Όταν τα εκατομμύρια ρέουν και οι φοιτητές μένουν χωρίς στέγη
της Βίκυς Κανατά
Το πρόσφατο σκάνδαλο που ξέσπασε γύρω από το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ) δεν είναι ούτε «μεμονωμένο περιστατικό» ούτε «παρεξήγηση». Είναι η φυσική συνέπεια ενός συστήματος που έχει μετατρέψει το δημόσιο χρήμα σε λάφυρο, τη δημόσια παιδεία σε φιλέτο προς αξιοποίηση, και τη νεολαία σε αναλώσιμο διακοσμητικό.
Από το 2019 έως το 2020, και ειδικά στο επίμαχο διάστημα Μαρτίου–Ιουνίου 2020, διαχειρίστηκαν εκατομμύρια ευρώ μέσα σε ένα ίδρυμα που υποτίθεται ότι υπηρετεί τις ανάγκες των φοιτητών. Όμως, ενώ οι φοιτητικές εστίες ήταν κλειστές λόγω πανδημίας, ενώ οι φοιτητές ήταν αποκλεισμένοι, πιεσμένοι, χωρίς εισόδημα και χωρίς πρόσβαση στα πανεπιστήμια, το ΙΝΕΔΙΒΙΜ υπέγραφε αποφάσεις που προκαλούν οργή σε κάθε εργαζόμενο, κάθε νέο άνθρωπο, κάθε οικογένεια που δεν έχει να πληρώσει ούτε ενοίκιο για να σπουδάσει το παιδί της.
450.000 ευρώ δόθηκαν σε εταιρεία σίτισης για υπηρεσίες, τη στιγμή που οι εστίες ήταν άδειες. Πώς γίνεται να πληρώνεται σίτιση χωρίς φοιτητές; Πώς γίνεται να πέφτουν τόσα λεφτά σε έργα που δεν αντιστοιχούν σε πραγματικές ανάγκες; Πώς γίνεται το ΙΝΕΔΙΒΙΜ να λειτουργεί σαν άτυπο γραφείο εξυπηρετήσεων;
Όλα αυτά συνέβησαν επί διοίκησης του πρώην προέδρου της ΟΝΝΕΔ Κώστα Δέρβου και εμπλέκονται στελέχη όπως ο βουλευτής ΝΔ Γιώργος Βρεττάκος. Δεν χρειάζεται κανείς να υιοθετήσει μη αποδεδειγμένους ισχυρισμούς για να διαπιστώσει κάτι πολύ πιο σημαντικό: όταν το κράτος λειτουργεί με λογική κομματικού φέουδου, η διαφθορά δεν είναι ατύχημα αλλά δομική προϋπόθεση λειτουργίας.
Το κομματικό κράτος, το οποίο χρόνια τώρα χτίζει η εκάστοτε κυβέρνηση –σήμερα με πρωταγωνιστή τον νεοφιλελεύθερο αυταρχισμό– φροντίζει να διορίζει δικούς του ανθρώπους, δικές του «διοικήσεις», δικά του δίκτυα επιρροής. Και αυτοί οι άνθρωποι, αντί να υπηρετούν τον λαό, υπηρετούν το σύστημα που τους έφερε στις καρέκλες. Το αποτέλεσμα; Συμβάσεις με αστραπιαίες διαδικασίες, έργα που μοιράζονται σε λίγες «ημέτερες» εταιρείες, κονδύλια που εξαφανίζονται σε ένα πέπλο “προγραμματικών συμβάσεων”.
Και ενώ αυτά συμβαίνουν…..
• Τα ενοίκια έχουν εκτοξευθεί.
• Οι εστίες είναι λίγες, υποβαθμισμένες, γερασμένες.
• Οι οικογένειες πληρώνουν από το υστέρημά τους.
• Και το κράτος έχει το θράσος να καμαρώνει για «μεταρρυθμίσεις» και «αναβαθμίσεις».
Την ίδια στιγμή που το ΙΝΕΔΙΒΙΜ «κατόρθωνε» να διαθέτει εκατομμύρια για υπηρεσίες αμφιλεγόμενης σκοπιμότητας, η κυβέρνηση φρόντιζε να ανοίξει τον δρόμο για την ιδιωτικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, τον περιορισμό της φοιτητικής μέριμνας και την καταστολή των φοιτητικών κινητοποιήσεων. Να πώς συνδέονται όλα: κράτος – αγορά – κομματικός μηχανισμός δουλεύουν ενιαία, σαν τρεις όψεις του ίδιου εκμεταλλευτικού συστήματος.
Δεν πρόκειται για «κακή διαχείριση».
Δεν πρόκειται για «διοικητικό λάθος».
Πρόκειται για συνειδητή ταξική πολιτική.
Οι κυβερνήσεις που υπηρετούν το κεφάλαιο αντιμετωπίζουν τη νεολαία όχι ως δημιουργική δύναμη, αλλά ως εμπόδιο, ως «κόστος», ως κοινωνικό στρώμα που πρέπει να τιθασευτεί και να χειραγωγηθεί. Δεν θέλουν φοιτητές που σκέφτονται, οργανώνονται, διεκδικούν. Θέλουν φοιτητές-πελάτες, φοιτητές-νοικάρηδες, φοιτητές-πειθαρχημένους.
Γι’ αυτό και το πραγματικό έγκλημα δεν είναι μόνο τα εκατομμύρια που άλλαξαν χέρια. Το πραγματικό έγκλημα είναι ότι οι ανάγκες της νεολαίας θυσιάζονται για να συντηρείται ένας μηχανισμός προνομίων, κομματικών διορισμών και οικονομικών «συνεργειών».
Όταν μιλάμε για το σκάνδαλο του ΙΝΕΔΙΒΙΜ, μιλάμε για κάτι πολύ βαθύτερο: Μιλάμε για το σύστημα που θέλει τα πανεπιστήμια επιχειρήσεις, μιλάμε για το σύστημα που αξιολογεί τους φοιτητές με «κόστος λειτουργίας», μιλάμε για το σύστημα που θέλει τα δημόσια χρήματα πηγή κερδοφορίας για λίγους. Μιλάμε για την ίδια λογική που λεηλατεί τα νοσοκομεία, τους δήμους, τις μεταφορές, την ενέργεια.
Το ΙΝΕΔΙΒΙΜ είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου. Κάτω από την επιφάνεια βρίσκεται ολόκληρη η μηχανή του καπιταλιστικού κράτους, που έχει μάθει να λειτουργεί με κριτήριο όχι το κοινωνικό όφελος αλλά την εξυπηρέτηση συμφερόντων. Και εδώ ακριβώς πρέπει να μπει η φωνή του λαϊκού κινήματος. Όχι με αυταπάτες ότι «θα διορθωθεί το σύστημα», όχι με ψευδαισθήσεις περί «καλύτερης διαχείρισης», αλλά με την καθαρή, αδιαπραγμάτευτη θέση ότι η εκπαίδευση, η σίτιση, η στέγαση, η μέριμνα και η στήριξη της νεολαίας είναι δικαιώματα, όχι μπίζνες.
Κανένα κομματικό συμβούλιο, κανένα διοικητικό συμβούλιο, κανένα ιδιωτικό συμφέρον δεν μπορεί να μπει εμπόδιο στη στοιχειώδη ανάγκη της κοινωνίας να μορφωθεί, να ζήσει, να αναπνεύσει χωρίς τον βραχνά του κέρδους.
Το σκάνδαλο του ΙΝΕΔΙΒΙΜ δείχνει ότι δεν υπάρχει «μη διαβρωμένος καπιταλισμός», δεν υπάρχει «καθαρό» κράτος όταν αυτό υπηρετεί το κεφάλαιο όπως και δεν υπάρχει τρόπος να προστατευτεί το δημόσιο χρήμα όταν ο ίδιος ο μηχανισμός του κράτους είναι φτιαγμένος για να το ιδιωτικοποιεί.
Γι’ αυτό η απάντηση δεν είναι «διαφάνεια».
Η απάντηση δεν είναι «αξιοκρατία».
Η απάντηση είναι λαϊκός έλεγχος, δημόσια και κοινωνική ιδιοκτησία, ανατροπή της λογικής που αντιμετωπίζει την παιδεία ως εμπόρευμα, με άλλα λόγια η ανατροπή του καπιταλισμού από την εργατική τάξη και τον εργαζόμενο λαό στις πόλεις και στην ύπαιθρο.
Οι φοιτητές, οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα έχουν δικαίωμα να απαιτήσουν ένα σύστημα που τους υπηρετεί – όχι ένα σύστημα που τους ληστεύει. Και η πάλη αυτή δεν είναι υπόθεση μιας ημέρας, αλλά ενός δρόμου μακρύ, συλλογικού και αδιαπραγμάτευτου.
Η νεολαία δεν χρωστάει σε κανέναν.
Η κοινωνία δεν χρωστάει σε κανέναν.
Αυτοί που χρωστάνε –και μάλιστα πολιτικά και ιστορικά– είναι όσοι χρόνια τώρα μετατρέπουν τα δημόσια αγαθά σε προσωπικά οφέλη. Και αυτό το χρέος, κάποια στιγμή, θα το πληρώσουν.
Με την οργή, τη συνειδητοποίηση και τον αγώνα ενός λαού που θα σταθεί όρθιος.