Ενάντια στη λιτότητα, τον φασισμό, τον πόλεμο, την περιβαλλοντική καταστροφή και τη βαρβαρότητα
ΝΑ ΑΓΩΝΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΕΘΝΗ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ!
Μέρος 1ο
Ο κόσμος εισήλθε στο 2016 γεμάτος ανησυχία και τρόμο. Ο παγκόσμιος καπιταλισμός, οκτώ χρόνια μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, βυθίζεται περισσότερο στην άλυτη ακόμη και γρήγορα επιδεινούμενη κρίση του, σέρνοντας την ανθρωπότητα σε όλο και μεγαλύτερη λιτότητα, ανεργία, ανισότητα, έλλειψη στέγης και αθλιότητα. Έχει δημιουργήσει ένα κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον στο οποίο η φασιστική πανούκλα εμφανίζεται για άλλη μια φορά. Οι αντιφάσεις της έχουν προκαλέσει αναφλέξεις και πολέμους στη Μέση Ανατολή, την Αφρική, τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες και αλλού, πολέμους που απειλούν να οδηγήσουν με μια τρίτη παγκόσμια σύρραξη. Και έχει εξαπολύσει μια διαδικασία περιβαλλοντικής υποβάθμισης που απειλεί όχι μόνο το μέλλον της ανθρωπότητας, αλλά και κάθε είδος ζωής.
Δεν αρκεί να διαμαρτυρόμαστε για τις μάστιγες της λιτότητας και της ανεργίας, του πολέμου και του φασισμού, του αυταρχισμού και της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει να κατανοήσουμε τη δυναμική πίσω από αυτές και να αγωνιστούμε εναντίον αυτών των δεινών, σύμφωνα με τη λογική της αντικειμενικής κατάστασης. Τα κόμματα της Αριστεράς σε όλο τον κόσμο, η λεγόμενη σοσιαλδημοκρατία και ό,τι ήταν κάποτε, πριν από την κατάρρευση, τα επίσημα κομμουνιστικά κόμματα ή τα σημερινά ομοιώματά τους, βυθίζονται σε όλο και χαμηλότερα επίπεδα από τον καιρό της κατάρρευσης των γραφειοκρατικά εκφυλισμένων κρατών (Σοβιετική Ένωση, Κίνα, Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, κ.λπ). Δεν έχουν καμία πυξίδα για να κατανοήσουν την πορεία που ακολουθεί η Ιστορία και καμία βούληση να ανατρέψουν αυτή την άσχημη κοινωνικo-οικονομική τάξη. Αλλά μόνο μέσα από μια ριζοσπαστική κριτική της υπάρχουσας κατάστασης και μια τολμηρή στάση αντιπαράθεσης με τις υπάρχουσες δυνάμεις, μπορεί πραγματικά η Αριστερά να βοηθήσει την ανθρωπότητα να ξεφύγει από τα δεινά στα οποία έχει συρθεί από την ιμπεριαλιστική κεφαλαιοκρατία.
Στα πρόθυρα της Τρίτης Μεγάλης Ύφεσης
Η περίοδος που διανύουμε σηματοδοτείται έντονα από την σαρωτική οικονομική κρίση του καπιταλισμού, που σίγουρα προκλήθηκε από την οικονομική κατάρρευση της περιόδου 2007-2008, αλλά που παρήχθη από τις αντιφάσεις του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής στο σύνολό του και φέρει τον χαρακτήρα μιας βαθύτατης ύφεσης, που σε καμία περίπτωση δεν περιορίζεται μόνο στην οικονομική σφαίρα. Ήδη, οκτώ χρόνια σε αυτήν την κρίση, το κεφάλαιο και το πολιτικο-ιδεολογικό προσωπικό του δε μπορεί να διακρίνει καμία διέξοδο και κάνουν ό,τι μπορούν για να αντιμετωπίσουν την καταιγίδα χωρίς την παραμικρή ιδέα για το πού έγκειται η σωτηρία. Η κρίση έχει περάσει από διάφορες φάσεις: τη διάσωση του ιδιωτικού χρηματοπιστωτικού συστήματος μέσα από τις λεγόμενες πολιτικές της «ποσοτικής χαλάρωσης» και μια πολιτική μηδενικού επιτοκίου που κατέληξαν απλά να μεταφέρουν το βάρος στις πλάτες του δημόσιου τομέα, γεννώντας την κρίση του δημόσιου χρέους, που εκφράστηκε πιο βίαια στο νότιο άκρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 2010. Η επεκτατική νομισματική πολιτική όλων των μεγάλων κεντρικών τραπεζών του καπιταλιστικού κόσμου, ωστόσο, διατήρησε την παγκόσμια οικονομία στη ζωή με τη βοήθεια, ως αποτέλεσμα της άνισης ανάπτυξης, των σχετικά υψηλών ποσοστών ανάπτυξης των λεγόμενων «αναδυόμενων αγορών», πρώτα και κύρια της Κίνας, αλλά και χωρών όπως η Ινδία, η Βραζιλία, η Ρωσία, η Νότια Αφρική, η Ταϊλάνδη, η Τουρκία και άλλες χώρες. Αυτοί οι δύο παράγοντες ήταν πράγματι που έδρασαν σαν σωσίβιο για τις πιο ώριμες οικονομίες του καπιταλιστικού κόσμου, αποτρέποντας έτσι μια βαθύτερη στασιμότητα της παγκόσμιας οικονομίας.
Επί του παρόντος, οι δύο αυτοί παράγοντες φτάνουν στο τέλος τους. Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης στις ΗΠΑ έχει λήξει και η αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων τον Δεκέμβριο του 2015 από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, μετά από μια δεκαετία σχεδόν μηδενικών επιτοκίων, αντιστρέφει τη ροή κεφαλαίων προς τις αναδυόμενες αγορές, οι οποίες αντιμετωπίζουν επίσης τις επιπτώσεις της επιβράδυνσης της κινεζικής οικονομίας και την κατάρρευση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων, πρώτα απ’ όλα του πετρελαίου. Αυτές οι δραματικές αλλαγές έχουν εκτεταμένες συνέπειες όχι μόνο στις λεγόμενες αναδυόμενες και υπανάπτυκτες χώρες, αλλά και στην Ευρώπη, την Ιαπωνία, και τις ίδιες τις ΗΠΑ, σε όλο τον κόσμο. Από την αυγή του 2016, με το τσουνάμι στις κινεζικές και παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές, ανατέλλει η προοπτική μιας πολύ βαθύτερης στασιμότητας της παγκόσμιας οικονομίας με πολύ υψηλότερα επίπεδα ανεργίας.
Παρά το γεγονός ότι στην πρώτη φάση της παγκόσμιας κρίσης μετά το 2007-08, οι «αναδυόμενες αγορές» φάνηκαν να διατηρούν τη δυναμική τους, τώρα είναι η σειρά τους να βυθιστούν σε βαθιά ύφεση, όπως ήδη συμβαίνει στην Βραζιλία και την Ρωσία. Ακόμα και η βασική κινητήριος δύναμη αναζωογόνησης της παγκόσμιας οικονομίας, η Κίνα, έχει γίνει πλέον ένας ισχυρός παράγοντας αστάθειας, έχοντας δει πρώτα την αγορά ακινήτων της, στη συνέχεια, το χρηματιστήριό της, και τώρα την πραγματική οικονομία της να συναντά ολοένα και περισσότερο σε προβλήματα.
Η κίνηση της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, της Fed, να μειώσει σταδιακά και με επιφυλακτικό τρόπο, την εξ ολοκλήρου τεχνητή στήριξη που παρείχε στην οικονομία για χρόνια, πρώτα μειώνοντας και τελικά τερματίζοντας τη λεγόμενη «ποσοτική χαλάρωση» και τώρα αυξάνοντας τα επιτόκια, δεν αποτελεί με κανένα τρόπο μια επίδειξη εμπιστοσύνης στην εύρωστη ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας, αλλά ένα προληπτικό βήμα για να αποτρέψει μια νέα έκρηξη της φούσκας και την επανάληψη της περιόδου 2007-2008 σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Ωστόσο, συμπίπτοντας με τα βαθιά προβλήματα στην Κίνα, μια τρίτη ύφεση στην Ιαπωνία, παρά τα περιβόητα Abenomics, και το συνεχιζόμενο τέλμα στην οικονομία της Ευρωζώνης, θα συμβάλει κατά πάσα πιθανότητα στην έναρξη μιας νέας φάσης στασιμότητας της παγκόσμιας οικονομίας.
Το πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση μπορεί να μετρηθεί μόνο με τον αυξανόμενο πανικό που σπάρθηκε σε ορισμένους από τους ίδιους τους παράγοντες της αγοράς. Οι οικονομολόγοι της Royal Bank of Scotland, από τις μεγαλύτερες στον κόσμο, έχουν προειδοποιήσει τους πελάτες τους με τον ακόλουθο τρόπο: «Πουλήστε τα πάντα, εκτός από τα ομόλογα υψηλής ποιότητας. Αυτό αφορά επιστροφή κεφαλαίου, όχι επιστροφή στο κεφάλαιο. Σε μια κατάμεστη αίθουσα, οι πόρτες εξόδου είναι μικρές.» Η έκθεση παρομοίασε επίσης την τρέχουσα κατάσταση με το 2008, όταν η κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers οδήγησε στην παγκόσμια οικονομική κρίση. Αυτή τη φορά, όπως ειπώθηκε, η Κίνα θα μπορούσε να είναι το κομβικό σημείο της κρίσης.
Η βαρβαρότητα σε άνοδο
Η Τρίτη Μεγάλη Ύφεση δεν είναι απλά ένα τροχαίο ατύχημα. Ούτε είναι ένα επεισόδιο διορθωτικών κινήσεων της αγοράς. Είναι μία από τις πιο βαθιές οικονομικές κρίσεις στην ιστορία του καπιταλισμού, που επιβεβαιώνει την εξασθένηση των δυνατοτήτων στο πλαίσιο του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, πράγμα που οφείλεται στην αντίφαση που προκύπτει μεταξύ των εξαιρετικά κοινωνικοποιημένων παραγωγικών δυνάμεων και της ιδιωτικής ιδιοποίησης των προϊόντων που παράγονται από αυτές τις προηγμένες δυνάμεις. Η καταστροφή του περιβάλλοντος είναι ένα σημάδι της μετατροπής των παραγωγικών δυνάμεων σε καταστροφικές από τον σημερινό καπιταλισμό. Η υψηλή ανεργία, η δυστυχία και η τρομακτική πτώση των επιπέδων υγείας και εκπαίδευσης για τις εργαζόμενες μάζες, είναι ενδείξεις του γεγονότος ότι ο καπιταλισμός έχει γίνει εμπόδιο για την περαιτέρω πρόοδο της ανθρωπότητας. Η τάση για τη δημιουργία συγκρούσεων και πολέμου, που συνορεύουν όλο και περισσότερο με ένα Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι η σαφής μαρτυρία ότι ο καπιταλισμός στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο είναι τώρα κάτι περισσότερο από ένα εμπόδιο στην πρόοδο, αλλά, δεδομένων των όπλων μαζικής καταστροφής που έχει αναπτύξει, αποτελεί μια ολοκληρωτική απειλή για την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας – για την ακρίβεια, όλων των έμβιων ειδών.
Είναι εντός αυτής της ιστορικής δίνης που τίθενται οι σπόροι της βαρβαρότητας. Ο φασισμός κάνει ξανά την εμφάνισή του στην Ευρώπη. Για πρώτη φορά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, φασιστικά κινήματα που αναπολούν την περίοδο των ναζί, μοιράζονται την εξουσία στην Ουκρανία, έστω και προσωρινά, μετά τα γεγονότα του Μαϊντάν. Οι εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Μάιο του 2014 έδειξαν ότι καμία χώρα στη γηραιά ήπειρο δεν ήταν απρόσβλητη από την εξάπλωση του φασιστικού ιού. Σε τρεις χώρες (Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο και Δανία) η λεγόμενη «ακροδεξιά» βγήκε από τις εκλογές ως πρώτη πολιτική δύναμη. Η έννοια «ακροδεξιά» είναι ένα είδος ευφημισμού που συγκαλύπτει την ύπαρξη ρητά φασιστικών κομμάτων που χρησιμοποιούν ναζιστικά σύμβολα, όπως η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα ή το Jobbik στην Ουγγαρία ή κόμματα που απειλούν να μετατρέψουν τους εαυτούς τους γρήγορα σε τέτοια, όπως για παράδειγμα, το Vlaamsblok στην Ολλανδία ή το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία. Είναι μόνο και μόνο επειδή ο καπιταλισμός έχει φέρει ακόμη μια φορά την ανθρωπότητα σε ένα ιστορικό αδιέξοδο, που ο φασισμός έχει έρθει και πάλι στην ημερήσια διάταξη.
Από την άλλη πλευρά, το μαύρο πανό του ISIS είναι η πιο ακραία έκφραση της ανάπτυξης εξαιρετικά βάρβαρων τάσεων εντός των κατά κύριο λόγο ή εν μέρει μουσουλμανικών κρατών της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, φθάνοντας ακόμη και στην υποσαχάρια Αφρική, όπως την Σομαλία, το Μάλι και, κυρίως, την Νιγηρία. Η άνοδος των κινημάτων τακφίρι, δηλαδή κινημάτων που στιγματίζουν ως «άπιστους» όλους εκτός από εκείνους που τους προσκυνούν, ανεξάρτητα από το αν είναι Χριστιανοί ή Εβραίοι, Σιίτες ή Αλεβίτες ή ακόμα και Σουνίτες μουσουλμάνοι, με την οπισθοδρομική ιδεολογία τους που επιβάλλει αυστηρό τρόπο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού με ένα πλήθος απαγορεύσεων, ιδίως στις γυναίκες, είναι μια μάστιγα που απειλεί δεκάδες εκατομμύρια στις περιοχές όπου γίνονται ισχυρότερα. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι τα κινήματα αυτά στρατολογούν τους μαχητές τους διεθνώς, όχι μόνο από τα κυρίως μουσουλμανικά κράτη της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής, του Καυκάσου ή της Κεντρικής Ασίας (ιδίως το Ανατολικό Τουρκεστάν στην Κίνα), αλλά μεταξύ της άπορης νεότερης γενιάς των μουσουλμανικών κοινοτήτων των ιμπεριαλιστικών χωρών της Δύσης, που αντιμετωπίζουν τον κοινωνικό αποκλεισμό, τον ρατσισμό, την κρατική καταστολή και την μαζική ανεργία. Αυτό σημαίνει φυσικά, ότι η βαρβαρότητα των ισλαμιστών τακφίρι και η βαρβαρότητα του ναζισμού θα συγκρουστούν αναγκαστικά στην καρδιά της καταρρέουσας Ευρώπης.
Η άνοδος της απειλής της θρησκευτικής σύρραξης Σουνιτών-Σιιτών στη Μέση Ανατολή τροφοδοτεί τον ριζοσπαστισμό των τακφίρι, αλλά τον ξεπερνά και απειλεί ολόκληρη την περιοχή με ένα βάρβαρο αδελφοκτόνο πόλεμο που θα ερημώσει σίγουρα ολόκληρο τον ισλαμικό κόσμο.
Θα πρέπει να μη γελιόμαστε, ωστόσο, ως προς το πού βρίσκεται η τελική ευθύνη για αυτή την αύξηση των βάρβαρων τάσεων. Δεν ξεσηκώνονται οι ορδές των φασιστών στην Ουκρανία ή οι βάρβαροι του ισλαμικού κόσμου ενάντια στο σκηνικό ενός δήθεν άμωμου «δυτικού πολιτισμού». Ο «δυτικός πολιτισμός» στην καπιταλιστική του μορφή, αυτό που ο Μαρξ στην εποχή του ονόμασε «ο λεπρός εντός του πολιτισμού» είναι η ίδια πηγή που γεννά τη δυναμική αυτών των βαρβαροτήτων. Είτε ανοιχτά, είτε συγκαλυμμένα όχι μόνο με την άμεση αίσθηση υποστήριξης αυτών των τάσεων οπισθοδρόμησης. Αυτή η αδιαμφισβήτητη άποψη, παρατηρούμενη σαφέστατα είτε στην ελεύθερη ενθάρρυνση που δόθηκε στα γεγονότα του Μαϊντάν από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ, με τη δυσδιάκριτη στήριξη που δόθηκε σε φασιστικές ομάδες, όπως ο Δεξιός Τομέας εκεί, ή με την υποστήριξη που δόθηκε στις σουνιτικές θρησκευτικές ομάδες στη Συρία που μετέτρεψαν το κίνημα που ξεκίνησε ως μια λαϊκή εξέγερση στα χνάρια της Τυνησίας και της Αιγύπτου σε έναν εκτεταμένο εμφύλιο πόλεμο, είναι ένα μόνο μέρος της ιστορίας. Αυτό όμως που είναι ουσιαστικότερο είναι ότι ο καπιταλισμός δημιουργεί τη δυναμική των εν λόγω κινημάτων, δημιουργώντας ανεργία και εξαθλίωση και ανάβει τις φλόγες του πολέμου, προκειμένου να καταλήξει στα δικά του ποταπά οφέλη.
Αν δεν υπήρχε η υποστήριξη της κυβέρνησης Ρήγκαν στους λεγόμενους Μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν τη δεκαετία του 1980, η Αλ Κάιντα πιθανότατα δε θα είχε δει το φως της ημέρας. Αν δεν ήταν το γεγονός του πόλεμου και της κατοχής του Μπους Τζούνιορ, που δημιούργησε χάος στο Ιράκ και αποξένωσε εντελώς τη σουνιτική μειονότητα, το ISIS σίγουρα δε θα μπορούσε να κερδίσει την υποστήριξη αυτής της κοινότητας για τη δημιουργία της πρώτης του βάσης για να επεκτείνει στη συνέχεια την επιρροή του σε άλλα στοιχεία. Και αν δεν ήταν η ανεξέλεγκτη ανεργία, η δυστυχία και η καθημερινή ταπείνωση που υπέστησαν οι έφηβοι των προαστίων στη Γαλλία και της ενδοχώρας της Τυνησίας και αλλού, το ISIS ασφαλώς δεν θα ήταν σε θέση να προσεγγίσει τις τόσες πολλές δεκάδες χιλιάδες νέων που αγωνίζονται για το βάρβαρο σκοπό του.
Ο Ντόναλντ Τραμπ και η Μαρίν Λε Πεν είναι η ζωντανή απόδειξη των βάρβαρων τάσεων που υπάρχουν στις λεγόμενες προηγμένες κοινωνίες του «δυτικού πολιτισμού». Ο καπιταλισμός στην περίοδο της ιστορικής του παρακμής ενεργεί ως γόνιμο έδαφος για τις βάρβαρες τάσεις που βλέπουμε γύρω μας καθημερινά.
Διαβάστε το δεύτερο μέρος: http://eek.gr/index.php/politics/4085-enantia-sti-litotita-ton-fasismo-ton-polemo-tin-perivallontiki-katastrofi-kai-ti-varvarotita
Διαβάστε το τρίτο και τελευταίο μέρος: http://eek.gr/index.php/international/4120-enantia-sti-litotita-ton-fasismo-ton-polemo-tin-perivallontiki-katastrofi-kai-ti-varvarotita
