ΕΛΛΑΔΑ: Ο ΣΠΑΣΜΕΝΟΣ ΚΡΙΚΟΣ

ΕΛΛΑΔΑ: Ο ΣΠΑΣΜΕΝΟΣ ΚΡΙΚΟΣ

 

 

του Σάββα Μιχαήλ

Η Ελλάδα είναι η εμβληματική χώρα της τρέχουσας παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης.

Από τη στιγμή που η χώρα κήρυξε αδυναμία να εξυπηρετήσει το πελώριο χρέος της, και την πρώτη “διάσωση” (bail-out) το 2010 από την Κομισιόν της ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) δεμένη με τις συνθήκες του πρώτου διαβόητου “Μνημονίου Κατανόησης” το οποίο εισήγαγε δρακόντεια μέτρα λιτότητας, η Ελλάδα ήρθε στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής.

Μετατράπηκε σε μια διαρκή αιτία φόβου και άγχους για τις κυρίαρχες τάξεις και τους ιμπεριαλιστικούς θεσμούς, ιδίως εντός της ΕΕ, και πηγή έμπνευσης για όλα τα θύματα της ίδιας κρίσης σε ολόκληρο τον κόσμο χάρη στις πρωτοφανείς, συχνά εξεγερτικές, κινητοποιήσεις του ελληνικών λαϊκών μαζών που αντιστέκονταν στα βάρβαρα μέτρα λιτότητας τα οποία επιβλήθηκαν από την τρόικα ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ και τους πρόθυμους υπηρέτες τους στις διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις.

Αυτό ειδικά που γέννησε φόβους και ελπίδες τόσο στη χώρα όσο και διεθνώς, ήταν η ισχυρή στροφή προς τα αριστερά από τις φτωχοποιημένες μάζες οι οποίες αναζητούσαν μια πολιτική λύση στα εκρηκτικά κοινωνικά προβλήματα φέρνοντας ένα άλλοτε μικρό αριστερό ρεφορμιστικό κόμμα, το ΣΥΡΙΖΑ, στην κυβερνητική εξουσία.

Τώρα, ολόκληρη αυτή η ιστορική ακολουθία γεγονότων από την πρώτη μαζική κινητοποίηση το 2010 μέχρι την εκλογή μιας “αριστερής κυβέρνησης ενάντια στη λιτότητα” με επικεφαλής το ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο του 2015 –και την άδοξη υποταγή της στην τρόικα, επτά μήνες αργότερα, υπογράφοντας τον Ιούλιο του 2015 και ένα τρίτο “μνημόνιο” ακόμα χειρότερης λιτότητας-, έχει οριστικά κλείσει και μια νέα ξεκινάει.

Για το εργατικό κίνημα, και ιδιαίτερα για τη στρατευμένη πρωτοπορία της επαναστατικής αριστεράς, είναι ζωτικό να αντιληφθεί αυτήν την ακολουθία όχι ως μια γραμμική διαδοχή διάφορων κοινωνικών αγώνων και κοινοβουλευτικών εκλογών αλλά ως μια ανεκτίμητη στρατηγική εμπειρία η οποία πρέπει να αναλυθεί ενδελεχώς και σε βάθος ώστε να προετοιμάσουμε τη διαλεκτική υπέρβασή της.

Καμία ανάλυση και καμία επεξεργασία μιας επαναστατικής στρατηγικής ως οδηγό για το πρόγραμμα, την τακτική, τις πολιτικές και την πρακτική πολιτική οργάνωση της πάλης για διέξοδο από την πολιτική, κοινωνική και οικονομική κρίση δεν είναι εφικτή χωρίς τη στέρεα αντίληψη και τη διαρκή εμβάθυνση μιας Μαρξιστικής κατανόησης της εν εξελίξει διαλεκτικής ανάμεσα στις παγκόσμιες ιστορικές εξελίξεις και τις εθνικές ιδιαιτερότητες – χωρίς τη διάλυση της καθολικής κρίσης σε μια αφηρημένη γενικότητα και χωρίς την ανάδειξη της εθνικής ιδιαιτερότητας σε μια αυτάρκη οντότητα.

Ξανά για την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση & την Ελλάδα

Τον Δεκέμβρη του 2008, τρεις μήνες μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers και την τήξη του πυρήνα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, μια μαζική, παρατεταμένη, επαναστατική εξέγερση, με επικεφαλής τη νεολαία, εξερράγη στην Ελλάδα κλυδωνίζοντας ολόκληρη τη χώρα και τη δεξιά κυβέρνηση Καραμανλή, μετά τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Ο τότε επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν σωστά έκανε τη διορατική παρατήρηση πως αυτή η εξέγερση αντιπροσωπεύει “την πρώτη πολιτική έκρηξη της παρούσας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης”. Ήταν η αστραπή πριν την καταιγίδα, και το πρελούδιο για την εκτυλισσόμενη και δίχως τέλος Ελληνική τραγωδία, όπου, “όλος κόσμος είναι μια σκηνή”.

Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση που εξερράγη με την κατάρρευση της αγοράς ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων υψηλού ρίσκου στις ΗΠΑ το 2007 μετακίνησε γρήγορα το επίκεντρό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη, όπου ο θρυλικός “αδύναμος κρίκος” της Ευρωπαϊκής αλυσίδας, η Ελλάδα, έχει ανεπανόρθωτα σπάσει το 2010, υπό το βάρος του δυσβάσταχτου χρέους και των συγκεκριμένων αντιφάσεων του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού. Οι “διασώσεις” από την τρόικα της ΕΕ, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ αλληλένδετες με τα δρακόντεια μέτρα λιτότητας διέλυσαν την ελληνική κοινωνία με μια ανθρωπιστική καταστροφή, χωρίς να λύνουν αλλά μάλλον να επιδεινώνουν τη κρίση, συντρίβοντας τις μεσαίες τάξεις, οξύνοντας την κοινωνική πόλωση και τροφοδοτώντας την λαϊκή αναταραχή.

Η αντίσταση στη λιτότητα οδήγησε στην κατάρρευση του αστικού δικομματικού πολιτικού συστήματος της διαδοχής Νέας Δημοκρατίας/ΠΑΣΟΚ των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών μετά την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας το 1974 ανέτρεψε τις διάδοχες κυβερνήσεις τους, και εκτόξευσε ένα μικρό μέχρι τότε αριστερό ρεφορμιστικό κόμμα, το ΣΥΡΙΖΑ, στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στις εκλογές του 2012, και, τελικά, στην κυβέρνηση το 2015.

Επτά μήνες άκαρπων “διαπραγματεύσεων” της κυβέρνησης Τσίπρα με την ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, ήταν ένα πραγματικό βασανιστήριο “στριψίματος της βίδας” επάνω στην Ελλάδα, ένας ασταμάτητος εξαναγκασμός, με απειλές για εκδίωξη από την Ευρωζώνη, συνεχής εκβιασμός με επιβολή ασφυξίας στη ρευστότητα ενός χρεοκοπημένου τραπεζικού συστήματος, καθώς η “πρώτη φορά αριστερή” κυβέρνηση αποπλήρωνε πιστά, πλήρως και εγκαίρως όλους τους διεθνείς τοκογλύφους, εξαντλώντας τα ήδη μειωμένα ταμειακά αποθέματα όλων των  δημόσιων οργανισμών και των ασφαλιστικών ταμείων.

Τελικά, ενάντια στη βούληση της πλειοψηφίας του λαού η οποία εκφράστηκε στο Δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου με τη γιγάντια νίκη του ΟΧΙ στη λιτότητα και τον εκβιασμό της τρόικας, η “ριζοσπαστική αριστερή” κυβέρνηση μετέτρεψε αυτή τη νίκη σε μια επαίσχυντη, εξευτελιστική ήττα: η ηγετική ομάδα του Τσίπρα υποτάχθηκε, στις 13 Ιουλίου 2015. Υπέγραψε  ένα νέο “πρόγραμμα διάσωσης”, μαζί με ένα τρίτο “Μνημόνιο κατανόησης” νέων μέτρων λιτότητας, ακόμη χειρότερο από τα προηγούμενα, μια “λίστα φρικαλεοτήτων”, όπως  σωστά περιγράφηκε από το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel ”. Το άμεσο αποτέλεσμα ήταν μια γιγάντια πολιτική κρίση η οποία οδήγησε σε μια διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ, στην πτώση της κυβέρνησης, και τις πρόωρες εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου.

Παρά την απογοήτευση και την πικρία του λαού για την υποταγή του ΣΥΡΙΖΑ, η λογική του “μικρότερου κακού” κυριάρχησε. Το τέλος των ψευδαισθήσεων εκφράστηκε με την πρωτοφανή αποχή και την απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων ψήφων από όλα τα κόμματα (με εξαίρεση τα ψηφοδέλτια της μικρής αντικαπιταλιστικής αριστεράς). Είναι ξεκάθαρο πως η λαϊκή πλειοψηφία δεν θέλει να επιστρέψει στο παλιό ανυπόληπτο αστικό πολιτικό σύστημα, γι’ αυτό η Δεξιά νικήθηκε και βυθίστηκε σε μια νέα εσωτερική κρίση, και το ίδιο συνέβη σε όλα τα νεοφιλελεύθερα αστικά κόμματα. Ωστόσο, ενώ ο λαός δεν θέλει να γυρίσει πίσω, δεν βλέπει ακόμα ένα εναλλακτικό δρόμο για να προχωρήσει μπροστά. Συνεπώς, ο ΣΥΡΙΖΑ νίκησε ξανά τις εκλογές, ενάντια στους αντιπάλους του, τόσο εκ δεξιών όσο και εξ αριστερών του.

Αναβίωσε τον κυβερνητικό συνασπισμό με τους δεξιούς εθνικιστές των “Ανεξαρτήτων Ελλήνων” (ΑΝΕΛ), με μια καθαρή περαιτέρω μετατόπιση προς τα δεξιά, καθώς συμπεριέλαβε περισσότερους φιλελεύθερους προερχόμενους από το ΠΑΣΟΚ υπουργούς. Μια κυβέρνηση δεσμευμένη αυτή τη φορά όχι να βάλει τέλος στη λιτότητα αλλά να επιβάλλει μια ακόμα σκληρότερη εκδοχή της, προσθέτοντας μόνο μερικές υποσχέσεις για “μέτρα ανακούφισης” και μια θολή προοπτική για μια μελλοντική “αναδιάρθρωση” του δυσβάσταχτου χρέους.

Φλέγοντα ερωτήματα στρατηγικής φύσης αναδεικνύονται και αποτελούν αντικείμενο έντονης συζήτησης αυτή τη στιγμή, μέσα στην ελληνική και διεθνή Αριστερά, σε όλα τα τμήματά της. Γιατί η πρώτη εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ απέτυχε; Και, γιατί εκείνοι που μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ απέρριψαν την υποταγή και διασπάστηκαν, απέτυχαν να παρουσιάσουν μια πειστική αριστερή εναλλακτική λύση και υπέστησαν συντριπτική ήττα στις εκλογές του Σεπτεμβρίου; Γιατί οι άλλες δυνάμεις στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ, είτε είναι τελματωμένες -αυτή είναι η περίπτωση του σταλινικού ΚΚΕ- είτε, όπως στην περίπτωση των ψηφοδελτίων της αντικαπιταλιστικής αριστεράς, αν και αυξάνουν σχετικά τις ψήφους και την επιρροή τους, δεν έχουν ακόμα υπερβεί τους περιορισμούς τους;

Όλα αυτά τα ερωτήματα αναφέρονται στη στρατηγική, όχι απλά στην τακτική, και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπιστούν κατάλληλα, ξεκινώντας από την αποτυχία του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ η οποία οδήγησε στη μη αναστρέψιμη υποταγή του.

Γιατί απέτυχε ο ΣΥΡΙΖΑ;

Η  στροφή  180 μοιρών τής υπό τον Τσίπρα ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ από μια φαινομενικά ατρόμητη, “ριζοσπαστική αριστερή” ρητορική αψήφισης των εκβιασμών, ενάντια στη λιτότητα, σε μια επαίσχυντη υποταγή στην τρόικα του παγκόσμιου κεφαλαίου -που ονομάζεται πια “κουαρτέτο” καθώς ο ΕΜΣ [Eυρωπαϊκός Mηχανισμός Στήριξης]   έχει προστεθεί στην Κομισιόν της ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ στη νέα δανειακή σύμβαση- ήταν ένα σοκ για πολλούς, ιδιαίτερα  για όσους είχαν  επενδύσει τις ελπίδες τους στο ΣΥΡΙΖΑ από το 2012 και έπειτα.

Μολαταύτα αυτή η στροφή είχε πίσω της ένα μακρύ Χρονικό μιας προαναγγελθείσας καταστροφής, ιδιαίτερα μετά την αρχική άνοδο του 2012, όπως σωστά τεκμηριώνεται, για παράδειγμα, από τον καθηγητή Γιάννη Μηλιό, πρώην μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην επικεφαλής του τμήματος οικονομικών του κυβερνώντος αριστερού κόμματος.

Η  λογική της υποταγής ήταν εγγεγραμμένη στην κεντρική στρατηγική γραμμή που επίσημα διακηρύχθηκε και ακολουθήθηκε διαρκώς από το ΣΥΡΙΖΑ: “Ούτε ρήξη ούτε παράδοση [στην ΕΕ, την ΕΚΤ, και το ΔΝΤ] αλλά ένας έντιμος συμβιβασμός”.

Πίσω από αυτή βρίσκεται, όπως επισήμανε ο Μηλιός, η αυταπάτη πως μια επιστροφή στην κατάσταση προ της καπιταλιστικής κρίσης του 2008 είναι εφικτή με ένα μείγμα ήπιων κεϋνσιανών μέτρων και  νεοφιλελεύθερων “δομικών μεταρρυθμίσεων” όπως  αυτές απαιτούνται από την ΕΕ και το ΔΝΤ. Αυτή η σοσιαλδημοκρατική αυταπάτη είναι συνδυασμένη με μια στρατηγική προσκόλληση στο σχέδιο της ευρωπαϊκής ολόκληρωσης της ΕΕ, μια πεισματική απόρριψη κάθε ιδέας ρήξης με την ΕΕ, και έναν παραλυτικό φόβο απέναντι στην πιθανότητα επιβολής ενός “Grexit” από την Ευρωζώνη.

Η απεγνωσμένη αυτή αναζήτηση ενός ανέφικτου “έντιμου συμβιβασμού” σημαίνει αναζήτηση ενός ταξικού συμβιβασμού με τις ασυμβίβαστες κυρίαρχες τάξεις σε κρίση, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό.

Πολύ πριν την συνθηκολόγηση της 12ης Ιουλίου 2015 ή ακόμα και την αρχική Συμφωνία του Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου 2015 με την τρόικα (ή τους “θεσμούς” όπως τότε ευγενικά μετονομάστηκε η τρόικα της Κομισιόν της ΕΕ, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ), ήδη από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ έφτασε προ των πυλών της κυβερνητικής εξουσίας τον Ιούνιο του 2012, πολλαπλασίασε  κάθε είδους καθησυχαστικές δηλώσεις και πράξεις, πρωτίστως  απέναντι στην ελληνική αστική τάξη, τον Συνδέσμο Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ), τους εφοπλιστές και των τραπεζίτες,  τονίζοντας ότι οι πολιτικές και το πρόγραμμα διακυβέρνησής του δεν πρόκειται να απειλήσουν το καπιταλιστικό status quo.

Πέρα από τις εμφανίσεις και τις δηλώσεις ηγετικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ σε δημόσιες εκδηλώσεις διοργανωμένες από τα think tanks και τις ενώσεις των κυρίαρχων τάξεων του ελληνικού κεφαλαίου, τώρα εμφανίζονται καταγγελίες προερχόμενες από κύκλους του πρώην ΣΥΡΙΖΑ που αποκαλύπτουν ότι υπήρχαν παρασκηνιακές, διαρκείς, μυστικές συναντήσεις και άμεσες συζητήσεις ανάμεσα στον Τσίπρα και τον πιο στενό κύκλο συμβούλων του (όπως ο Αλέκος Φλαμπουράρης ή ο Νίκος Παππάς) με πασίγνωστους μεγαλοκαπιταλιστές εμπλεκόμενους στις κατασκευές και τα δημόσια έργα όπως και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Το λεγόμενο Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης του 2014, το οποίο εγκαταλείφθηκε νωρίς το 2015, ήταν μια ακόμα πιο νερωμένη εκδοχή του αρχικού ρεφορμιστικού προγράμματος το οποίο ψηφίστηκε στο τελευταίο Κομματικό Συνέδριο.

Ως ένδειξη των ειλικρινών προθέσεών του για ταξική συνεργασία “για να υπερασπιστεί τα εθνικά συμφέροντα”, ο ΣΥΡΙΖΑ, πριν ακόμα απ’ τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015, είχε συμφωνήσει να συνάψει κυβερνητικό συνασπισμό με τους δεξιούς ΑΝΕΛ του Πάνου Καμμένου, φίλου των εφοπλιστών και της ορθόδοξης Εκκλησίας. Η απόφαση πάρθηκε σε μια κλειστή συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, με μόνο δύο ψήφους κατά, και τα μέλη της εσωτερικής αντιπολίτευσης, της Αριστερής Πλατφόρμας με επικεφαλής τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, να απέχουν από τη ψηφοφορία.

Αργότερα, στο ίδιο πνεύμα ταξικής συνεργασίας, και ως ένας ελιγμός πολιτικής συμφιλίωσης με τη φιλελεύθερη πτέρυγα της Δεξιάς η οποία κυβέρνησε τη χώρα για δεκαετίες, πρότεινε για Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Προκόπη Παυλόπουλο, ένα γνωστό ηγετικό στέλεχος και πρώην υπουργό της Νέας Δημοκρατίας.

Οι ίδιες διαβεβαιώσεις δόθηκαν επανειλημμένα στην ΕΕ και το ΔΝΤ από τον ίδιο τον Τσίπρα (για παράδειγμα, όταν ήταν στο Τέξας, το 2013) ότι οι δεσμεύσεις που  ανέλαβαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις προς τους επίσημους διεθνείς δανειστές θα γίνουν σεβαστές. Η μονότονη διαρκής διαβεβαίωση που απευθύνονταν τόσο στην ελληνική κυρίαρχη τάξη όσο και στην Τρόικα ήταν ότι “η συνέχεια του Κράτους” δεν θα διαταραχθεί.
Πιστή στο δόγμα της συνέχειας του αστικού Κράτους, η κυβέρνηση Τσίπρα σεβάστηκε όχι μόνο όλες τις διεθνείς δεσμεύσεις αλλά και άφησε άθικτους τους κατασταλτικούς και γραφειοκρατικούς μηχανισμούς του στρατού, της αστυνομίας και των υπηρεσιών πληροφοριών – το “βαθύ Κράτος” το συνδεδεμένο με τους Ναζί της “Χρυσής Αυγής” και τις άλλες ακροδεξιές παρακρατικές ομάδες.

Ούτε η απειρία ούτε η πολιτική αφέλεια, ούτε η “ανετοιμότητα ενός Σχεδίου Β” ούτε τα  λάθη τακτικής μπορούν να είναι δικαιολογία. Η ίδια η στρατηγική γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η συνταγή για την καταστροφή. Ο στρατηγικός προσανατολισμός του για έναν ταξικό “ιστορικό συμβιβασμό” εντός της χώρας, και πρωτίστως στο εξωτερικό, ήταν καταδικασμένη να αποτύχει άδοξα: ζητούσε ταξική ειρήνη σε συνθήκες ανοιχτού ταξικού πολέμου. Ο Τσίπρας και η ομάδα του πήγαν στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, βαδίζοντας σε ένα ναρκοπέδιο, μέσα σε κηρυγμένο πόλεμο, έχοντας να αντιμετωπίσουν θηριώδεις, αλύγιστους εχθρούς και  υψώνοντας τη σημαία της ταξικής ειρήνης,  με άλλα λόγια την λευκή σημαία της παράδοσης.

Η λιτότητα και το χρέος ως μέθοδοι ελέγχου

Αν κάτι αποδεικνύεται πέρα από κάθε αμφιβολία κατά τη διάρκεια των επτάμηνων ψεύτικων διαπραγματεύσεων με τους ιμπεριαλιστικούς “θεσμούς”, οι οποίες οδήγησαν στην άνευ όρων υποταγή της ελληνικής πλευράς, είναι ότι η “λιτότητα”, ειδικά στη μετά το 2007 περίοδο δεν είναι απλά ένα οικονομικό δόγμα του νεοφιλελευθερισμού, είτε στη γερμανική εκδοχή του “ordo-liberalismus” είτε των αγγλοσαξονικών ή γαλλικών ή ιταλικών εκδοχών. και δεν είναι μόνο ένα μέσο για τη διάσωση των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος: είναι μια πολιτική μέθοδος κοινωνικού ελέγχου φτωχοποιημένων πληθυσμών στις συνθήκες που δημιουργούνται από την αποτυχία του νεοφιλελευθερισμού ως καπιταλιστικής στρατηγικής, μετά την ενδόρρηξη της παγκοσμιοποίησης του χρηματιστικού κεφαλαίου.

Ο φαύλος κύκλος της λιτότητας, η οποία παράγει περισσότερο χρέος, το οποίο παράγει περισσότερη λιτότητα, χωρίς να λύνει αλλά να οξύνει την κοινωνική οικονομική κρίση, παράγει μόνο αυτό που ο Maurizio Lazzarato αποκάλεσε “έναν εγκάρσιο μηχανισμό ελέγχου και αιχμαλωσίας” υπό την αδυσώπητη εποπτεία όλων των πλευρών της κοινωνικής οικονομικής ζωής μιας χώρας από ένα νέο υπερ-εθνικό Πανοπτικόν, επονομαζόμενο “τρόικα” ή, μετά τον Αύγουστο του 2015, “κουαρτέτο”.

Η εχθρότητα, η ιμπεριαλιστική κτηνωδία και αλαζονεία απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση η οποία κυριάρχησε στη συμπεριφορά όχι μόνο του Σόιμπλε αλλά όλων των ηγετών της ΕΕ εκδήλωναν ακριβώς το εξής: όχι μόνο ο Τσίπρας αλλά ολόκληρος ο ελληνικός λαός ο οποίος τόλμησε να αμφισβητήσει τις επιταγές της Τρόικας, ο οποίος κινητοποιήθηκε και έχει επιλέξει στις εκλογές μια κυβέρνηση υποσχόμενη να θέσει τέλος στη λιτότητα, έπρεπε να συντριβεί, να εξευτελιστεί, να “πειθαρχηθεί”. Πρέπει να ευτελισθεί για να αποτελεί κι  ένα αποτρεπτικό παράδειγμα για τους άλλους Ευρωπαϊκούς λαούς, δείχνοντας πως κάθε αντίσταση στη λιτότητα, σε ένα πρόγραμμα κοινωνικού κανιβαλισμού, είναι καταδικασμένο να ηττηθεί, οδηγώντας σε ακόμα χειρότερη λιτότητα. Καμιά εκλογική ετυμηγορία από οποιονδήποτε λαό δεν μπορεί να γίνει σεβαστή πλέον, κανένας  αστικός δημοκρατικός κανόνας  παρά μόνον οι εντολές  των κυρίαρχων στις Βρυξέλλες, τη Φρανκφούρτη ή την Ουάσιγκτον.

Μια παρόμοια στάση τηρήθηκε και στην Πορτογαλία, μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2015, όταν ο φιλο-ΕΕ, δεξιός Πρόεδρος της Πορτογαλικής Δημοκρατίας διακήρυξε ότι ο σχηματισμός κυβέρνησης από το (μνημονιακό, φιλο-ΕΕ) Σοσιαλιστικό Κόμμα με την  υποστήριξη του ΚΚ Πορτογαλίας και του Μπλόκου της Αριστεράς, παρά την ύπαρξη κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας ενός τέτοιου συνασπισμού,  παρόλη την πολιτική μετριοπάθεια και την αποδοχή των εντολών της ΕΕ στην εξυπηρέτηση του χρέους, είναι “ασύμβατη με τις αρχές της ΕΕ”.

Πρόκειται για ένα είδος απόπειρας προεδρικού πραξικοπήματος. Παρόλο που απέτυχε εξαιτίας της αδυναμίας μιας υπερβολικά φιλόδοξης προσπάθειας να εγκαθιδρυθεί ο Προεδρικός Βοναπαρτισμός στη γη της “Επανάστασης των Γαρυφάλλων” του 1974, εντούτοις η προειδοποίηση είναι   σαφής: σε συνθήκες καπιταλιστικής χρεοκοπίας και επιθανάτιας αγωνίας του ίδιου του εγχειρήματος της ΕΕ, η πολιτική δημοκρατική παράδοση της πτώσης των δικτατοριών στη Νότια Ευρώπη το 1974-1976 αποτελεί ένα πρόσκομμα στη στρατηγική λιτότητας της ΕΕ – ένα εμπόδιο που πρέπει να γκρεμιστεί.

Σε τέτοιες συνθήκες το να μιλά κανείς σαν το ΣΥΡΙΖΑ για  τη “συνέχεια του Κράτους” για να αποδιώξει το φόβο της ΕΕ, του ΔΝΤ και των κυρίαρχων τάξεων παγκοσμίως και στην Ελλάδα,  συνιστά πολιτική τύφλωση, αυταπάτη, ιστορική ειρωνεία ή, μάλλον, ένα συνδυασμός όλων αυτών.

Η ζοφερή ιστορία των τριών Μνημονίων τα οποία επιβλήθηκαν στην Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια αφαιρεί, τυπικά και ουσιατικά κάθε οικονομική και κοινοβουλευτική εθνική κυριαρχία από το Ελληνικό Κράτος. Οδηγεί στα άκρα μια μακρά ιστορία χρεών, χρεοστασίων, ξένης πολιτικής παρέμβασης και οικονομικής εξάρτησης της χώρας, ακόμα και σε εποχές που προηγήθηκαν της Ανεξαρτησίας της το 1829.

Μια βασισμένη σε στοιχεία σύνοψη αυτής της τραγικής ιστορίας παρουσιάστηκε πρόσφατα, το Σεπτέμβριο του 2015, από τους Carmen M. Reinhardt και Christoph Trebesh  (πολύ πιθανόν σε υποστήριξη της γραμμής του ΔΝΤ για το Ελληνικό χρέος που αντιτίθεται στους θεσμούς της ΕΕ). Οι συγγραφείς παραθέτουν μεταξύ άλλων, το σχόλιο του Τ. Λιγνάδη πως η “ανεξαρτησία” της Ελλάδας σήμαινε εξ αρχής υποδούλωση στους ξένους δανειστές της…

Στις μέρες μας, το Ελληνικό Κράτος έχει υποβιβαστεί σε ένα καταπιεστικό μηχανισμό απόσπασης του πλεονάσματος του εξαθλιωμένου λαού σε ανθρωπιστική κρίση, ο οποίος παλεύει να επιβιώσει κάτω από δρακόντειες συνθήκες μιας διαρκούς λιτότητας και μαζικής ανεργίας  που έχουν επιβάλει οι ξένες τράπεζες για να σωθούν από την κρίση – και να λύσουν την κρίση του χρεοκοπημένου κοινωνικού συστήματός τους. Ποιος θέλει να αγνοήσει το καλά τεκμηριωμένο γεγονός ότι το 90% των δανείων τα οποία δόθηκαν στην Ελλάδα επιστράφηκαν σε Γερμανικές και Γαλλικές τράπεζες;

Κατά τη διάρκεια της κρίσης της Ευρωζώνης το καλοκαίρι του 2015, ο Larry Summers αποκάλεσε την Ελλάδα “Το χρεοκοπημένο κράτος της Ευρώπης εν αναμονή” . Αλλά ο εξαθλιωμένος λαός σ’ αυτό το Ευρωπαϊκό “χρεοκοπημένο κράτος εν αναμονή” δεν αποδέχεται να αναμένει ήσυχα και παθητικά σε αυτήν την “κατάσταση έκτακτης ανάγκης” η οποία έχει γίνει ο κανόνας. Η αντίστασή του αψηφά, για μισή δεκαετία πλέον, τους βάρβαρους κανόνες των κυρίαρχων της Ευρώπης και των πρόθυμων συμμάχων τους στην Ελλάδα. Αυτή η αντίσταση είναι μια πολιτική ωρολογιακή βόμβα την οποία οι οργανισμοί του κεφαλαίου δεν μπόρεσαν να εξουδετερώσουν.

Πολιτική της απελπισίας

Η παραδειγματική ταξική θηριωδία η οποία εξασκήθηκε ενάντια στην Ελλάδα για να επιβληθεί το τερατώδες “Τρίτο Μνημόνιο”, το οποίο ο καθένας μπορεί να διαπιστώσει πως είναι κοινωνικά, οικονομικά, και πολιτικά μη βιώσιμο αντανακλά με ένα αντιφατικό τρόπο, την απελπισία των κυρίαρχων αστικών ελίτ της Ευρώπης. Για να αντιληφθούμε αυτή την απελπισία, ας επιστρέψουμε στη μεταφορά του Λένιν για τον “αδύναμο κρίκο” η οποία αναφέρθηκε προηγούμενα.

Συνήθως αυτή η μεταφορά χρησιμοποιείται για να δοθεί προτεραιότητα στη σημασία των εθνικών ιδιαιτεροτήτων οι οποίες κάνουν ένα “κρίκο” στη διεθνή αλυσίδα πιο ευάλωτο. Αλλά η δύναμη της αλυσίδας ως όλο μετράται από τον πιο αδύναμο κρίκο της. Ο ίδιος ο Λένιν, εισάγοντας τη μεταφορά στην περίπτωση της Ρωσίας το 1917, επέμεινε ότι είναι η ίδια η αλυσίδα, κι όχι απλά ένας κρίκος, που  είχε σπάσει.

Κάθε αναλογία έχει τα όριά της. Στην Ελλάδα, φυσικά, το σπάσιμο της αλυσίδας, κάτω από την επιρροή της παγκόσμιας κρίσης ιστορικών διαστάσεων, δεν οδήγησε ακόμα σε μια κοινωνική επανάσταση όπως το 1917. Αλλά σίγουρα πυροδότησε πρωτοφανείς λαϊκές κινητοποιήσεις, και μια παρατεταμένη καθεστωτική κρίση. Η παγκοσμιοποίηση, η διεθνής διασύνδεση της κοινωνικής οικονομικής ζωής είναι πολύ πιο προχωρημένη και βαθύτερη από ό,τι στην εποχή του Λένιν. Στην τρέχουσα παγκόσμια κρίση του παγκόσμιου καπιταλισμού δεν είναι μόνο ο ελληνικός κρίκος ο οποίος έχει σπάσει το 2009-10 αλλά η ίδια η Ευρωπαϊκή αλυσίδα, χωρίς αυτό να σημαίνει την αυτόματη κατάρρευσή της.
Τίποτα δεν μπορεί να είναι το ίδιο στην Ευρωζώνη, στην ΕΕ, και σε όλο τον κόσμο μετά την Ελληνική χρεοκοπία.

Παρά την ελάσσονα σημασία της ελληνικής οικονομίας ως μέγεθος σε σχέση με το ΑΕΠ της ΕΕ, ακριβώς εξαιτίας, της προχωρημένης διεθνούς διασύνδεσης στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και την κρίσιμη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας, οι συνέπειες είναι καταστροφικές. Ακόμα και η κυβέρνηση Ομπάμα όφειλε να το παραδεχτεί κατά τη διάρκεια της κλιμάκωσης της κρίσης στην Ευρωζώνη τον Ιούνιο – Ιούλιο του 2015, όπως έκανε προηγούμενα μέσα στη φωτιά της κρίσης στην Ευρωζώνη τον Ιούνιο του 2012.

Καμία επιστροφή της Ευρωζώνης ή της ΕΕ ως όλο στην προ κρίσης κατάσταση, πριν τη χρεοκοπία της Ελλάδας, δεν είναι εφικτή. Γιατί;

Πρώτον, ο ελληνικός “κρίκος” δεν είναι απλά ο αδύναμος “κρίκος”. είναι ο σπασμένος κρίκος. Και παραμένει ανεπανόρθωτα σπασμένος όπως αποδεικνύει η μη βιωσιμότητα του χρέους. Η βαρύτητα των επιπτώσεων  στην κλυδωνιζόμενη από την κρίση  Ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία  επισημαίνεται  συνεχώς από το ΔΝΤ και τις ΗΠΑ, που απαιτούν από την ΕΕ και τη Γερμανία μια απαραίτητη “ελάφρυνση του Ελληνικού χρέους”.  Η ηγεσία του Τσίπρα, χαιρετίζοντας τη θέση του ΔΝΤ και των ΗΠΑ, θέλει να αγνοήσει ή να συγκαλύψει το γεγονός ότι η πολιτική των ΔΝΤ/ΗΠΑ συνδυάζει την πίεση στην ΕΕ με μια αντίστοιχη αγριότητα στην επιμονή για συνέχιση της λιτότητας, χωρίς καμιά χαλάρωση του επιβεβλημένου προγράμματος των καταστροφικών και αναποτελεσματικών “δομικών μεταρρυθμίσεων” σε μια κατεστραμμένη ελληνική οικονομία.

Δεύτερον, η Ελληνική χρεοκοπία έχει αναμφίβολα αποκαλύψει και απεριόριστα οξύνει όλα τα λάθη, τις αδυναμίες, και ανισομέρειες της αρχιτεκτονικής του ευρώ, και περαιτέρω όλες τις αντιφάσεις της Ευρωπαϊκής καπιταλιστικής ολοκλήρωσης. Συνεπώς, όλες οι διαιρέσεις και οι ανταγωνισμοί, ειδικά ανάμεσα στους πρωταγωνιστές της ολοκλήρωσης, τη Γερμανία και τη Γαλλία, σε ένα άλλο επίπεδο την Ιταλία, και με τη Βρετανία στο κατώφλι ενός πιθανού “Brexit”, έχουν εκτραχυνθεί.

Τρίτον, ένα νέο βάθεμα της παγκόσμιας κρίσης αναμένεται από τις χρηματοπιστωτικές αναταραχές του Αυγούστου του 2015 που συνδέθηκαν με την επιβράδυνση της κινέζικης οικονομίας, την αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων των ΗΠΑ από την Fed και τα απογοητευτικά αποτελέσματα του προγράμματος “Ποσοτικής Χαλάρωσης” που εισήχθη καθυστερημένα από την ΕΚΤ, στις αρχές του 2015, καθιστώντας μια ήδη εύθραυστη ΕΕ ακόμα πιο ευάλωτη σε επερχόμενες καταιγίδες.

Τελευταίο αλλά καθόλου έσχατον, η γιγάντια προσφυγική κρίση, τα ασταμάτητα παλιρροϊκά κύματα μεταναστών από τη Συρία και τη Μέση Ανατολή, την Κεντρική Ασία και την Αφρική στην Ευρώπη μέσω της ερειπωμένης Ελλάδας, οξύνουν εξαιρετικά την κοινωνική, οικονομική και πολιτική κρίση στην ΕΕ, αποσταθεροποιώντας την από τα Βαλκάνια μέχρι την Κεντρική/Ανατολική Ευρώπη, χτυπώντας πρωτίστως τον σκληρό πυρήνα της, τη Γερμανία.

Είναι η τραγική επιστροφή μιας Νέμεσης μετά την ιμπεριαλιστική Ύβρι των πολεμικών επεμβάσεων πρώτα στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, έπειτα, μετά την “Αραβική Άνοιξη”, στη Λιβύη και τη Συρία, οδηγώντας σε μια πλήρη κατάρρευση της ιμπεριαλιστικής τάξης όπως αυτή εγκαθιδρύθηκε από τη Συμφωνίας Σάικς/Πικό το 1916. Ένα νέο “Ανατολικό Ζήτημα” αναδύεται, σε δραματικά αλλαγμένες ιστορικές συνθήκες της καπιταλιστικής ιμπεριαλιστικής παρακμής και κρίσης.

Η Ελλάδα ως το “εν αναμονή χρεοκοπημένο κράτος της Ευρώπης” (τάδε έφη Larry Summers) βρίσκεται στο σταυροδρόμι των διεθνών αντιφάσεων: στα Βαλκάνια σε διαδικασία αποσταθεροποίησης, στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας, προ των πυλών της Μέσης Ανατολής, στο κέντρο των τριών εν εξελίξει πολέμων – Ουκρανία, Συρία/Ιράκ, Λιβύη. Μια γεωπολιτική “μαύρη τρύπα” βρίσκεται εν αναμονή στα πιο στρατηγικής σημασίας σύνορα της ΕΕ,  η οποία αντιμετωπίζει τον πραγματικό κίνδυνο, όπως προειδοποίησε ο Wolfgang Münchau σε πρόσφατο άρθρο του, “να απονεκρωθεί και να μετατραπεί σε φάντασμα”.

Ένας “νέος παλιός ΣΥΡΙΖΑ” – ή μια εναλλακτική επαναστατική στρατηγική;

Η διαλεκτική του παγκόσμιου και του τοπικού, του διεθνούς και του εθνικού, της Ευρωπαϊκής αλυσίδας και του σπασμένου Ελληνικού κρίκου, αγνοήθηκαν όχι μόνο από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και από εκείνους τους πρώην ηγέτες του ΣΥΡΙΖΑ οι οποίοι απέρριψαν το τρίτο Μνημόνιο, έκαναν σχίσμα, και σχημάτισαν τη ΛΑΕ (Λαϊκή Ενότητα).

Απέτυχαν και αυτοί επίσης. Όχι μόνο στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 παρέμειναν εκτός κοινοβουλίου, αλλά πρώτο και κύριο, ήταν ανίκανοι και απρόθυμοι να παρουσιάσουν μια εναλλακτική σοσιαλιστική στρατηγική.

Η ΛΑΕ παρουσιάστηκε ως ένας νέος “παλιός ΣΥΡΙΖΑ πιστός στις αρχές του”, συνεπής, αυτή τη φορά, με τις αρχικές υποσχέσεις του ενάντια στη λιτότητα, με περισσότερη αντίσταση στις πιέσεις της ΕΕ, έτοιμος να χρησιμοποιήσει σαν διαπραγματευτικό χαρτί μια ρήξη με την Ευρωζώνη, ή πιθανώς και από την ΕΕ. Καμία κριτική επανεκτίμηση της εμπειρίας του ΣΥΡΙΖΑ δεν έγινε, ούτε καμία αυτοκριτική για το ρόλο ιδιαιτέρως εκείνων που ήταν μέλη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ και της κεντρικής ηγεσίας του κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τέλους – μέχρι τη στιγμή της προκήρυξης πρόωρων εκλογών από τον Τσίπρα.

Η μη ταξική προσέγγιση του ΣΥΡΙΖΑ για “ειλικρινή συμβιβασμό” και η υπεράσπιση των υπερ-ταξικών “εθνικών συμφερόντων” συνεχίστηκε από τη ΛΑΕ καλώντας στο σχηματισμό, μέσω της ένταξης στις γραμμές του, ενός “αντιμνημονιακού, πατριωτικού δημοκρατικού μετώπου” – χωρίς ταξικές αναφορές ή ένα μεταβατικό πρόγραμμα για το Σοσιαλισμό.  

Η έμφαση η οποία δόθηκε από τη ΛΑΕ στην επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, τη δραχμή, χωρίς σπάσιμο από το καπιταλιστικό πλαίσιο, όχι μόνο έπαιξε το παιχνίδι εκείνων στην ΕΕ και την Ελλάδα που χρησιμοποιούν σαν παγίδα και εργαλείο εκβιασμού το ψεύτικο δίλημμα “ευρώ ή δραχμή;” αλλά και αντιπαρέθεσε ως τη μόνη εναλλακτική στην υποταγή των φιλο-ΕΕ δυνάμεων τον οικονομικό εθνικισμό. Ο τελευταίος είναι τώρα μια μάλλον κοινή, επικίνδυνη τάση στην Ευρώπη σε κρίση, με αντιδραστικές επιπτώσεις, όπως καταδεικνύει η περίπτωση του φλερτ του “αριστερού πατριώτη” Jacques Sapir με τη Μαρίν Λεπέν.

Υπάρχει ο φετιχισμός των νομισματικών σχέσεων και αυτός του εθνικού συναλλάγματος, αγνοώντας την αξιακή μορφή σαν καθολική ρυθμιστική αρχή στον καπιταλισμό, και τους ιστορικούς περιορισμούς στους οποίους οδηγήθηκε από την αξιακή μορφή. Οι φετιχιστικές ψευδαισθήσεις για τα οφέλη μιας επιστροφής στο εθνικό νόμισμα είναι αλληλένδετα με το φετιχισμό του Έθνους/Κράτους, που λανθασμένα θεωρείται σαν φράγμα στις καταστροφικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης του πλασματικού κεφαλαίου, του απόλυτου φετίχ.

Η “συνέχεια του [αστικού] Κράτους” η οποία προωθήθηκε από την ηγεσία του Τσίπρα ως ένας καθησυχασμός στην ελληνική αστική τάξη και τους θεσμούς τής ΕΕ παίρνει εδώ μια άλλη μορφή: να δώσουμε πίσω στο ίδιο κράτος τη χαμένη του μορφή εθνικής κυριαρχίας, χωρίς να αλλάξουμε το κοινωνικο-ταξικό του περιεχόμενο, χωρίς τη συντριβή της παλιάς κρατικής μηχανής και χωρίς την απαλλοτρίωση των καπιταλιστών.

Εντούτοις στην περίπτωση της Ελλάδας, ιστορικά και δομικά, η εξάρτηση είναι εμπεδωμένη από το ίδιο το αστικό Κράτος. Η συσσώρευση του ελληνικού κεφαλαίου, από την εποχή της πρωταρχικής του συσσώρευσης μέχρι σήμερα, δεν βρίκσεται σε μια σχετική σύγκρουση με την συσσώρευση στα μητροπολιτικά κέντρα, όπως γίνεται στις πρώην αποικίες, αλλά είναι οργανικά συνδεδεμένη με τη μοίρα της διαδικασίας της καπιταλιστικής συσσώρευσης στο κέντρο. Η απελευθέρωση από την ιμπεριαλιστική εξάρτηση είναι εφικτή μόνο με την κοινωνική απελευθέρωση από την Ελληνική αστική τάξη, από μια κοινωνική επανάσταση που θα επεκτείνεται στην ίδια την Ευρώπη και διεθνώς.

Ο ελληνικός λαός σωστά αναγνωρίζει τους θεσμούς της ΕΕ ως τους υπεύθυνους για τη μιζέρια και τον ευτελισμό της Ελλάδας σε ένα ιδιότυπο προτεκτοράτο της ΕΕ. Αλλά αμφισβητεί πάρα πολύ ότι η ζωή του θα αλλάξει με μια αλλαγή απλώς στο νόμισμα όταν οι τσέπες του παραμένουν άδειες. Φοβάται πως η εξαθλίωση δεν θα τελειώσει αλλά θα γίνει χειρότερη σε συνθήκες υπερπληθωρισμού μιας νέας δραχμής, αντιμέτωπη με τους κινδύνους της εθνικής απομόνωσης μέσα σε μια ήδη κατεστραμμένη χώρα, όταν όλες οι άλλες (καπιταλιστικές) σχέσεις παραμένουν αναλλοίωτες εντός της χώρας και διεθνώς. Αν είναι έτσι, γιατί να επιλέξουν μια πιο αδύναμη απομίμηση του ΣΥΡΙΖΑ με εντονώτερη εθνικιστική φυσιογνωμία αντί του αυθεντικού ΣΥΡΙΖΑ, σαν του μικρότερου κακού εν απουσία μιας αξιόπιστης εναλλακτικής;

Προφανώς ο οικονομικός εθνικισμός ή ο “αριστερός πατριωτισμός” δεν μπορούν να δώσουν τη λύση. “Ο καπιταλισμός σε μια μόνο χώρα” δεν είναι περισσότερα υποσχόμενος ή  πιο εφικτός από το “σοσιαλισμό σε μια μόνο χώρα”, το δόγμα του Σταλινισμού. Τα πρωτεία που δίνονται στη ρήξη με το ευρώ και την ΕΕ χωρίς ταυτόχρονα την πρόταση μιας συνεκτικής διεθνιστικής σοσιαλιστικής εναλλακτικής, το βάρος του “αριστερού” εθνικισμού στην ελληνική Αριστερά (συμπεριλαμβανομένων τμημάτων της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς, όπως οι οργανώσεις του αντικαπιταλιστικού μετώπου της ΑΝΤΑΡΣΥΑ που έσπασαν από αυτήν και εντάχθηκαν στη ΛΑΕ την παραμονή των εκλογών του Σεπτεμβρίου του 2015) έχει άμεση σύνδεση με την παράδοση του Σταλινισμού στην Ελλάδα, και τον ηγετικό του ρόλο στον επαναστατικό απελευθερωτικό αγώνα κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής κατοχής – με επίλογο την καταστροφή και την συνθηκολόγηση με τον ιμπεριαλισμό, στη Συμφωνία της Βάρκιζας το 1945.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας

Το σταλινικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ) καθεαυτό ήταν και είναι ανίκανο και απρόθυμο να βγάλει τα μαθήματα της χαμένης επανάστασης. Σήμερα, μέσα σε μια νέα ιστορική κρίση, η αρτηριοσκληρωτική του γραφειοκρατία δεν έχει καμία πραγματική στρατηγική για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της κατάστασης.

Προσπαθεί να αναβιώσει έναν απολιθωμένο Σταλινισμό, προβάλλοντας μια πολιτική σαν εκείνης της προπολεμικής “τρίτης περίοδου”, σεχταριστικής εχθρότητας ενάντια στους υποστηρικτές του ΣΥΡΙΖΑ όπως και ενάντια σε όλες τις άλλες δυνάμεις της Αριστεράς, του εργατικού και κοινωνικού κινήματος. Χρησιμοποιεί μια ρητορική για “εργατική-λαϊκή εξουσία” και Σοσιαλισμό (ενός παρόμοιου, βελτιωμένου είδους με “τον υπαρκτό σοσιαλισμό σε μια μόνο χώρα” τον οποίο γνωρίσαμε και ο οποίος άδοξα κατέρρευσε 1989-91). Ακόμα, όμως,  κι αυτοί οι στόχοι της εργατικής-λαϊκής εξουσίας και του Σοσιαλισμού δεν τίθενται στην ημερησία διάταξη, τοποθετούνται και αναβάλλονται μέχρι κάποιο απροσδιόριστο μέλλον.

Οι επαγγελίες περί Σοσιαλισμού και κομμουνισμού συνδυάζονται με μια καθημερινή συντηρητική ρεφορμιστική πρακτική απομονωμένης συνδικαλιστικής δουλειάς, πολιτικού ακτιβισμού, και εκλογικών εκστρατειών. Η εκλογική αποτελμάτωση εκδηλώνει το πολιτικό αδιέξοδο και το στείρο χαρακτήρα, όχι τον “συντηρητισμό των μαζών” όπως ισχυρίζεται η ηγεσία του ΚΚΕ  κατηγορώντας το λαό για τις δικές της αποτυχίες.

Ακόμα και εκείνες οι δυνάμεις που παραμένουν πιστές ή προσωρινά έχουν προσελκυσθεί από το ΚΚΕ (ή μάλλον στην επαναστατική παράδοση της δεκαετίας του 1940, την ιδέα του Κομμουνισμού και της Σοσιαλιστικής Επανάστασης του Οκτώβρη του 1917) σύντομα απογοητεύονται.

Το ΚΚΕ δεν μπορεί να κεφαλαιοποιήσει την υποταγή του ΣΥΡΙΖΑ και βυθίζεται ξανά σε κρίση. Αυτό οφείλεται στο ότι σε όλες τις κρίσιμες στιγμές της λαϊκής αναταραχής, από τη νεολαιΐστικη εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008 στις μαζικές κινητοποιήσεις ενάντια στη λιτότητα το 2010-2012, μέχρι το 2015, συμπεριλαμβανομένου και του απροσδόκητου λαϊκού θριάμβου του ΟΧΙ στο Δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015 (το οποίο το ΚΚΕ μποϊκόταρε), βρίσκει πάντα τον εαυτό του σε άμεση αντιπαράθεση με την πραγματική κίνηση των μαζών προς τα αριστερά, την κίνηση “για να ανατραπεί την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων”.

Η επαναστατική Αριστερά

Το καθήκον του συνειδητού ανοίγματος ενός δρόμου προς τα εμπρός, μιας επαναστατικής διεξόδου από το πολιτικό αδιέξοδο και από την άλυτη καπιταλιστική κρίση, πέφτει, πρώτα από όλα, στις διασκορπισμένες και ακόμα ταλαντευόμενες δυνάμεις της επαναστατικής Αριστεράς, η οποία προσελκύει ιδιαίτερα τη νεότερη γενιά των προλεταριοποιημένων μαζών, κύριο θύμα της κρίσης αλλά και επίσης η πιο μαχητική και πιο εχθρική στις γραφειοκρατίες και τα νεκρά δόγματα δύναμη κοινωνικής χειραφέτησης.

Το δυναμικό της ελληνικής επαναστατικής Αριστεράς, παρά τις αδυναμίες, τις αμφιταλαντεύσεις και τα λάθη, δεν μπορεί να υποτιμηθεί όπως το υποτίμησαν και το υποτιμούν κάποια τμήματα της διεθνούς Αριστεράς που σαγηνεύτηκαν από το “ριζοσπαστικό” ΣΥΡΙΖΑ και την “αντιμνημονιακή αριστερή κυβέρνησή” του. Οι ίδιες δυνάμεις (και κάποιες διασημότητες της διεθνούς αριστερής διανόησης), τώρα, είτε συγκαλύπτουν με πολύ αδύναμα επιχειρήματα την υποταγή της ηγεσίας του Τσίπρα για να συνεχίσουν το ίδιο τροπάρι είτε μετακινούν την υποστήριξη τους από τον παλιό στο νέο-παλιό ΣΥΡΙΖΑ, τη ΛΑΕ.

Η υποτίμηση της ελληνικής επαναστατικής αριστεράς από εκείνους που διεθνώς ισχυρίζονται πως αποτελούν κομμάτι της διεθνούς ριζοσπαστικής ή αντικαπιταλιστικής αριστεράς (ένα παράδειγμα και όχι το μόνο είναι η πλειοψηφία της πρώην Ενιαίας Γραμματείας της Τετάρτης Διεθνούς) είναι αλληλένδετη με την υποτίμηση της πραγματικής μαχητικής ικανότητας  της ίδιας της Ευρωπαϊκής εργατικής τάξης και των φτωχοποιημένων λαϊκών στρωμάτων.

Στην πραγματικότητα αυτές οι λαϊκές τάξεις κινούνται πολύ πιο αριστερά από τη λεγομένη άκρα αριστερά, αν και η πολιτική τους συμπεριφορά κυριαρχείται ακόμα από την πολιτική χρεοκοπία της επίσημης κοινοβουλευτικής Αριστεράς, της σοσιαλδημοκρατίας ή των απομειναριών των ΚΚ. Το πρόβλημα είναι ότι πολλές φορές στη συνείδησή τους η λεγόμενη άκρα αριστερά, η οποία δεν είναι ούτε πολύ “άκρα” ούτε πολύ “αριστερά”, ταυτίζεται λίγο – πολύ με την επίσημη, γραφειοκρατικοποιημένη, κοινοβουλευτική, (ούτε καν) ρεφορμιστική Αριστερά.

Στην Ελλάδα, ακόμα και μετά την ραγδαία άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ το 2012, η άρνηση από την πλειοψηφία της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, το ΕΕΚ και άλλες δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς να υποταχθούν ή να προσαρμοστούν στην κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ και την γραμμή της ταξικής συνεργασίας δεν τις απομόνωσε από τς μάζες. Ο ρόλος και η επιρροή της επαναστατικής αριστεράς στους κοινωνικούς αγώνες, στα σωματεία, ακόμα και στις τοπικές εκλογές του 2014 ενισχύθηκαν όπως ποτέ άλλοτε.

Στις κοινοβουλευτικές εκλογές, φυσικά, τα αποτελέσματα είναι μέτρια ή πολύ μέτρια. Αλλά ένας γραμμικός παραλληλισμός μεταξύ των μεταβολών της κοινωνικής πολιτικής συνείδησης και των εκλογικών αποτελεσμάτων είναι η λάθος οπτική γωνία της ρεφορμιστικής αποθέωσης των εκλογών ή αυτού το οποίο ο Λένιν ονόμασε “κοινοβουλευτικό κρετινισμό”.

Αυτό δεν σημαίνει πως ένας απολογισμός και μια πλατιά, βαθιά συζήτηση μέσα στην επαναστατική Αριστερά και το εργατικό κίνημα για ένα στρατηγικό αναπροσανατολισμό δεν είναι αναγκαία. Στην πραγματικότητα, είναι καθήκον απολύτως ζωτικό, επείγον, και έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία  πραγμάτωσής του..

Και τώρα;

Ολόκληρη η τελευταία περίοδος της κρίσης και των αγώνων δεν  σημαδεύεται από μια οριστική ήττα για τις λαϊκές μάζες.

Το δυναμικό κοινωνικής αντίστασης που συγκλόνισε την Ελλάδα και τον κόσμο  από το 2010  δεν έχει ακόμα ούτε συντριβεί ούτε εξαντληθεί. Πολυάριθμες  εκδηλώσεις και μορφές κοινωνικής αλληλεγγύης και  λαϊκής αυτο-οργάνωσης για την αντιμετώπιση της κοινωνικής καταστροφής, συμπεριλαμβανομένου ενός αναπτυσσόμενου κινήματος αλληλεγγύης στους πρόσφυγες ενάντια στην εχθρότητα της ΕΕ, το ρατσισμό, την ξενοφοβία και τη φασιστική δημαγωγία της “Χρυσής Αυγής”, δείχνουν ότι η εξατομίκευση και η παράλυση δεν επικράτησαν.

Αντιθέτως, οι πρώτες μάχες ενάντια στο Τρίτο Μνημόνιο έχουν ξεκινήσει, όπως η πρώτη ισχυρή 24ωρη Γενική Απεργία της 12ης Νοεμβρίου 2015 ενάντια στη λιτότητα και την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έδειξε, και δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές, λίγες μέρες αργότερα, την 17η Νοέμβρη, στην επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου του 1973 ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία, επιβεβαίωσαν.

Η “ικανότητα” της κυβέρνησης Τσίπρα να ισορροπεί ανάμεσα στις πιέσεις των από τα κάτω και τις απαιτήσεις των ιμπεριαλιστικών θεσμών του “κουαρτέτου” ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ/ΕΜΣ από τα πάνω μειώνεται κάθε μέρα. Όταν η κυβέρνηση εισήγαγε στο Κοινοβούλιο στις 19 Νοεμβρίου 2015 το πρώτο πακέτο προαπαιτούμενων μέτρων σύμφωνα με τις επιταγές των διεθνών δανειστών, συμπεριλαμβανομένης ανάμεσά τους της έξωσης των καταχρεωμένων ανθρώπων από την πρώτη και μοναδική τους κατοικία, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ έχασε τρία μέλη της στο κοινοβούλιο που αρνήθηκαν να τα υπερψηφίσουν. Ένα στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ στενός σύμβουλος του ίδιου του Τσίπρα και εκπρόσωπος Τύπου της προηγούμενης κυβέρνησης, ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, παραιτήθηκε, ενώ δύο άλλοι βουλευτές ψήφισαν κατά και αποκλείστηκαν από την κοινοβουλευτική ομάδα της κυβέρνησης, ελαττώνοντας την ισχνή πλειοψηφία της από τους 155 στους 153 (σε ένα σύνολο 300 μελών του Ελληνικού Κοινοβουλίου).

Θα είναι εξίσου λάθος να περιμένουμε μια γραμμική συνέχεια της προηγούμενης περιόδου, η οποία ήταν γεμάτη από ζιγκ-ζαγκ, παλινδρομήσεις και απροσδόκητα άλματα προς τα εμπρός. Οριστικά μια ρήξη της συνέχειας έλαβε χώρα τον Ιούλιο του 2015, στο “σύντομο καυτό καλοκαίρι”. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ολόκληρη η εμπειρία μέχρι τότε πρέπει να εκληφθεί και ν’ αντιμετωπιστεί ως μια στρατηγική εμπειρία η οποία πρέπει να ξεπεραστεί με τη διαλεκτική έννοια του aufheben =  υπερβαίνειν = τερματίζειν (και ταυτόχρονα διατηρείν)13.

Η περίοδος της καθεστωτικής κρίσης, όπου το υπ’ αριθμόν 1 πολιτικό ερώτημα της ίδιας της κρατικής εξουσίας βρίσκεται στο επίκεντρο δεν είναι πίσω μας αλλά μπροστά μας. Δεν μπορεί να αφεθεί  στους περιορισμούς ενός αυθόρμητου κινήματος όπως η τραγική εμπειρία της Αιγύπτου και της “Αραβικής Άνοιξης” έχουν ήδη δείξει ξανά.

Οι επισημάνσεις του Τρότσκι, από τον Πρόλογο της Ιστορίας της Ρώσικης Επανάστασης για τις μεταβολές της μαζικής συνείδησης κατά τη διάρκεια μιας περιόδου επαναστατικής αναταραχής είναι τώρα πιο πραγματική από ποτέ:

οι γοργές μεταβολές στη γνώμη και στο θυμικό των μαζών, σε καιρό επανάστασης, δεν προέρχονται από την ευλυγισία και την ευκινησία της ανθρώπινης ψυχής, μα από το βαθύ συντηρητισμό της. Οι ιδέες και οι κοινωνικές σχέσεις βρίσκονται σε χρόνια καθυστέρηση απέναντι στις καινούργιες αντικειμενικές συνθήκες, ως τη στιγμή που σωριάζονται σαν σε κατακλυσμό, κι απ’ αυτό προκύπτουν, σε καιρό επανάστασης, ανατινάγματα ιδεών και παθών που οι αστυνομικοί εγκέφαλοι τα φαντάζονται απλούστατα σαν έργο των “δημαγωγών”.

Οι μάζες δε ρίχνονται στην επανάσταση με ένα ολοέτοιμο σχέδιο κοινωνικής αλλαγής, μα με το στυφό αίσθημα ότι δε μπορούν πια να υποφέρουν άλλο το παλιό καθεστώς. Μόνον ο διευθυντικός κύκλος της τάξης τους κατέχει ένα πολιτικό πρόγραμμα, που χρειάζεται ωστόσο να επαληθευτεί από τα γεγονότα και να επιδοκιμαστεί από τις μάζες. Το ουσιαστικό πολιτικό προτσέσο μιας επανάστασης βρίσκεται ίσα-ίσα σε τούτο, ότι η τάξη αποκτάει συνείδηση των προβλημάτων που βάζει η κοινωνική κρίση, και ότι οι μάζες προσανατολίζονται ενεργά σύμφωνα με τη μέθοδο των διαδοχικών προσεγγίσεων. Οι διάφοροι σταθμοί του επαναστατικού προτσέσου, επισφραγισμένοι με την προβολή κομμάτων ολοένα και πιο ριζοσπαστικών, εκφράζουν τη σταθερά ενισχυμένη προώθηση των μαζών προς τα αριστερά όσο αυτή η ορμή δε σπάει πάνω σε αντικειμενικά εμπόδια. Τότε αρχίζει η αντίδραση: απογοήτευση μέσα σε ορισμένους κύκλους της επαναστατικής τάξης, πολλαπλασιασμός των αδιάφορων και, κατά συνέπεια, στερέωση των αντεπαναστατικών δυνάμεων.

Ο δρόμος πορς στα εμπρός  περνάει τώρα αναμφίβολα μέσα από την αναπόφευκτη πάλη ενάντια στο Τρίτο Μνημόνιο και ενάντια στην κληρονομιά των προηγούμενων, χωρίς καθόλου χρόνο χάριτος ή συναίνεσης με τη νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ. Η επιβίωση των ψευδαισθήσεων μπορεί να πολεμηθεί χωρίς σεχταρισμό ή τελεσιγραφισμό. Η ενότητα της δράσης και ένα ευρύ Ενιαίο Μέτωπο όλων των εργατών και των καταπιεσμένων και των οργανώσεων και των κινημάτων είναι επειγόντως απαραίτητο.

Η πάλη καθιστά αναγκαία τη σύγκρουση με τις πολιτικές και συνδικαλιστικές γραφειοκρατίες που σαμπόταραν τις εργατικές κινητοποιήσεις στη μετά το 2010 περίοδο ή προσπάθησαν να διαχύσουν τη μαχητικότητά του μέσα από αναποτελεσματικές 24ωρες ή 48ωρες Γενικές Απεργίες.

Κοινωνικά κινήματα από τα κάτω, και μορφές λαϊκής αυτο-οργάνωσης κληρονομημένες από τους προηγούμενους αγώνες (Λαϊκές Συνελεύσεις στις γειτονιές, Κοινωνικά Ιατρεία, κοινωνικές συλλογικές κουζίνες, αντιφασιστικές πρωτοβουλίες, κατειλημμένοι κοινωνικοί χώροι κ.λπ.) πρέπει να διατηρηθούν και να αναπτύξουν μορφές μιας αντι-εξουσίας των εργατών και των φτωχών ανθρώπων, ανεξάρτητη από το Κράτος και την κυβέρνηση, από κάθε υποταγή στις γραφειοκρατίες ή χειραγώγηση από τις ΜΚΟ κ.λπ.

Μια ανασυγκρότηση των δυνάμεων της επαναστατικής Αριστεράς είναι επίσης επείγουσα, πέρα από τους περιορισμούς των προηγούμενων εμπειριών είτε με τη μορφή των μετώπων ή των αυτόνομων οργανώσεων. Οι κεντριστικές αμφιταλαντεύσεις προς τον αριστερό ρεφορμισμό, αυτή τη φορά σε σχέση με τη ΛΑΕ ή τον οικονομικό εθνικισμό ή ομάδες οι οποίες έχουν διασπαστεί από το ΚΚΕ, από τα δεξιά, τέτοιες που έχουμε δει και στο παρελθόν από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, μπορεί αυτή τη φορά να είναι καταστροφικές. Η ανα-σύνταξη της πραγματικά κομμουνιστικής, επαναστατικής και διεθνιστικής αριστεράς απαιτεί ένα όχι μηχανιστικό, ποσοτικό άθροισμα των θραυσμάτων του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ για να σχηματιστεί μια υποτιθέμενη “τρίτη δύναμη” αλλά μια ποσοτική ανάπτυξη μέσα στις μάζες μέσα από ένα ποιοτικό άλμα στην επαναστατική θεωρία και πρακτική. Για την επίτευξη αυτού του άλματος χρειαζόμαστε την κοινή δράση και μια αδογμάτιστη, μη σεχταριστική, συντροφική, ανοιχτή συζήτηση όλων των ζητημάτων της στρατηγικής, της τακτικής και του προγράμματος.

Χρειαζόμαστε ένα μεταβατικό πρόγραμμα, το οποίο να  υπερβαίνει τη ρεφορμιστική διάκριση μεταξύ μίνιμουμ και μάξιμουμ προγράμματος, τον ρεφορμισμό του ΣΥΡΙΖΑ και τον αρτηριοσκληρωτισμό του Σταλινισμού. Η μετάβαση είναι αντίθεση, ανάπτυξη και υπέρβαση των αντιθέτων μέσα από το δρόμο της επανάστασης. Δεν είναι μια πρόοδος βήμα το βήμα μιας σειράς ρήξεων “στην κατεύθυνση του Σοσιαλισμού” όπως λέει μια παλιά φόρμουλα, κληρονομημένη από τους Σταλινικούς και τον Ευρωκομμουνισμό, η οποία επαναλαμβάνεται από τους κεντριστές.

Το Μεταβατικό Πρόγραμμα, όπως ο Τρότσκι είπε ήδη το 1934 στο Πού βαδίζει η Γαλλία; είναι ”Όχι ένα Πρόγραμμα Παθητικότητας, αλλά ένα Πρόγραμμα Επανάστασης.

Ο αγώνας για την εξουσία πρέπει να ξεκινήσει από τη βασική ιδέα ότι, αν μια αντιπολίτευση σε μια μελλοντική χειροτέρευση της κατάστασης των μαζών στα πλαίσια του καπιταλισμού είναι ακόμα δυνατή, καμιά πραγματική βελτίωση της κατάστασής τους δεν είναι νοητή χωρίς επαναστατική επέμβαση στο δικαίωμα της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας. Η πολιτική καμπάνια του ενιαίου μετώπου πρέπει να βασιστεί σ’ ένα καλά επεξεργασμένο μεταβατικό πρόγραμμα, δηλαδή σ’ ένα σύστημα μέτρων, που -με μια εργατοαγροτική κυβέρνηση- θα εξασφαλίσουν το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό.

Χρειάζεται λοιπόν ένα πρόγραμμα όχι για να ανακουφίσουμε τη συνείδησή μας, αλλά σαν οδηγός της επαναστατικής δράσης.
[…]

Η κοινωνική κρίση στην πολιτική της έκφραση είναι κρίση εξουσίας. Ο παλιός κύριος της εξουσίας έχει χρεοκοπήσει. Χρειάζεται τώρα ένας καινούργιος.

Αν το επαναστατικό προλεταριάτο δεν πάρει την εξουσία, ο Φασισμός θα την πάρει αναπόφευκτα!

Ένα πρόγραμμα μεταβατικών διεκδικήσεων για τις “μεσαίες τάξεις” μπορεί φυσικά να αποκτήσει μεγάλη σημασία αν ανταποκρίνεται, από τη μια μεριά, στις πραγματικές ανάγκες των μεσαίων τάξεων και, από την άλλη, στις απαιτήσεις της εξέλιξης προς το σοσιαλισμό. Πρέπει, ωστόσο, να το πούμε ακόμα μια φορά: το κέντρο βάρους δεν βρίσκεται σήμερα σ’ ένα ειδικό πρόγραμμα. Οι μεσαίες τάξεις έχουνε δει πολλά προγράμματα. Αυτό που τους χρειάζεται είναι να έχουν εμπιστοσύνη ότι το πρόγραμμα θα πραγματοποιηθεί. Από τη στιγμή που ο αγρότης θα πει: “Τούτη τη φορά φαίνεται πραγματικά ότι το εργατικό κόμμα δεν θα υποχωρήσει” – η υπόθεση του σοσιαλισμού έχει εξασφαλίσει τη νίκη.

Αλλά, γι’ αυτό, πρέπει να δείξουμε πραγματικά ότι είμαστε έτοιμοι να τσακίσουμε όλα τα εμπόδια που θα βρεθούν στο δρόμο μας δίχως δισταγμό.[…]

Ο μόνος προοδευτικός παράγοντας της ιστορίας είναι σήμερα όχι το πνεύμα των κοινοβουλευτικών και των δημοσιογραφικών συνδυασμών, αλλά το δίκαιο και δημιουργικό μίσος των καταπιεζόμενων ενάντια στους καταπιεστές τους. Πρέπει λοιπόν να στραφούμε προς τις μάζες, προς τα πιο βαθιά στρώματά τους. Πρέπει να απευθυνθούμε στα πάθη τους τους και στη λογική τους. Πρέπει να απορρίψουμε αυτή την ψεύτικη “φρονιμάδα” η οποία είναι το ψευδώνυμο της δειλίας και η οποία, στις μεγάλες καμπές της ιστορίας, ισοδυναμεί με προδοσία. Το Ενιαίο Μέτωπο πρέπει να πάρει για έμβλημά του τα λόγια του Νταντόν: “Τόλμη, πάντοτε τόλμη, ακόμα περισσότερη τόλμη”.
Να καταλάβουμε καλά την κατάσταση και να βγάλουμε όλα τα πρακτικά συμπεράσματα -τολμηρά, χωρίς φόβο και ως το τέλος, σημαίνει να εξασφαλίσουμε τη νίκη του σοσιαλισμού” .

Το μεταβατικό πρόγραμμα περικλείει όλα τα φλέγοντα άμεσα ζητήματα των μαζών και την ίδια στιγμή προωθεί αιτήματα τα οποία κινητοποιούν τις μάζες στο δρόμο για την εργατική εξουσία και την κοινωνική χειραφέτηση.. Συνδυάζει τον αγώνα για τη ρήξη με όλα τα ιμπεριαλιστικά πρακτορεία, την ΕΕ, το ΔΝΤ και το ΝΑΤΟ, με ένα διεθνιστικό κάλεσμα σε όλους τους καταπιεσμένους της περιοχής, των Βαλκανίων και της Ευρώπης για κοινό αγώνα που θα οδηγεί στη σοσιαλιστική ενοποίηση της Ηπείρου.

Ένα γενικό περίγραμμα ενός τέτοιου προγράμματος προωθήθηκε κατά τη διάρκεια των εκλογών του Σεπτεμβρίου του 2015 από το εκλογικό μέτωπο το οποίο σχημάτισαν η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, το ΕΕΚ και ανένταχτοι αγωνιστές της Αριστεράς: για τη διαγραφή του χρέους, την εθνικοποίηση των τραπεζών και στρατηγικών τομέων της οικονομίας κάτω από εργατικό έλεγχο και διαχείριση, ρήξη με την ΕΕ και όλα τα ιμπεριαλιστικά πρακτορεία, για μια διεθνή και διεθνιστική κοινή πάλη όλων των εργατών και των καταπιεσμένων της Ευρώπης για το Σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό.

Αυτό το πρόγραμμα δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί αλλά να αναπτυχθεί περαιτέρω, καθώς είμαστε αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις στην Ελλάδα, την περιοχή, και διεθνώς.

Τελευταίο αλλά όχι έσχατο: τα ζητήματα του επαναστατικού Κόμματος και της Διεθνούς, η διασύνδεσή τους και η αλληλοσυσχέτισή τους. Δεν είναι λείψανα μιας προκατακλυσμιαίας εποχής. Παραμένουν αναπάντητες προκλήσεις της ιστορικής μας εποχής οι οποίες απαιτούν ξανά μια κριτική επανεξέταση του παρελθόντος και του παρόντος ως Ιστορίας, με όλη τη βούληση και την αποφασιστικότητα να φανταστούμε, να πειραματιστούμε και ανακαλύψουμε την αναγκαία αντι-γραφειοκρατική, διεθνιστική, επαναστατική κομμουνιστική οργάνωση που θα βρίσκεται στην πρωτοπορία της πάλης όλων των εκμεταλλευομένων, των καταπιεσμένων, και των αποκλεισμένων για να αλλάξουμε τον κόσμο.

4-20 Νοεμβρίου 2015

    Μια πρώτη εκδοχή αυτής της εργασίας παρουσιάστηκε στην 12η Συνδιάσκεψη της επιθεώρησης Historical Materialism στο Λονδίνο, 5-8 Νοεμβρίου 2015, SOAS University of London (Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου)

     Le Monde, 13 Δεκεμβρίου 2008. Βλέπε Savas Michael-Matsas The Greek revolt, the world crisis and freedom of expression, Critique, 38:1 (2010) σελ. 54-55

    Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Όπως Αγαπάτε, Πράξη 2, Σκηνή 7

    Σύμφωνα με τη γνωστή μεταφορά του Λένιν. Βλέπε Β.Ι. Λένιν, Πράβδα Αρ. 67, 9 Ιουνίου (27 Μαΐου) 1917, στο Collected Works τόμος 24, (1964) Progress Publishers σελ. 519-520

    Βλέπε Γιάννης Μηλιός, Ένας απολογισμός της μετεξέλιξης του ΣΥΡΙΖΑ με αυτοβιογραφικά στοιχεία, άρθρο δημοσιευμένο στην επίσημη ιστοσελίδα του Γιάννη Μηλιού, 14 Ιουλίου 2015

    Βλέπε για παράδειγμα το άρθρο των Π. Χαραλαμπόπουλου και Π. Θεοδωρόπουλου “Κυβερνοσυμμορίτες με βούλα Βρυξελλών” στο πρώην φιλο-ΣΥΡΙΖΑ πολιτικό περιοδικό, Unfollow, Τεύχος 46, σελ. 34-43, Οκτώβριος 2015

    Maurizio Lazzarato, Η Κατασκευή του Χρεωμένου Ανθρώπου, εκδόσεις αλεξάνδρεια, 2014, Αθήνα.

     Carmen M. Reinhardt και Christoph Trebesh, The pitfalls of external dependence : Greece, 1829-2015, Brookings Papers on Economic Activity, BPEA Conference, Σεπτέμβριος 10-11, 2015

    Martin Wolf’ “Greek debt and a default of statesmanship” Financial Times, 27 Ιανουαρίου 2015. Μόνο μία παράθεση: ” Τα δάνεια, πράγματι, που προμήθευσε η ευρωζώνη και το ΔΝΤ ανήλθαν στο ογκώδες ποσό των 226,7 δισ. ευρώ[…] Τα κεφάλαια όμως κατά συντριπτική πλειοψηφία δεν χρησιμοποιήθηκαν για να βοηθήσουν τους Έλληνες, αλλά για να γλιτώσουν το «κούρεμα» στα επισφαλή δάνεια προς την ελληνική κυβέρνηση και τις ελληνικές τράπεζες. Μόνο το 11% των δανείων χρησιμοποιήθηκε άμεσα για τη χρηματοδότηση κυβερνητικών δραστηριοτήτων. [η έμφαση δική μου] Ένα 16% επιπλέον δόθηκε στην πληρωμή τόκων. Τα υπόλοιπα πήγαν σε κεφαλαιακές συναλλαγές ποικίλων ειδών: Το χρήμα έμπαινε και μετά έφευγε ξανά. Αν ήταν πιο τίμια η στρατηγική, θα δινόταν απευθείας διάσωση στις τράπεζες. Αλλά αυτό θα προκαλούσε πολλές αμηχανίες”. [Σ.τ.E. Στα ελληνικά: Wolf: Οι πολιτικοί, οι πολιτικάντηδες και η λύση για την Ελλάδα,  HYPERLINK “http://www.euro2day.gr/ftcom_gr/article-ft-gr/1298178/wolf-oi-politikoi-oi-politikantides-kai-h-lysh-g.html”http://www.euro2day.gr/ftcom_gr/article-ft-gr/1298178/wolf-oi-politikoi-oi-politikantides-kai-h-lysh-g.html ]

    Lawrence Summers, Greece is Europe’s failed state in waiting, Financial Times, 20 Ιουνίου, 2105

    Βλέπε Πόρισμα “Ο αθέμιτος, παράνομος και χαρακτήρας του Μνημονίου και της Δανειακής Σύμβασης του Αυγούστου του 2015, Παράρτημα 2: Το Τρίτο Μνημόνιο είναι μη βιώσιμο ακριβώς όπως και τα δύο προηγούμενα, 1 Οκτωβρίου 2015, από την Επιτροπή Αλήθειας Δημοσίου Χρέους,  HYPERLINK “http://greekdebttruthcommission.org/assets/porisma2.pdf”http://greekdebttruthcommission.org/assets/porisma2.pdf
 HYPERLINK “http://greekdebttruthcommission.org/assets/porisma2.pdf”
 HYPERLINK “http://greekdebttruthcommission.org/assets/porisma2.pdf”

     Wolfgang Münchau, Enlargement and the euro are two big mistakes that ruined Europe, Financial Times 1 Νοεμβρίου, 2015.

    Λ. Tρότσκι, Iστορία της Pωσικής Eπανάστασης, τομ. 1, εκδόσεις Aλλαγή, σελ. 10 και στο  HYPERLINK “https://www.marxists.org/ellinika/archive/trotsky/works/1930/hrr.htm”https://www.marxists.org/ellinika/archive/trotsky/works/1930/hrr.htm

    Leon Trotsky, Où va la France? numéro spécial “Quatrième Internationale’” Φεβρουάριος 1969 σελ. 28-30