και ανατινάζει όλα τα succes story της κυβέρνησης
Eνώ η συγκυβέρνηση Σαμαρά – Bενιζέλου αναλώνεται σε μια πολιτικολογία επιπέδου καφενείου, κατηγορώντας την αξιωματική αντιπολίτευση για υπονόμευση του succes story, και τα στελέχη του ΣYPIZA ανταπαντούν σε παραπλήσιο επίπεδο, η βοή της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης προμηνύει νέα σεισμική δόνηση χειρότερη από αυτή του 2008.
Πίσω από το κραχ στο ελληνικό χρηματιστήριο και τον καλπασμό των spreads που κάνουν απαγορευτική οποιαδήποτε προσφυγή στην ελεύθερη αγορά, βρίσκεται μια νέα φάση στην παγκόσμια καπιταλιστική κρίση. Στο επίκεντρό της δεν βρίσκεται η Eλλάδα, ή η υπερχρεωμένη Iταλία ή έστω η Γαλλία, αλλά η λοκομοτίβα του ευρωπαϊκού καπιταλισμού Γερμανία.
Έξι χρόνια μετά από την κατάρρευση της Lehman Brothers, η κρίση στην Ευρώπη -που έκτοτε σιγόβραζε- επιστρέφει με βίαιο τρόπο.
Η κατάρρευση της χρηματιστηριακής αγοράς και των κρατικών ομολόγων στην Ελλάδα την εβδομάδα που πέρασε καταγράφεται σαν τροχιοδεικτική βολή στο νέο τοπίο στο οποίο κυριαρχεί πλέον ο φαύλος κύκλος της ύφεσης, του αποπληθωρισμού και της υπερχρέωσης.
Μόνο που αυτήν την φορά η ύφεση και ο αποπληθωρισμός δεν αφορά στην ευρωπαϊκή περιφέρεια και τους αδύναμους κρίκους της, τής Ελλάδας και της Πορτογαλίας, αλλά τις τρεις κεντρικές οικονομίες του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, την Γαλλία, την Ιταλία και την Γερμανία. Και οι τρεις οικονομίες βρίσκονται πλέον για τρίτο τρίμηνο στο επίπεδο της ύφεσης.
Μέσα σ’ αυτό το εκρηκτικό περιβάλλον που χρωματίζεται για πρώτη φορά από την πτώση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στην Γερμανία και την επιβράδυνση των εξαγωγών τής ισχυρότερης οικονομίας της Ευρωζώνης, η πολιτική αδυναμία επιβίωσης, έσπρωξε την ελληνική κυβέρνηση να ανάψει το φιτίλι της “αποκοπής” από το δάνειο του ΔΝΤ προκαλώντας τη βίαιη αντίδραση των αγορών, με κραχ στο χρηματιστήριο και στα κρατικά ομόλογα…
Οι δηλώσεις στήριξης από την Κομισιόν στην κυβέρνηση και την ελληνική οικονομία δια στόματος Επιτρόπου Κατάϊνεν δεν κατάφεραν να σβήσουν το κόκκινο χρώμα από το ελληνικό χρηματιστήριο και υποχρέωσαν την Κυβέρνηση σε μια άνευ προηγουμένου αναδίπλωση.
Τα τελευταία 24ωρα στελέχη της κυβέρνησης προσπαθούν να ανασκευάσουν το “ιδεολόγημα” της εξόδου από το μνημόνιο και της διακοπής του δανείου από το ΔΝΤ, αναγνωρίζοντας ότι η περιβόητη “έξοδος στις αγορές”… ψέμα ήταν και πέρασε.
Το πρόβλημα όμως για την Ευρωζώνη δεν είναι η αδυναμία της ελληνικής κυβέρνησης να πείσει ότι τα μνημόνια τέλειωσαν, όσο το ότι ένα νέο “ατύχημα” με την Ελλάδα πυροδοτεί το “ξύπνημα” του ηφαιστείου της κρίσης στην Ευρωζώνη με τρόπο πολύ βαθύτερο από ό,τι το 2010.
Αυτή την αλήθεια μυρίζονται τα κοράκια των χρηματιστηρίων με αποτέλεσμα να ενισχύονται οι τάσεις εξόδου κεφαλαίων από την Ευρώπη με πρώτα σημεία εγκατάλειψης τις επικίνδυνες περιοχές, της Ελλάδας, της Ιταλίας, κ.α.
Η έξοδος αυτή αποτυπώνεται στην πτώση των χρηματιστηριακών αγορών σε όλες σχεδόν τις οικονομίες της Ευρωζώνης.
Η εικόνα επιδεινώθηκε και από τα “κακά νέα” από την αμερικάνικη οικονομία η οποία γνωρίζει μια αναπάντεχη πτώση της ζήτησης που “διαβάζεται” από τους αναλυτές σαν προάγγελος οικονομικής επιβράδυνσης και στις ΗΠΑ.
Οι κεντρικές τράπεζες
Το νέο στοιχείο στην Ευρωπαϊκή κρίση δεν είναι απλά ο φαύλος κύκλος της ύφεσης και του αποπληθωρισμού που σαρώνει τις κεντρικές οικονομίες της Ευρωζώνης, ούτε καν η πολυδιάσπαση της ευρωπαϊκής αστικής τάξης απέναντι στην αδυναμία συγκρότησης μιας οικονομικής πολιτικής απάντησης στην κρίση.
Μια ουσιαστική διαφορά με το 2008 και το 2010 βρίσκεται στο γεγονός ότι οι αγορές που είχαν “πεισθεί” από τον κ. Ντράγκι πως θα κάνει ό,τι χρειασθεί για να κρατήσει το ευρώ ζωντανό (δηλώσεις Ιουνίου 2012) έχουν αρχίσει να αμφιβάλουν για την ικανότητά του να το κάνει.
Στο μεσοδιάστημα της κρίσης από το 2008 μέχρι σήμερα ήταν οι κεντρικές τράπεζες που λειτούργησαν, μαζί και η ΕΚΤ, σαν οι τελευταίοι εγγυητές του αξιόχρεου τραπεζών και κρατών. Η μεν αμερικανική κεντρική τράπεζα (Fed) δρομολόγησε δύο προγράμματα “ποσοτικής χαλάρωσης” για να κρατήσει τις τράπεζες ανοικτές. Η ΕΚΤ έριξε περισσότερα από 1,2 τρισ. ευρώ με διάφορους τρόπους στη μαύρη τρύπα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος το 2011 – 2012. Το ίδιο έκαναν οι κεντρικές τράπεζες της Αγγλίας και της Ιαπωνία.
Με άλλα λόγια, ήταν αυτές που κράτησαν το σύστημα όρθιο απέναντι στην κρίση. Η αμφισβήτηση που τώρα αναδύεται απέναντι στην ικανότητά τους να το κάνουν ξανά, αποτελεί ποιοτικά ακραίο στοιχείο μετάλλαξης της κρίσης, αφού και οι αγορές είχαν αποφύγει μέχρι σήμερα να “δοκιμάσουν” τις αντοχές των κεντρικών τραπεζών.
Στην ΕΚΤ παρά τις αντιδράσεις του γερμανικού κεφαλαίου επιχείρησαν την Πέμπτη 16/10 να “κλείσουν” την τρύπα που φάνηκε να ανοίγει και πάλι στην Ελλάδα, ανατιμώντας τα ελληνικά ομόλογα που δέχεται ως εγγύηση για την παροχή ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες.
Παρ’ όλα αυτά, οι αγορές μέχρι το βράδυ της ίδιας μέρας συνέχιζαν να αγνοούν την παρέμβαση της ΕΚΤ. Το αποτέλεσμα ήταν τα spreads των ελληνικών ομολόγων να διπλασιασθούν μέσα σε χρόνο dt, κατακρημνίζοντας τις τιμές τους.
Eίναι σαφές ότι το επίδικο δεν είναι η ψευδεπίγραφη «έξοδος από το μνημόνιο». Tο ζήτημα είναι η έξοδος από την κρίση. Kαι αυτή η έξοδος, δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την έξοδο από τον καπιταλισμό. Είναι ο καπιταλιστικός τρόπς παραγωγής που έχει μπλοκάρει και πρέπει επειγόντως να αντικατασταθεί με την κοινωνική (σοσιαλιστική) ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Mια εργατική απάντηση είναι αναγκαία για την έξοδο από την κρίση και όχι μια καλύτερη –και ανέφικτη- διαχείριση του σήποντος καπιταλισμού.
