του Jorge Altamira, Prensa Obrera #1393
Η επιβεβαίωση ότι η αντιπολίτευση έλαβε το 66% των εδρών στην Εθνοσυνέλευση έχει δημιουργήσει ένα ανυπέρβλητο πολιτικό αδιέξοδο στην Βενεζουέλα. Αυτή η διπλά νομιμοποιημένη πλειοψηφία δίνει στο Κοινοβούλιο την εξουσία να εξουδετερώνει τη δράση της Εκτελεστικής Εξουσίας και ακόμη να προχωρήσει, εν ευθέτω χρόνω, στην καθαίρεσή της. Έχει δημιουργηθεί ένα είδος δυαδικής εξουσίας στο πλαίσιο μιας οικονομικής κρίσης με καταστροφικά χαρακτηριστικά. Οι εκλογικοί χειρισμοί της κυβερνητικής γραφειοκρατίας για την επίτευξη κοινοβουλευτικής ισοπαλίας ενίσχυσε την δεξιά αντιπολίτευση, η οποία κέρδισε στις εκλογικές περιφέρειες, οι οποίες υπέρ-εκπροσωπήθηκαν έπειτα από τη μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος.
Αδιέξοδο
Ο «τσαβισμός» απάντησε σε αυτό το εξαιρετικό αδιέξοδο διπλασιάζοντας τα προληπτικά μέτρα, όπως να σπεύσει να ανακοινώσει ότι δε θα δώσει αμνηστία στους κρατούμενους με τελεσίδικη δικαστική ποινή που ανήκουν στην αντιπολίτευση, κάτι που θα έκανε σε λιγότερο από ένα μήνα η νέα Νομοθετική Εξουσία. Η αντιπολίτευση, εν τω μεταξύ, προσέφερε στην κυβέρνηση την υλοποίηση ενός σχεδίου αντιμετώπισης της οικονομικής κατάρρευσης – ένα σχέδιο πολιτικού ελιγμού που δεν είναι βιώσιμο: πρώτο, επειδή συνεπάγεται μια βίαιη προσαρμογή που η κυβερνητική γραφειοκρατία δεν έχει τις προϋποθέσεις να αντέξει και δεύτερο, επειδή θα οδηγήσει σε βίαιη σύγκρουση το σύνολο της τσαβικής γραφειοκρατίας με τις κρατικές επιχειρήσεις. Τα ασυνήθιστα αποτελέσματα των εκλογών περιορίζουν σοβαρά τις πιθανότητες μιας στρατιωτικής λύσης στο αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί: δεν θα είναι βιώσιμη αν δεν μεταφέρει την διακυβέρνηση στην θριαμβεύτρια αντιπολίτευση – για παράδειγμα ζητώντας άμεσα Προεδρικές εκλογές.
Το μεγαλύτερο τμήμα της αντιπολίτευσης γνωρίζει ότι αυτό το αδιέξοδο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια κοινωνική και πολιτική έκρηξη που δεν επιθυμεί με κανέναν τρόπο. Έτσι χαρακτήρισε τη νίκη της ως «ψήφο τιμωρίας», πράγμα που σημαίνει ότι δεν κρίνει την ψήφο που έλαβε ως εντολή αξίωσης άμεσης πολιτικής εναλλακτικής λύσης στον «τσαβισμό» και την Εκτελεστική Εξουσία. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Henrique Capriles επανέλαβε, σε αυτήν τη γραμμή, ότι «η κυβέρνηση πρέπει να αλλάξει», για να αποφευχθεί η «αλλαγή καθεστώτος». Η αντιπολιτευόμενη φράξια της οποίας ηγούνται οι φυλακισμένοι Leopoldo Lοpez και η Maria Corina Machado αξιώνει να περάσει στη δράση. Στις εορταστικές εκδηλώσεις για την εκλογική νίκη, οι μεν βάδισαν ξεχωριστά από τους δε. Η κατάρρευση του Κράτους που ξεσκέπασαν τα αποτελέσματα των εκλογών ενσωματώνει τη διάσπαση στο εσωτερικό τόσο της κυβερνητικής γραφειοκρατίας όσο και της αντιπολίτευσης. Η λεγόμενη «διεθνής κοινότητα», ασκεί πιέσεις για μια «λύση μέσω διαλόγου», ακριβώς επειδή φοβάται μια κοινωνική έκρηξη, με πλήρη επίγνωση ότι μια τέτοια “διέξοδος” δεν είναι βιώσιμη και αναγκαστικά θα οδηγήσει σε μια κατάσταση με επαναστατικές επιπτώσεις.
«Κυκλική εναλλαγή;»
Οι εξελίξεις στη Βενεζουέλα δείχνουν τα όρια, επίσης και την πλάνη ότι πρόκειται για «μια κυκλική εναλλαγή» που μπορεί να περνάει η Λατινική Αμερική – από τον «λαϊκισμό» στην άνοδο μιας «σύγχρονης δεξιάς», ή απευθείας στην «άνοδο της δεξιάς», που την εξασφαλίζει μια πολιτικά ασταθής αριστερά. Ο κόσμος θα μετακινούνταν, έτσι, ανάμεσα σε δύο πόλους, με το κέντρο βάρους να είναι η ζωτικότητα του καπιταλισμού· οι εθνικιστικές πραξικοπηματικές απόπειρες θεωρούνται ισοδύναμες μιας κοινωνικής επανάστασης. Η Βενεζουέλα, αντιθέτως, θίγει ένα άλλο ζήτημα: αυτό της κρίσης, ακόμη και της υπαρκτής αδυναμίας του Κράτους και αυτό των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων. Ο «τσαβισμός» ήταν μια απάντηση στις πιθανές επαναστατικές καταστάσεις που πυροδότησε το Caracazo του 1989 [Σ.τ.Μ: Λαϊκή εξέγερση ενάντια στις επιβεβλημένες από το ΔΝΤ νεοφιλελεύθερες οικονομικές μεταρρυθμίσεις του τότε σοσιαλδημοκράτη Προέδρου της Βενεζουέλας Carlos Andrés Pérez, που ξεκίνησε στην πρωτεύουσα Καράκας και εξαπλώθηκε σε πολλές πόλεις της χώρας. Κατεστάλη βίαια, προκαλώντας μια τετράχρονη πολιτική αστάθεια που κατέληξε στην πτώση του Pérez το 1993, έπειτα από δύο αποτυχημένα πραξικοπήματα, στην οργάνωση των οποίων συμμετείχε και ο Hugo Chavez.]. Αποκαλύπτοντας τα ανυπέρβλητα όριά του, επαναφέρει την χώρα στις αρχικές της συνθήκες, αλλά τώρα σε ένα ψηλότερο επίπεδο λόγω της εξάντλησης αυτής της τσαβιστικής εμπειρίας και λόγω της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης. Μια παλινόρθωση του προγενέστερου καθεστώτος απειλεί να προκαλέσει μια επαναστατική κρίση μεγαλύτερη από τις περασμένες. Το ζήτημα είναι να προσφέρουμε τώρα μια γραμμή δράσης στους εργαζομένους μπροστά σε αυτές τις νέες ιστορικές συνθήκες. Η ταλαντευόμενη άκρα αριστερά (κεντρισμός) προτείνει, αντ’ αυτού, την υποταγή στον «τσαβισμό» ή τον «κιρχνερισμό» όταν τα όρια αυτών των περιστασιακών και αυτοσχέδιων κινημάτων έχουν πια φθάσει στο τέρμα.
Λατινική Αμερική
Η κρίση που έχει ανοίξει στη Βενεζουέλα ενσωματώνει βαθύτερα την Λατινική Αμερική στην τρέχουσα διεθνή κρίση. Η χρεωκοπία του «τσαβισμού» ως και των εταίρων του στην ήπειρο συνδέεται με την κατάρρευση των τιμών των πρώτων υλών – που σχετίζεται με την ταχύτητα που έχει αποκτήσει η καπιταλιστική κρίση στην Κίνα, με τη σειρά της επηρεασμένη από την επιδείνωση της παγκόσμιας χρεοκοπίας. Δεν υπάρχει «αποκατάσταση» που να διορθώνει την κατάσταση αυτή – μπορεί απλά να την καταστήσει εκρηκτική. Η επιπτώσεις του «τσαβισμού» συνοδεύουν την καμπύλη των διεθνών τιμών του πετρελαίου. Η κρίση που προκλήθηκε από τις εκλογές θα εξαπολύσει έναν νέο αγώνα για το πετρέλαιο της Βενεζουέλας – μια κατάσταση πανομοιότυπη με ό,τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή. Η τύχη της PDVSA [Σ.τ.Μ: Η κρατική εταιρεία πετρελαίου της Βενεζουέλας] και της παραγωγικής ανάπτυξης της περιοχής του Ορινόκο θα επαναλάβει ό,τι συμβαίνει με την Petrobras [Σ.τ.Μ: Την βραζιλιάνικη πρώην κρατική εταιρία πετρελαίου]. Η συνεργασία της PDVSA με ευρωπαϊκά και κινέζικα κεφάλαια ήταν άχρηστη στην παραγωγική ανάπτυξη των αποθεμάτων της χώρας· τώρα θα επιστρέψουν στη μάχη τα βόρειο-αμερικανικά κεφάλαια. Η κατάρρευση του «τσαβισμού» θα μετατρέψει την Βενεζουέλα και την Λατινική Αμερική σε πεδίο διαμάχης μεταξύ των καπιταλιστικών δυνάμεων για τον προσεταιρισμό νέων πόρων και εδαφών.
Αυτό που συνέβη στη Βενεζουέλα θα μπορούσε να επηρεάσει τις διαπραγματεύσεις της Κολομβίας με το FARC [Σ.τ.Μ: Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις Κολομβίας – Λαϊκός Στρατός], και ιδιαίτερα την ισχύ όσων έχουν συμφωνηθεί. Η μισή αντιπολίτευση της Βενεζουέλας είναι «ουριμπίστες» [Σ.τ.Μ: Από το όνομα του δεξιού πρώην Προέδρου της Κολομβίας, Alvaro Uribe Vélez]. Η κυβέρνηση Ομπάμα μόλις ενίσχυσε το «Σχέδιο Κολομβία» μαζί με τον Πρόεδρο [της Κολομβίας] Santos με την ανάπτυξη στρατιωτικών βάσεων. Επηρεάζει ακόμη τη λεγόμενη «εξομάλυνση» των σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κούβας.
Η Αριστερά πρέπει να προσδιορίσει σωστά την αδυναμία αυτών των υποτιθέμενων εναλλακτικών λύσεων για να επιτευχθεί η διεθνής «σταθερότητα» και να προσανατολίσει τους εργάτες και τους αγρότες με ένα πρόγραμμα και μια οργάνωση. Όταν ο Capriles μιλά για «ψήφο τιμωρίας», αναγνωρίζει ότι το εκλογικό σώμα δεν έκανε τόσο μια δεξιά στροφή όσο αντέδρασε εμπειρικά, λόγω της έλλειψης μιας προηγούμενης πολιτικής προετοιμασίας – μέσα σε μια απελπιστική πολιτική και οικονομική κατάσταση. Οι μάζες πληρώνουν την υποταγή των ηγετών τους στον εθνικισμό. Αυτό συνέβη και στην Αργεντινή, όπου οι Scioli και Macri έλαβαν για τα ψηφοδέλτιά τους μόνο το ένα τρίτο των ψήφων, αντίστοιχα, και ήταν περισσότερο ψήφοι τιμωρίας παρά ψήφοι εμπιστοσύνης.
Τρίτος πολιτικός παράγοντας
Στη Βενεζουέλα (όπως και στη Βραζιλία, την Αργεντινή ή τον Ισημερινό και τη Βολιβία) υπάρχει ένα σημαντικό ταξικό εργατικό κίνημα. Ωστόσο, βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι, γιατί στο όνομα της «πάλης ενάντια στη δεξιά» θα μπορούσε να απορρίψει μιαν ανεξάρτητη πολιτική δράση, όπως σε μεγάλο βαθμό συμβαίνει μέχρι στιγμής. Οι διάφορες εκφράσεις του αστικού εθνικισμού αυτής της φάσης παρακμάζουν ανεπανόρθωτα. Η πρωτοπορία αυτού του ταξικού εργατικού κινήματος πρέπει να προσιδορίσει με ακρίβεια την παρούσα στιγμή: την κατάρρευση του Κράτους και της καπιταλιστικής οικονομίας και την τάση για κοινωνική έκρηξη ή προ-επαναστατικές καταστάσεις. Το σύνθημα που τίθεται στην ημερήσια διάταξη είναι: να κληθεί το ταξικό εργατικό κίνημα να συγκροτήσει ανεξάρτητα εργατικά κόμματα και να εισαγάγει έτσι τον τρίτο, συνειδητό πολιτικό παράγοντα στη μεγάλη πολιτική κρίση που έχει ανοίξει.
10/12/2015
Μετάφραση: ΝΑΛ
