Αντιμέτωπη με την πρώτη σοβαρή της κρίση βρίσκεται η κυβέρνηση Παπαδήμου. Μαζί με τη συζήτηση για την λήψη μέτρων, πέραν εκείνων που προβλέπει “σιωπηρά” ο προϋπολογισμός του 2012 για το επόμενο έτος, έχει ανοίξει και η συζήτηση για τις αντοχές της νέας κυβέρνησης. Αυτές θα δοκιμαστούν εξαιρετικά από τις 16 Γενάρη και μετά οπότε θα πραγματοποιηθούν οι τελικές διαπραγματεύσεις μεταξύ τρόικας και κυβέρνησης για το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα λιτότητας και ιδιωτικοποιήσεων (2012-15). Την ίδια περίοδο αναμένεται να ολοκληρωθούν και οι διαδικασίες “κουρέματος” του χρέους του ιδιωτικού τομέα κατά 50%. Ακόμα και αν οι τελευταίες λήξουν θετικά (υπενθυμίζουμε ότι το ίδιο είχε γίνει και με το προηγούμενο “κούρεμα” της 21ης Ιούλη…), θα χρειαστούν σύντομα αναθεώρηση στην κατεύθυνση του μεγαλύτερου “κουρέματος”, της τάξεως του 80-85%.
Η κυβέρνηση δεν μπορεί να μειώσει το έλλειμμα, η τρόικα δεν μπορεί να μειώσει το χρέος
Και αυτό γιατί:
-
Το έλλειμμα εκτιμάται ότι θα κλείσει τουλάχιστον στο 10% του ΑΕΠ φέτος, ενώ η ύφεση θα κυμανθεί μεταξύ 6,2-6,5% (αντί 5%). Αυτό σημαίνει πως για να επιτευχθεί ο δημοσιονομικός στόχος του 2012 θα πρέπει να ληφθούν μέτρα ύψους 7-8 δισ. ευρώ το επόμενο έτος και όχι έως 5 δισ. ευρώ που προβλέπει ο προϋπολογισμός. Τα μέτρα αυτά (συνέχιση της εφεδρείας στο δημόσιο, νέες περικοπές στις επικουρικές και στις κύριες συντάξεις, περικοπές στα κοινωνικά επιδόματα, παραπέρα κατάργηση των συλλογικών εργασιακών συμβάσεων, πλήρες ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας κλπ.) σε συνδυασμό με την απόλυτη πιστωτική ασφυξία που θα προκληθεί από τις ζημιές των τραπεζών από το “κούρεμα”, θα βυθίσουν κατά τουλάχιστον 4% (αντί 2,7% που είναι η επίσημη πρόβλεψη) την οικονομία. Προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας μιλούν για αύξηση κατά άλλο ένα 25% της “σχετικής φτώχειας” στην Ελλάδα φέτος (50% αθροιστικά μέσα σε τρία χρόνια), ενώ το ΔΝΤ προβλέπει ανεργία 19-19,5% το 2012-13.
-
Η χειμαζόμενη από την οικονομική κρίση ευρωζώνη (όπως φαίνεται από τις συνεχείς πιέσεις υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας ευρωπαϊκών κρατών και τραπεζών) απειλείται με μηδενική ανάπτυξη το 2012. Την ίδια στιγμή, καταρρέουν πολιτικά και οι δύο κυβερνήσεις που πρωταγωνίστησαν στη υπογραφή της συμφωνίας της 9ης Δεκέμβρη. Οι Φιλελεύθεροι που συγκυβερνούν μαζί με τους Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ (CDU) απειλούνται πλήρη πολιτική εξαφάνιση, ενώ δύσκολα φαίνεται να αντέχει και το CDU μέχρι το 2013. Το Μάρτη του 2012 θα γίνουν οι κρίσιμες εκλογές στο οικονομικά πανίσχυρο κρατίδιο της Βάδης Βυτερμβέργης που αποτελεί προπύργιο του CDU. Στα μέσα του 2012 θα γίνουν και οι προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, τις οποίες -όπως όλα δείχνουν- θα χάσει ο Σαρκοζί και θα τις κερδίσει ο “σοσιαλιστής” Ολάντ.
Υπό αυτές τις συνθήκες, εξαφανίζεται σχεδόν, πέρα από τη δυνατότητα δανειακής στήριξης (καθώς αναμένεται να αυξηθεί εξαιρετικά ο αριθμός των δανειζομένων χωρών-μελών της ευρωζώνης από το Μηχανισμό στήριξης), και η τελευταία αναπτυξιακή πνοή που έδινε η ευρωζώνη στον ελληνικό καπιταλισμό μέσα από την απορρόφηση των ελληνικών εξαγωγών και την αποστολή τουριστών. Το δημοσιονομικό δόγμα σύμφωνα με το οποίο “η ίδια αναλαμβάνει το έλλειμμα (μέσω περικοπών δαπανών, επιβολής φόρων κλπ.) και η τρόικα το χρέος” (μέσω “κουρέματος”) καταρρέει.
Σε αποσύνθεση τα κόμματα της τρόικας
Η ανάγκη λήψης διπλάσιων, σχεδόν, μέτρων από αυτά που ψήφισαν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΛΑΟΣ πριν είκοσι μέρες στην Βουλή για το 2012 ανατρέπει το δημοσιο-οικονομικό έδαφος πάνω στην οποία τα τρία αστικά κόμματα συμφώνησαν να συγκυβερνήσουν καταπατώντας κάθε στοιχειώδη δημοκρατική νομιμότητα.
Για να ανορθώσει το “μεσσιανικό” προφίλ που προσπάθησαν να του φιλοτεχνήσουν τα αστικά ΜΜΕ που ήδη καταρρέει και για να να πετύχει τους στόχους της τρόικας, ο Παπαδήμος επιχειρεί να φτιάξει μια δήθεν ολιγομελή -αποτελεσματική κυβέρνηση τύπου Μόντι (Ιταλία). Για να το κάνει αυτό πρέπει να διώξει από την κυβέρνηση τουλάχιστον όσους υπουργούς του ΠΑΣΟΚ θελήσουν να διεκδικήσουν την προεδρία του κόμματος και, μάλλον, να περιθωριοποιήσει τα ίδια τα κόμματα που τον στηρίζουν.
Ο ανασχηματισμός δεν αφορά, όμως, μόνο το υπουργικό συμβούλιο, αλλά συνολικά τον τρόπο ύπαρξης και λειτουργίας της κυβέρνησης. Ο Παπαδήμος πλαισιώνεται ολοένα και περισσότερο από τους δικούς του “συμβούλους”:
-
Ο Γερμανός τεχνοκράτης και επικεφαλής της ευρωπαϊκής “ομάδας κρούσης” της Ε.Ε. για την Ελλάδα, Χορστ Ράιχενμπαχ έχει αναλάβει κυρίως τα υπουργεία.
-
Ο Αυστριακός κοινοτικός επίτροπος για την περιφερειακή πολιτική, Γιοχάνες Χαν αυξάνει το ρόλο του σε σχέση με τις ελληνικές περιφέρειες (απορρόφηση ΕΣΠΑ).
-
Ο Γερμανός υφυπουργός εργασίας Χανς-Γιοχιμ Φούχτελ έχει αναλάβει την “τεχνική στήριξη” των δήμων της χώρας.
Παράλληλα, ο Παπαδήμος στήνει τη δική του “ομάδα κρούσης” υπό τον Γκίκα Χαρδούβελη, (πρώην) σύμβουλο της Eurobank για να επικοινωνεί διαρκώς με το Ράιχενμπαχ και τον Μπαρόζο.
Την ίδια στιγμή, τα ποσοστά που λαμβάνουν στις δημοσκοπήσεις τα τρία αστικά κόμματα που συμμετέχουν στη νέα κυβέρνηση (μαζί και το “κόμμα” Μπακογιάννη του δημοσκοπικού 1,5%) δεν ξεπερνούν αθροιστικά το 40-45% γεγονός που έχει πυροδοτήσει τις διεργασίες για την “ανασύνθεση” (ή καλύτερα, την αποσύνθεση) του πολιτικού συστήματος.
-
Στο επίκεντρο της αποσύνθεσης του πολιτικού συστήματος, βρίσκεται φυσικά το ΠΑΣΟΚ, το οποίο είναι διασπασμένο σε τουλάχιστον τρία κομμάτια:
Ένα κομμάτι παραμένει συσπειρωμένο στον πρώην πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου -σ’ αυτό πιθανόν να έχει ενταχθεί και ο παλιός μεγάλος αντίπαλος του Ευ. Βενιζέλος- κάνοντας (για φαντάσου!) υπόγεια κριτική… από τ’ αριστερά στον Παπαδήμο.
Ένα άλλο κομμάτι (Λοβέρδος – Διαμαντοπούλου) παρότι ήδη κλονίζεται εσωτερικά είναι ταυτισμένο με το όλο εθνο-ενωτικό εγχείρημα Παπαδήμου. Αν και δεν έχει παραιτηθεί από τον αγώνα για την ηγεσία του κόμματος, συζητά ταυτόχρονα με τα “εκσυχρονιστικά” κομμάτια του ΠΑΣΟΚ και τα νεοφιλελεύθερα κομμάτια (Βαρβιτσιώτης, Χατζηδάκης κλπ.) ή αποκόμματα (Δημοκρατική Συμμαχία της Μπακογιάννη, Ανδριανόπουλος, Μάνος) της Νέας Δημοκρατίας για τη σύσταση ενός κεντρώου κόμματος-σφήνα στο “κρατικιστικό” ΠΑΣΟΚ και τη “λαϊκή δεξιά” ΝΔ.
Ένα τρίτο κομμάτι του ΠΑΣΟΚ προσβλέπει σε πιο “αριστερές”, “νεο-κεϋνσιανές” λύσεις (Ενωτική Κίνηση του Κουρουπλή κ.ά), συζητώντας με το “Άρμα Πολιτών” του Δημαρά, τη Δημοκρατική Αριστερά του Κουβέλη και το ΣΥΡΙΖΑ.
-
Εξαίρεση στο κανόνα της κρίσης του αστικού πολιτικού κόσμου δεν αποτελεί η Νέα Δημοκρατία. Αφού σύρθηκε στην υποστήριξη της κυβέρνησης Παπαδήμου και στην ψήφιση του προϋπολογισμού, ο Σαμαράς πρέπει τώρα να στηρίξει τα επερχόμενα, νέα αντιλαϊκά μέτρα, όποτε κι αν γίνουν οι εκλογές. Η επαμφοτερίζουσα στάση της ηγεσίας της ΝΔ έχει εντείνει τη σύγκρουση μεταξύ ανοιχτά του φιλο-μνημονιακού μπλοκ (το οποίο συζητά με το αντίστοιχο κομμάτι του ΠΑΣΟΚ) και δήθεν αντι-μνημονιακού (Μανώλης, Κιουτσιούκης, Καμμένος κ.ά).
-
Σε μεγάλη κρίση, όμως, βρίσκεται και το φασιστοειδές ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των οπαδών του εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις αντίθετη στην πολιτική συνεργασιών της ηγεσίας.
