Η 1η Δευτέρα του Σεπτέμβρη και η 1Μαγιά
του Άρη Μαραβά
Η 1η Μαΐου, ως γνωστόν, έχει καθιερωθεί ως Διεθνής Εργατική Ημέρα, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες γιορτάζεται η πρώτη Δευτέρα του Σεπτέμβρη ως Ημέρα Εργασίας, “Εργατικής Ανάπαυσης”. Η Πρωτομαγιά, αυτή η παγκόσμια εορτή αντικατοπτρίζει την αλληλεγγύη και αφοσίωση των εργαζομένων και των συνδικαλιστών σε διεθνές επίπεδο, ενώ σε πολλές χώρες λειτουργεί ως αφετηρία για την ανάδειξη θεμάτων που αφορούν τα εργατικά δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη και χειραφέτηση.
Παρά τις εορταστικές εκδηλώσεις και τις στιγμές χαράς, πίσω από το κάλπικο μπάρμπεκιου και τις… οικογενειακές συγκεντρώσεις στις Η.Π.Α., κρύβεται μια πικρή πραγματικότητα που αντικατοπτρίζει την ιστορία του εργατικού κόσμου και τις ανισότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν στην κοινωνία. Οι αστικοί πολιτικοί λόγοι που υποσχόμενοι βελτιώσεις στην οικονομία και τις συνθήκες εργασίας συχνά παραμένουν ανεκπλήρωτοι, ανεξαρτήτως της πολιτικής τους τοποθέτησης.
Η πραγματική μεταμόρφωση και πρόοδος για τους εργαζομένους δεν προέρχεται από τις υποσχέσεις των αστών πολιτικών, αλλά από τον αγώνα και την ένωση των ίδιων των εργαζομένων. Παρόλα αυτά, η ιστορία της «Εργατικής Ανάπαυσης», με όλα τα προβλήματά της, μας υπενθυμίζει τον αγώνα για αξιοπρέπεια, ισότητα και δικαιοσύνη στον χώρο εργασίας.
Τα κοινωνικά στρώματα και οι ανισότητες ανάμεσά τους έρχονται στο προσκήνιο εκείνη την ημέρα. Ενώ κάποιοι απολαμβάνουν την ανάπαυση και την ψυχαγωγία, άλλοι είναι υποχρεωμένοι να διεκδικήσουν τα εργατικά τους δικαιώματα και την αναγνώριση του δικαιώματός τους στην εργασία.
Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας να μην χάνουμε τον πραγματικό λόγο για τον οποίο γιορτάζουμε την Ημέρα Εργασίας, ή «Εργατικής Ανάπαυσης». Αυτή η επέτειος πρέπει να μας υπενθυμίζει τη σημασία τής συλλογικής κίνησης και της αμοιβαίας στήριξης μεταξύ των εργαζομένων για την προώθηση πραγματικών ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων που θα μπορούν να οδηγήσουν σε δραστική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου της εργατικής τάξης.
Η Ημέρα Εργασίας γεννήθηκε αρχικά μέσα από τον αγώνα για μείωση της των ωρών της εργάσιμης ημέρας και της εργασιακής εβδομάδας. Το 1882, πολλοί εργαζόμενοι δούλευαν 12ωρα ημερησίως, έξι και επτά ημέρες την εβδομάδα, παρά το γεγονός ότι μάζες ανθρώπων παρέμεναν άνεργοι. Οι εργαζόμενοι τη δεκαετία του 1880 άρχισαν να αμφισβητούν αυτήν την κατάσταση και να οργανώνονται για να αγωνιστούν για καλύτερη ζωή.
Μια ταξική ανάλυση αναδεικνύει το γεγονός ότι η ανισότητα και η εκμετάλλευση στον τομέα της εργασίας παραμένουν επίκαιρα ζητήματα στη σημερινή κοινωνία. Οι εργαζόμενοι παλεύουν ακόμη για ίσες αμοιβές, ασφάλεια και υγιεινές συνθήκες εργασίας και γενικότερα για δικαιώματα που θα διασφαλίσουν μια αξιοπρεπή ζωή για όλους.
Η ιστορία της Ημέρας Εργασίας είναι μια υπενθύμιση για τον αγώνα των εργαζομένων του παρελθόντος που εμπνέει και κινητοποιεί τους σημερινούς εργαζομένους να αγωνιστούν για τα δικαιώματά τους. Είναι μια ευκαιρία για όλους μας να σκεφτούμε και να τιμήσουμε τον αγώνα των προκατόχων μας και να δεσμευτούμε για έναν κόσμο πιο δίκαιο και ανθρώπινο.
Τον Σεπτέμβριο του 1882 λοιπόν, στη Νέα Υόρκη, οι εργαζόμενοι οργάνωσαν πορεία καλώντας για μειωμένο ωράριο εργασίας, αυξημένες αποδοχές, ασφαλέστερες συνθήκες εργασίας και μια «γιορτή» για την εργατική τάξη. Η πορεία έγινε ετήσια εκδήλωση και διαδόθηκε σε άλλες πόλεις και πολιτείες, με τις πόλεις και τις πολιτείες λίγα χρόνια αργότερα να αρχίζουν να κηρύσσουν την πρώτη Δευτέρα του Σεπτεμβρίου ως εργατική αργία. Παρόλο που οι πολιτικοί τελικά καθιέρωσαν την Εργατική Ημέρα ως εθνική αργία, αρχικά ήταν μια γιορτή που ιδρύθηκε τοπικά από την εργατική τάξη.
Οι αγώνες των εργαζομένων για καλύτερες συνθήκες εργασίας, δίκαιες αμοιβές και ασφάλεια στην εργασία αντικατοπτρίζουν τις ανισότητες και τις αδικίες που υφίστανται στην κοινωνία μας. Η εργατική τάξη είναι αυτή που συχνά υποφέρει από την κακή μεταχείριση και την εκμετάλλευση από την ανώτερη τάξη.
Επομένως, η Εργατική Ημέρα πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως μια ημέρα αφιερωμένη στη μνήμη και την τιμή των εργαζομένων που έχουν αγωνιστεί για τα εργατικά δικαιώματα, αλλά και ως μια υπενθύμιση των ανισοτήτων και των κοινωνικών προκλήσεων που εξακολουθούν να υπάρχουν.
Το Μάη του 1886, οι εργαζόμενοι σε ολόκληρη την Αμερική κήρυξαν απεργία με στόχο τη μείωση των ωρών εργασίας τους σε οκτώ ώρες. Η φράση τους ήταν: “Οκτώ ώρες για τη δουλειά, οκτώ ώρες για ύπνο, οκτώ ώρες για ό,τι επιθυμούμε!” Αυτή η κίνηση για τις οκτώ ώρες εργασίας γνώρισε σκληρή καταστολή, ιδιαίτερα στο Σικάγο, όπου οι εργαζόμενοι ήταν καλύτερα οργανωμένοι με ηγέτες επαναστάτες σοσιαλιστές και αναρχικούς που επιδίωκαν τη αλλαγή της κοινωνίας και την εξάλειψη της κεφαλαιοκρατικής εκμετάλλευσης.
Οι αρχές του Σικάγο συνέλαβαν και δίκασαν οκτώ από τους ηγέτες των εργαζομένων με ψευδείς κατηγορίες περί υποδαύλισης βίας, ενώ στην πραγματικότητα τούς δίκασαν για το ρόλο τους ως ηγέτες της απεργιακής κίνησης και ως επαναστάτες. Καταδικάστηκαν σε θάνατο και τέσσερις εκτελέστηκαν, ενώ ένας αυτοκτόνησε στη φυλακή. Για να τιμήσουν τους μάρτυρες του Σικάγο, το διεθνές εργατικό κίνημα κήρυξε την 1η Μαΐου ως εργατική εορτή, που γιορτάζεται για να τιμήσει τους νεκρούς του. Τα αφεντικά άθελα τους είχαν μετατρέψει τους εργατικούς ηγέτες σε έμπνευση για τους μελλοντικούς αγώνες των εργαζομένων.
Έτσι, η 1η Μαΐου με απόφαση του συνεδρίου της σοσιαλιστικής Δεύτερης Διεθννούς το 1889 γιορτάζεται παγκοσμίως ως Διεθνής Εργατική Ημέρα, ημέρα αφιερωμένη στη μνήμη των εργατικών αγώνων και στην υποστήριξη των εργαζομένων παγκοσμίως. Μέσα από αυτήν τη γιορτή, αναδεικνύεται η σημασία της αλληλεγγύης και της αντίστασης ενάντια στην εκμετάλλευση και την κοινωνική αδικία.
Η τάξη των εργατών συχνά έρχεται σε αντιπαράθεση με τους εργοδότες και τους ιδιοκτήτες κεφαλαίου. Το 1894, οι εργαζόμενοι στις σιδηροδρομικές γραμμές και σε άλλους κλάδους βρέθηκαν αντιμέτωποι με μειώσεις στους μισθούς τους, αύξηση των ωρών εργασίας και απολύσεις. Αυτή η κατάσταση οδήγησε σε μια εθνική απεργία που παρέλυσε το σύστημα των σιδηροδρόμων στις “Πολιτείες”. Οι ιδιοκτήτες, ενδιαφερόμενοι μόνο για τα κέρδη τους, αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν βία για να καταστείλουν την απεργία.
Οι εργαζόμενοι αντέδρασαν στην αδικία και στις ανισότητες που αντιμετώπιζαν με την απεργία τους. Αυτή η κίνηση αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα για το πώς η τάξη των εργαζομένων αντιδρά ενωμένη ενάντια στην εκμετάλλευση και την αδικία που υφίστανται από τους κερδοσκόπους. Η αντίδραση των ιδιοκτητών, οι οποίοι χρησιμοποίησαν βία για να καταστείλουν την απεργία, απλά αποκαλύπτει την ανισότητα του συστήματος και την ανάγκη για αλλαγή/ανατροπή.
Συνοψίζοντας, η απεργία του 1894 αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός που αποδεικνύει πώς η τάξη των εργαζομένων μπορεί να αγωνιστεί ενάντια στην εκμετάλλευση και την αδικία. Η απόφαση των ιδιοκτητών να χρησιμοποιήσουν βία για την καταστολή της απεργίας απλά ενισχύει την ανάγκη για διαρκή αγώνα για ισότητα και δικαιοσύνη. Ας μην ξεχνάμε ποτέ τις προσπάθειες και το θάρρος των εργαζομένων που αγωνίζονται για ένα δικαιότερο κόσμο.
Μετά την απεργία, το πολιτικό σύστημα αναζήτησε τρόπους για να αμβλύνει τη συνείδηση των εργαζομένων. Κήρυξαν την Πρώτη Σεπτέμβρη εθνική αργία, βασισμένη στην παλιά εργατική αργία του Σεπτεμβρίου. Αυτό δεν ήταν μια τιμή προς το κίνημα των εργαζομένων. Ήταν ένας τρόπος για τους πολιτικούς να ισχυριστούν ότι εκπροσωπούν τους εργαζόμενους και να εμποδίζουν τους εργαζομένους στις Ηνωμένες Πολιτείες από το να γιορτάζουν την αλληλεγγύη τους με τους εργαζομένους παγκοσμίως.
Η Ημέρα Εργασίας στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει μια πολύ σημαντική ιστορία που έχει ριζωθεί στους αγώνες των εργαζομένων για κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα. Ωστόσο, η μετατροπή της σε εθνική αργία μπορεί να ερμηνευτεί ως μια προσπάθεια εκθέσεως και υποβάθμισης της αρχικής της σημασίας. Αντί να τιμούνται οι εργαζόμενοι και η πάλη τους, οι αστοί πολιτικοί χρησιμοποίησαν την επέτειο ως εργαλείο για την προώθηση των δικών τους κατευθύνσεων και συμφερόντων.
Η αναδημιουργία της Ημέρας Εργασίας ως «εθνικής» αργίας μπορεί να αναλυθεί ως μια κίνηση που έχει ως στόχο να υπονομεύσει την ενότητα και την αλληλεγγύη των εργαζομένων. Αντί να ενισχύει την επανάσταση και την αντίσταση ενάντια στις ανισότητες και την εκμετάλλευση, η εθνική αργία μπορεί να διαμορφώνει μια ψευδαίσθηση ότι οι πολιτικοί εκπροσωπούν τα συμφέροντα των εργαζομένων.
Συνεπώς, είναι σημαντικό να διερευνηθεί η ιστορία και η σημασία αυτής της ημέρας υπό το πρίσμα μιας κριτικής και ταξικής ανάλυσης. Αν και η εθνική αργία μπορεί να έχει υιοθετηθεί από τους πολιτικούς με σκοπό την εξασφάλιση εξουσίας και ελέγχου, η αρχική της σημασία και ιδεολογία πρέπει να διατηρηθούν ζωντανές μέσω της αναλυτικής κριτικής και της ενίσχυσης της εργατικής αλληλεγγύης και αγωνιστικότητας.
Από το 1882 μέχρι σήμερα, πολλά έχουν αλλάξει στον κόσμο της εργασίας, όμως πολλά παραμένουν ίδια. Εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί από εμάς που εργαζόμαστε υπερβολικές ώρες, ενώ εκατομμύρια δεν μπορούν να βρουν εργασία καθόλου. Η λύση παραμένει η ίδια: η οργανωμένη πάλη για πλήρη απασχόληση με λιγότερες ώρες, χωρίς περικοπές στους μισθούς.
Την Πρωτομαγιά, την παγκόσμια ημέρα των εργατών, γιορτάζουμε τους αγώνες και τις κατακτήσεις της εργατικής τάξης. Ωστόσο, παρά τις προόδους που έχουν σημειωθεί, ο κόσμος της εργασίας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις. Η ανεργία παραμένει υψηλή σε πολλές χώρες, ενώ οι εργαζόμενοι σε πολλούς κλάδους εξακολουθούν να υποφέρουν από υπερωρίες και εκμετάλλευση.
Η πλήρης απασχόληση με μειωμένο ωράριο εργασίας αποτελεί την ιδανική λύση για τη βελτίωση των συνθηκών των εργαζομένων. Μέσω μιας οργανωμένης πάλης και αλληλεγγύης, μπορούμε να αγωνιστούμε για ένα δίκαιο εργασιακό περιβάλλον όπου όλοι θα έχουν πρόσβαση σε εργασία με δικαιότερες απολαβές και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας.
Η ανάγκη για μια τέτοια οργανωμένη πάλη είναι επιτακτική. Οι εργαζόμενοι όλων των κλάδων πρέπει να ενωθούν και να αγωνιστούν ενάντια στην εκμετάλλευση και την ανισότητα. Μόνο μέσω της ταξικής αλληλεγγύης μπορούμε να πραγματοποιήσουμε πραγματικές αλλαγές στον κόσμο της εργασίας.
Οι πολιτικοί σήμερα, όπως και στο παρελθόν, θα ήθελαν να μας πείσουν να αποδεχτούμε την Ημέρα Εργασίας ως “δική μας” γιορτή, να φάμε, να πιούμε και να ακούσουμε τις ομιλίες τους. Ωστόσο, την καθιέρωσαν ως επίσημη αργία επειδή φοβούνταν ότι θα οργανωθούμε ανεξάρτητα από αυτούς. Ας γιορτάσουμε λοιπόν την πραγματική εργατική γιορτή στην 1η Μαΐου, οργανώνοντας τις δυνάμεις μας, ενθυμούμενοι τους μάρτυρες του Σικάγο και αναλαμβάνοντας τον αγώνα για τον κόσμο που εξακολουθούμε να χρειαζόμαστε σήμερα –με ασφάλεια, ελευθερία από εκμετάλλευση και χρόνο για να απολαμβάνουμε τη ζωή- όλα αυτά που οι καπιταλιστές, οι εταιρείες τους και οι πολιτικοί τους θέλουν να μας αρνηθούν!
Η Ημέρα Εργασίας επίσης δεν πρέπει να είναι απλά μια ακόμα αφορμή για ψυχαγωγία και κοινωνική αποδυνάμωση. Είναι μια ημέρα μνημόνευσης του αγώνα των εργαζομένων για δικαιώματα και αξιοπρέπεια. Το ιστορικό γεγονός των μαρτύρων του Σικάγο το 1886, που έδωσαν τη ζωή τους για τις εργατικές απαιτήσεις, πρέπει να μας ωθεί να μην ξεχνάμε την κοινωνική δικαιοσύνη για την οποία εξακολουθούμε να αγωνιζόμαστε.
Η ανάγκη για ασφάλεια στην εργασία, την ελευθερία από εκμετάλλευση και τον χρόνο για να απολαμβάνουμε τη ζωή παραμένει επίκαιρη. Οι πλούσιοι, οι μεγάλες εταιρείες και οι πολιτικοί τους συνεχίζουν να επιδιώκουν την εξουσία και το κέρδος εις βάρος των εργαζομένων. Είναι καθήκον μας να αναλάβουμε την πρωτοβουλία, να οργανωθούμε και να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας, παλεύοντας για μια δίκαιη και ισότιμη κοινωνία.
Έτσι, ας μην παραμείνουμε αδρανείς. Ας εορτάσουμε την πραγματική εργατική γιορτή στην 1η Μαΐου με αίσθημα διεθνιστικής αλληλεγγύης και αγωνιστικότητας, παλεύοντας για έναν κόσμο που θα είναι καλύτερος για όλους μας – για την ανατροπή του καπιταλισμού με την παγκόσμια επανάσταση.
