του Not a Project Theatre Group*
Δεν πρέπει να σταματήσουμε τώρα. Τώρα πρέπει να οργανωθούμε. Να συσπειρωθούμε. Να μείνουμε αλληλέγγυοι και να αντιδράσουμε. Να δράσουμε. Στις πλατείες, στους δημόσιους χώρους, στους δρόμους.
Διανύουμε μια εποχή πρωτοφανούς παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης. Η κυβέρνηση προσπαθεί να παρουσιάσει το πρόσφατο κύμα οικονομικής κρίσης ως αποτέλεσμα αποκλειστικά και μόνο της πανδημίας και ως μια εξαιρετική δικαιολογία για όλα τα νέα μέτρα (οικονομικά και μη), που θα παρθούν από εδώ και πέρα. Γνωρίζουμε ωστόσο ότι η διεθνής οικονομική επιβάρυνση προϋπήρχε της πανδημίας. Η πανδημία συνέβαλε απλά στην επιτάχυνση της κρίσης, με θύματά της να είναι – όπως πάντα- τα πιο αδύναμα και πληττόμενα κομμάτια της κοινωνίας (εργαζόμενοι, άνεργοι, μετανάστες/ μετανάστριες, γυναίκες, Λ.Ο.Α.Τ.Κ.Ι, κ.α.).
Οι καθημερινές εξελίξεις μας βρίσκουν σε μια κατάσταση αγωνίας. Έχουμε όμως φωνή και επιλέγουμε να τη χρησιμοποιήσουμε, αντιστεκόμενοι σε αυτά τα νέα μέτρα, αυτές τις μορφές εξουσίας (κρατικός έλεγχος, αστυνομοκρατία, ανεργία, καραντίνα, περιορισμός μετακινήσεων, κάμερες, υποτίμηση του επαγγέλματός μας κ.ο.κ.). Μέσα σε αυτούς τους δύο μήνες γίναμε θεατές βίαιων κρατικών παρεμβάσεων στην δημόσια και ιδιωτική σφαίρα, με πρόστιμα να μοιράζονται (ακόμα και σε άστεγους πολίτες!), με τραμπουκισμό περαστικών, και με αποκορύφωμα την αναίτια εισβολή των ΜΑΤ σε πλατείες με βίαιες συμπεριφορές προς άτομα διαφορετικών πολιτικών πεποιθήσεων, ενώ τα ανεπίσημα εγκαίνια στην πλατεία Ομονοίας, πραγματοποιήθηκαν πανηγυρικά, ως μια χαρακτηριστική επιβεβαίωση της μιας και μόνης επικρατούσας ιδεολογίας, που δεν είναι άλλη από την καπιταλιστική.
Και χρειάστηκε μια πρόβα κοσμικής συντέλειας για να φτάσουν στη δημόσια συζήτηση αυτά που καιρό είναι ξεχασμένα ή σκοπίμως αφημένα στον κάδο απορριμμάτων ή εξόχως διασφαλισμένα σαν μια πραγματικότητα που “έτσι είναι τι να κάνουμε τώρα” ή που “ήξερες σε ποιον χώρο μπαίνεις, έπρεπε να το έχεις προβλέψει” ή του “έπρεπε να έχεις plan b” ή “αν δεν το κάνεις εσύ περιμένουν άλλοι εκατό από πίσω” ή ακόμα “θα μπει στο βιογραφικό σου, μα λεφτά δεν υπάρχουν.” Ο καλλιτεχνικός κόσμος αποτελεί ένα μέρος των εργαζομένων που πλήττονται. Μαθαίνει να ζει στην ανασφάλεια, να δουλεύει κάτω από δυσμενείς συνθήκες εργασίας, και με τον συνεχόμενο φόβο της ανεργίας. Οι συνθήκες για τους εργαζόμενους στην τέχνη είναι από καιρό αποφασισμένες για αυτούς, χωρίς αυτούς. Και δεν αναφερόμαστε σε αυτούς που μονοπωλούν συνεχώς και επαναλαμβανόμενα το καλλιτεχνικό πεδίο, ούτε σε όσους εργάζονται στην υπηρεσία της προπαγανδιστικής κυβερνητικής αφήγησης και προστασίας του πολίτη, όπως αυτή έχει επαναοριστεί.
Μιλάμε για όλους εμάς που αποτελούμε τους τελευταίους τροχούς της αμάξης της καλλιτεχνικής παραγωγής, όλους τους απλήρωτους, ανασφάλιστους, πτυχιούχους ή μη, εργαζόμενους φαντάσματα ή σπουδαστές, που παρόλο που και εμείς κινούμε αυτή τη μεγάλη ρόδα που λέγεται πολιτισμός ή όπως αλλιώς λέγεται, η δουλειά μας όχι μόνο υποτιμάται αλλά παραμένει στην αφάνεια.
Το επίδομα των 800 ευρώ στην αρχή δεν προοριζόταν για τον καλλιτεχνικό κόσμο. Μέσα από έντονες διαμαρτυρίες τελικά δόθηκε αλλά μόνο σε μικρό ποσοστό των δικαιούχων. Οι προϋποθέσεις που έβαλε η κυβέρνηση για την παραχώρηση του επιδόματος δεν μπορούν να συμπεριλάβουν το σύνολο του καλλιτεχνικού κόσμου, αφήνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο απ’ έξω ένα μεγάλο κομμάτι του (καλλιτέχνες εργαζόμενους/ες που πληρώνονται με εργόσημο, εργαζόμενοι/ες οι οποίοι/ες που δεν είναι ούτε μισθωτοί, που δεν εργάζονται σε συνθήκες μερικής απασχόλησης, ούτε με «μπλοκάκι», εργαζόμενους/ες που εργάζονται υπό καθεστώς τίτλου κτήσης/σύμβασης έργου, αδήλωτη εργασία κ.α.)
Πολλοί από εμάς που εργαζόμαστε στον καλλιτεχνικό χώρο ή ακόμα σπουδάζουμε για αυτόν, βρεθήκαμε να είμαστε τα φαντάσματά του. Και δεν είναι το σωτήριο ποσό των 800 ευρώ το διακύβευμα. Δεν είναι καν το όποιο μητρώο ή η όποια εξασφάλιση. Όλοι οι απασχολούμενοι στην τέχνη είναι εργαζόμενοι και είναι καιρός να αρχίσουν να αναγνωρίζονται ως τέτοιοι.
Στις 7 Μαΐου η Υπουργός Πολιτισμού, κυρία Μενδώνη, ανακοίνωσε τα μέτρα που αφορούν τον πολιτισμικό κλάδο, ανάμεσα τους και αυτά που αφορούν τις δραματικές σχολές, την ώρα που στο Σύνταγμα λάμβανε χώρα η συγκέντρωση των καλλιτεχνών. Και αναρωτιόμαστε, τι θα γίνει με όσους φοιτούν σε δραματικές σχολές; Πώς θα αναπληρωθεί ο χαμένος χρόνος και με ποιες προϋποθέσεις, χωρίς να υπάρχουν οι υποδομές να στηρίξουν τα αναγκαστικά μέτρα; Είναι ένα επάγγελμα συν-δημιουργίας και συνύπαρξης και αυτό φαίνεται το Υπουργείο Πολιτισμού να το αγνοεί παντελώς ή οικειοθελώς.
Έχει αναρωτηθεί ποτέ κανείς τι θα συνέβαινε στο καλλιτεχνικό πεδίο αν όλοι αυτοί οι δεδομένοι, σταματούσαν να εργάζονται; Αν δεν υπήρχαν βοηθοί, αν δεν υπήρχαν λοιποί συντελεστές, αν δεν υπήρχαν νεαροί σπουδαστές, αν δεν υπήρχαν όλοι αυτοί οι εύκολα αντικαταστάσιμοι εργαζόμενοι της τελευταίας βαθμίδας του καλλιτεχνικού πεδίου;
Ίσως είναι λοιπόν η κατάλληλη ευκαιρία και η σωστή στιγμή να διεκδικήσουμε τα αυτονόητα. Να σταθούμε μπροστά από τους κυβερνώντες του τόπου, τις ομάδες καταστολής, αλλά και τους κυβερνώντες του πολιτισμού, όπως και αν αυτοαποκαλούνται. Να φωνάξουμε δυνατά όλοι μαζί ένα ηχηρό Ως εδώ!, ένα μεγάλο Φτάνει! Είδαμε κόσμο να μάχεται έστω και από το σπίτι του. Είδαμε να δημιουργούνται ομάδες αλληλεγγύης για όποιον έχει ανάγκη, ο κόσμος να συσπειρώνεται και να διεκδικεί, με παραδειγματικές διαμαρτυρίες, καλλιτεχνικές διαμαρτυρίες, πορείες ενάντια στην καταστολή, συνελεύσεις σε γειτονιές. Ο κόσμος ακόμα μάχεται, αντιστέκεται, αντιδρά και υπερασπίζεται συλλογικά.
Έχουμε βρεθεί σε ένα σημείο που θα πρέπει να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας, το δημόσιο χώρο ως πολίτες, την επιβίωσή μας ως εργαζόμενοι και ως καλλιτέχνες. Υπάρχει μια ξεκάθαρη στόχευση, λοιπόν, γιατί βρισκόμαστε όλοι στην ίδια φουρτούνα αλλά όχι στο ίδιο καράβι.
Να μην ανεχτούμε από εδώ και πέρα την ανασφάλιστη εργασία για όλους τους συντελεστές, να σταματήσουν οι απλήρωτες πρόβες, να σταματήσει αυτό το σύστημα της οικογενειοκρατίας από μία μικρή μερίδα ανθρώπων που κυριαρχεί και κατασπαράζει υπέρογκα χρηματικά ποσά για παραγωγές. Να σταματήσουν εργαζόμενοι του χώρου να μένουν απλήρωτοι από τους παραγωγούς και τους θιασάρχες. Να μην περάσουμε σε μια εποχή που οι θεατρικές παραστάσεις θα είναι μια μορφή πολυτέλειας για την κοινωνία.
Έπρεπε να φτάσουμε σε μία τέτοια κατάσταση για να δούμε ότι τα πάντα έστεκαν πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί το οποίο τώρα έσπασε. Ας αγωνιστούμε για να ενώσουμε αυτό το σκοινί με τον δικό μας τρόπο. Φυσικά η τέχνη είναι εχθρός τους. Πάντα ήταν. Επειδή επεμβαίνει στον κοινωνικό ιστό, επειδή έχει την ικανότητα να ταράξει τα νερά.
Δεν πρέπει να σταματήσουμε τώρα. Τώρα πρέπει να οργανωθούμε. Να συσπειρωθούμε. Να μείνουμε αλληλέγγυοι και να αντιδράσουμε. Να δράσουμε. Στις πλατείες, στους δημόσιους χώρους, στους δρόμους.
Υπογράφουμε τα παραπάνω με τις πολλαπλές μας ιδιότητες: ως θεατρολόγοι, δραματουργοί, βοηθοί σκηνοθετών, υπευθυνοι θεατρικών χώρων, ηθοποιοί, σπουδαστές δραματικών σχολών, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι, μουσικοί.
Ως μια ομάδα που θα ανέβαζε την πρώτη της επαγγελματική παράσταση, αλλά η πανδημία είχε άλλα σχέδια. Ως εργαζόμενοι στο χώρο της τέχνης, που τώρα ξεκινάμε αλλά διεκδικούμε ένα μέλλον αξιοκρατίας και αξιοπρέπειας, ένα μέλλον αγωνιστικό και συσπειρωμένο, χωρίς να επιτρέψουμε σε κανέναν να μας αναγκάσει σε παραίτηση.
*Μαριλίζα Αντωνιάδου, Μαριάννα Γιαννούλου, Ειρήνη Δένδη, Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, Γεωργία Κανελλοπούλου, Γιώργος Καλέας, Ευγενία Καραμπεσίνη, Φαίδρα Κοτέα, Στέλλα Κυριακίδη, Αλέξανδρος Λούμας, Σπύρος Μπέτσης, Ζωή Μπιτχαβά, Αμαλία Μυλωνά, Φαίη Τσιλιβή