.
Ποιά είναι η έκβαση της Τουρκικής εισβολής; Άσχημα νέα για όλους. Δε θα τελειώσει καλά για τους Κούρδους -για την Συρία, την Ρωσία, τις ΗΠΑ (από την άποψη των συμφερόντων τών λαών τους), για τον κόσμο – ή ακόμα και για τον Ερντογάν. […]
31 Αυγούστου 2016
* Ο Τζιμ Καβάνα εκδίδει το The Polemicist (Ο Πολέμιος)
