της Κατερίνας Μάτσα
Η διαρκής αύξηση των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη προβληματίζει τους ευρωπαίους αξιωματούχους. Οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι, οι εμφύλιοι, η φτώχεια, η κλιματική κρίση, είναι κάποιες από τις αιτίες που υποχρεώνουν εκατομμύρια ανθρώπους να ξεριζώνονται και να θαλασσοπνίγονται για να βρουν μια καλύτερη μοίρα στην Ευρώπη.
Υπολογίζεται ότι περί τα 2.250.000 άνθρωποι μετανάστευσαν στην Ευρώπη το 2021 και οι ροές αυξάνονται διαρκώς. Από αυτούς οι μη-νόμιμες αφίξεις προσφύγων στην Ευρώπη, κατά τη Frontex, έφτασαν τις 220.000 το 2021 και τις 380.000 το 2023 (FinancialTimes, 17/3/24, “migrants and strongmen”).
Βέβαια, ο αριθμός των αφίξεων είναι πολύ μικρός σε σχέση με τον αριθμό των θανάτων κατά τη διαδρομή. Υπολογίζεται ότι μετά το 2014 οι θάνατοι ξεπέρασαν τις 4.000 το χρόνο, χωρίς να υπολογίζονται αυτοί που δεν καταγράφονται πουθενά. Με βάση τα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης κατά το διάστημα 2014- 2023 σημειώθηκαν 59.037 θάνατοι. (migration data portal.org, 17/3/24).
Στο μεταξύ, το μεταναστευτικό παραμένει πρώτο στην ατζέντα όλων των ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη, που βλέπουν τα εκλογικά ποσοστά τους να ανεβαίνουν κατακόρυφα. Αλλά στην ξενοφοβία συχνά υπάρχει αντίσταση. Πρόσφατα, η Γερμανία συγκλονίστηκε από εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές που ξεσηκώθηκαν ενάντια στο ναζιστικό κόμμα ΑfD, που δήλωσε έτοιμο για πογκρόμ σε βάρος όλων των προσφύγων!
Από την άλλη μεριά, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, δεν κρύβουν την ξενοφοβία τους. Επίσημα δηλώνουν ότι δέχονται τους μετανάστες, αρκεί να είναι «νόμιμοι»! Σε αυτό το πνεύμα κάνουν ακριβοπληρωμένες συμφωνίες με ηγέτες δικτατορικών καθεστώτων στα σύνορα της Ευρώπης προκειμένου να εμποδίσουν το πέρασμα των «μη-νόμιμων». Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι αυτά τα καθεστώτα και οι συμμορίες στην υπηρεσία διεφθαρμένων ηγετών πληρώνονται αδρά για να καταδιώκουν μέχρι θανάτου τους πρόσφυγες για να τους κρατήσουν μακρυά από την Ευρώπη. Στην Τυνησία, οι συμφωνίες της ΕΕ με τον δικτάτορα Σαγιέντ, ύψους 105 εκατομμυρίων ευρώ, σημαίνουν άγρια καταστολή και καταδίωξη των προσφύγων μέχρι την έρημο, όπου πεθαίνουν από τη δίψα ή μέχρι τα σύνορα με τη Λιβύη, όπου καταλήγουν στη φυλακή ή στα σκλαβοπάζαρα. Ανάλογες συμφωνίες έχουν γίνει και με τη Μαυριτανία, ύψους 210 εκατομμυρίων ευρώ και με την Αίγυπτο, ύψους 7,4 δις ευρώ.
Μπορεί να σημαίνει, επίσης, διακρατικές συμφωνίες για εισαγωγή φτηνού εργατικού δυναμικού, με όρους δουλείας. Αυτό το στόχο φαίνεται πως υπηρετούσε και το τελευταίο ταξίδι του Μητσοτάκη στην Αίγυπτο, μαζί με την Ούρσουλα Φον Ντερ Λάϊεν.
Ο Μητσοτάκης χρειάζεται φτηνά εργατικά χέρια για τον αγροτικό τομέα και τον τουρισμό, εκεί που οι συνθήκες είναι τόσο απάνθρωπες που κανένας ντόπιος δεν δέχεται να εργαστεί.
Τέτοιες συμφωνίες θα υπογράφονται είτε απευθείας με την ΕΕ, είτε θα είναι διακρατικές, όπως η συμφωνία Ματέι ανάμεσα στην Ιταλία και χώρες της Αφρικής.
Υπάρχει, βέβαια, και τρίτη λύση στο μεταναστευτικό, η λύση Σούνακ. Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας έχει αποφασίσει να εξορίσει τους αιτούντες άσυλο στη χώρα του στη μακρινή και πάμφτωχη Ρουάντα, την οποία χαρακτηρίζει «ασφαλή τρίτη χώρα»! Επείγεται να στείλει εκεί τους δυστυχείς που έφτασαν με χίλια βάσανα στη χώρα του, παρά την αντίθετη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Βρετανίας και παρά τις ενστάσεις της Βουλής των Λόρδων, που εκφράστηκαν πρόσφατα με τις ευνοϊκές για τους πρόσφυγες τροπολογίες της. Επείγεται, γιατί οι Εργατικοί που θεωρείται βέβαιο ότι θα κερδίσουν τις επόμενες εκλογές έχουν δηλώσει ότι είναι αντίθετοι. Και μπορεί ο Σούνακ η Μ. Βρετανία να είναι εκτός ΕΕ, όμως στην ίδια γραμμή κινείται και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, που εν όψει ευρωεκλογών βάζει στην προεκλογική του ατζέντα τις μαζικές απελάσεις προσφύγων σε «ασφαλείς τρίτες χώρες»!
Είναι φανερό ότι παραμένει σε ισχύ η ευρωπαϊκή πολιτική των κλειστών συνόρων και του στρατοπεδικού εγκλεισμού των προσφύγων, παράλληλα, όμως, αρχίζουν να λειτουργούν και οι «γκρίζες ζώνες» του ειδικού καθεστώτος εργασίας μεταναστών, με ειδικά συμβόλαια και με όρους υπερεκμετάλλευσης, χωρίς όρους ένταξης στον κοινωνικό ιστό.
Εκφράζεται με πολλούς τρόπους η βαρβαρότητα των ιμπεριαλιστών απέναντι στα «απόβλητα της παγκοσμιοποίησης», όπως ονόμαζε ο Ζ. Bauman τους μετανάστες και τους πρόσφυγες της «ρευστής νεωτερικότητας».
