Στο “κόκκινο” οι φυγόκεντρες δυνάμεις στην Ε.Ε.
Στις 25 Μαρτίου, στη Ρώμη, η προγραμματισμένη πανηγυρική συνάντηση των ηγεσιών της Έυρωπαϊκής ΄Ενωσης για τα 60 χρόνια της συνθήκης της Ρώμης με την οποία ξεκίνησε η ευρωπαϊκή ενοποίηση, τελικά δεν θα είναι και τόσο πανηγυρική…
Την “Fiesta” της Ρώμης δεν θα την χαλάσουν τόσο οι κινητοποιήσεις που έχουν προγραμματισθεί, όσο τα όσα οι “ηγέτες” της πρόκειται να ακούσουν από το “κουαρτέτο” των ισχυρών του ευρωπαϊκού κεφαλαίου και ειδικά από την Μέρκελ και τον Ολάντ.
Το κεντρικό σημείο των παρεμβάσεων που πρόκειται να γίνουν έχουν να κάνουν με το μοντέλο της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο οποίο θα κινηθούν οι “θεσμικές” αλλαγές που ήδη έχουν δρομολογηθεί, μετά την αναπάντεχη απόφαση του βρετανικού δημοψηφίσματος για έξοδο από την Ε.Ε., αλλά και το νέο οικονομικοπολιτικό περιβάλλον που έχει αρχίσει να διαμορφώνει διεθνώς η εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα κινηθεί στην κατεύθυνση των “πολλών ταχυτήτων”.
Αυτή είναι η “γραμμή” στη οποία συμφώνησαν στο ανάκτορο των Βερσαλιών πριν από δέκα ημέρες οι τέσσερις “ισχυροί” της Ευρωζώνης, Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία.
Η γραμμή αυτή είναι σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που οι “θεσμικές” γραφειοκρατίες έχουν οικοδομήσει τις τελευταίες δεκαετίες σαν όργανα σύγκλισης στην Ε.Ε., όπως η Κομισιόν και η ΕΚΤ. Το σχέδιο που είχε αρχικά ετοιμάσει για την συνάντηση της Ρώμης ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλώντ Γιουνκέρ και είχε προτείνει προς συζήτηση και προωθούσε κινήσεις μεγαλύτερης δημοσιονομικής και τραπεζικής ενοποίησης, λίγο πολύ πετάχθηκε στα σκουπίδα από τους τέσσερις όταν συναντήθηκαν στις Βερσαλίες.
Εκεί η πάλαι ποτέ γραμμή Σόιμπλε για μία Ευρώπη διαφορετικών ταχυτήτων -ακόμα και στο νομισματικό επίπεδο- αποτέλεσε την βάση του νέου status quo για την Ευρωπαϊκή Ένωση: “όσοι συμφωνούν θα προχωρούν μαζί σ’ αυτό που συμφωνούν, όσοι διαφωνούν θα μένουν έξω από αυτό”.
Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για κάτι καινούργιο αφού ήδη στην Ε.Ε. υπάρχουν διαφορετικές ταχύτητες στο νόμισμα (ΟΝΕ), στην Seghen, κ.λπ. Τι αλλάζει; Αλλάζει το γεγονός ότι αυτό που ήταν μία επιμέρους τακτική για να ξεφεύγουν από τα αδιέξοδα σε στιγμές κρίσης, τώρα προωθείται ως “κανόνας” σε όλα τα επίπεδα με ανοιχτό το πεδίο ανασύστασης του ευρωπαϊκού χάρτη όσον αφορά τις ομαδοποιήσεις στις επιμέρους ομάδες συμφερόντων όπου ο “ισχυρός” θα μπορεί να εξοστρακίζει τον μη συμμορφούμενο με τις απαιτήσεις/προϋποθέσεις που ο αυτός θέτει.
Η γραμμή της Ευρώπης των “πολλών ταχυτήτων” παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Σύνοδο Κορυφής της Μάλτας στις 3 Φεβρουαρίου από την Μέρκελ αλλά οι αντιδράσεις ήταν τέτοιες που υποχρέωσαν σε “ανασκευή” των δηλώσεων. Όμως η συνέχεια ήταν ξεκάθαρη.
Ο Γιουνκέρ υποχρεώθηκε να εντάξει το σενάριο της Ευρώπης των “πολλών ταχυτήτων” στη Λευκή Βίβλο που παρουσίασε για το “μέλλον” της Ευρώπης και λίγο αργότερα ο… οικοδεσπότης της Μέρκελ στις Βερσαλίες Ολάντ το παρουσίασε –με αντάλλαγμα μια υψηλή ευρωπαϊκή θέση μετά την αποχώρησή του από την προεδρία της Γαλλίας– σαν κοινή απόφαση των τεσσάρων “ηγετών” της συνάντησης Μέρκελ, Ολάντ, Ραχόι και Τζεντιλόνι.
Τα σχόλια των αστών αναλυτών που ακολούθησαν δεν αφήνουν περιθώρια για το τι ακριβώς επιχειρείται με την “γραμμή” αυτή. Οι πλέον συντηρητικοί μίλησαν για “κινδύνους” επέκτασης του Brexit σε άλλες χώρες, ενώ οι πλέον σαφείς στα συμπεράσματά τους υποστηρίζουν πως πρόκειται για την πολιτική ξηλώματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης όπως έχει οικοδομηθεί μέχρι σήμερα και την αντικατάστασή της από συσπειρώσεις ομάδων κοινών συμφερόντων στο νέο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον που διαμορφώνουν το Brexit, η εκλογή Τράμπ στις ΗΠΑ και οι ισχυρές πλέον και αυτοτροφοδοτούμενες φυγόκεντρες δυνάμεις όχι μόνο στην Ε.Ε. αλλά και στην Ευρωζώνη.
Χαρακτηριστικό είναι ότι η Ελλάδα, αλλά όχι μόνο αυτή, θεωρείται ότι στα τέλη της δεκαετίας θα εξοστρακισθεί από την Ευρωζώνη, όπως και άλλες μικρές περιφερειακές χώρες στην Ανατολική και τη Νότια Ευρώπη (Πορτογαλία). Ορισμένοι εξ αυτών βάζουν στην κατηγορία αυτή και την Ιταλία, ενώ περιορίζουν την επιβίωση του ευρώ στον σκληρό πυρήνα 5 – 6 κεντροευρωπαϊκών χωρών με άξονα την Γερμανία την Γαλλία και την Ολανδία.
Ανεξάρτητα από τα “σενάρια” των αστών αναλυτών για το ποιά θα είναι η επόμενη ημέρα στη βάση της Ευρώπης των “πολλών ταχυτήτων” και του σχεδιασμού αυτή η τακτική να περπατήσει κατ’ αρχήν σε θέματα “ασφάλειας”, “συνόρων”, “στρατού”, η πραγματικότητα μέχρι σήμερα έχει αποδείξει την αδυναμία της.
Χαρακτηριστικό στοιχείο αυτής της αδυναμίας είναι ότι τα πιο ισχυρά παραδείγματα εφαρμογής των δύο – τριών ταχυτήτων είναι και τα σημεία “πυκνότερης” κρίσης, όπως η ΟΝΕ, η ενοποίηση του τραπεζικού συστήματος ή η συνθήκη Senghen.
H μεν ΟΝΕ καρκινοβατεί με την Ελλάδα να είναι το πλέον ακραίο παράδειγμα κρίσης και χώρες όπως η Πορτογαλία ή η Ιταλία να είναι έτοιμες να ακολουθήσουν.
Στο πλαίσιο αυτό “τραντάζονται” και τα θεμέλια της τραπεζικής ενοποίησης καθώς το Βερολίνο εμποδίζει την ΕΚΤ να προχωρήσει στο τρίτο βήμα που είναι η εγκατάσταση ενός ενιαίου συστήματος εγγύησης καταθέσεων λόγω των κόκκινων δανείων και της υπερχρέωσης…
Η περίπτωση της Συνθήκης Senghen είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα της “αντοχής” αυτών των συμφωνιών, καθώς η μεταναστευτική κρίση την διέλυσε σε λιγότερο από έξι μήνες, συμβάλλοντας και στην κατάληξη του Brexit.
Αυτή θα είναι η “γιορτή” της Ρώμης. . .
Γ. Αγγ.
