Μόνο οι εργάτες μπορούν να κόψουν τον “γόρδιο δέσμο”
Με εργατική εξουσία, εθνικοποιημένο τραπεζικό σύστημα, εργατικό έλεγχο και διαχείριση
“Ανάμεσα σε δύο αδυνατότητες”, όπως θα έλεγε και ο διάσημος Γερμανός συγγραφέας Μάρτιν Βάλζερ, βρίσκεται η κυβέρνηση στο ζήτημα της διαχείρισης του ληξιπροθέσμου ιδιωτικού χρέους ύψους 160 δισ. ευρώ.
Το χρέος αυτό αφορά βασικά οφειλές πτωχευμένων εργατών και μικροαστών προς τις τράπεζες, την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία. Έχει δημιουργηθεί βασικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια του φαύλου κύκλου μνημονιακής λιτότητας – ύφεσης με ευθύνη των κυβερνήσεων Παπανδρέου – Παπαδήμου – Σαμαρά προκειμένου να ξεπληρώνεται το χρέος του ελληνικού αστικού κράτους, δηλαδή το κατά κόσμον “δημόσιο χρέος” προς τους ξένους τοκογλύφους.
Και τώρα ;
Τώρα είναι αργά… Από τη μία μεριά η κυβέρνηση αδυνατεί να “επανεκκινήσει” τις μηχανές του ελληνικού καπιταλισμού και, έτσι, να μειωθεί το ληξιπρόθεσμο ιδιωτικό χρέος μέσω της αποπληρωμής του έστω και σε δόσεις.
Από την άλλη μεριά, η κυβέρνηση αδυνατεί να χρησιμοποιήσει αναγκαστικά μέτρα είσπραξης αυτών των ληξιπρόθεσμων οφειλών μέσω κατασχέσεων περιουσιακών στοιχείων. Δεν είναι μόνο το “πολιτικό” κόστος το οποίο λογαριάζει η κυβέρνηση ή και η εντελώς αμφίβολη αποτελεσματικότητα τέτοιων μέτρων.
Για να κατάσχουν περιουσίες η κυβέρνηση, οι τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία χρειάζονται μηχανισμούς ενός… ολοκληρωτικού κράτους, τους οποίους φυσικά κανένας από τους παραπάνω φορείς δεν διαθέτει ακριβώς λόγω της χρεοκοπίας τους.
Το δημόσιο, στο οποίο “χρωστάμε” 65 δισ. ευρώ έχει διώξει 220.000 υπαλλήλους από το 2010 έως σήμερα. Μόνο το προσωπικό του ΙΚΑ, στο οποίο χρωστάνε τα αφεντικά 8 δισ. ευρώ, έχει μειωθεί κατά 50% κατά το ίδιο διάστημα.
Παρόμοια είναι η κατάσταση και στις τράπεζες, των οποίων τα “κόκκινα” δάνεια πλησιάζουν τα 80 δισ. ευρώ !
Με δύο λόγια, ακόμα και αν στ’ αλήθεια, θέλανε όλοι παραπάνω φορείς να κατάσχουν μαζί περιουσίες δεν έχουν τα μέσα (προσωπικό, “εργαλεία”) για να προχωρήσουν σε αυτές, ενώ ταυτόχρονα θα βρίσκονταν αντιμέτωποι με τα εξής ερωτήματα : “Τι θα τις κάνουμε τόσες περιουσίες ; Ποιος θα τις πάρει ; Σε ποια τιμή ; Ήδη η ακίνητη περιουσία έχει χάσει 40% της πραγματικής αξίας της. Πόσο θα φτάσει αν ξεκινήσουν κατασχέσεις – πλειστηριασμοί; Μήπως έτσι θα μηδενιστεί η αξία των χαρτοφυλακίων μας;”….
Ούτε και το αντίθετο, όμως, μπορεί να γίνει. Πως θα πληρωθούν όλα αυτά τα χρέη τα οποία αγγίζουν το … 90% του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας, ενόσω το δημόσιο χρέος ξεπερνά το 173% του ΑΕΠ ;
Με τι χρήματα; Η ανεργία είναι σκαρφαλωμένη στο 27% του εργατικού δυναμικού και δεν λέει να πέσει όσο κι αν ανέβει η εποχική απασχόληση στον τουρισμό.
Το νέο ΕΣΠΑ θα αρχίσει να μοιράζει (με το… σταγονόμετρο) χρήμα μετά τα μέσα του 2015.
Από το εξωτερικό μην αναμένει κανείς καμία εντυπωσιακή επενδυτική κίνηση. Ο “ζωτικός” χώρος του ελληνικού καπιταλισμού από την Ουκρανία, τη Βουλγαρία μέχρι τη Γάζα “φλέγεται”.
Οι μισθοί στην καλύτερη περίπτωση βρίσκονται καθηλωμένοι στο χαμηλό επίπεδο που αφέθηκαν πέρσι, ενώ το 20% των εργαζομένων δεν πληρώνεται παρά με τρεις ή τέσσερις μήνες καθυστέρηση.
Η τρόικα ζητά την πλήρη κατάργηση των “τριετιών ωρίμανσης” των βασικών μισθών από το 2017.
Οι συντάξεις μειώθηκαν κι άλλο την 1η Ιουλίου και θα μειωθούν ξανά το 2015 ενόψει της “ενοποίησης” του δημόσιου ασφαλιστικού – συνταξιοδοτικού συστήματος.
Υπ’ αυτούς τους όρους, η “λύση” που συζητά η κυβέρνηση, σύμφωνα με την οποία θα αυξηθούν οι δόσεις αποπληρωμής των ληξιπροθέσμων οφειλών προς την εφορία, τα ταμεία και τις τράπεζες είναι κάτι περισσότερο από… ανεπαρκής.
Η υποτίμηση της αξίας της εργασίας μέσω των άγριων περικοπών έχει οδηγήσει σε μία υποτίμηση όλων των υπολοίπων αξιών, μαζί και της πραγματικής “αξίας” του ληξιπροθέσμου ιδιωτικού χρέους.
Το χρέος αυτό είναι “αέρας”, δεν μπορεί να πληρωθεί ποτέ. Μόνο να διαγραφεί ολόκληρο θα μπορούσε, όπως ακριβώς ισχύει και με το δημόσιο χρέος το οποίο επίσης δεν είναι “βιώσιμο”.
Το ερώτημα είναι με ποιους όρους θα γίνει αυτή η διαγραφή.
Με τους όρους της αστικής τάξης ή με τους όρους της εργατικής τάξης;
Αν γίνει με τους όρους της αστικής τάξης και της εξουσίας της, τότε αυτό θα σημάνει το κλείσιμο και άλλων επιχειρήσεων και νέες μαζικές απολύσεις. Για παράδειγμα, αν οι τράπεζες γίνουν συμμέτοχοι των επιχειρήσεων οι οποίες τους χρωστάνε και δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνεια που έχουν λάβει, τότε θα προκύψουν 100.000 νέοι άνεργοι το 2015 – 16 (5% εργατικού δυναμικού), σύμφωνα με τραπεζικούς αναλυτές. Έτσι νοούν οι τράπεζες τη “διαγραφή” χρεών των τραπεζών προς τις επιχειρήσεις και παρομοίως τη “διαγραφή” χρεών προς ιδιώτες (μερική ή ολική κατάσχεση μικρών περιουσίων).
Αν γίνει με όρους που θα βάλει η εργατική τάξη και η εξουσία της, τότε ένα εθνικοποιημένο τραπεζικό σύστημα κάτω από εργατικό έλεγχο και διαχείριση θα εθνικοποιούσε τις χρεοκοπημένες επιχειρήσεις, διασφαλίζοντας όμως τις θέσεις εργασίας των εργαζομένων και όχι την ιδιοκτησία, μαζί και τα κέρδη του αφεντικού. Μόνο έτσι δηλαδή οργανωμένη η εργατική τάξη σε κυρίαρχη δύναμη μεσ’ την κοινωνία μπορεί να αντιπαλέψει την πίεση των καπιταλιστών.
Μέση λύση δεν υπάρχει. “Σύμπραξη” δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μεσα στον καπιταλισμό δεν μπορεί να γίνει υπέρ των εργατών.
Δημ. Κατσ.
